Gezwollen ader: oorzaken en symptomen van een opgezette ader

Een gezwollen ader of opgezette ader op je slaap, voorhoofd, been, voet, pols of hand, is vaak een normaal verschijnsel met een onschuldige oorzaak. Met het ouder worden, wordt je huid minder elastisch en dunner. Dit is de belangrijkste en meest voorkomende reden waarom je aders steeds zichtbaarder worden. Sporten kan ook zorgen voor uitpuilende aders of dikke blauwe aders. Tijdens lichamelijke inspanning neemt de bloeddruk in slagaders toe, waardoor plasma door de dunne vaatwanden naar delen van je spieren geduwd worden. Dit zorgt voor zwelling en verharding van de spieren waardoor aders naar het huidoppervlak worden geduwd en zichtbaarder worden. Warm weer kan ook zorgen dat je opgezette aders krijgt. De aderen hebben bij warm weer de neiging om te vergroten en het is moeilijker voor de aderkleppen om naar behoren te werken. Dit is ook de reden waarom bijvoorbeeld de aders in je handen prominenter worden tijdens die warme zomerdagen.

• Gezwollen ader
• Mogelijke oorzaken van een opgezette ader
• Een normale gezwollen ader
• Opgezette aders tijdens het sporten
• Dikke aders op de handen
• Een abnormale gezwollen ader
• Oorzaak van opgezette ader op het voorhoofd
• Druk of spanning
• Zwangerschap
• Hoge bloeddruk
• Blootstelling aan de zon
• Gezwollen ader op de hand
• Weinig lichaamsvet
• Leeftijd
• Warm weer
• Hormonale disbalans
• Sportbeoefening
• Genetische factoren
• Opgezette ader in been
• Spataderen
• Aderontsteking
• Onderzoek en diagnose
• Eerste vragen: wanneer en waarom?
• Check-up: even voelen en kijken
• Doppler: je aders in de spotlight
• Bloedonderzoek: wat zegt je bloed?
• Echografie of MRI: op zoek naar antwoorden
• Leefstijl en erfelijkheid: sport of genen?
• Behandeling van een gezwollen ader
• Kom in beweging!
• Schoonheidsslaapje voor je benen: steunende kousen
• Medicijnen voor ontstekingen
• Sclerotherapie: vaarwel, spatader!
• Laserbehandeling: aders wegstralen
• Gezonde levensstijl: voer de druk weg
• Chirurgie als laatste redmiddel

Gezwollen ader

Een gezwollen ader of opgezette ader kan aanleiding geven tot zorg. In sommige gevallen is er evident sprake van een spatader, doordat ze door de huid heen schijnen als kronkelende paarsblauwe, soms gezwollen adertjes, waardoor ze het kenmerkende uiterlijk aannemen van een spatader. Spataderen (varices) zijn verwijde aderen die niet goed functioneren. Andere keren zwellen de aderen spontaan op, vertonen ze geen verkleuring, maar kunnen ze wel degelijk als cosmetisch storend worden ervaren, vooral als de gezwollen ader na verloop van tijd niet meer zijn normale vorm aanneemt. Er zijn veel mogelijke oorzaken voor gezwollen aderen, en vaak gaat het om relatief onschuldige oorzaken.

Mogelijke oorzaken van een opgezette ader

Vaak gaat het bij opgezette aders om een ader die tijdelijk gezwollen raakt en na een paar minuten weer weg trekt. In bijna alle gevallen gebeurt dit op de sportschool als je aan het sporten of fitnessen bent. Dat is natuurlijk niets om bezorgd over te zijn. Wat je ziet is het gevolg van een toename van de arteriële bloeddruk (de bloeddruk in de slagaders) die ervoor zorgt dat plasma-vloeistof doorsijpelt door dunne bloedvatwanden en in compartimenten terechtkomt rond de spieren, die de aderen naar de oppervlakte duwen. Dit proces noemt men filtratie (het bloed wordt uit het haarvat geperst) en is een normaal fysiologisch proces dat verdwijnt wanneer je stopt met sporten.

Een normale gezwollen ader

Een opgezette ader kan in een aantal gevallen volkomen normaal zijn. Een stijging van de bloeddruk in tijden van lichamelijke activiteit kan ervoor zorgen dat gezonde aderen tijdelijk uitpuilen. In bodybuilderskringen wordt dit 'vasculariteit' genoemd. Grote aderen kunnen ook voorkomen als je heel weinig lichaamsvet hebt. Als je niet veel onderhuids vet hebt, zullen je aderen prominenter zijn. Gezwollen of wat prominentere aderen zijn ook een normaal verschijnsel bij het ouder worden als je huid dunner wordt. Door het dunner worden van de huid worden je aders zichtbaarder.

Opgezette aders tijdens het sporten

Lichamelijke activiteit verhoogt op natuurlijke wijze de bloedstroom door het lichaam; zichtbare, gezwollen aderen na een intensieve sportbeoefening zijn ene heel normaal fysiologisch verschijnsel. Ook verharden je spieren tijdens het sporten, waardoor ze tegen de aderen duwen, en hierdoor worden ze meer zichtbaar. Dit is allemaal normaal en gezond en het wijst niet op een onderliggend probleem.

Dikke aders op de handen

Je handen zijn een van de eerste delen van je lichaam die tekenen van veroudering vertonen. Zelfs bij jongere mensen zijn de aderen op de rug van hun handen van nature prominenter. Naarmate de jaren verstrijken, doen zich twee mechanismen voor waardoor de aderen op je handen zichtbaarder worden. Ten eerste is dat het dunner worden van je huid en ten tweede het verlies van de onderhuidse vetlaag.

Een abnormale gezwollen ader

Soms kunnen uitpuilende aderen wijzen op veneuze aandoeningen of vaataandoeningen die erger worden zonder adequate behandeling. Naarmate de vaatziekte voortschrijdt, kan het de kwaliteit van je leven danig beïnvloeden met pijn, zwelling en huidveranderingen. Spataderen kunnen ook het risico op de volgende aandoeningen vergroten:

• diepe Veneuze Trombose (DVT), een bloedstolsel dat zich in een diepe beenader vormt
• oppervlakkige veneuze trombose (SVT) ofwel aderontsteking (tromboflebitis)
• longembolie of pulmonaire embolie

Oorzaak van opgezette ader op het voorhoofd

Grote, opvallende aderen op het voorhoofd zijn vaak zichtbaar vanwege genetische factoren of ouderdom. Naarmate je ouder wordt, wordt je huid dunner en minder elastisch omdat de collageenproductie in de huid afneemt, en kunnen de aderen eronder zichtbaar worden. Leeftijd kan ook het risico op vaatproblemen verhogen. Als je een bleke huid hebt, zie je mogelijk sneller blauwgekleurde aderen door de huid heen schijnen. Aderen kunnen ook beter zichtbaar zijn als je weinig lichaamsvet hebt. Mensen met ondergewicht of met weinig lichaamsvet hebben mogelijk een strakkere huid. Dit zorgt ervoor dat je gemakkelijker aderen op je voorhoofd, handen en andere delen van het lichaam, opmerkt. Vrouwen hebben overigens van nature meer lichaamsvet dan mannen.

Druk of spanning

Druk kan ervoor zorgen dat je aderen uitzetten. Als je perst tijdens het poepen (bijvoorbeeld bij obstipatie) of als je lacht, dan kun je soms opmerken dat je aderen opzwellen. Door te lachen neemt de druk in je borst toe, waardoor aderen uitzetten. Hetzelfde kan gezegd worden over frequent niezen, intensieve lichaamsbeweging en hevig braken.

Spanningshoofdpijn, ook wel spierspanningshoofdpijn genoemd, en vermoeide ogen kunnen ook de druk in je hoofd en aderen verhogen. Als dit gepaard gaat met wazig zien of andere problemen met het gezichtsvermogen, pijn en duizeligheid, dan is het verstandig je huisarts te raadplegen.

Zwangerschap

Zwangere vrouwen ondergaan een aantal hormonale veranderingen. Tijdens de zwangerschap produceert je lichaam meer oestrogeen en progesteron, wat je aderen kan verwijden en verzwakken. Het is bekend dat zowel oestrogeen als progesteron verantwoordelijk zijn voor de verwijding van de aderen. Deze hormonen kunnen bovendien de aderwand verzwakken. Daarnaast zal zal je lichaam de doorbloeding verbeteren tijdens de zwangerschap. De verhoogde bloedstroom kan je aderen vergroten en dit kan soms goed gezien worden in je gezicht.

Hoge bloeddruk

Hoge bloeddruk of een andere oorzaak dat de bloedtoevoer naar je hoofd kan vergroten, kan ervoor zorgen dat je aderen uitpuilen. Het kan ook een indicatie zijn van een onderliggend hartprobleem. In dat geval is het verstandig direct je huisarts te raadplegen.

Blootstelling aan de zon

Te lang in de zon vertoeven of veelvuldige zonnebrand, kunnen ervoor zorgen dat aderen op je gezicht uitzetten. De zon kan je bloedvaten verwijden of vergroten. UV-B stralen beschadigen namelijk de cellen in de opperhuid waarbij stoffen vrijkomen die de bloedvaten in de lederhuid doen verwijden. Overmatige zonexpositie kan ook het omliggende huidweefsel verzwakken. Als je zwakkere aderen hebt, kan overmatige blootstelling aan de zon ervoor zorgen dat ze niet weer hun normale formaat aannemen.

Gezwollen ader op de hand

Er zijn een aantal redenen waarom je opgezette aderen in je handen zou kunnen hebben.

Weinig lichaamsvet

Als je niet veel vet in je handen hebt, kunnen je aderen prominenter aanwezig zijn. Bij mannen is dit vaker aanwezig, omdat zij minder lichaamsvet hebben dan vrouwen.

Leeftijd

Naarmate je ouder wordt, wordt je huid dunner wat leidt tot volumeverlies en verlies van dichtheid. Ook verliest de huid elasticiteit. Door deze twee factoren worden je aderen beter zichtbaar. Ook verzwakken de kleppen in je aderen met het voortschrijden der jaren. Hierdoor kan het bloed gedurende langere tijd in je aderen samenvloeien. Dit vergroot de ader.

Warm weer

Warm weer kan de aderen zichtbaarder maken, omdat warmte ze doet zwellen. Als je het warm hebt, dan probeert je lichaam de overtollige warmte kwijt te raken door meer bloed naar de huid te laten stromen. Hierdoor wordt je huid roder en je aderen dikker. Warm weer maakt het ook moeilijker voor aderen om correct te functioneren, waardoor ze harder werken en zichtbaar worden.

Hormonale disbalans

Hormonale disbalans of schommelingen als gevolg van zwangerschap of tijdens de overgang, kan ervoor zorgen dat lichaamshormonen uit balans raken, wat leidt tot uitpuilende of gezwollen aderen. Zwangerschap kan ook druk uitoefenen op aderen, waardoor het moeilijker wordt voor de bloedstroom om terug te keren naar het hart.

Sportbeoefening

Regelmatig sporten verlaagt op termijn de bloeddruk in rust, maar tijdens sportbeoefening kan je bloeddruk evenwel stijgen en worden je aders dichter naar het huidoppervlak geduwd. Zodra je bloeddruk weer normaal wordt, worden de aders, waaronder die in je hand, minder prominent. Bij sommige vormen van sport, zijn de aders echter permanent duidelijk zichtbaar, zoals bij bodybuilders. Het herhaaldelijk optillen van gewichten in de sportschool of voor je werk resulteert vaak in een toename van de bloedstroom en een verharding van de spieren. Dit kan duidelijk zichtbare aderen tot gevolg hebben.

Genetische factoren

Als je eerstegraads familieleden (ouders, kinderen) hebt met uitpuilende of duidelijk zichtbare aderen, is er een grotere kans dat je ze ook hebt.

Opgezette ader in been

Naast eerder vermelde oorzaken, zoals warmte en sportbeoefening, kunnen opgezette aderen in je been ook veroorzaakt worden door een onderliggende aandoening.

Spataderen

Spataderen zijn uitgezette en kronkelige aderen, waarvan de kleppen niet goed sluiten en er bloed terugstroomt. Het bloed stroomt daardoor niet meer optimaal in de richting van het hart. De meest voorkomende symptomen zijn:

• een moe, loom of zwaar gevoel in de benen (vermoeide benen)
• jeukende benen
• tintelingen
• rusteloze benen
• een gevoel alsof er iets over het been loopt

Aderontsteking

Een ontstoken ader kan opzwellen en is te herkennen als en dikke stugge streng, meestal op je been. Veelal worden de oppervlakkige aderen getroffen. De medische benaming van een aderontsteking is flebitis.

Onderzoek en diagnose

Een gezwollen ader—of het nu op je voorhoofd, hand of been is—kan je flink laten schrikken. Maar geen paniek! In de meeste gevallen is het heel onschuldig, vooral als het komt door sporten of warm weer. Toch, als die ader blijft opvallen of gepaard gaat met pijn, is het slim om even langs de dokter te gaan. Tijd voor onderzoek en een diagnose!

Eerste vragen: wanneer en waarom?

De arts vraagt je eerst het hemd van het lijf: Hoe lang is die ader al gezwollen? Is het alleen na je dagelijkse fitness-sessie of zie je hem ook zomaar opduiken tijdens Netflixen op de bank? Komt er pijn bij kijken, voelt het warm aan of heb je het gevoel dat er druk op staat? Deze vragen helpen meteen om te bepalen of het iets tijdelijks is of dat er meer aan de hand is.

Check-up: even voelen en kijken

Daarna bekijkt en voelt de arts de gezwollen ader. Is hij zacht of juist hard? Komt er roodheid bij of is de huid eromheen normaal? Een zachte, pijnloze ader wijst vaak op iets onschuldigs, zoals sport of warmte, maar als hij warm en pijnlijk is, kan het een ontsteking of bloedstolsel zijn. Dat wil de arts natuurlijk uitsluiten!

Doppler: je aders in de spotlight

Als de arts wat meer zekerheid wil, volgt een doppleronderzoek. Dit is als het ware een mini-echo voor je aders. Geluidsgolven laten zien hoe het bloed stroomt en of er ergens een blokkade zit, zoals bij spataderen of trombose. Dit onderzoek is snel en pijnloos, en geeft meteen een duidelijk beeld van wat er gebeurt in je bloedvaten.

Bloedonderzoek: wat zegt je bloed?

Om onderliggende oorzaken te achterhalen, zoals hoge bloeddruk of hormonale schommelingen, kan de arts een bloedtest doen. Dit is vooral belangrijk als er meer speelt dan alleen die gezwollen ader. Denk aan vermoeidheid, duizeligheid of andere onverklaarbare klachten. Je bloed vertelt het verhaal!

Echografie of MRI: op zoek naar antwoorden

Als de arts vermoedt dat er meer aan de hand is, zoals een bloedstolsel of aderontsteking, kan er een echo of MRI worden gemaakt. Hiermee worden je aders en omliggende weefsels super gedetailleerd in beeld gebracht. Spannend? Misschien een beetje, maar het zorgt ervoor dat de dokter precies ziet wat er speelt.

Leefstijl en erfelijkheid: sport of genen?

Natuurlijk komt ook je levensstijl ter sprake. Veel sporten, weinig lichaamsvet en zelfs je genen kunnen ervoor zorgen dat je aders prominenter zichtbaar zijn. Dit is meestal volkomen normaal. De arts helpt je te bepalen of die aders gewoon goed zichtbaar zijn door je actieve levensstijl of dat er iets anders meespeelt.

Behandeling van een gezwollen ader

Een gezwollen ader kan even schrikken zijn, maar gelukkig zijn er genoeg manieren om die vervelende bobbel te behandelen en je weer helemaal op je gemak te voelen. Of het nu gaat om spataderen, een sportieve ader die net wat te enthousiast is, of een onderliggend probleem—er is altijd een passende oplossing. Hier zijn de beste behandelingen om die opgezwollen ader weer in toom te krijgen!

Kom in beweging!

Als je gezwollen aders op je benen hebt door lang staan of zitten, is de eerste stap: bewegen! Wandelen, fietsen, of zelfs een stukje zwemmen helpt om de bloedsomloop weer op gang te brengen en de druk op je aders te verlagen. Door in beweging te blijven, verdwijnen die opgezette aderen vaak vanzelf.

Schoonheidsslaapje voor je benen: steunende kousen

Voor spataderen zijn compressiekousen een lifesaver. Deze strakke, elastische kousen geven je benen precies de steun die ze nodig hebben. Ze bevorderen de bloedcirculatie en zorgen ervoor dat de zwelling afneemt. Je draagt ze onder je kleding, dus niemand ziet ze, maar je benen voelen zich meteen beter!

Medicijnen voor ontstekingen

Als die gezwollen ader te maken heeft met een ontsteking, zoals bij aderontsteking (flebitis), kan de arts ontstekingsremmende medicijnen voorschrijven. Pijnstillers zoals ibuprofen helpen niet alleen tegen de pijn, maar pakken ook de ontsteking zelf aan. Zo geef je je aderen wat rust en kunnen ze weer normaal functioneren.

Sclerotherapie: vaarwel, spatader!

Bij hardnekkige spataderen biedt sclerotherapie uitkomst. De arts spuit een speciale vloeistof in de ader die ervoor zorgt dat deze samentrekt en uiteindelijk door je lichaam wordt opgenomen. De ader verdwijnt letterlijk uit zicht! Geen zorgen, de bloedstroom neemt gewoon een andere route. Na een paar behandelingen zijn je benen weer glad en spatader-vrij.

Laserbehandeling: aders wegstralen

Laserbehandeling is een snellere manier om die vervelende aderen aan te pakken. Door middel van krachtige laserstralen worden kleine, oppervlakkige aderen afgesloten, waarna ze vanzelf verdwijnen. Het is pijnloos en je ziet al snel resultaat. Ideaal voor als je van die vervelende, zichtbare adertjes af wil zonder operatie.

Gezonde levensstijl: voer de druk weg

Een gezonde levensstijl is de sleutel om gezwollen aderen te voorkomen en te behandelen. Eet gezond, drink voldoende water, en zorg dat je genoeg beweegt. Probeer stress te vermijden, want dat kan je bloedvaten ook beïnvloeden. Dit zorgt ervoor dat je aders gezond blijven en minder snel opzetten.

Chirurgie als laatste redmiddel

In sommige gevallen, wanneer spataderen of andere problemen echt niet weggaan met andere behandelingen, kan de arts besluiten om de ader operatief te verwijderen. Dit gebeurt meestal bij grotere aderen die pijn of ongemak veroorzaken. Het klinkt heftig, maar de ingreep is vaak eenvoudig en je herstelt snel.

Lees verder

• Aderontsteking: oorzaken en symptomen van een ontstoken ader
• Atherosclerose (aderverkalking): symptomen en behandeling
• Flebitis (ontstoken ader): symptomen, oorzaak en behandeling
• Spataderen behandelen volgens de VNUS Closure procedure
• Spataderen verwijderen: laseren, herstel en vergoeding