Anaplasmose: Bacteriële infectie door besmette tekenbeet

Anaplasmose (anaplasmosis, humane granulocytische ehrlichiose) is een uiterst zeldzame bacteriële infectie die resulteert uit een besmette tekenbeet. Een besmette tekenbeet veroorzaakt deze tekenaandoening, die meestal tot stand komt in de lente- en zomermaanden. Enkele bekende tekenen omvatten rillingen, koorts en spierpijn, al zijn ook andere symptomen mogelijk. Een snelle diagnose en behandeling met antibiotica is nodig om complicaties te voorkomen. Ernstigere tekenen en complicaties komen meestal tot uiting bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem en ouderen. Dankzij enkele tips is het tot slot mogelijk om een (besmette) tekenbeet zo veel mogelijk te voorkomen, bijvoorbeeld niet lopen in hoog gras of een insectenwerend middel dragen.

• Oorzaken: Via besmette tekenbeet
• Bacterie
• Overdracht
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van anaplasmose
• Prognose van tekenziekte
• Preventie van door teken overgedragen aandoening

Oorzaken: Via besmette tekenbeet

Bacterie

Anaplasmose is een door teken overgedragen ziekte. Deze bacteriële infectie wordt veroorzaakt door de gramnegatieve bacterie Anaplasma phagocytophilum. Enkele Ixodes-tekensoorten zijn bekende dragers van de bacterie.

Overdracht

De teken leven in herten, reeën, runderen, schapen, kleine knaagdieren en paarden. De teken zuigen bloed op bij deze dieren en raken dan besmet. De overdracht van de bacterie bij mensen gebeurt door een besmette tekenbeet, meestal nadat de teek 4-24u heeft vastgezeten aan de huid. Zeer zelden gebeurt de overdracht van de bacterie via een bloedtransfusie.

Symptomen

De incubatietijd (tijd tussen het oplopen van de bacteriële infectie het tot uiting komen van de klachten) is meestal één à twee weken, maar kan variëren tussen vijf en zestig dagen. Meestal is de tekenbeet niet meteen zichtbaar en/of voelbaar. Ook ervaren patiënten niet altijd symptomen. Anderen ervaren enkele tekenen. In het beginstadium zijn de tekenen nog mild maar onbehandeld verergeren ze wel. Ook patiënten met een onderliggende ziekte, ouderen en patiënten met een verzwakt immuunsysteem hebben meestal ernstigere tekenen.

Volgende symptomen komen mogelijk tot stand:

• ademhalingsfalen
• bloedingsproblemen
• braken
• diarree
• een gebrek aan eetlust
• gewrichtspijn
• hoofdpijn (vaak ernstig)
• koorts
• misselijkheid
• orgaanfalen
• rillingen
• spierpijn
• vermoeidheid

Diagnose en onderzoeken

De patiënt meldt zijn symptomen en medische geschiedenis aan de arts. De arts moet eveneens op de hoogte zijn van een verwijderde tekenbeet, of een recent verleden van buitenactiviteiten. Vervolgens voert de arts een lichamelijk onderzoek uit. De diagnose is lastig omdat veel ziekten vergelijkbare symptomen hebben als deze van anaplasmose, zoals ehrlichiose. Daarom is een uitgebreid bloedonderzoek nodig om de bacterie op te kunnen sporen in het lichaam.

Behandeling van anaplasmose

Antibiotica zoals doxycycline zijn de steunpilaar voor de behandeling van deze bacteriële infectie De klachten verminderen meestal reeds binnen de 24u nadat de patiënt gestart is met de antibioticakuur. Na de behandeling duikt anaplasmose soms opnieuw op, en daarom is het belangrijk dat de patiënt voorzorgsmaatregelen neemt om het contact met de teken te vermijden.

Prognose van tekenziekte

Dankzij een goede diagnose en snelle behandeling herstellen de meeste patiënten zonder complicaties. Minder dan 1% van de patiënten komt hieraan te overlijden. Patiënten die pas laat een behandeling krijgen, ouderen en patiënten met een verzwakt immuunsysteem hebben een langzamere hersteltijd, en vaak hebben ze ook ernstigere tekenen en ontwikkelen ze ook sneller complicaties.

Preventie van door teken overgedragen aandoening

De beste methode om anaplasmose te voorkomen, is het contact met teken te voorkomen. Hiervoor bestaan er diverse tips:

• binnen een douche nemen na een korte tijd buiten te zijn
• bladeren zo snel mogelijk verwijderen
• een barrière plaatsen tussen houtsnippers of rotsen en het gazons of beboste gebieden zodat de teken zich niet kunnen verspreiden
• hoog gras en struiken vermijden
• huisdieren en spullen controleren op teken voordat ze naar binnen gaan
• in het midden van paden wandelen, in plaats van bij de rand waar vaak (hoog) gras aanwezig is
• producten met 0,5% permethrin op kleding, laarzen en schoenen aanbrengen en andere insectenwerende middelen gebruiken
• zichzelf, huisdieren en kinderen inspecteren op teken na een tijd doorbrengen in de tuin of na andere buitenruimtes te hebben

Wanneer een patiënt toch een tekenbeet heeft opgelopen, moet hij volledig verwijderd worden met een speciale tekenpincet, zodat de bacterie niet overgedragen kan worden.

Lees verder

• Tekenbeten voorkomen en teken verwijderen bij mensen
• Tekenziekten: Door tekenbeten overgedragen infecties
• Tekenverlamming: Tekenziekte met verlamming door neurotoxine
• Ziekte van Lyme: Bacteriële infectie door tekenbeet
• Ehrlichiose: Bacteriële infectie door tekenbeet