Seroom: Verzameling van vloeistof na operatie of verwonding

Een seroom is een opeenhoping van vloeistoffen (sereus vocht) in het lichaam. Dit komt vaak voor als een complicatie van een operatie en is dan te vinden op een plaats waar een chirurg weefsel verwijderd heeft, maar een seroom ontwikkelt zich ook na een verwonding. Pijn, gevoeligheid en een afscheiding zijn enkele kenmerken van seromen. De meeste seromen zijn onschadelijk en verdwijnen vanzelf, maar af en toe raken ze geïnfecteerd of leiden ze tot verdere complicaties waardoor het herstel en het ziekenhuisverblijf verlengd is. Voor grotere of geïnfecteerde seromen zijn diverse medische behandelingen beschikbaar.

• Oorzaken van seromen
• Operatie
• Verwonding
• Symptomen
• Behandeling van seroom
• Klein seroom
• Groot seroom
• Geïnfecteerd seroom
• Sclerotherapie
• Prognose van verzameling van vloeistof in het lichaam
• Complicaties
• Infectie
• Verkalking
• Preventie van seroomvorming na operatie of verwonding

Oorzaken van seromen

Operatie

Een seroom is een complicatie die in de meeste gevallen verschijnt als gevolg van een operatie. De meeste seromen vormen zich na een chirurgische ingreep waarbij de arts lichaamsweefsel verplaatst. Tijdens de operatie beschadigt de chirurg bloed- en lymfevaten. Het serum (vloeistof die leidt tot een seroom) lekt uit beschadigde bloedvaten van het lymfestelsel. Dit veroorzaakt een zwelling en een knobbel die lijkt op een grote cyste (abnormaal gevormde zakvormige holte in het lichaam). Meestal ontwikkelt zich een seroom op de plaats van een chirurgische incisie (insnijding) of op de plaats waar de chirurg weefsel heeft verwijderd. Meestal gebruikt de chirurg drainagebuisjes in en rond een incisie om vloeistof te verwijderen en een seroom te voorkomen, maar soms blijft er wat vloeistof achter na een operatie en veroorzaakt dit na verloop van tijd een seroom. Wanneer de chirurg geen drainagebuisjes gebruikt tijdens de operatie, verhoogt dit ook de kans op een seroom.

De verzameling van vloeistof in het lichaam verschijnt na elk type uitgebreide operatie zoals:

• buikchirurgie
• een hernia-reparatie (zoals een operatie voor een maagbreuk)
• een keizersnede
• een mastectomie (borstamputatie)
• plastische chirurgie
• een borstvergroting
• een borstverkleining
• een buikwandcorrectie
• een liposuctie
• een reconstructie

Alle patiënten die een chirurgische ingreep ondergaan, lopen het risico om later een seroom te ontwikkelen, maar langere of uitgebreidere operaties waarbij de chirurg werkt met een grote hoeveelheid weefsel, zijn riskanter.

Verwonding

Een seroom ontwikkelt zich eveneens na een verwonding, zoals een val of een auto-ongeluk. Wanneer een ontstekingsreactie optreedt als gevolg van de verwonding, vormt zich mogelijk een seroom.

Symptomen

Seromen verschijnen meestal zeven tot tien dagen na de operatie, nadat de drainagebuisjes zijn verwijderd. Seromen variëren in grootte.

Volgende symptomen komen mogelijk tot uiting:

• een gezwollen knobbeltje met vloeistof
• een heldere afscheiding die zich onder de huid opbouwt en soms op het huidoppervlak uitlekt
• gevoeligheid op en rond het gezwollen gebied
• pijn bij aanraking van het getroffen gebied
• roodheid en warmte nabij de operatieplaats

Behandeling van seroom

Klein seroom

Warmte toepassen op het gebied bespoedigt het genezingsproces. Een verwarmingskussen of warm kompres mag de patiënt om de paar uur gedurende ongeveer vijftien minuten per keer aanbrengen. Dit helpt bij vochtafvoer en biedt extra comfort aan het incisiegebied. Patiënten moeten er wel op letten dat het kompres niet te warm is en ook dat het niet te lang op het gebied blijft liggen. Te veel warmte leidt tot een extra vochtophoping in de seromen. Het verhoogd houden van het gebied (elevatie) versnelt ook de afvoer van het vocht, afhankelijk van het getroffen gebied.

Groot seroom

Grotere seromen moet de arts soms aspireren (vloeistof wegzuigen met een spuit). Soms moet hij deze procedure meermaals uitvoeren voordat het seroom verdwijnt. Als het seroom aanhoudt na veel aspiratiepogingen, is soms een operatie nodig om de gehele seromaholte operatief te verwijderen.

Geïnfecteerd seroom

Bij een geïnfecteerd seroom dat zich ontwikkeld heeft tot een abces, is een verdere medische behandeling vereist. Als een abces onbehandeld blijft, verspreidt dit zich naar de bloedbaan en verhoogt het risico op het ontwikkelen van sepsis, een levensbedreigende systemische infectie. Wanneer seromen geïnfecteerd zijn, krijgt de patiënt antibiotica toegediend. Bij een uitgebreide infectie is een intraveneuze (via een ader) toediening van antibiotica vereist.

Sclerotherapie

Bij sclerotherapie vult de chirurg de seromaholte met een irriterende substantie die het gebied afdicht. De chirurg gebruikt hiervoor meestal talk (dat wordt gebruikt om talkpoeder te maken) en tetracyclines (soort antibiotica).

Prognose van verzameling van vloeistof in het lichaam

Een klein seroom verdwijnt meestal vanzelf of wordt afgevoerd via het huidoppervlak binnen een maand, maar dit gebeurt niet altijd. In sommige gevallen houden seromen tot één jaar aan alvorens te verdwijnen.

Complicaties

Infectie

Soms raakt het seroom geïnfecteerd, hetgeen leidt tot een abces. Een abces is een verzameling van pus dat zich ophoopt in het weefsels en leidt tot roodheid, pijn en zwelling. Een patiënt met een geïnfecteerd seroom presenteert zich met volgende mogelijke tekenen:

• bloeddrukschommelingen
• een andere kleur van de afscheiding
• een bloederige afscheiding
• een stinkende geur van het seroom
• een verhoogde bloeddruk (hypertensie)
• een verhoogde hartslag (tachycardie)
• koorts
• koude rillingen
• verwardheid

Verkalking

Onbehandeld verkalkt een seroom soms waardoor zich harde knopen vormen. Calcificatie (verkalking) treedt op wanneer calcium zich geleidelijk ophoopt in een gebied van het lichaamsweefsel. Wanneer organen aangetast zijn, werken deze niet meer goed door de verkalking.

Preventie van seroomvorming na operatie of verwonding

De chirurg gebruikt geschikte drainagesystemen tijdens sommige operaties om het risico op seroomvorming te verminderen. Soms krijgt de patiënt na een operatie intraveneuze (via een ader) steroïden toegediend om seromen te voorkomen, want dankzij steroïden is het mogelijk om de ontstekingsreactie van het lichaam te remmen. Dit levert gemengde resultaten op. Bovendien heeft deze behandeling bijwerkingen, omdat dit een verzwakt immuunsysteem veroorzaakt. Verder moeten sommige patiënten speciale compressiekledij dragen om het weefsel en de huid sneller te laten genezen, maar ook de kans op vorming van seromen te verminderen.