Diabetisch maculaoedeem: Oogaandoening door diabetes

Een hoge bloedsuikerspiegel bij diabetes mellitus (suikerziekte) leidt tot tal van aandoeningen, ook oogziekten. De meest voorkomende oogaandoening is diabetisch maculaoedeem. Enkele kenmerkende symptomen omvatten het zien van een vervormd beeld, het waziger zien (van kleuren) en dubbelzien. De behandeling bestaat meestal uit lasertherapie of een ooginjectie. Een vroege behandeling van diabetes remt de progressie van de oogziekte af. Deze ernstige oogaandoening leidt mogelijk tot een verlies van het gezichtsvermogen. Het is bijgevolg belangrijk om diabetes goed te beheren en jaarlijks de oogarts te bezoeken. Hij bemerkt de vroege tekenen van maculaoedeem, nog voordat de patiënt symptomen ervaart.

• Oorzaken diabetisch maculaoedeem
• Risicofactoren oogaandoening: Diabetes
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van lekkende bloedvaten via lasertherapie
• Prognose oogziekte
• Preventie
• Complicaties: Blindheid door vloeistof in netvlies

Oorzaken diabetisch maculaoedeem

Diabetes mellitus brengt mogelijk tal van oogaandoeningen met zich mee. Diabetisch maculaoedeem, de belangrijkste en meest voorkomende oogziekte door diabetes mellitus, is het gevolg van veranderingen in de kleine bloedvaten van het netvlies (de lichtgevoelige laag aan de achterkant van het oog). Bij diabetisch maculaoedeem lekken de bloedvaten vloeistof in het netvlies. Doordat de vloeistof in de macula (centrum van het netvlies dat zorgt voor het scherptezicht) terechtkomt en zich daar opbouwt, ontstaat een zwelling. Dit veroorzaakt na verloop van tijd symptomen van diabetisch maculaoedeem.

Risicofactoren oogaandoening: Diabetes

Alle patiënten met diabetes mellitus type 1 en diabetes mellitus type 2 lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van diabetisch maculaoedeem.

Andere risicofactoren omvatten:

• diabetes voor een lange tijd (ongeveer één op de drie patiënten die diabetes minstens twintig jaar heeft, ontwikkelt uiteindelijk diabetisch maculaoedeem)
• een hoge bloeddruk (hypertensie)
• een hoog cholesterolgehalte (hypercholesterolemie)
• een slecht gecontroleerde bloedsuiker
• een zwangerschap
• roken

Symptomen

De patiënt ervaart in het begin geen wijzigingen in het gezichtsvermogen. Na verloop van tijd vervaagt echter het centrale gezichtsvermogen of ontstaat een vervormd beeld (metamorfopsie). De kleuren lijken bovendien meer “uitgewassen”. Andere voorkomende symptomen van zijn het zien van floaters, (drijvers) en diplopie (dubbelzien).

Diagnose en onderzoeken

Patiënten met diabetes die jaarlijks de oogarts bezoeken, krijgen meestal op deze manier de diagnose van diabetisch maculaoedeem. De oogarts maakt digitale foto's van het netvlies (fundusfotografie) om de vroege tekenen van diabetisch maculaoedeem op te sporen. Hij test bovendien de gezichtsscherpte. Hij bekijkt tevens de achterkant van het oog door de patiënt speciale oogdruppels toe te dienen, gekend als “mydriatica”. Via de funduscopie bekijkt de oogarts namelijk de gezondheid van het netvlies. Tekenen van de ziekte zijn beschadigde of lekkende bloedvaten, een zwelling, en vetafzettingen op het netvlies. Het is goed mogelijk dat de patiënt hierbij zelf nog geen symptomen ervaart. Een bijkomend onderzoek is een fluorescentieangiografie, waarbij de oogarts foto’s maakt van het netvlies met behulp van een speciale kleurstof. Dit doet hij om lekkende bloedvaten op te sporen. Een optische coherentie tomografie (OCT) maakt gebruik van een speciale camera om het netvlies te fotograferen (netvliesscan), wat nuttig is om de aanwezigheid van vloeistof en een zwelling te identificeren.

Behandeling van lekkende bloedvaten via lasertherapie

De behandeling diabetisch maculaoedeem bestaat uit medicijnen die de oogarts in de ogen injecteert om de groei van nieuwe bloedvaten vertragen. In ernstige gevallen is een veelal pijnloze laserfotocoagulatie nodig. Hierbij zet de oogarts een kleine laser in en positioneert hij deze op het oog om de lekkende bloedvaten te dichten. Mogelijk is wel meer dan één behandeling vereist. Soms gebruikt de oogarts corticosteroïde injecties. Een andere behandeling is een vitrectomie (glasvochtoperatie in het oog).

Prognose oogziekte

De normale hersteltijd van de laserbehandelingen is drie tot zes maanden. Als het oog geneest en de zwelling in en rond de macula afneemt, blijft de patiënt mogelijk tijdelijk last hebben van een gevoeligheid voor licht (fotofobie), irritatie in de ogen, en zwarte vlekken (scotomen) in het centrum van het gezichtsvermogen. Dit zijn normale bijwerkingen, die na verloop van tijd verdwijnen. Het gezichtsvermogen van patiënten met diabetisch maculaoedeem verbetert niet door middel van de lasertherapie.

Preventie

Om het risico op diabetisch maculaoedeem te verminderen, is het belangrijk om niet te roken en om te zorgen voor een gezonde bloedsuiker en bloeddruk en een laag cholesterolgehalte. De patiënt bezoekt hiervoor regelmatig de diabetesverpleegkundige, de huisarts en/of de ziekenhuisarts. Verder is een jaarlijks oogonderzoek vereist bij diabetespatiënten.

Complicaties: Blindheid door vloeistof in netvlies

Indien de oogarts deze oogziekte niet tijdig behandelt, verliest de patiënt het gezichtsvermogen volledig.

Lees verder

• Complicaties diabetes mellitus (suikerziekte): Oogproblemen
• Maculaoedeem: Zwelling door vochtophoping in de gele vlek