Hoge bloeddruk tijdens zwangerschap: symptomen & behandeling

Symptomen hoge bloeddruk zwangerschap en zwangerschapshypertensie doen zich vaak alleen voor bij ernstige vormen. Je kunt bij ernstige hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap bijvoorbeeld last hebben van hoofdpijn en gezichtsstoornissen, zoals vaag zien, lichtflitsen of sterretjes zien. Hoge bloeddruk die zich tijdens de zwangerschap ontwikkelt wordt ook wel zwangerschapshypertensie genoemd. Zo'n 10 tot 15 procent van de vrouwen die voor het eerst zwanger zijn krijgen ermee te maken. Bij een volgende zwangerschap is de kans kleiner. Bij een hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap kunnen complicaties bij zowel moeder als kind optreden. Pre-eclampsie en het HELLP-syndroom hebben ook te maken met een te hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap. Ernstige vormen hiervan kunnen gevaar opleveren voor jezelf en je ongeboren kind. Al naargelang de situatie wordt een behandeling ingesteld. Je kunt zelf ook een aantal maatregelen nemen om hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap aan te pakken.

• Wat is bloeddruk?
• Bloeddruk
• Bloeddrukmeting
• Ideale bloeddrukwaarden
• Wat is hoge bloeddruk?
• Bloeddrukwaarden
• Gevolgen hoge bloeddruk
• Zwangerschap
• Effecten van hoge bloeddruk tijdens zwangerschap
• Chronische of pre-existente hypertensie
• Zwangerschapshypertensie
• Zwangerschapsvergiftiging
• Pre-eclampsie, eclampsie en HELLP-syndroom
• Pre-eclampsie
• Symptomen pre-eclampsie
• Behandeling pre-eclampsie
• HELLP-syndroom
• Klachten HELPP-syndroom
• Onderzoek en diagnose
• Hoge bloeddruk zwangerschap symptomen
• Behandeling van zwangerschapshypertensie
• Bloeddrukverlagende medicijnen
• Opname in het ziekenhuis
• Zelfzorgmaatregelen
• Dieet en extra hulp
• Calcium en foliumzuur
• Gezonde voeding
• Hoge bloeddruk tijdens zwangerschap leidt tot lager IQ kind

Wat is bloeddruk?

Bloeddruk

Bloeddruk is de hoeveelheid kracht die wordt uitgeoefend door het bloed tegen de wanden van de slagaders in het menselijk lichaam. Bloeddruk is dus de vloeistofdruk binnen de slagaders. Bloeddruk wordt ook wel tensie genoemd. En hoge bloeddruk hypertensie.

Bij een gezond persoon trekt de hartspier tussen de 60 tot 80 keer per minuut samen, als gevolg waarvan bloed in de bloedvaten wordt gepompt. Het rondgepompte bloed gaat tegen de wanden van de bloedvaten drukken met als gevolg het ontstaan van bloeddruk. Het lichaam probeert de bloeddruk op peil te houden, zodat er geen hoge bloeddruk of lage bloeddruk ontstaat.

Bloeddrukmeting

Bij het meten van de bloeddruk worden twee waarden gemeten: bovendruk (systolische bloeddruk) en onderdruk (diastolische bloeddruk). De druk waarmee het hart het bloed in de vaten pompt wordt bovendruk genoemd en de druk op het moment dat het hart zich ontspant en zich weer vult met bloed wordt de onderdruk genoemd.

Ideale bloeddrukwaarden

Wat zijn ideale bloeddrukwaarden? Een systologische waarde van om en nabij de 120 en een diastolische waarde van om en nabij de 80 is optimaal voor volwassen vrouwen en mannen. Voor zwangeren, diabeten en nierpatiënten gelden wat lagere waarden.

Wat is hoge bloeddruk?

Bloeddrukwaarden

Bij volwassenen tot 60 jaar wordt van hoge bloeddruk of gesproken als de systologische waarde boven 140 ligt en de diastolische waarde boven 90. Bij volwassenen van 60+ geldt de richtlijn dat er sprake is van hoge bloeddruk als de systologische waarde boven 160 ligt en de diastolische waarde boven 90.

Gevolgen hoge bloeddruk

Hoge bloeddruk of hypertensie, draagt bij tot de ontwikkeling van coronaire hartziekten (zoals een hartaanval), beroerten, hartfalen en nierziekten. Daarom is het belangrijk hoge bloeddruk te voorkomen.

Zwangerschap

Hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap - of de vrouw dit nu ontwikkelt tijdens de zwangerschap of dat het reeds aanwezig is voor de zwangerschap - vereist speciale zorg.

Effecten van hoge bloeddruk tijdens zwangerschap

Chronische of pre-existente hypertensie

Ofschoon veel zwangere vrouwen met hoge bloeddruk een gezonde baby ter wereld brengen, kan hoge bloeddruk gevaarlijk zijn voor zowel de moeder als het ongeboren kind. Vrouwen met een reeds bestaande hoge bloeddruk, hebben over het algemeen meer kans op bepaalde complicaties tijdens de zwangerschap dan vrouwen van wie de bloeddruk in orde is. Hypertensie of hoge bloeddruk die al voor de zwangerschap bestaat, wordt chronische of pre-existente hypertensie genoemd. Ongeveer een derde van de zwangeren met hoge bloeddruk heeft deze vorm van hypertensie. Bij een bloeddrukverhoging die al voor de zwangerschap bestaat, zal de huisarts of de verloskundige vaak controle van de zwangerschap door de gynaecoloog adviseren.

Zwangerschapshypertensie

Sommige vrouwen ontwikkelen hoge bloeddruk terwijl ze zwanger zijn. Dit wordt ook wel zwangerschapshypertensie genoemd. Men spreekt van zwangerschapshypertensie als een vrouw die voor de zwangerschap een normale bloeddruk had, in de tweede helft van de zwangerschap hypertensie krijgt. Het is niet duidelijk wat zwangerschapshypertensie veroorzaakt. Aanleg en en de ontwikkeling van de placenta in de eerste helft van de zwangerschap lijken een rol te spelen. Zwangerschapshypertensie geneest spontaan na de bevalling.

Zwangerschapsvergiftiging

De effecten van hoge bloeddruk tijdens de zwangerschap variëren van mild tot ernstig. Hoge bloeddruk kan schade toebrengen de nieren en de lever van de moeder en het kan leiden tot groeivertraging en een laag geboortegewicht van het kind doordat de bloedtoevoer naar de placenta afneemt bij het ongeboren kind, en vroeggeboorte. In de meest ernstige gevallen ontwikkelt de moeder pre-eclampsie, ook wel zwangerschapsvergiftiging of toxicose genoemd. Deze aandoening kan levensbedreigend zijn voor zowel de moeder als het ongeboren kind.

Pre-eclampsie, eclampsie en HELLP-syndroom

Pre-eclampsie

Pre-eclamsie is een aandoening die meestal begint na de 20e week van de zwangerschap en is gerelateerd aan een verhoogde bloeddruk, het vasthouden van vocht en de aanwezigheid van eiwit in de urine van de moeder als gevolg van nierproblemen. De oorzaak van pre-eclampsie is nog niet opgehelderd. Het komt vooral voor bij eerste zwangerschappen en in sommige families komt het vaker voor. De volgende vrouwen lopen een groter risico:

• Vrouwen met een chronische nieraandoening.
• Vrouwen met een reeds bestaande hoge bloeddruk. Het risico op pre-eclampsie rond een bevalling is acht keer hoger bij vrouwen met een chronisch hoge bloeddruk. Dat blijkt uit een omvangrijke meta-analyse uit 2014 van onderzoeken in 25 landen.
• Vrouwen die een hoge bloeddruk of pre-eclampsie ontwikkelden tijdens een vorige zwangerschap.
• Vrouwen die zwaarlijvig zijn voorafgaand aan de zwangerschap.
• Zwangere vrouwen die jonger zijn dan 20 jaar of ouder dan 40 jaar.
• Vrouwen met een volgende zwangerschap van een andere vader.
• Vrouwen die zwanger zijn van een meerling.
• Vrouwen met diabetes mellitus (suikerziekte), nierziekten of reumatoïde artritis.

Symptomen pre-eclampsie

Vaak geeft pre-eclampsie aanvankelijk geen klachten. Later kunnen geleidelijk of plotseling de volgende klachten ontstaan:

• gezwollen voeten, enkels en handen;
• vocht vasthouden en sterke gewichtstoename;
  Misselijkheid / Bron: Istock.com/CentralITAlliance
• hoofdpijn;
• gezichtsstoornissen, zoals vaag of wazig zien en lichtflitsen of sterretjes zien;
• pijn in de bovenbuik;
• misselijkheid en braken/overgeven.

Behandeling pre-eclampsie

Er is geen bewezen manier om pre-eclampsie te voorkomen. De behandeling van pre-eclampsie hangt af van de ernst van de symptomen en van het stadium van de zwangerschap. Vaak wordt rust voorgeschreven en soms is een ziekenhuisopname geïndiceerd, waarbij de conditie van moeder en kind regelmatig wordt gecontroleerd. Verschillende medicijnen kunnen toegediend worden.

Als pre-eclampsie stuipen veroorzaakt, dan spreekt men van eclampsie, ook wel zwangerschapsstuipen genoemd.

HELLP-syndroom

Een ernstige vorm van van pre-eclampsie is het HELLP-syndroom. Deze aandoening wordt gekenmerkt door afbraak van rode de bloedcellen, verhoogde waarde leverenzymen, en een laag aantal bloedplaatjes en hoge bloeddruk. HELLP syndroom is afgeleid van de Engelstalige afkorting: Hemolysis, Elevated Liver enzyme levels and a Low Platelet count, oftewel:

• Hemolyse (bloedafbraak);
• Elevated Liver enzymes (leverfunctiestoornissen); en
• Low Platelets (afbraak van bloedplaatjes).

Klachten HELPP-syndroom

Zwangeren met het HELPP-syndroom voelen zich meestal lamlendig en ziek. Dit gaat vaak gepaard met de volgende klachten:

• ernstige pijn in de bovenbuik;
• deze pijn in de bovenbuik kan uitstralen naar de zijkant van de buik of rug;
• soms ook een bandgevoel rond de buik;
• misselijkheid en braken;
• hoofdpijn (een bandgevoel om het hoofd);
• vocht vasthouden;
• gewichtstoename;
• concentratieproblemen
• gezichtsstoornissen, zoals vaag zien, lichtflitsen of sterretjes zien;
• pijn of een knellend gevoel in de bovenbuik;
• pijn onder de borst;
• pijn in de bovenrug of pijn tussen de schouderbladen;
• tintelingen in de vingers.

De klachten treden vaak aanvalsgewijs op, waarna ze na enige uren of dagen weer verdwijnen. Het is al met al een ernstig ziektebeeld, waarvoor ziekenhuisopname zeker noodzakelijk is.

Onderzoek en diagnose

Bij een verhoogde bloeddruk zal de arts ook een urinecontrole uitvoeren, om te kijken of er sprake is van eiwit in de urine. Dit zegt iets over het functioneren van de nieren en de ernst van de hoge bloeddruk. Ook wordt er bloedonderzoek gedaan, waarbij het aantal bloedplaatjes en het functioneren van je lever en nieren onderzocht wordt. de arts zal voorts je kniepeesreflex testen met een hamertje om te bekijken je zenuwstelsel extra gevoelig is. Gewichtscontrole vindt plaats om te bekijken of je veel vocht vasthoudt.

Andere vormen van onderzoek
Echoscopisch onderzoek kan verricht worden om conditie en grootte van je baby te beoordelen en om de grootte van je baarmoeder te bepalen, evenals de hoeveelheid vruchtwater. Doppler-onderzoek kan gedaan worden bij ernstiger vormen van hoge bloeddruk, waarmee de doorstroming van de bloedvaten in de navelstreng wordt onderzocht. Een CTG (cardiotocografie) oftewel een hartfilmpje van de baby is ook mogelijk.

Hoge bloeddruk zwangerschap symptomen

Een lichte zwangerschapshypertensie geeft vaak geen klachten. De ernstiger vormen gaan vaak wel gepaard met klachten, zoals:

• hoofdpijn;
• gezichtsstoornissen: vaag zien, lichtflitsen of sterretjes zien;
• tintelingen in de vingers;
• pijn of een knellend gevoel boven in de buik;
• misselijkheid en overgeven/braken;
• oedeem.

Behandeling van zwangerschapshypertensie

Bloeddrukverlagende medicijnen

De gynaecoloog kan medicijnen voorschrijven teneinde complicaties van ernstige zwangerschapshypertensie voor moeder en/of kind te voorkomen. Vaak krijgt de vrouw tabletten en bij ernstiger vormen van zwangerschapshypertensie krijgt de vrouw medicijnen via een infuus toegediend. Zo kunnen er bijvoorbeeld bloeddrukverlagende medicijnen worden gegeven.

Opname in het ziekenhuis

Bij ernstige hypertensie kan een zwangere vrouw opgenomen worden in het ziekenhuis, met als doel bewaking van de gezondheid van de vrouw en van de baby.

Zelfzorgmaatregelen

Dieet en extra hulp

Het is niet bewezen dat je door rust tijdens de zwangerschap een verhoogde bloeddruk kunt voorkomen. Een zoutloos of zoutarm dieet heeft ook geen effect op de bloeddruk. Bij een verhoogde bloeddruk kan door de verloskundige of arts geadviseerd worden om minder buitenshuis te werken of er helemaal mee te stoppen. Het regelen van extra hulp thuis kan ook helpen.

Calcium en foliumzuur

Het advies voor zwangere vrouwen is om dagelijks extra vitamine D te nemen, evenals extra foliumzuur. Vitamine D is nodig om calcium goed op te nemen uit de voedingen calcium zorgt voor de opbouw en instandhouding van stevige botten en tanden. Tijdens de zwangerschap heb je meer calcium nodig dan normaal. Een tekort aan foliumzuur in de eerste weken van de zwangerschap, is het risico op een 'open ruggetje' (spina bifida) bij de baby verhoogt. Foliumzuur en calcium verlagen waarschijnlijk ook het risico op zwangerschapshypertensie.

Gezonde voeding

Eet iedere dag gezond en gevarieerd. Probeer om fruit, groenten, volkoren brood, mager vlees, vetarme zuivelproducten en vette vis (géén voorverpakte vis) op het menu te zetten.

Lees verder

• Natuurlijke behandeling van hoge bloeddruk: maretak en Q10
• Hoge bloeddruk behandeling: medicijnen en leefstijl
• Hoge bloeddruk verlagen zonder medicijnen: voeding en dieet
• Hoofdpijn tijdens zwangerschap: oorzaken en voorkómen
• Symptomen zwangerschap eenling en tweeling (meerling)