Ziekte van Binswanger: Progressieve neurologische aandoening

De ziekte van Binswanger is een progressieve neurologische aandoening die meestal voorkomt bij ouderen. De ziekte is het gevolg van atherosclerose (slagaderverkalking) aan de bloedvaten in de hersenen die de witte stof en andere diepe hersenstructuren voeden. De meeste patiënten ervaren onder andere progressief geheugenverlies, een bemoeilijkte spraak, urineproblemen en een onvaste gang van lopen. De ziekte valt met beeldvormend onderzoek van de hersenen te identificeren. Een behandeling is niet voorhanden, maar enkele medicijnen kunnen de symptomen verlichten. De Duitse neuroloog Otto Ludwig Binswanger beschreef voor het eerst deze aandoening in de medische literatuur in 1894.

• Synoniemen ziekte van Binswanger
• Epidemiologie
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• Praktische tips voor het leven / omgaan met ziekte van Binswanger
• Symptomen herkennen en behandeling
• Gezondheidsmanagement
• Ondersteuning en zorg
• Misvattingen rond ziekte van Binswanger
• De ziekte van Binswanger is dezelfde als Alzheimer
• De ziekte van Binswanger treft alleen ouderen
• De ziekte van Binswanger heeft geen invloed op de motoriek
• Patiënten met de ziekte van Binswanger hebben altijd een progressieve achteruitgang
• De ziekte van Binswanger wordt alleen veroorzaakt door een verhoogde bloeddruk
• De ziekte van Binswanger is altijd te diagnosticeren met een bloedonderzoek
• Er is geen behandeling voor de ziekte van Binswanger

Synoniemen ziekte van Binswanger

De ziekte van Binswanger is eveneens bekend onder deze synoniemen:

• BD
• Binswanger encefalopathie
• multi-infarct dementie, type Binswanger
• subcorticale arteriosclerotische encefalopathie, SAE
• subcorticale dementie
• subcorticale ischemische vaatziekte
• subcorticale vasculaire dementie
• vasculaire dementie, type Binswanger

Epidemiologie

De ziekte van Binswanger treft mannen en vrouwen in gelijke aantallen en komt meestal voor bij patiënten van vijftig jaar of ouder. De prevalentie neemt toe met de leeftijd. Het is een relatief zeldzame aandoening en gedetailleerde epidemiologische gegevens zijn beperkt.

Oorzaken

De ziekte van Binswanger is een vorm van dementie. De patiënt heeft schade opgelopen aan de diepe lagen van witte stof in de hersenen. Deze schade is het gevolg van de verdikking en vernauwing van slagaders (atherosclerose) die de subcorticale gebieden van de hersenen voeden. Atherosclerose (aderverkalking) is een systemisch proces dat bloedvaten door het hele lichaam aantast. Het begint laat in het vierde decennium van het leven en neemt in ernst toe met de leeftijd. Aangezien de slagaders steeds meer vernauwen, leveren de arteriën minder bloed aan en sterft hersenweefsel af.

Risicofactoren

Een hoge bloeddruk (hypertensie), roken, hypercholesterolemie, hart- en vaatziekten en diabetes mellitus (suikerziekte) zijn risicofactoren voor de ziekte van Binswanger.

Symptomen

Het meest karakteristieke kenmerk van de ziekte van Binswanger is psychomotorische traagheid. Dit houdt in dat de patiënt bijvoorbeeld meer tijd nodig heeft om een letter te vormen bij het schrijven. Andere symptomen zijn vergeetachtigheid, maar niet zo ernstig als de vergeetachtigheid van de ziekte van Alzheimer (vorm van dementie met uiteindelijk ernstig geheugenverlies), een bemoeilijkte spraak (dysartrie), een onvaste gang (ataxie), onhandigheid of frequente valpartijen, persoonlijkheidsveranderingen of stemmingswisselingen (apathie, prikkelbaarheid en depressie). Daarnaast treden urineproblemen op die niet toe te wijzen zijn aan urologische aandoeningen, zoals urinaire urgentie (een dringende behoefte om vaker te plassen) en urine-incontinentie.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen die kunnen wijzen op de ziekte van Binswanger zijn onder andere:

• ernstige en aanhoudende geheugenproblemen
• significante veranderingen in spraak en communicatie
• problemen met coördinatie en balans
• frequente valpartijen zonder duidelijke oorzaak
• plotselinge veranderingen in persoonlijkheid of stemming

Diagnose en onderzoeken

Een kenmerkend patroon van de ziekte van het door de ziekte beschadigde hersenweefsel is zichtbaar dankzij een CT-scan of MRI-scan van de hersenen. Hieruit blijkt dat de witte stof in de hersenen afsterft en dat meerdere kleine beroertes aanwezig geweest zijn in de diepere hersenstructuren. Neuropsychologische testen kunnen helpen bij het vaststellen van de cognitieve en motorische stoornissen die kenmerkend zijn voor deze aandoening.

Behandeling

De ziekte van Binswanger valt niet te genezen, maar de arts behandelt wel de symptomen. Antidepressiva helpen bij een depressie of angst. Atypische antipsychotica zijn nuttig bij patiënten met agitatie en storend gedrag. Een succesvolle behandeling van hypertensie en diabetes (suikerziekte) vertraagt de progressie van atherosclerose en bijgevolg eveneens van de ziekte van Binswanger. De beste behandeling bestaat eigenlijk uit preventie, vroeg in de volwassen jaren. Dit doet de patiënt door een gezonde levensstijl na te streven:

• een gevarieerde en gezonde voeding met weinig zout en veel vezels, groenten en fruit
• een gezonde bloeddruk bereiken
• een goed gewicht bewaren
• diabetes goed reguleren
• geen of beperkt alcohol drinken
• Gezond eten verlaagt het risico op de ziekte van Binswanger / Bron: Jill111, Pixabay
• niet roken
• voldoende slapen
• voldoende fysieke inspanning leveren

Prognose

Geen genezing mogelijk

Rare Diseases meldt de volgende informatie rond de prognose van de ziekte. Over het algemeen zijn de langetermijnvooruitzichten voor patiënten met deze ziekte slecht. De ziekte is progressief en een genezing is niet beschikbaar. De veranderingen treden geleidelijk of plots op. De ziekte van Binswanger gaat vaak gepaard met de ziekte van Alzheimer. Vijf tot tien jaar na de diagnose, lijdt de patiënt meestal aan ernstige dementie.

Progressie vertragen

Wel valt de ziekteprogressie in sommige gevallen te vertragen door het aanhouden van een gezonde bloeddruk en het op peil houden van het insuline niveau bij diabetes. Het is bovendien belangrijk om atherosclerose (aderverkalking) te voorkomen door het eten van een gezonde voeding, goede slaapgewoonten te creëren, voldoende te bewegen, niet te roken en geen of weinig alcohol te drinken.

Complicaties

In zeldzame gevallen kunnen complicaties optreden, zoals:

• verergering van cognitieve stoornissen
• toename van motorische problemen
• verlies van zelfstandigheid en mobiliteit
• ernstige gedragsveranderingen

Preventie

Om het risico op het ontwikkelen van de ziekte van Binswanger te verkleinen, kunnen de volgende voorzorgsmaatregelen worden genomen:

• regelmatig een gezonde levensstijl hanteren
• de bloeddruk en cholesterolgehalten onder controle houden
• diabetes goed reguleren
• het vermijden van roken en overmatig alcoholgebruik
• voldoende fysieke activiteit en mentale stimulatie

Door deze voorzorgsmaatregelen kan de kans op het ontwikkelen van de ziekte van Binswanger en de ernst van de symptomen worden verminderd.

Praktische tips voor het leven / omgaan met ziekte van Binswanger

Symptomen herkennen en behandeling

De ziekte van Binswanger kan leiden tot geheugenverlies, verwarring en verminderde mobiliteit. Vroege diagnose en behandeling kunnen helpen de progressie van de ziekte te vertragen. Medicijnen die de bloeddruk verlagen of ontstekingen verminderen, kunnen nuttig zijn.

Gezondheidsmanagement

Een gezonde levensstijl met een evenwichtig voedingspatroon, regelmatige lichaamsbeweging en controle van de bloeddruk kunnen de aandoening stabiliseren. Cognitieve therapieën kunnen helpen om het geheugen en de denkvaardigheden te ondersteunen.

Ondersteuning en zorg

Familieleden en verzorgers spelen een belangrijke rol in het bieden van dagelijkse ondersteuning. Psychosociale begeleiding is essentieel voor zowel de patiënt als hun naasten om het emotionele welzijn te behouden.

Misvattingen rond ziekte van Binswanger

De ziekte van Binswanger is een zeldzame vorm van dementie die vaak gepaard gaat met motorische en cognitieve achteruitgang. Er zijn verschillende misvattingen over deze aandoening die tot verwarring kunnen leiden. Veel van deze misvattingen komen voort uit een gebrek aan kennis over de ziekte en de symptomen die ermee gepaard gaan. Het is belangrijk om deze misvattingen te begrijpen en correctie te bieden, zodat patiënten de juiste zorg kunnen krijgen en er een beter begrip ontstaat van de ziekte.

De ziekte van Binswanger is dezelfde als Alzheimer

Veel mensen denken dat de ziekte van Binswanger en Alzheimer dezelfde aandoening zijn, maar dit is absoluut niet het geval. Beide aandoeningen leiden tot cognitieve achteruitgang, maar de ziekte van Binswanger wordt vaak veroorzaakt door een verminderde bloedtoevoer naar de hersenen, wat leidt tot witte stof schade in de hersenen, terwijl Alzheimer vaak geassocieerd wordt met de ophoping van eiwitten zoals amyloïdplaques en tau-eiwitten. Bij de ziekte van Binswanger kunnen ook motorische problemen en veranderingen in de hersenen optreden die bij Alzheimer minder prominent aanwezig zijn. Het is belangrijk om het onderscheid te maken, omdat de behandelingen voor deze twee aandoeningen verschillen.

De ziekte van Binswanger treft alleen ouderen

Hoewel de ziekte van Binswanger vaak wordt gediagnosticeerd bij ouderen, is het niet exclusief een ziekte van oudere leeftijd. De aandoening kan zich op jongere leeftijd manifesteren, vooral bij mensen met een voorgeschiedenis van diabetes mellitus of hoge bloeddruk. Het is daarom belangrijk om de symptomen te herkennen, ongeacht de leeftijd, en om alert te zijn op de risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van de ziekte verhogen. Vroegtijdige diagnose kan helpen bij het beheersen van de aandoening en het verbeteren van de levenskwaliteit.

De ziekte van Binswanger heeft geen invloed op de motoriek

Een andere misvatting is dat de ziekte van Binswanger alleen de cognitieve functies aantast en geen invloed heeft op de motoriek. Dit is niet juist. De aandoening kan ernstige motorische problemen veroorzaken, zoals spierzwakte, hartproblemen, en moeilijkheden met het bewegen, die het dagelijks functioneren sterk kunnen beïnvloeden. Patiënten kunnen moeite hebben met lopen, balansproblemen ervaren, en zelfs symptomen vertonen die lijken op lijdenssystemen. Deze motorische symptomen kunnen soms verward worden met die van andere neurodegeneratieve aandoeningen, zoals Parkinson.

Patiënten met de ziekte van Binswanger hebben altijd een progressieve achteruitgang

Veel mensen denken dat de ziekte van Binswanger altijd gepaard gaat met een snelle, progressieve achteruitgang. Dit is echter niet altijd het geval. Bij sommige patiënten kan de ziekte langzaam verergeren, terwijl anderen relatief stabiel blijven gedurende een lange periode. Het verloop van de ziekte kan sterk variëren, afhankelijk van factoren zoals de algehele gezondheid van de patiënt, het moment van diagnose, en de effectiviteit van de behandeling. Dit benadrukt het belang van het monitoren van de patiënt en het regelmatig uitvoeren van beeldvormende onderzoeken om het verloop te volgen.

De ziekte van Binswanger wordt alleen veroorzaakt door een verhoogde bloeddruk

Hoewel een verhoogde bloeddruk een belangrijke risicofactor is voor de ziekte van Binswanger, is het niet de enige oorzaak. Er zijn ook andere risicofactoren zoals alcoholmisbruik, allergieën, en genetische factoren die de kans op het ontwikkelen van de aandoening kunnen verhogen. Daarnaast kunnen andere aandoeningen zoals suikerziekte ook bijdragen aan de ontwikkeling van de ziekte. Het is dus belangrijk om te begrijpen dat de ziekte multifactorieel is en niet enkel afhankelijk is van één oorzaak.

De ziekte van Binswanger is altijd te diagnosticeren met een bloedonderzoek

Hoewel een bloedonderzoek nuttig kan zijn om bepaalde risicofactoren voor de ziekte van Binswanger op te sporen, zoals hoge cholesterol- of bloedsuikerwaarden, is het niet het enige middel om de aandoening te diagnosticeren. De diagnose wordt vaak bevestigd met beeldvormende onderzoeken, zoals MRI-scans van de hersenen, die de kenmerkende witte stof beschadiging laten zien. Het is dus essentieel dat artsen meerdere diagnostische methoden gebruiken om de ziekte correct te identificeren en andere aandoeningen uit te sluiten.

Er is geen behandeling voor de ziekte van Binswanger

Een veelvoorkomende misvatting is dat er geen behandeling beschikbaar is voor de ziekte van Binswanger. Hoewel er geen genezing is voor deze aandoening, zijn er behandelingsopties die de progressie kunnen vertragen en de kwaliteit van leven van de patiënt kunnen verbeteren. Dit omvat het beheren van risicofactoren zoals psychische stoornissen, bloeddruk en het aanpakken van motorische symptomen met fysiotherapie. Daarnaast kunnen bepaalde medicaties, zoals cholinesteraseremmers, helpen bij het verbeteren van de cognitieve functie bij sommige patiënten. Het is dus belangrijk om een behandelplan op maat te maken voor elke patiënt.