Blauwe plek: oorzaken en behandelen van blauwe plekken

Een blauwe plek is een zichtbare bloeduitstorting die ontstaat door vallen of stoten. Een blauwe plek kun je gemakkelijk herkennen aan de hand van de symptomen. Een blauwe plek wordt eerst rood, blauw, paars en daarna geel en bruin, als genezing intreedt. Bloed van beschadigde bloedcellen diep onder de huid verzamelt zich in de buurt van het oppervlak van de huid en dit veroorzaakt de blauwe plek. De oorzaak van een blauwe plek is vaak vallen of stoten. Een blauwe plek kan evenwel ook ontstaan als er geweld tegen je wordt toegepast, bijvoorbeeld bij huiselijk geweld of kindermishandeling. Doe in dat geval aangifte bij de politie en schakel professionele hulp in. De behandeling van een blauwe plek bestaat uit het aanbrengen van een ijskompres (nooit direct ijs op de huid aanbrengen). Er bestaan ook middeltjes om bestaande blauwe plekken te behandelen en te genezen, zoals arnica. Deze kruidachtige plant wordt toegepast bij bloeduitstortingen ten gevolge van vallen, zwikken en stoten.

• Wat is een blauwe plek?
• Bloeduitstorting
• Bloedstolling
• Verkleurde plek
• Symptomen van een blauwe plek
• Soorten kneuzingen
• Ecchymose
• Hematoom
• Oorzaak en risicofactoren van blauwe plekken
• Kleine ongelukken
• Grotere ongelukken en ongevallen
• Sportblessures
• Mishandeling en huiselijk geweld
• Ouderen
• Vrouwen
• Medicatie
• Vitaminetekort
• Bloedingsstoornissen
• Alarmsymptomen
• Onderzoek en diagnose
• Behandelen van blauwe plekken
• IJs aanbrengen
• Verhoging
• Warmte
• Pijnstilling
• Overige
• Kruiden toepassen bij blauwe plekken
• Arnica
• Appelazijn
• Epsom zout
• Bromelaïne
• Theezakjes
• Aloë vera
• Preventie
• Prognose
• Complicaties
• Compartimentsyndroom
• Myositis ossificans

Wat is een blauwe plek?

Bloeduitstorting

Een blauwe plek, ook wel een bloeduitstorting genoemd, is een veelvoorkomend verschijnsel. De medische term voor bloeduitstorting is hematoom. Het gaat hierbij om een traumatische verwonding van de huid of de weefsels onder de huid. Kneuzingen kunnen optreden na een ongeluk, zoals een val, of botsing tegen of worden geraakt door een stomp voorwerp. Zolang de opperhuid of epidermis, dat is het buitenste laagje van je huid, niet kapot gaat of scheurt, is er geen uitwendige bloeding. Er treedt bij een blauwe plek echter schade op aan bloedvaten onder de huid, waardoor deze scheuren en bloed lekken. Dit bloed hoopt zich op onder de huid. Een bloeduitstorting is dus een inwendige bloeding, waarbij het bloed tussen de omliggende weefsels terecht komt en er een blauwe plek zichtbaar wordt.

Bloedstolling

Nadat een bloedvat is verwond, verzamelen zich bloedplaatjes in het bloed op de plaats van het letsel om een ​​prop te vormen. De bloedplaatjes worden gecombineerd met bepaalde eiwitten die stollingsfactoren worden genoemd en die gezamenlijk de bloedstolling aansturen. Zij vormen een ​​fibrinestolsel, wat voorkomt dat bloed uit het bloedvat lekt en de bloedplaatjes bij elkaar houdt zodat de genezing kan beginnen.

Verkleurde plek

Naarmate het bloed stolt, ziet de huid boven het beschadigde gebied er verkleurd uit; er ontstaat een zogenaamde 'blauwe plek'. In het begin is de huid vaak rood of paarsachtig van kleur, maar later, als de blauwe plek geneest, kan deze bruin, groen of geel van kleur worden. Dit kan ter plaatse gepaard gaan met zwelling, gevoeligheid of pijn.

Symptomen van een blauwe plek

Aanvankelijk kan een blauwe plek een roodachtig aspect hebben. Binnen een paar uur wordt de plek blauw of donkerpaars en na een paar dagen geel of groen, waaraan je kunt zien dat genezing optreedt. Een blauwe plek is meestal gevoelig en soms zelfs pijnlijk gedurende de eerste paar dagen, maar de pijn verdwijnt meestal als de kleur wegtrekt. Omdat de huid niet kapot is bij een blauwe plek, is er geen risico op infectie. Het duurt meestal ongeveer één tot twee weken voordat een blauwe plek is verdwenen, hoewel het soms iets langer kan duren voordat het genezen is.

Soorten kneuzingen

Bij een kneuzing is er sprake van een beschadiging van het onderhuidse weefsel door een direct inwerkende kracht op het lichaam, waarbij een pijnlijke, gezwollen plek die later blauw kan kleuren ontstaat. De belangrijkste soorten kneuzingen zijn:

Ecchymose

Dit duidt op een vlakke paarsblauwe of blauwe plek die wordt veroorzaakt wanneer bloed lekt in de bovenste lagen van de huid.

Hematoom

Een hematoom duidt op ophoping van bloed na een bloeduitstorting die in de huid, onder de huid of in het weefsel zit. Hierbij is een blauwe plek zichtbaar. Het verschilt van een eenvoudige blauwe plek of kneuzing omdat het gebied opgezwollen en pijnlijk wordt. Hematomen kunnen optreden na een (stompe) verwonding, maar ze kunnen zich ook zonder duidelijke oorzaak ontwikkelen. Verreweg de meeste hematomen ontstaan in de huid, maar ze kunnen in alle organen van het lichaam optreden.

Oorzaak en risicofactoren van blauwe plekken

Een blauwe plek of meerdere blauwe plekken kunnen worden veroorzaakt door:

Kleine ongelukken

Ongelukjes, zoals tegen een stoel, tafel of bed aanlopen, vallen of een zwaar voorwerp of een gereedschap op je voet of hand laten vallen, kunnen een bloeduitstorting veroorzaken op de plaats van de inslag.

Grotere ongelukken en ongevallen

Als je betrokken raakt betrokken bij een verkeersongeval of een ander ongeval, kun je ook blauwe plekken oplopen.

Sportblessures

Sporten, vooral contactsporten (voetbal, handbal, hockey, basketbal enz.), kunnen leiden tot blauwe plekken. Ook kunnen grote spierscheuren gepaard gaan met intense blauwe plekken en zwellingen.

Mishandeling en huiselijk geweld

Kneuzingen kunnen een teken zijn van huiselijk geweld, kindermisbruik of (ouderen)mishandeling, vooral als je meerdere kneuzingen hebt op merkwaardige plaatsen of als blauwe plekken terug blijven komen.

Ouderen

Ouderen krijgen over het algemeen sneller blauwe plekken dan jongere mensen. Dit komt omdat hun huid dunner is en ze minder vet hebben onder hun huid wat een ​​dempend effect heeft. De bloedvaten gaan bij ouderen gemakkelijker stuk na een lichte verwonding.

Vrouwen

Over het algemeen ontwikkelen vrouwen sneller een blauwe plek dan mannen.

Medicatie

Het gebruik van bepaalde medicijnen, zoals antistollingsmiddelen, ook wel bloedverdunners genoemd, kan de kans op het krijgen van blauwe plekken vergroten.

Vitaminetekort

Een vitaminetekort kan ook leiden tot sneller krijgen van kneuzingen. Vitamine B12, vitamine C, vitamine K en foliumzuur spelen een rol bij de bloedstolling.

Bloedingsstoornissen

Bepaalde bloedingsstoornissen, zoals hemofilie of bloederziekte (een erfelijke stoornis in de gehele bloedstolling) en de ziekte van Von Willebrand (de meest voorkomende erfelijke stollingsstoornis), kunnen ervoor zorgen dat je sneller blauwe plekken krijgt. Deze aandoeningen worden veroorzaakt door de afwezigheid van bepaalde stollingsfactoren (eiwitten) in het bloed.

Alarmsymptomen

In de volgende situaties moet je (direct) medische hulp inschakelen:

• een hoofdtrauma waarbij je duizelig en/of misselijk bent en bij vermoeden van een hersenschudding
  Kind met blauw oog / Bron: Humbert15, Flickr (CC BY-2.0)
• een bloeduitstorting onder een teennagel of vingernagel die niet verdwijnt na drie of vier weken (om een subunguaal melanoom uit te sluiten)
• een scherpe stoot of klap net boven het oog wat leidt tot een blauw oog waarbij veranderingen in het gezichtsvermogen ontstaan (bijvoorbeeld wazig zien) of waarbij problemen met oogbewegingen tot stand komen
• een verwonding met hevige pijn (wijst mogelijk op een fractuur of botbreuk)
• bloeduitstortingen in combinatie met bloedend tandvlees of een bloedneus (wat wijst op een bloedingsaandoening)
• bloeduitstortingen in combinatie met zwelling en/of extreme pijn (vooral bij gebruik van bloedverdunnende medicijnen)
• optreden van bloeduitstortingen zonder duidelijke reden of oorzaak
• bij oogletsel

Onderzoek en diagnose

De huisarts zal kunnen zien of er sprake is van een blauwe plek door de huidverkleuring te bekijken. Daarnaast zal hij of zij vragen stellen over de toedracht van de blauwe plek. In sommige gevallen kan er een botbreuk zijn die verkleuring veroorzaakt. Bij vermoeden van een fractuur, zullen er waarschijnlijk röntgenfoto's gemaakt worden van het betreffende lichaamsgebied. Blauwe plekken die geen duidelijke oorzaak lijken te hebben, kunnen een teken zijn van een bloedingsstoornis, een vitaminetekort of een andere onderliggende aandoening. In deze gevallen is bloedonderzoek nodig om de oorzaak te achterhalen.

Behandelen van blauwe plekken

De behandeling van een blauwe plek hangt af de onderliggende oorzaak. Blauwe plekken als gevolg van lichte verwondingen of ongelukken verdwijnen na een paar weken vanzelf. Tijdens het genezingsproces kan de blauwe plek van kleur veranderen, van rood, blauw of donkerpaars naar geel, bruin of groen, voordat deze helemaal vervaagt.

Een ​​blauwe plek kun je op de volgende manier behandelen:

IJs aanbrengen

Breng een coldpack aan gedurende de eerste 24 tot 48 uur nadat de blauwe plek zich heeft ontwikkeld. Niet langer dan 15 minuten koelen. Voorkom direct contact tussen de coldpack en het aangedane gebied door een handdoek of doek ertussen te plaatsen. Door de afkoeling trekken de bloedvaten samen, zodat er minder bloed in het weefsel terechtkomt. Ook zorgt een koud kompres voor afname van zwelling en heeft het een verdovend en dus pijnstillend effect.

Verhoging

Leg de aangedane ledemaat hoger om pijn en zwelling te verminderen.

Warmte

Na 2 dagen kun je meerdere keren per dag met een warmtepack of een doek gedrenkt in warm water op het geblesseerde gebied leggen, zodat de gekneusde plek goed doorstroomd wordt.

Pijnstilling

Neem desgewenst paracetamol ter verlichting van pijn.

Overige

Kneuzingen die na een paar weken niet verdwijnen of terugkomen zonder duidelijke oorzaak, kunnen medische zorg nodig hebben. Bij vermoeden van een botbreuk, raadpleeg dan onmiddellijk je huisarts of bezoek de afdeling spoedeisende hup van het ziekenhuis. Doe aangifte bij de politie in geval van mishandeling.

Kruiden toepassen bij blauwe plekken

Er zijn enkele kruidenmiddelen waarmee pijn, zwelling of verkleuring van blauwe plekken verlicht kunnen worden.

Arnica

Arnica montana is een plantje dat bij voorkeur in droge gebieden voorkomt. Arnica wordt gebruikt om pijn te verlichten en zwelling en verkleuring als gevolg van blauwe plekken te verminderen. Het wordt vaak verkocht als een crème, gel of zalf die op de huid wordt aangebracht.

Appelazijn

Van appelazijn wordt gemeld dat het de bloedtoevoer naar een blessure verhoogt, waardoor bloedstolsels in gekneusde gebieden worden afgebroken. Het wordt meestal verdund met warm water en aangebracht als een kompres.

Epsom zout

Badzout van Epsom ontspant de spieren en kan helpen bij het verminderen van pijn en zwelling als gevolg van kneuzingen.

Bromelaïne

Het enzym bromelaïne, gewonnen uit ananas, is een natuurlijke ontstekingsremmer waarvan ook wordt gemeld dat het helpt om bloedstolsels op te lossen en kan helpen de zwelling verminderen die je vaak ziet bij een blauwe plek.

Theezakjes

Thee bevat tannines die bloedvaten vernauwen. Theezakjes van zwarte thee of groene thee die direct op kneuzingen wordt aangebracht, helpen de verkleuring door blauwe plekken te verminderen.

Aloë vera

Aloë vera staat bekend om zijn helende eigenschappen en velen geloven dat het de genezing van blauwe plekken versnelt. Aloë-gel wordt meestal rechtstreeks op de huid aangebracht.

Preventie

Blauwe plekken komen vaak voor, ook bij gezonde kinderen en volwassen mannen en vrouwen. Je kunt nooit helemaal voorkomen dat je blauwe plekken oploopt. Je kunt evenwel het risico op blauwe plekken op de volgende manieren verminderen:

• Draag een helm en andere beschermende kleding bij skaten of mountainbiken, enz.
• Draag goede uitrusting bij contactsporten.
• Houd vloeren en trappen vrij van obstakels (zoals kleedjes en bijzettafeltjes) die ervoor kunnen zorgen dat je eroverheen struikelt of ertegenaan loopt.
• Houd meubels uit de buurt van deuropeningen of looppaden
• Draag een zaklamp als je door slecht verlichte gebieden loopt.
• Doe een nachtlampje als je 's nachts moet opstaan ​​om naar de badkamer te gaan.
• Zorg ervoor dat je dieet voldoende hoeveelheden vitamine B12, C en K en foliumzuur bevat.

Prognose

De meeste blauwe plekken zijn binnen ongeveer twee weken verdwenen.

Complicaties

Meestal is een blauwe plek een onschuldige herinnering aan een klein incident; een bloeduitstorting binnen een paar dagen vanzelf is genezen. Er zijn echter een aantal enkele mogelijke complicaties, zoals het compartimentsyndroom en myositis ossificans.

Compartimentsyndroom

Het compartimentsyndroom is zeer zeldzaam maar pijnlijk en kan het gevolg zijn van ernstig letsel. Hierbij treedt een verstoring op van de bloedtoevoer door zwelling binnen een 'compartiment' in (vaak een ledemaat van) het lichaam.

Myositis ossificans

Myositis ossificans is over het algemeen niet gevaarlijk en is vaak het gevolg van letsel, waarbij je weer snel allerlei activiteiten doet en te weinig rust hebt gehad. Myositis Ossificans duit op verkalking van het spierweefsel op de plek van een harde klap. Hierdoor ontstaan een gevoelig en hard gebied.

Lees verder

• Spontaan blauwe plekken: symptomen, oorzaak en behandeling
• Splinterbloeding: symptomen onder de nagel en behandeling
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Bloeduitstorting onder de nagel: oorzaken van blauwe nagel