Complicaties diabetes mellitus (suikerziekte): Mondproblemen

De relatie tussen ernstige tandvleesaandoeningen en suikerziekte is een tweerichtingsverkeer. Niet alleen zijn patiënten met diabetes mellitus vatbaarder voor ernstige tandvleesaandoeningen, maar ernstige tandvleesaandoeningen kunnen mogelijk de bloedsuikerspiegel beïnvloeden en bijdragen aan de progressie van suikerziekte. Vooral vijftigplussers met suikerziekte lijden vaak aan mondproblemen. Het onder controle krijgen van diabetes mellitus is daarom essentieel voor de bescherming van de tanden en het tandvlees. Een gezonde mond draagt op zijn beurt ook bij aan het onder controle houden van diabetes mellitus. Regelmatige tandartsbezoeken, een goede tand- en mondhygiëne en een goede controle van de bloedsuikerspiegel kunnen veel mondproblemen voorkomen.

• Wat is diabetes mellitus (suikerziekte)?
• Brandende mond syndroom
• Droge mond
• Gingivitis (tandvleesontsteking)
• Langzame wondgenezing
• Mondspruw
• Parodontitis
• Tips voor mondgezondheid bij diabetici

Wat is diabetes mellitus (suikerziekte)?

Diabetes mellitus is een ernstige ziekte waarbij het lichaam geen insuline produceert of niet goed gebruikt. Insuline is een hormoon dat nodig is om suiker, zetmeel en ander voedsel om te zetten in energie. Normaal gesproken helpt insuline om suiker uit het bloed naar de lichaamscellen te krijgen, waar het wordt gebruikt voor energie. Bij een patiënt met suikerziekte heeft het lichaam moeite met het maken en/of gebruiken van insuline, waardoor het lichaam niet de brandstof krijgt die het nodig heeft en de bloedsuiker te hoog blijft (hyperglykemie). Een hoge bloedsuikerspiegel veroorzaakt processen die mogelijk leiden tot complicaties, zoals hart-, nier- en oogaandoeningen, of andere ernstige problemen. Ook komen sneller mondcomplicaties voor bij diabetici.

Brandende mond syndroom

Spruw (schimmelinfectie veroorzaakt door de gist Candida) en een droge mond kunnen mogelijk leiden tot het brandende mond syndroom. Ook bepaalde medicijnen, waaronder sommige medicijnen voor de behandeling van een hoge bloeddruk, kunnen mogelijk bijdragen aan het brandende mond syndroom. De mond van de patiënt voelt aan alsof hij net hete koffie heeft gedronken, maar ook een tintelend en verdoofd gevoel in de mond is mogelijk. Sommige patiënten lijden aan smaakverlies, al is dit soms ook het gevolg van veroudering. Patiënten die aan smaakverlies lijden, mogen echter geen suiker toevoegen aan hun eten, omdat dit de kans op gaatjes en tandvleesaandoeningen vergroot.

Droge mond

Zowel diabetes mellitus als een oudere leeftijd vertragen de speekselproductie, en dat geldt vooral voor vrouwen. Dit verhoogt het risico op een droge mond (xerostomie). Speeksel maakt enzymen aan die bacteriën aanvallen. Zonder speeksel kunnen bacteriën ongecontroleerd groeien. Een droge mond leidt niet alleen tot mondzweren en een vieze adem, maar ook tot meer tandbederf en tandvleesaandoeningen.

Gingivitis (tandvleesontsteking)

Tandvleesaandoeningen zijn de meest voorkomende mondgezondheidsproblemen bij patiënten met suikerziekte. De eerste fase van een tandvleesontsteking staat bekend als gingivitis. Hierbij zorgen bacteriën ervoor dat het tandvlees bloedt, rood wordt en pijn gaat doen. Bacteriën houden van suiker en veranderen dit in tandbeschadigend zuur. Ongecontroleerde diabetes mellitus betekent meer suiker in het speeksel, wat een gratis maaltijd voor bacteriën oplevert. De bacteriën vormen uiteindelijk tandplak met speeksel en stukjes overgebleven voedsel. Wanneer tandplak zich opbouwt, leidt dit tot tandbederf en tandvleesaandoeningen. Door regelmatig de tanden te poetsen en te flossen, en door de mond te spoelen met antiseptisch mondwater, wordt dit weggewerkt en stopt gingivitis.

Langzame wondgenezing

Een patiënt met suikerziekte herstelt langzamer van infecties. Als er schade ontstaat aan het tandvlees of de tanden, duurt het tevens langer om hiervan te herstellen (langzame wondgenezing). Dit kan ook een probleem zijn na een tandheelkundige ingreep. Als de patiënt de bloedsuikerspiegel onder controle houdt en dagelijks de tanden poetst en flost, en de tanden afspoelt met antiseptisch mondwater, kan dit de meeste tand- en tandvleesaandoeningen voorkomen.

Mondspruw

Naast bacteriën houden ook schimmels van suiker. Orale candidiasis (mondspruw) is een vaak voorkomende schimmelinfectie aan het mondgebied bij diabetici. De infectie veroorzaakt mogelijk witte of rode vlekken op de tong en in de wangen. Soms veranderen ze in een open wond. Patiënten die een kunstgebit dragen, roken of antibiotica gebruiken, hebben sneller te maken met mondspruw. De gist gedijt op de extra suiker in het speeksel en houdt vooral van vochtige plekken zoals gebieden met een slecht passend kunstgebit.

Parodontitis

Onbehandelde gingivitis verandert in parodontitis, een ernstiger type tandvleesaandoening dat het bot en de weefsels aantast die de tanden ondersteunen. In het ergste geval kan dit leiden tot verlies van tanden. Als de patiënt niet regelmatig de tanden flost en poetst, verzamelen bacteriën en tandplak zich op de tanden. Hierdoor ontstaat teruggetrokken tandvlees. In de gaatjes nestelen zich bacteriën. Deze vallen steeds meer delen van de mond aan, inclusief de botten. Parodontitis is niet omkeerbaar. De tandarts of parodontist moet een behandeling inzetten, aangezien tanden poetsen en flossen niet meer helpt. Sommige patiënten hebben tandvleesoperaties nodig om hun tanden te redden.

Tips voor mondgezondheid bij diabetici

Enkele tips verbeteren de tand- en mondgezondheid en voorkomen complicaties aan het mondgebied bij patiënten met diabetes mellitus:

• de bloedsuikerspiegel onder controle krijgen en houden: Patiënten moeten diabetesgerelateerde medicijnen zoals voorgeschreven gebruiken, gezonder eten en meer bewegen. Een goede controle van de bloedsuikerspiegel helpt het lichaam ook bij het bestrijden van bacteriële of schimmelinfecties in de mond en helpt de droge mond te verminderen die door diabetes mellitus wordt veroorzaakt.
• de tanden twee keer per dag poetsen met een zachte tandenborstel en dagelijks de tanden flossen is noodzakelijk
• een regelmatig tandartsbezoek is essentieel
• het dagelijks reinigen van een kunstgebit is belangrijk
• niet roken

Lees verder

• Belang van goede mondhygiëne bij diabetes (suikerziekte)
• Tand- en mondhygiëne: Tips voor goede tand- & mondgezondheid
• Gingivitis: Ontsteking van tandvlees door plaque op tanden
• Parodontitis: Schade aan weefsel & bot die tand ondersteunen
• Tandvleespijn: Oorzaken van pijnlijk tandvlees