Neusstenen (rhinolieten): Oorzaken van steenvorming in neus

Een neussteen (rhinoliet) verwijst naar een steen die zich vormt in de neusholte. Deze zeldzame aandoening ontstaat meestal door een vreemd voorwerp dat van buitenaf in de neus is ingebracht, maar kan ook ontstaan door oorzaken die binnen de neusholte liggen. Vaak ontwikkelen de symptomen zich pas na maanden of zelfs jaren. Neusstenen kunnen leiden tot symptomen zoals een verstopte neus aan één kant, hoofdpijn en een bloedneus. Beeldvormende onderzoeken en een inwendig kijkonderzoek van de neus zijn nodig voor de diagnose van neusstenen. Het verwijderen van de steen door een arts is essentieel om de klachten te verhelpen. De prognose na verwijdering is doorgaans uitstekend.

• Oorzaken van neusstenen
• Van buitenaf ingebracht (exogeen)
• Van binnenuit ontstaan (endogeen)
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van neusstenen
• Prognose van neusstenen
• Complicaties van neusstenen
• Infecties van de neusholte
• Sinusitis
• Neusbleeding (bloedneus)
• Neusobstructie
• Gezichtspijn en hoofdpijn
• Tranen en neuspijn
• Stinkende adem
• Verhoogde kans op systemische infecties
• Preventieve maatregelen en nazorg

Oorzaken van neusstenen

Van buitenaf ingebracht (exogeen)

Neusstenen ontstaan vaak rond een klein vreemd lichaam dat in de neus is ingebracht, zoals een knop, kraaltje, steentje, muntje, zaadje, stukje papier, erwtje of nootje. Kinderen en mensen met een verstandelijke beperking zijn vaak vatbaarder voor neusstenen door hun neiging om kleine voorwerpen in hun neus te stoppen. Calcium en magnesium uit de lucht hechten zich aan het vreemde materiaal, wat na verloop van tijd leidt tot de vorming van grote, onregelmatige massa's die de neusholte vullen.

Van binnenuit ontstaan (endogeen)

Neusstenen kunnen ook ontstaan door een geleidelijke afzetting en coating van calcium- en magnesiumzouten over een stuk slijm, een stuk slijmvlies, een botfragment, een bloedstolsel of een andere substantie die zich binnenin de neusholte bevindt. Dit endogene proces kan leiden tot de vorming van een steen zonder dat er een extern voorwerp betrokken is.

Symptomen

De vorming van neusstenen is vaak traag en ongemerkt, waardoor de symptomen zich geleidelijk ontwikkelen over maanden of jaren. Mogelijke symptomen van neusstenen zijn:

• ademhalingsproblemen
• chronische sinusitis en terugkerende neusinfecties
• bloedneuzen
• etterige, stinkende en soms met bloed bevlekte neusafscheiding uit één neusgat
• verstopte neus aan één kant
• gezichtspijn
• hoofdpijn
• neuspijn
• tranende ogen

Soms vertonen patiënten helemaal geen neusgerelateerde symptomen en presenteren ze alleen met een stinkende adem.

Diagnose en onderzoeken

Diagnostisch onderzoek
De arts start met het medische verleden en de symptomen van de patiënt te onderzoeken. Een neusendoscopie (inwendig kijkonderzoek van de neus) wordt uitgevoerd om te zoeken naar tekenen van neusstenen, zoals eenzijdige stinkende bloedvlekken en neusafscheiding. Beeldvormende onderzoeken kunnen helpen bij het detecteren van neusstenen. Hoewel een röntgenfoto soms nuttig kan zijn, is de steen niet altijd zichtbaar op radiografie. In dergelijke gevallen wordt vaak een CT-scan of MRI-scan uitgevoerd om een beter beeld van de situatie te krijgen.

Differentiële diagnose
Neusstenen kunnen soms worden verward met andere aandoeningen, wat kan leiden tot een verkeerde diagnose en onterecht behandelde rhinosinusitis. Aandoeningen die vergelijkbare symptomen kunnen vertonen zijn:

• allergische schimmelsinusitis
• chronische sinusitis
• odontoom (goedaardig tandgezwel in het kaakbot zonder symptomen)
• osteoom (goedaardig gezwel van botweefsel)
• ossificerende fibromen (huidgezwelletjes op een steeltje)
• tandpijn

Behandeling van neusstenen

Neusstenen worden doorgaans verwijderd via een neusendoscopie, of indien nodig via een operatie onder algemene verdoving. Grote neusstenen moeten vaak in kleinere stukken worden gebroken voordat ze kunnen worden verwijderd. Na de operatie is het gebruikelijk dat de patiënt antibiotica krijgt voorgeschreven en zoute neussprays gebruikt om de neusholte te helpen herstellen.

Prognose van neusstenen

Na succesvolle verwijdering van de neusstenen herstellen de meeste patiënten goed en ervaren ze meestal een volledige verlichting van hun symptomen.

Complicaties van neusstenen

Neusstenen kunnen, indien onbehandeld, leiden tot verschillende complicaties die de gezondheid en het welzijn van een persoon aanzienlijk kunnen beïnvloeden. Hier zijn enkele mogelijke complicaties:

Infecties van de neusholte

Wanneer een neussteen zich in de neusholte bevindt, kan deze leiden tot chronische infecties. Dit komt doordat de steen een ideale voedingsbodem kan bieden voor bacteriën. Deze infecties kunnen zich manifesteren als chronische sinusitis of terugkerende neusinfecties. De symptomen kunnen variëren van aanhoudende neusafscheiding tot pijn en druk in de sinusgebieden.

Sinusitis

Een neussteen kan de normale luchtstroom en slijmafvoer belemmeren, wat kan leiden tot een ontsteking van de sinussen, bekend als sinusitis. Dit kan resulteren in chronische sinusitis, met symptomen zoals verstopte sinussen, hoofdpijn en gezichtspijn. Sinusitis kan ernstig ongemak veroorzaken en kan de levenskwaliteit aanzienlijk verminderen.

Neusbleeding (bloedneus)

Neusstenen kunnen de slijmvliezen in de neus irriteren en beschadigen, wat kan leiden tot frequente bloedneuzen. Deze bloedneuzen kunnen variëren van mild tot ernstig en kunnen moeilijk te stoppen zijn zonder medische interventie.

Neusobstructie

Een neussteen kan een aanzienlijke verstopping van de neusholte veroorzaken, wat kan leiden tot verstopte neus aan één kant. Dit kan de ademhaling bemoeilijken en kan leiden tot verdere complicaties zoals ademhalingsproblemen en een verhoogde kans op luchtweginfecties.

Gezichtspijn en hoofdpijn

De aanwezigheid van een neussteen kan leiden tot gezichtspijn en hoofdpijn. Deze pijn kan voortkomen uit de druk die de steen uitoefent op de sinusgebieden en kan een significante impact hebben op het dagelijks functioneren.

Tranen en neuspijn

Neusstenen kunnen ook leiden tot tranende ogen en neuspijn. Deze symptomen ontstaan vaak als gevolg van irritatie van de slijmvliezen en het omliggende weefsel door de steen.

Stinkende adem

Een neussteen kan bijdragen aan een stinkende adem. De aanwezigheid van een steen in de neus kan leiden tot de ophoping van verrotte cellen en bacteriën, die een onaangename geur veroorzaken.

Verhoogde kans op systemische infecties

In zeldzame gevallen kunnen de bacteriën die zich rond een neussteen ophopen, via de bloedbaan verspreiden en systemische infecties veroorzaken. Dit kan leiden tot ernstigere gezondheidsproblemen zoals sinusitis en longinfecties.

Preventieve maatregelen en nazorg

Om de kans op het ontstaan van neusstenen te verkleinen en de algehele gezondheid van de neusholte te bevorderen, kunnen de volgende maatregelen nuttig zijn:

• Vermijd het inbrengen van vreemde voorwerpen in de neus, vooral bij jonge kinderen.
• Houd de neusholte schoon en verzorgd door regelmatig te spoelen met een zoutoplossing.
• Raadpleeg een arts bij aanhoudende neusklachten of ongebruikelijke symptomen.
• Volg de nazorginstructies van uw arts nauwgezet om herhaling van neusstenen te voorkomen.

Lees verder

• Stenen in lichaam: Soorten, symptomen en behandeling
• Neusendoscopie: Onderzoek van neus- en sinusholtes
• Neuspijn: Oorzaken van pijn op of in neus (pijnlijke neus)
• Neussprays: Soorten, indicatie, gebruik en bijwerkingen
• EHBO bij vreemd voorwerp in de neus bij kinderen