De geneeskracht van Rammenas of zwarte radijs

Van rammenas is bekend dat hij minstens 4500 jaar geleden werd gekweekt. Egyptische piramidebouwers gebruikten radijs om hun immense werk beter te volbrengen. De schil is niet pikzwart maar grijs tot donkergrijs. Zwarte radijs heeft een sterkere werking dan rode radijs; beide soorten zijn gekweekt uit dezelfde oorspronkelijke plant waar later ook een Japanse of witte radijs uit is gekweekt. Rammenas is de meest geneeskrachtige der radijzen. Het wordt in de fytotherapie vooral ingezet bij stoornissen op de galblaas en een zwak functionerende lever. Let op! Dit artikel is geschreven vanuit de persoonlijke visie van de auteur en bevat mogelijk informatie die niet wetenschappelijk onderbouwd is en/of aansluit bij de algemene zienswijze.

Inhoud:

• Naamgeving zwarte radijs of rammenas
• Rammenas in de geschiedenis
• Rammenas vanaf de 17e eeuw
• Werkzame stoffen rammenas
• Rammenas, goed voor de galfunctie
• Rammenas, goed voor spijsvertering
• Rammenas tegen infecties
• Overige medicinale werkingen
• Uitwendige toepassing rammenas
• Consulteer de fytotherapeut

Naamgeving zwarte radijs of rammenas

De botanische naam voor zwarte radijs is Raphanus Sativus L. var. Niger Kerner. Raphanus is de naam die in de klassieke tijd werd gebruikt voor radijzen. Sativus beduidt ´gekweekt´. L. is de afkorting van Linnaeus; van alle plantennamen waar L. in voorkomt is Linnaeus, de beroemde Zweedse botanicus, de naamgever. Var is de afkorting van variatie. Niger betekent ´zwart´, de wortelkleur. Kerner komt van J. Kern, of: Johannes Hendrikus Kern, een Nederlandse botanicus die vooral onderzoek deed naar spermatophyten, de onderdelen in plantzaden die zorgen voor ontkieming. Rammenas komt van ramelas, een verbastering van het Italiaanse woord ramolaccio wat op zijn beurt weer komt van het woord armoracia, de Latijnse familienaam van radijs. De Latijnse familienaam is weer een verbastering van de Keltische uitdrukking ´are more´ wat ´rond de zee´ of ´over de zee´ betekent. In het Nederlands gebruiken we alleen de namen rammenas en zwarte radijs.

Rammenas in de geschiedenis

In het antieke Egypte werd rammenas gekweekt. Piramidebouwers aten recepten met zwarte radijs en rauwe knoflook om geest en lichaam te stimuleren. Uit de zaden van zwarte radijs werd olie gemaakt. Op de piramide van Cheops staat radijs samen met andere groenten beschreven. In het oude Griekenland en Egypte werd de hoestdempende en slijmoplossende werking van radijs reeds gekend. In de Chinese medische literatuur komt rode radijs vanaf de 14e eeuw voor. In Europa was rammenas vanaf de 15e eeuw een veel gegeten plant vanwege de galdrijvende werking. Het was goedkoop en volop verkrijgbaar. Men at het zelfs als broodbeleg.

Rammenas vanaf de 17e eeuw

Culpeper, een Engelse kruidenspecialist uit de 17e eeuw was niet erg onder de indruk van rammenas als groente; hij keurde het af. Wel raadde hij aan een groentesmoothie avant la lettre te maken waarin het sap van rammenas verwerkt zat; in de 17e eeuw dronken mensen dikwijls groentesap. Op zich had Culpeper een punt omdat teveel gebruik van rammenas niet gezond is. Sommige mensen kunnen er niet goed tegen; het moet enkel in kleine beetjes genomen worden. In een bepaald Zuid-Duits gebied werd veel vaker rammenas gegeten dan in andere gebieden. Hier waren galblaasoperaties veel minder vaak nodig; zo stelde een Duits chirurg vast. De Franse kruidenexpert Maurice Mességué zei dat rammenas vurig dynamiet is en dat ze enkel bij weinig gebruik goed is voor de lever. De Duitse wetenschappelijke onderzoekers Neumann en Hermann stelden in laboratoriumproeven het opwekkende effect van rammenassap op de galblaascontracties vast.

Werkzame stoffen rammenas

Rammenas bevat een grote verscheidenheid aan werkzame stoffen. De wortel van deze plant wordt het meest voor medicinale doeleinden gebruikt. De bladeren en de zaden kunnen gegeten worden maar zijn niet vaak de basis voor een natuurmedicijn, alhoewel dat een reële optie is. In zwarte radijs zitten raphanusine A, B, C en D. Deze stoffen zijn samen met de vele zwavelverbindingen verantwoordelijk voor het grootste deel van de medicinale effecten. Daarnaast bevat de pittige wortel zeer veel overige nutriënten: de vitaminen betacaroteen, B1, B2, B3, B5, B6, foliumzuur(B11) en vitamine C. Er zitten de mineralen calcium, magnesium, fosfor, ijzer, mangaan, chroom, seleen, silicium, boron, koper, natrium, kalium, zink en zwavel in rammenas. Verder bevat het enzymen, koffiezuur, feruleenzuur, p-coumarinezuur, oxaalzuur, vezels, vetzuren, fytosterolen, koolhydraten, proteïnen en 17 soorten aminozuren.

Rammenas, goed voor de galfunctie

Rammenas staat in medisch-fytotherapeutische kringen bekend als een cholagoog, een galdrijvend middel. Het bevordert het leegmaken van de galblaas. Het is een versterkend middel voor de gal omdat de spieren rond de galwegen beter werken na het eten van deze ondergronds groeiende groente. Bovendien is het een spasmolyticum of ontspannend middel voor de gal. Koffiezuur, feruleenzuur en met name de zwavelverbindingen zorgen voor een ontgiftend effect op de lever. Daarnaast is rammenas goed om galstenen te voorkomen. Door deze medicinale werkingen kan rammenas ingezet worden door fytotherapeuten bij de volgende indicaties:

• Chronische cholecystopathieën of chronische stoornissen van galblaas en -wegen,
• Dyskinesieën, slechte beweeglijkheid van de gal,
• Galstenen, gruis in galwegen, galstuwing,
• Acute galblaasontsteking, ter ondersteuning,
• Galkoliek, ter ondersteuning,
• Leverinsufficiëntie of zwakke leverfunctie,
• Chronische hepatitis of leverontsteking,
• Constipatie door leverlijden,
• Migraine door leverlijden.

Rammenas, goed voor spijsvertering

Rammenas wordt tot de stomachicums of maagversterkende middelen gerekend omdat het de afscheiding van maagsap bevordert. Hierdoor is het een digestief of algemeen spijsverteringsbevorderend middel. Door de vele fytonutriënten in zwarte radijs, denk aan de vele vitaminen, mineralen en aminozuren, kan het worden beschouwd als een aansterkend middel. Omdat de spieren van de darmen worden aangesterkt door rammenas heeft het een laxerende werking. In de fytotherapie wordt rammenas om deze medicinale redenen aangewend bij de volgende aandoeningen die met de spijsvertering te maken hebben:

• Anorexia of gebrekkige eetlust,
• Zwakke maagfunctie,
• Dyspepsie, indigestie,
• Spijsverteringsmoeilijkheden,
• Meteorisme of opgezette buik,
• Flatulentie of winderigheid,
• Chronische diarree door leverlijden,
• Constipatie of ´luie darmen´ door overbelasting met medicijnen of voeding.

Rammenas tegen infecties

Rammenas is een ontstekingswerende groente. Het is antibacterieel tegen onder andere de staphylococcus aureus-bacterie. Het is schimmelwerend omdat er glucosilinaten in zitten; dat zijn een bepaalde soort zwavelverbindingen. Daarnaast is het een slijmoplossend middel; dat kan van pas komen bij neus- en keelinfecties. Deze medicinale werkingen maken rammenas een fytotherapeutisch medicijn bij de volgende aandoeningen:

• Benigne bronchiale aandoeningen,
• Bronchitis, hoest,
• Kinkhoest, taaie slijmen, verkoudheid,
• Preventie van luchtwegen aandoeningen,
• Preventie van grippale verschijnselen,
• Sinusitis, keelpijn(hiervoor woorden vooral de zaden gebruikt),
• Aandoeningen van de urinewegen, nierziekten,
• Slechte darmflora.

Overige medicinale werkingen

De werking van rammenas tegen gal-, spijsvertering-, en infectieproblemen zijn de meest gebruikte toepassingen van deze donkergrijs gekleurde radijssoort. Daarbij heeft de radijs vochtafdrijvende, zuiverende en nutritieve functies die eveneens voor medicinale toepassingen aangewend kunnen worden. Rammenas kan gebruikt worden bij:

• Reinigingskuren, bloedzuiveringskuur en voorjaarsmoeheid omdat het bloedzuiverende werking heeft en de afscheiding van afval- en gifstoffen bevordert door de stimulerende werking op darmen en lever, waardoor het een diuretecum is.
• Artritis en artrose als een adjuvans, een stof die de geneeskracht van andere medicinale planten ondersteunt,
• Hyperthyreoïde doordat de glucosinilaten een overdreven schildklierfunctie temt,
• Vitamine C-gebrek en nutritieve tekorten daar het zeer veel fytonutriënten bevat en de spijsvertering stimuleert zodat meer stoffen worden opgenomen uit overige voeding,
• Vroegtijdige ouderdomsverschijnselen omdat het een sterke antioxidant is.

Uitwendige toepassing rammenas

Rammenas is een natuurlijk ontsmettingsmiddel. De antibacteriële en schimmelwerende eigenschappen zijn niet alleen inwendig maar ook uitwendig zeer goed toepasbaar. Het verhoogt de lokale doorbloeding wat een klein beetje roodheid op de huid veroorzaakt, gevolgd door een afkoelend effect. Om deze medicinale redenen kan het worden gebruikt bij de volgende indicaties:

• Zonnebrand,
• Beperkte brandwonden,
• Luieruitslag,
• Haaruitval.

Consulteer de fytotherapeut

Wie rammenas als geneeskrachtig middel wilt gebruiken wordt aangeraden een consult te nemen bij een fytotherapeut. Rammenasextracten en medicijnen in de vorm van moedertincturen, poeders, nebulisaat, vloeibaar extract en capsules dienen alleen op voorschrift van bevoegden ingenomen te worden. Een huisarts of fytotherapeut kan je daarover inlichten, net als over de eventuele bijwerkingen en interacties met andere medicijnen of kruiden. Alle in dit artikel genoemde medicinale werkingen van dit geneeskruid zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en komen uit het Groot Handboek Geneeskrachtige Planten van Geert Verhelst, een standaardwerk op het gebied van genezende planten. Het boek wordt gebruikt in de fytotherapie.

Lees verder

• De geneeskracht van ronde zonnedauw
• De geneeskracht van wijnruit
• De geneeskracht van limoen
• De geneeskracht van kattensnor of kumis kucing
• De Geneeskracht van Canadese Geelwortel