Ouderdomswratten: Goedaardige, pijnloze gezwellen op huid

Ouderdomswratten (verruca senilis, erruca seborrhoica, vettige wrat) is veel voorkomende huidaandoening, waarbij zich wratachtige gezwellen op de huid bevinden. De aandoening ontleent zijn naam zijn aan het feit dat de wratten vaak voorkomen bij mensen van middelbare leeftijd en ouderen. Het wratachtig gezwel heeft een wasachtig en licht verhoogd uiterlijk. Deze pijnloze gezwellen zijn goedaardig en behoeven geen behandeling. Omwille van cosmetische redenen of irritatie is het wel mogelijk om deze te laten verwijderen via hitte, bevriezing of lasertherapie. De vooruitzichten zijn uitstekend, al ontstaan bij sommige patiënten opnieuw ouderdomswratten.

• Epidemiologie: Vooral bij ouderen
• Oorzaken goedaardige gezwellen op huid
• Symptomen: Pijnloze, wratachtige huidgezwellen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose ouderdomswratten
• Complicaties ouderdomswrat

Epidemiologie: Vooral bij ouderen

Ouderdomswratten zijn de meest voorkomende goedaardige tumoren bij ouderen, al zijn ook jongeren gemeld met deze gezwellen. De frequentie neemt toe met de leeftijd. De aandoening komt voorts minder vaak voor bij mensen met een donkere huidskleur. Verder krijgen mannen en vrouwen even vaak te maken met deze huidaandoening.

Oorzaken goedaardige gezwellen op huid

De oorzaak van een ouderdomswrat is onbekend. Meestal verschijnt deze aandoening na veertigjarige leeftijd en vaak komt dit voor in gezinnen. Soms verschijnen de gezwellen tijdens de zwangerschap of na de oestrogeensubstitutietherapie (vervanging van vrouwelijk geslachtshormoon). Kinderen hebben zelden te maken ouderdomswratten. Ook langdurige blootstelling aan de schadelijke UV-stralen van zonlicht speelt mogelijk een rol in de totstandkoming van een ouderdomswrat. De wratten zijn tot slot niet besmettelijk en ze verspreiden zich evenmin naar andere lichaamsgebieden, hoewel dit wel zo lijkt te zijn.

Symptomen: Pijnloze, wratachtige huidgezwellen

De pijnloze bruine of zwarte huidgezwellen bevinden zich op de borst, de rug, de buik, de hoofdhuid, het gezicht, de nek of op andere lichaamsdelen. Verder verschijnen de ouderdomswratten niet op de handpalmen, de voetzolen en de lippen.

Meestal starten ouderdomswratten als kleine, ruwe bultjes. Ze verdikken langzaam en krijgen dan een wratachtig, glansloos oppervlak. Ze variëren in kleur van wit naar zwart, hoewel de meesten geelbruin tot bruin zijn. De grootte varieert eveneens van 0,5 cm tot enkele centimeters. Ook zijn verschillen merkbaar in aantallen; van één wrat, een groepje wratten, honderden wratten of het hele lichaam vol ouderdomswratten. De ronde of ovale gezwellen zijn voorts een beetje verhoogd en hebben een vlakke ondergrond met een wasachtig oppervlak. Mogelijk leiden deze wratten, die zich meestal in clusters bevinden, tot jeuk of irritatie.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek

De arts is aan de hand van een klinisch onderzoek al in staat om de diagnose van ouderdomswratten te bepalen, maar soms is een huidbiopsie wel nodig om de diagnose te bevestigen.

Differentiële diagnose

Een ouderdomswrat lijkt ook op volgende aandoeningen:

• acrokeratosis verruciformis van Hopf
• actinische keratose (huidletsels door blootstelling aan de zon)
• arsenicale keratose
• bowenoïde papulose (soa met vlekken op de geslachtsdelen)
• cutane manifestaties van een hiv-infectie
• dermatosis papulosa nigra
• een basaalcelcarcinoom (langzaam groeiende vorm van huidkanker)
• epidermaal nevus syndroom
• epidermodysplasia verruciformis
• erythroplasia van Queyrat (ziekte van Bowen van de eikel)
• fibroma pendulans
• genitale wratten
• gewone wratten
• guttata psoriasis (druppelvormige vlekken op de huid met jeuk)
• huidkanker
• lentigo
• melanocytaire nevi
• nevus sebaceus
• niet-genitale wratten
• pemphigus erythematosus
• plaque psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers)
• plaveiselcelcarcinoom van de huid (vorm van huidkanker)
• premaligne fibroepitheliale tumor (pinkus tumor)
• prurigo nodularis (huidaandoening met erg jeukende knobbeltjes)
• Stucwerk keratose
• teken van Leser-Trelat
• Warty dyskeratoma
• ziekte van Bowen

Behandeling

Een behandeling is niet altijd vereist bij ouderdomswratten, tenzij deze:

• erg groot zijn (de patiënt krijgt dan mogelijk last van sierraden of kledij die hierover wrijven)
• geïrriteerd zijn
• het uiterlijk van de patiënt ernstig aantasten

De arts verwijdert de ouderdomswratten dan via bevriezing (cryotherapie), elektrochirurgie of lasertherapie.

Cryotherapie

De dermatoloog gebruikt bij cryotherapie vloeibare stikstof, een zeer koude vloeistof, om het gezwel met een wattenstaafje of een spuitpistool aan te stippen. Hierdoor bevriest hij als het ware de ouderdomswrat. De ouderdomswrat valt dan binnen enkele dagen van de huid af. Soms vormt zich een blaar onder de ouderdomswrat en ontstaat vervolgens rond de wrat een korst. Na verloop van tijd valt de korst van de huid af en is de ouderdomswrat eveneens verdwenen.

Elektrochirurgie en curettage

Elektrochirurgie (elektrocauterisatie) houdt in dat de arts het gezwel eerst verdooft en daarna past hij met behulp een elektrische stroom toe op het gezwel. De arts gebruikt vervolgens een speciaal chirurgisch instrument (een curette) om de behandelde ouderdomswrat te verwijderen. De patiënt heeft geen hechtingen nodig. Soms ontstaat een kleine bloeding.

Lasertherapie

Ook het is mogelijk om een gezwel te verdampen met behulp van een laser (ablatie). Hiervoor zijn verschillende lasertechnieken mogelijk.

Prognose ouderdomswratten

Meestal is het erg eenvoudig om een ouderdomswrat te verwijderen, en houdt de patiënt hier geen litteken aan over. Wel verschijnen soms lichtere huidvlekken op de plaats waar gezwellen verwijderd zijn. Normaal gesproken komen gezwellen niet meer terug nadat de arts deze verwijderd heeft. Mogelijk ontwikkelt de patiënt in de toekomst wel opnieuw ouderdomswratten indien hij hier gevoelig voor is.

Complicaties ouderdomswrat

Deze complicaties treden op bij een ouderdomswrat

• fout in de diagnose (gezwellen lijken op tumoren van huidkanker)
• irritatie, bloedingen of ongemak
• secundaire infecties als gevolg van krabben of het zelf proberen te verwijderen van de ouderdomswrat
• stress als gevolg van de fysieke verschijning
• veel gezwellen die plotseling opkomen (wijst mogelijk op kanker in het lichaam)

Lees verder

• Wratten: Soorten wratjes en behandelingen van wrat op huid