Buruli ulcus: Bacteriële huidinfectie met zwelling en zweren

Een buruli-ulcus - ook gekend als een burulizweer - is een ernstige chronische bacteriële huidinfectie, die mogelijk gepaard gaat met zwelling en zweren. De bacterie Mycobacterium ulcerans veroorzaakt de infectie. Het is onbekend hoe de transmissie van de bacterie verloopt, waardoor geen preventieve maatregelen voor de ziekte beschikbaar zijn. Dankzij een vroege opsporing en behandeling via diverse soorten antibiotica, genezen de meeste patiënten snel. De naam “buruli” uit de medische term “buruli ulcus is afkomstig van Buruli, een streek in Oeganda, waar de huidinfectie voor het eerst ontdekt is. Een buruli-ulcus - ook gekend als een burulizweer - is een ernstige chronische bacteriële huidinfectie, die mogelijk gepaard gaat met zwelling en zweren. De bacterie Mycobacterium ulcerans veroorzaakt de infectie. Het is onbekend hoe de transmissie van de bacterie verloopt, waardoor geen preventieve maatregelen voor de ziekte beschikbaar zijn. Dankzij een vroege opsporing en behandeling via diverse soorten antibiotica, genezen de meeste patiënten snel. De naam “buruli” uit de medische term “buruli ulcus” is afkomstig van Buruli, een streek in Oeganda, waar de huidinfectie voor het eerst ontdekt is.

• Epidemiologie buruli ulcus
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen infectieziekte: Pijnloze zwelling aan huid en extremiteiten
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van zweren
• Prognose aandoening: Meestal goed, soms verminkt
• Complicaties
• Preventie

Epidemiologie buruli ulcus

Een buruli-ulcus komt in ten minste 33 landen met tropische, subtropische en gematigde klimaten voor, waaronder voornamelijk in West- en Centraal-Afrika, Zuid-Amerika en Australië. De meeste patiënten zijn kinderen onder de vijftien jaar. Informatie over de seksuele voorliefde is niet gevonden in de geraadpleegde bronnen.

Oorzaken

Overdracht

De bacterie Mycobacterium ulcerans veroorzaakt buruli ulcus. Het organisme behoort tot de familie van bacteriën die tuberculose en lepra veroorzaken. De exacte wijze van overdracht van Mycobacterium ulcerans is nog onbekend, al spelen mogelijk waterbronnen een rol.

Indeling

De World Health Organization meldt op haar website een indeling volgens ernst van de symptomen.

• Categorie I: De patiënt vertoont enkele kleine laesies (medische term voor letsels). De meeste patiënten uit categorie I zijn gediagnosticeerd in Japan en Australië.
• Categorie II: Bij deze categorie presenteert een patiënt zich met niet-ulceratieve colitis plaque en oedemateuze vormen.
• Categorie II: Hierbij is de huidinfectie verspreid en ontwikkelt de patiënt ostitis of osteomyelitis.

Risicofactoren

Risicofactoren voor het ontwikkelen van een buruli ulcus zijn onder andere:

• contact met stilstaand of langzaam stromend water
• beschadigde huid die in contact komt met mogelijk besmet water
• het wonen in of reizen naar gebieden waar buruli ulcus endemisch is
• bepaalde omgevingsfactoren en sociaaleconomische omstandigheden kunnen ook bijdragen aan het risico

Symptomen infectieziekte: Pijnloze zwelling aan huid en extremiteiten

Vooreerst heeft de patiënt een pijnloze zwelling (knobbel of nodus) of verharding (plaque) op de huid. Ook treedt mogelijk een pijnloze zwelling (medische term is "oedeem") op aan de extremiteiten (benen en/of armen) of het gezicht. Doordat de bacterie een immunosuppressief toxine (mycolacton toxine) produceert, ontwikkelt de patiënt geen ontstekingsverschijnselen zoals roodheid, pijn en koorts. Zonder behandeling maar mogelijk ook tijdens een antibioticabehandeling, gaat het gezwel, de plaque of oedeem binnen vier weken zweren. Deze zweer is onderhuids vaak groter dan aan het oppervlak lijkt. De zweer blijft zonder behandeling groeien waardoor soms een hele arm of been “verzweerd” is. Af en toe treft de bacterie het bot waardoor de patiënt grove misvormingen (verminkingen) heeft.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van een buruli ulcus kunnen omvatten:

• pijnloze zwelling of knobbel op de huid
• verharding of plaque op de huid
• zwelling aan de extremiteiten of het gezicht
• groeiende zweren die onderhuids groter kunnen zijn dan zichtbaar
• vervorming of misvorming van de aangetaste ledematen

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek

De arts voert een grondig lichamelijk onderzoek uit bij de patiënt. Hierbij is een anamnese, een grondig vraaggesprek, onontbeerlijk. Hij merkt tevens de zichtbare symptomen op, waaronder de huidletsels. De diagnose van een buruli ulcus is meestal gebaseerd op de klinische symptomen. Deze zijn gemakkelijk te herkennen door een getrainde gezondheidswerker.

Diagnostisch onderzoek

Een buruli ulcus bevestigt de arts door middel van een volledig bloedonderzoek, directe microscopie, histopathologie en een cultuur.

Differentiële diagnose

De arts verwart de bacteriële huidinfectie vaak met volgende aandoeningen:

• chronische onderbeenzweren als gevolg van arteriële en veneuze insufficiëntie) (vaak in de oudere populaties)
• cutane leishmaniasis
• diabetische zweren (zenuwschade en minder bloeddoorstroom bij diabetes)
• een insectenbeet
• knobbeltjes of andere onderhuidse infecties zoals een schimmelinfectie. Het oedeem valt te verwarren met cellulitis (huidinfectie met pijnlijke rode en gezwollen huid), al is deze laatste vaak pijnlijk waardoor de patiënt ziek is en koorts vertoont wat niet het geval is bij een buruli ulcus.
• klieren
• onchocerciasis (infectieziekte met symptomen aan huid en ogen)
• steenpuisten
• tropische fagedenische zweren (snel om zich heen vretende zweren)
• tuberculose aan de lymfeklieren
• uitgebreide framboesia colitis en zweren veroorzaakt door Haemophilus ducreyi. De vroege huidletsels lijken op lipomen (goedaardige vetgezwellen tussen huid en spierlaag)

Behandeling van zweren

De behandeling van een buruli ulcus bestaat uit een combinatie van antibiotica die de patiënt gedurende minstens acht weken oraal inneemt. Wondbehandeling en chirurgie (debridement en huidtransplantatie) zijn soms vereist om de wondgenezing te versnellen. Een Nederlands onderzoek dat in 2012 is uitgevoerd aan het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) geeft echter aan dat chirurgie niet altijd nodig is om de wonden te doen genezen, maar dat de juiste combinatie van antibiotica via injecties en medicatie gedurende acht weken volstaan om van de ziekte te herstellen.

Prognose aandoening: Meestal goed, soms verminkt

Bij 80% van de patiënten gebeurt de diagnose in een vroeg stadium waardoor de patiënt door middel van een combinatie van antibiotica geneest. Wel zijn de meeste patiënten verminkt voor het leven door de grote littekens die na de operatie achterblijven. Ook heeft de patiënt mogelijk een handicap aan (één van) de ledematen doordat hij niet meer in staat is deze te bewegen.

Complicaties

Complicaties van buruli ulcus kunnen omvatten:

• ernstige littekens en huidvervormingen
• functionele beperkingen door beschadiging van spieren en botten
• langdurige pijn en ongemak
• psychologische impact van de ziekte en behandelingen

Preventie

Op dit moment zijn er geen specifieke preventieve maatregelen voor buruli ulcus omdat de manier van overdracht nog niet volledig begrepen is. Het vermijden van contact met mogelijk besmet water kan echter een nuttige maatregel zijn voor personen in risicogebieden.

Lees verder

• Bacteriële huidinfecties: Huidinfectie door bacteriën
• Huidzweren: Oorzaken en soorten van zweer of zweren op huid