Vogelgriep: Griepachtige en longgerelateerde symptomen

Vogelgriep is een zeldzame, besmettelijke aandoening bij vogels die soms op mensen kan overgaan. Het wordt veroorzaakt door een virus dat doorgaans door vogels op mensen wordt overgedragen. De symptomen van vogelgriep lijken vaak op die van de reguliere griep, maar kunnen ook leiden tot ernstige oog- en longproblemen. In ernstige gevallen kan de ziekte fataal zijn. De behandeling richt zich voornamelijk op het verlichten van symptomen en kan antivirale medicijnen en andere ondersteunende maatregelen omvatten. Er zijn diverse preventieve maatregelen die het risico op besmetting kunnen verlagen.

• Synoniemen vogelgriep
• Epidemiologie en risicofactoren
• Oorzaken: Vogelgriepvirus overgebracht door vogels
• Griepachtige en oog- en longgerelateerde symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties van vogelgriep
• Preventie

Synoniemen vogelgriep

Vogelgriep is ook bekend onder de volgende benamingen:

• aviaire influenza
• vogelpest

Epidemiologie en risicofactoren

Vogelgriep komt zelden voor bij mensen en wordt vooral aangetroffen in Aziatische landen. Personen die regelmatig in contact komen met besmette vogels, zoals pluimveehouders, landbouwers en dierenartsen, lopen een verhoogd risico op besmetting. Het virus wordt inactivated door hitte, dus het eten van volledig gekookte vogels vormt geen risico voor besmetting.

Oorzaken: Vogelgriepvirus overgebracht door vogels

Soorten Influenzavirussen

Er zijn drie hoofdtypen influenzavirussen: A, B en C. Type A-virussen infecteren zowel mensen als vele diersoorten. Type B-virussen infecteren uitsluitend mensen en veroorzaken seizoensgebonden epidemieën. Type C-virussen infecteren mensen en varkens, maar veroorzaken meestal milde symptomen.

Aviair Influenza A-Virus

Het aviaire (vogel) influenza A-virus komt van nature voor bij wilde vogels. Deze wilde vogels kunnen het virus overdragen aan gekweekte vogels, wat leidt tot grootschalige uitbraken onder pluimvee. Vooral hoenderachtige vogels en watervogels kunnen het virus overdragen op mensen. Voorbeelden van dergelijke vogels zijn:

• duiven
• eenden
• fazanten
• ganzen
• kalkoenen
• kippen
• kwartels
• parelhoenders
• patrijzen
• pauwen
• zwanen

Belangrijke ziekmakende subtypes van het virus zijn onder andere A (H5N1, H5N8, H7N7, H7N9, H9N2) en varkens influenzavirussubtypes A (H1N1) en (H3N2).

Overdracht

Het vogelgriepvirus bevindt zich in het speeksel, slijm en ontlasting van besmette vogels. Hoewel het virus meestal niet overdraagbaar is van vogel op mens, kunnen sporadische besmettingen optreden. Besmettingen bij mensen gebeuren meestal door contact met besmette vogels of met oppervlakken besmet met vogelgriepvirus, zoals kooien, landbouwmachines, kleding en schoenen. De ziekte is niet besmettelijk tussen mensen.

Griepachtige en oog- en longgerelateerde symptomen

Griepachtige symptomen

Ongeveer tien dagen na besmetting met vogelgriep kunnen de symptomen verschijnen. De ziekte begint vaak met milde griepachtige symptomen zoals braken, diarree, een verstopte keel en keelpijn, hoesten, hoofdpijn, koorts, spierpijn en vermoeidheid.

Ogen
Conjunctivitis (oogbindvliesontsteking) is een veelvoorkomend symptoom van vogelgriep. Deze oogontsteking kan gepaard gaan met waterige ogen, branderige ogen, jeukende ogen, pijnlijke ogen (oogpijn), lichtschuwheid, oogafscheiding en rode ogen.

Longen

In sommige gevallen kan vogelgriep leiden tot ernstige longcomplicaties, zoals longontsteking (pneumonie) en het acute respiratory distress syndrome (ARDS). ARDS is een ernstig longprobleem dat zich uit in kortademigheid, ademhalingsproblemen en acute ademnood, en kan in meer dan de helft van de gevallen fataal zijn.

Andere symptomen

Bij ernstige gevallen kunnen ook de hersenen worden aangetast, wat kan leiden tot neurologische afwijkingen zoals epileptische aanvallen en gedragsveranderingen. Patiënten met ernstige symptomen kunnen ook lijden aan orgaanfalen.

Diagnose en onderzoeken

De arts zal de patiënt ondervragen over zijn symptomen en medische voorgeschiedenis, en of hij recent in risicogebieden heeft verbleven of met risicovolle vogels heeft gewerkt. Vervolgens zal de arts een bloedonderzoek uitvoeren, uitstrijkjes nemen van het neusslijmvlies en mogelijk beeldvormende onderzoeken zoals een röntgenfoto uitvoeren om de oorzaak van de symptomen vast te stellen.

Behandeling

De behandeling van vogelgriep bestaat voornamelijk uit antivirale geneesmiddelen. Bij sommige patiënten reageren de medicijnen mogelijk niet optimaal. Behandeling vindt doorgaans plaats in een isolatiekamer in het ziekenhuis om de verspreiding van het virus te voorkomen. In ernstige gevallen kan ademhalingsondersteuning of nierdialyse noodzakelijk zijn om de nierfunctie te verbeteren.

Prognose

Wanneer de symptomen mild zijn, kan vogelgriep effectief worden behandeld met antivirale medicijnen. Bij ernstige longcomplicaties is de prognose minder gunstig, met een sterftecijfer van meer dan 50% binnen negen tot tien dagen na het ontstaan van de symptomen.

Complicaties van vogelgriep

• Longproblemen: Ernstige longcomplicaties zoals longontsteking en ARDS kunnen optreden, met een hoog risico op fatale afloop.
• Neurologische complicaties: Bij ernstige gevallen kunnen neurologische afwijkingen optreden, waaronder epileptische aanvallen en gedragsveranderingen.
• Orgaanfalen: In ernstige gevallen kan orgaanfalen optreden, waarbij meerdere organen uitvallen.
• Secundaire infecties: Door verzwakte immuunsystemen kunnen secundaire infecties zoals bacteriële longontsteking ontstaan.

Preventie

Om besmetting met vogelgriep te voorkomen, moeten mensen die in contact komen met vogels voorzorgsmaatregelen nemen, zoals het vermijden van contact met wilde vogels. Pluimveehouders dienen hun dieren goed te controleren en op te hokken om verspreiding te voorkomen. Besmette vogels moeten worden vernietigd om verdere uitbraken te voorkomen. Personen die in risicovolle omgevingen werken, zoals in de pluimvee-industrie, krijgen aanbevolen griepvaccinaties ter bescherming.

Lees verder

• Soorten infecties bij mensen overgedragen door vogels