Bijschildklierhyperplasie: Vergroting van bijschildklieren

De bijschildklieren bevinden zich in de nek, in de buurt van of aan de achterkant van de schildklier. Ze zorgen voor het calciummetabolisme. Bijschildklierhyperplasie is een uiterst zeldzame aandoening waarbij alle vier de bijschildklieren vergroot zijn. Door een vergroting van de bijschildklieren ontstaan erg hoge calciumspiegels in het bloed. De symptomen bestaan uit onder andere botproblemen en spierpijn. Vitamine D-supplementen of chirurgie zijn nodig om de aandoening te verhelpen. De prognose is meestal goed, maar af en toe ontstaan wel complicaties.

• Oorzaken van bijschildklierhyperplasie
• Spontaan (zonder oorzaak)
• Aandoeningen
• Genetische verandering
• Symptomen: Hoge calciumspiegels in het bloed
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van bijschildklieraandoening
• Vergelijking met andere behandelingsopties
• Ondersteunende therapieën
• Prognose van vergrote bijschildklieren
• Complicaties van bijschildklierhyperplasie
• Preventie van vergroting van bijschildklieren
• Leven met Bijschildklierhyperplasie
• Medicatie en opvolging
• Voedingspatroon en levensstijl
• Misvattingen rond bijschildklierhyperplasie
• Bijschildklierhyperplasie is hetzelfde als een tumor in de bijschildklieren
• De aandoening veroorzaakt altijd duidelijke symptomen
• Bijschildklierhyperplasie is moeilijk te behandelen
• Bijschildklierhyperplasie heeft altijd ernstige gevolgen voor de gezondheid
• Bijschildklierhyperplasie kan niet worden voorkomen
• Bijschildklierhyperplasie komt alleen voor bij oudere mensen
• Een operatie is altijd nodig voor bijschildklierhyperplasie

Oorzaken van bijschildklierhyperplasie

De bijschildklieren zijn nodig om het calciumgebruik en de verwijdering van calcium door het lichaam onder controle te houden. Ze doen dit door het produceren van parathyroïdhormoon (PTH). PTH helpt de calcium-, fosfor- en vitamine D-spiegels in het bloed onder controle te houden en is belangrijk voor de botgezondheid.

Spontaan (zonder oorzaak)

Bijschildklierhyperplasie komt voor bij patiënten zonder een familiegeschiedenis van de ziekte.

Aandoeningen

Bijschildklierhyperplasie die geen deel uitmaakt van een erfelijk syndroom komt het vaakst voor, bijvoorbeeld als gevolg van andere medische aandoeningen. De meest voorkomende aandoeningen die bijschildklierhyperplasie veroorzaken zijn chronische nieraandoeningen en een chronisch vitamine D-tekort. In beide gevallen vergroten de bijschildklieren omdat de vitamine D- en calciumwaarden te laag zijn.

Genetische verandering

Een vergroting van de bijschildklier is soms onderdeel van drie erfelijke ziektebeelden waarbij de patiënt een gemuteerd (veranderd) gen geërfd heeft.

• geïsoleerde familiale hyperparathyroïdie
• multiple endocriene neoplasie IIA (MEN IIA): Bij MEN IIA treedt een overactiviteit van de bijschildklieren op, in combinatie met tumoren in de bijnier of schildklier.
• multiple endocriene neoplasie I (MEN I): Bij MEN I komen problemen voor in de bijschildklieren, evenals tumoren in de hypofyse en het pancreas (alvleesklier).

Symptomen: Hoge calciumspiegels in het bloed

De symptomen van bijschildklierhyperplasie bestaan uit:

• botbreuken of botpijn
• constipatie
• een gebrek aan energie
• misselijkheid
• nierstenen met nierkolieken
• spierpijn

Diagnose en onderzoeken

De arts voert een bloedonderzoek uit, hetgeen de volgende resultaten oplevert:

• een laag serumfosfor
• een laag serumbicarbonaat
• een verhoogd serumcalcium
• een verhoogd serumchloride
• een verhoogde intacte PTH

Een 24-uurs urinetest is eveneens nuttig, want hierdoor weet de arts hoeveel calcium uit het lichaam in de urine wordt gefilterd. Dit levert een verhoogd calciumgehalte in de urine op. Een röntgenfoto van het bot en een botscan bieden informatie over eventuele fracturen, botverlies en botverweking. De patiënt heeft een lage botdichtheid. Een echografie en CT-scan zijn tot slot inzetbaar om de bijschildklieren in de nek te bekijken.

Behandeling van bijschildklieraandoening

Als bijschildklierhyperplasie te wijten is aan een nieraandoening of een laag vitamine D-gehalte en de arts detecteert dit tijdig, zijn vitamine D-supplementen en andere medicijnen inzetbaar. Chirurgie vindt meestal plaats wanneer de bijschildklieren te veel PTH produceren en symptomen veroorzaken. Meestal verwijdert de arts 3,5 van de 4 klieren. Het resterende weefsel wordt dan geïmplanteerd in de onderarm of nekspier. Dit biedt gemakkelijke toegang tot het weefsel als de symptomen terugkomen. De arts implanteert dit weefsel om te voorkomen dat het lichaam te weinig PTH heeft. PTH is nodig om de calciumspiegels onder controle te houden.

Vergelijking met andere behandelingsopties

Naast vitamine D-supplementen en chirurgie zijn er andere behandelopties voor bijschildklierhyperplasie, afhankelijk van de onderliggende oorzaak:

• Medicamenteuze behandeling: Bij patiënten met bijschildklierhyperplasie veroorzaakt door nieraandoeningen kunnen specifieke medicijnen helpen bij het reguleren van calcium- en fosforniveaus.
• Observatie en opvolging: Bij milde gevallen kan de arts ervoor kiezen om regelmatig te observeren en de voortgang van de aandoening te monitoren zonder onmiddellijke interventie.

Ondersteunende therapieën

Naast medische en chirurgische behandelingen kunnen ondersteunende therapieën nuttig zijn:

• Voedingsadvies: Een diëtist kan helpen bij het ontwikkelen van een dieet dat rijk is aan calcium en vitamine D, wat kan bijdragen aan het reguleren van de calciumspiegels in het lichaam.
• Fysiotherapie: Voor patiënten met botproblemen of spierpijn kan fysiotherapie helpen bij het verbeteren van de mobiliteit en het verminderen van pijn.

Prognose van vergrote bijschildklieren

De prognose voor bijschildklierhyperplasie na een operatie is over het algemeen goed. Na de operatie blijft een hoog calciumniveau bij één op de vijf patiënten wel bestaan, of anders keert dit mogelijk terug. Chirurgie veroorzaakt soms ook hypoparathyreoïdie (te traag werkende bijschildklier), waardoor het calciumniveau in het bloed te laag is (hypocalciëmie).

Complicaties van bijschildklierhyperplasie

Bijschildklierhyperplasie kan mogelijk hyperparathyreoïdie (overmatige werking van de bijschildklier) veroorzaken, wat leidt tot een verhoging van het calciumniveau in het bloed. Complicaties hiervan zijn onder meer een verhoogd calciumgehalte in de nieren, wat resulteert in nierstenen en osteitis fibrosa cystica (een zacht, zwak gebied in de botten). Chirurgie kan mogelijk de zenuwen aantasten die de stembanden besturen, waardoor de stemsterkte wordt aangetast. Soms ontstaan ook complicaties door andere tumoren die deel uitmaken van de MEN-syndromen.

Preventie van vergroting van bijschildklieren

Als een patiënt een familiegeschiedenis van de MEN-syndromen heeft, is een genetische screening nuttig, zodat de arts het defecte gen kan identificeren. Patiënten die het defecte gen hebben, kunnen dan op regelmatige basis screeningtesten ondergaan om eventuele vroege symptomen te detecteren.

Leven met Bijschildklierhyperplasie

Bijschildklierhyperplasie is een aandoening waarbij de bijschildklieren, die de calciumbalans in het lichaam reguleren, groter worden dan normaal. Deze vergroting kan leiden tot een verhoogde productie van parathyroïdhormoon (PTH), wat de calciumspiegels in het bloed verhoogt en kan leiden tot gezondheidsproblemen zoals nierstenen, botproblemen en hart- en vaatziekten. Het beheer van deze aandoening is gericht op het verlagen van de calciumspiegels en het behandelen van de symptomen.

Medicatie en opvolging

Patiënten met bijschildklierhyperplasie kunnen medicijnen krijgen die helpen om de calciumspiegels te verlagen, zoals bisfosfonaten of calcimimetica. Regelmatige bloedtesten zijn essentieel om de effectiviteit van de behandeling te monitoren en ervoor te zorgen dat de calciumspiegels op een gezond niveau blijven.

Een endocrinoloog speelt een belangrijke rol in het beheer van deze aandoening, met regelmatige controles en aanpassingen van medicatie indien nodig. In sommige gevallen kan een operatie noodzakelijk zijn om een of meer van de bijschildklieren te verwijderen.

Voedingspatroon en levensstijl

Een evenwichtig voedingspatroon is belangrijk voor patiënten met bijschildklierhyperplasie om de calciumspiegels te helpen reguleren. Het kan raadzaam zijn om voedingsmiddelen die rijk zijn aan calcium te beperken, terwijl patiënten worden aangemoedigd om voldoende vitamine D in hun voedingspatroon op te nemen om de botgezondheid te ondersteunen. Regelmatige lichaamsbeweging kan ook helpen om botverlies door verhoogde calciumspiegels te voorkomen.

Misvattingen rond bijschildklierhyperplasie

Bijschildklierhyperplasie is een aandoening die vaak verkeerd begrepen wordt, en dit kan leiden tot verwarring over de symptomen, oorzaken en behandelingsmogelijkheden. Er zijn diverse misvattingen die voorkomen, en het is essentieel om deze goed te begrijpen om een beter inzicht te krijgen in de aandoening.

Bijschildklierhyperplasie is hetzelfde als een tumor in de bijschildklieren

Een veelvoorkomende misvatting is dat bijschildklierhyperplasie een tumor is. Hoewel bijschildklierhyperplasie kan leiden tot een vergroting van de bijschildklieren, is het geen tumor. De aandoening houdt in dat de bijschildklieren te veel parathyroïd hormoon produceren, wat invloed heeft op de calciumhuishouding in het lichaam. Tumoren zijn een aparte aandoening die niet noodzakelijkerwijs gepaard gaan met bijschildklierhyperplasie. Beeldvormende onderzoeken kunnen soms helpen om afwijkingen in de bijschildklieren op te sporen, maar ze zullen geen tumor aantonen, enkel vergrotingen of andere structurele veranderingen in de klieren.

De aandoening veroorzaakt altijd duidelijke symptomen

Veel mensen denken dat bijschildklierhyperplasie altijd leidt tot duidelijke en onmiddellijke symptomen. Dit is niet het geval. Sommige patiënten ervaren nauwelijks merkbare symptomen, terwijl anderen last kunnen hebben van vermoeidheid, botpijn of nierstenen. In ernstige gevallen kunnen symptomen zich ontwikkelen als gevolg van het verstoren van de calciumhuishouding, wat kan leiden tot overmatige pijn of zelfs nierfalen. Regelmatige bloedonderzoeken kunnen helpen bij het vroegtijdig opsporen van onregelmatigheden in het calcium- en parathyroïd hormoongehalte.

Bijschildklierhyperplasie is moeilijk te behandelen

Een andere misvatting is dat bijschildklierhyperplasie een moeilijk te behandelen aandoening is. De behandeling varieert afhankelijk van de ernst van de aandoening en kan onder andere bestaan uit medicatie om de calciumspiegels te reguleren, of in ernstigere gevallen een operatie om de bijschildklieren te verwijderen. Hoewel operaties zoals een schildklieroperatie meestal een effectief resultaat opleveren, kan medicatie ook helpen om de aandoening te controleren zonder dat er ingrijpende behandelingen nodig zijn. Geneesmiddelen die de calciumspiegel verlagen, kunnen effectief zijn voor patiënten die niet geopereerd willen worden of voor wie chirurgie geen optie is.

Bijschildklierhyperplasie heeft altijd ernstige gevolgen voor de gezondheid

Sommige mensen geloven dat bijschildklierhyperplasie altijd ernstige gezondheidsproblemen met zich meebrengt, zoals botziekten of nierfalen. Hoewel het niet behandelen van de aandoening tot ernstige complicaties kan leiden, kan de aandoening in veel gevallen met succes worden beheerd. Een evenwichtig voedingspatroon kan helpen om de gezondheid te verbeteren en symptomen te verminderen, terwijl vroegtijdige behandeling complicaties voorkomt.

Bijschildklierhyperplasie kan niet worden voorkomen

Er bestaat de misvatting dat bijschildklierhyperplasie niet te voorkomen is. Hoewel het een genetische component kan hebben, kunnen er stappen worden ondernomen om het risico te verminderen. Het handhaven van een gezond gewicht en een goede evenwichtig voedingspatroon kunnen het risico op de aandoening helpen verminderen, evenals het vermijden van overmatige inname van calcium of vitamine D, die de bijschildklieren kunnen overbelasten.

Bijschildklierhyperplasie komt alleen voor bij oudere mensen

Veel mensen denken dat bijschildklierhyperplasie alleen voorkomt bij ouderen, maar dat is niet altijd waar. Hoewel de aandoening vaker voorkomt bij ouderen, kan het op jongere leeftijd ook optreden, vooral als er een genetische aanleg is. Het is dus belangrijk voor mensen van alle leeftijden om alert te blijven op de symptomen en regelmatig medische controles te ondergaan.

Een operatie is altijd nodig voor bijschildklierhyperplasie

Een misvatting die vaak voorkomt, is dat een operatie de enige behandeling is voor bijschildklierhyperplasie. In werkelijkheid kan een operatie in veel gevallen effectief zijn, maar er zijn ook andere behandelingsopties, zoals medicatie die de overproductie van parathyroïd hormoon kan helpen beheersen. De keuze voor behandeling hangt af van de ernst van de aandoening en de algemene gezondheid van de patiënt. In gevallen van ernstige complicaties, zoals het ontwikkelen van nierstenen of overmatig calcium in het bloed, kan een operatie noodzakelijk zijn, maar veel patiënten kunnen met medicatie en controleafspraken goed worden geholpen.

Lees verder

• Hyperparathyroïdie: Overactieve bijschildklier
• PTH-bloedonderzoek: Bloedtest van parathyroïd hormoon