Blauwe handen en voeten: oorzaken van perifere cyanose

Perifere cyanose duidt op het verschijnsel dat de handen, vingertoppen of voeten blauw worden omdat ze niet genoeg zuurstofrijk bloed krijgen. Koude temperaturen, problemen met de bloedsomloop en het dragen van strakke sieraden zijn veel voorkomende oorzaken van perifere cyanose. Cyanose dankt zijn naam aan het woord cyaan, dat een blauwgroene kleur betekent. Perifere cyanose komt meestal door minder ernstige oorzaken dan centrale cyanose, die ook op het gezicht of de lippen kan verschijnen.

• Wat is perifere cyanose?
• Symptomen van blauwe handen en voeten
• Alarmsymptomen
• Oorzaken van blauwe handen of voeten
• Onderzoek en diagnose
• Blauwe handen of voeten behandelen
• Tijdig medische hulp inschakelen
• Medicijnen
• Behandeling in een ziekenhuis
• Leefstijlveranderingen

Wat is perifere cyanose?

Cyanose verwijst naar een blauwachtige kleur op de huid en slijmvliezen. Perifere cyanose is wanneer er een blauwachtige verkleuring aan de handen of voeten optreedt. Het wordt meestal veroorzaakt door een laag zuurstofgehalte in de rode bloedcellen of problemen met het transport van zuurstofrijk bloed door het lichaam. Bloed dat rijk is aan zuurstof, is te herkennen aan de felrode kleur die gewoonlijk wordt geassocieerd met bloed. Wanneer bloed een lager zuurstofniveau heeft en donkerder rood wordt, wordt meer blauw licht gereflecteerd, waardoor de huid een blauwe tint lijkt te hebben. Soms kunnen koude temperaturen bloedvatvernauwing veroorzaken en leiden tot een tijdelijk blauw getinte huid. Opwarmen of masseren van de blauwe gebieden zorgt voor de normale doorbloeding en kleur van de huid. Als het opwarmen van je handen of voeten de normale bloeddoorstroming en kleur niet herstelt, kan dit een teken zijn van een onderliggende aandoening. Wat de onderliggende oorzaak ook is, de blauwe verkleuring betekent dat deze het vermogen van je lichaam belemmert om zuurstofrijk bloed af te leveren aan alle weefsels in het lichaam.

Symptomen van blauwe handen en voeten

Mensen met perifere cyanose kunnen de volgende symptomen opmerken:

• de huid op de vingertoppen, tenen, handpalmen of voeten is blauwgroen
• het aangetaste lichaamsdeel voelt koud aan
• de kleur keert terug naar normaal na het opwarmen van het lichaamsdeel of behandeling

Alarmsymptomen

Blauwe lippen of een blauwe huid kan een teken zijn van een levensbedreigende noodsituatie. Als de blauwe verkleuring gepaard gaat met een van de volgende symptomen, neem dan direct contact op met een arts:

• luchthonger of snakken naar adem
• koorts
  Pijn op de borst / Bron: Photographee.eu/Shutterstock.com
• hoofdpijn
• kortademigheid of ademhalingsmoeilijkheden
• pijn op de borst
• heftig zweten of transpireren
• pijn of gevoelloosheid in de armen, benen, handen, vingers of tenen
• bleekheid van de armen, benen, handen, vingers of tenen
• duizeligheid of flauwvallen

Oorzaken van blauwe handen of voeten

Koude is de meest voorkomende oorzaak van blauwe handen of voeten. Het is ook mogelijk om blauwe handen of voeten te hebben, ook al zijn ze warm. Blauwe handen of voeten kunnen een teken zijn van een probleem met het systeem van je lichaam om zuurstofrijk bloed af te geven aan de weefsels van je handen en voeten. Je bloed is verantwoordelijk voor het transporteren van zuurstof door je lichaam. Zodra het bloed aan de weefsels van je lichaam is afgegeven, keert het zuurstofarme bloed via je aderen terug naar je hart en longen. Alles wat belemmert dat bloed via je aderen naar je hart terugkeert, of dat voorkomt dat het je weefsels bereikt, heeft als gevolg dat je weefsels niet het zuurstofrijke bloed krijgen dat ze nodig hebben. Oorzaken zijn onder meer:

• te strakke kleding of sieraden dragen
• diepe veneuze trombose (DVT), een bloedstolsel in het diepe veneuze systeem
  Fenomeen van Raynaud / Bron: Tcal, Wikimedia Commons (CC BY-SA-3.0)
• veneuze insufficiëntie (tekortschieten van de aders)
• het fenomeen van Raynaud
• lymfoedeem
• hartfalen
• arteriële insufficiëntie, veroorzaakt door aandoeningen die de bloedstroom door je bloedvaten vertragen
• ernstige hypotensie of extreem lage bloeddruk, die kan worden veroorzaakt door aandoeningen zoals septische shock
• hypovolemie, waarbij minder bloed door je lichaam circuleert dan normaal

Onderzoek en diagnose

Een blauwachtige huid is meestal een teken van een serieuze onderliggende aandoening. Als de normale kleur niet terugkeert wanneer je huid is opgewarmd, dien je onmiddellijk contact op te nemen met je huisarts om de oorzaak te achterhalen. De huisarts zal een lichamelijk onderzoek uitvoeren. Hij zal luisteren naar je hart en longen. Waarschijnlijk zal er bloedonderzoek worden uitgevoerd, evenals ander diagnostisch onderzoek. De arts kan een niet-invasieve pulsoximeter gebruiken om op betrouwbare en nauwkeurige wijze de waarden voor de zuurstofverzadiging in het bloed en de hartslag te meten. Mogelijk is er een thoraxfoto of CT-scan nodig teneinde hart en longen te onderzoeken.

Blauwe handen of voeten behandelen

Tijdig medische hulp inschakelen

Het is belangrijk om medische hulp in te schakelen als je blauwe handen of voeten hebt die niet een normale kleur aannemen zodra je ze opgewarmd hebt. De behandeling van blauwe handen en voeten bestaat uit het identificeren en corrigeren van de onderliggende oorzaak om de zuurstofrijke bloedstroom naar de getroffen delen van het lichaam te herstellen. Het tijdig aanvangen de juiste behandeling zal de uitkomst verbeteren en eventuele complicaties beperken.

Medicijnen

Er zijn enkele medicijnen beschikbaar die de bloedvaten kunnen helpen ontspannen, waaronder:

• antidepressiva
• bloeddrukverlagende medicijnen
• erectiestoornissenmedicijnen

Je zult mogelijk ook bepaalde medicijnen moeten vermijden die de bloedvaten vernauwen als bijwerking, waaronder:

• bètablokkers
• migrainemedicijnen
• anticoneptiepillen
• op pseudo-efedrine gebaseerde medicijnen

Behandeling in een ziekenhuis

Ernstige medische noodsituaties, zoals hartfalen, zullen worden behandeld in een ziekenhuis.

Leefstijlveranderingen

Andere aandoeningen, zoals het fenomeen van Raynaud, kunnen veranderingen in de levensstijl vereisen. Je moet mogelijk cafeïne en nicotine vermijden. Dit zijn stoffen waardoor je bloedvaten kunnen samentrekken.

Lees verder

• Blauwe tenen: oorzaken van blauwe of paarse tenen of teen
• Blauwe-tenensyndroom: symptomen, oorzaken en behandeling