Ooglideczeem: symptomen, oorzaken, behandeling en prognose

Eczeem is een huidaandoening waarbij de huid ontstoken raakt en waarbij een jeukende huiduitslag verschijnt met roodheid, zwelling, schilfers, bultjes, kloofjes of korstjes. Eczeem is niet beperkt tot bepaalde delen van het lichaam. Deze huidaandoening kan over het hele lichaam verschijnen, inclusief het ooglid. Dit wordt ooglideczeem genoemd. Ooglideczeem verwijst naar een acute of chronische ontsteking van het ooglid, die verschillende oorzaken kan hebben. Als je bijvoorbeeld met je handen in je ogen wrijft, kan dit leiden tot een infectie met bacteriën wat kan leiden tot eczeem. Een contactallergie is vaak de trigger voor eczeem op het ooglid, vaak door cosmetica. De huid rondom de ogen en de oogleden is bijzonder dun en gevoelig en reageert daarom bijzonder snel op invloeden van buitenaf. Om eczeem op het ooglid te voorkomen, moeten verzorgingsproducten zonder conserveringsmiddelen worden gebruikt en moet make-up zorgvuldig en regelmatig met water worden verwijderd.

• Symptomen van ooglideczeem
• Oorzaken van eczeem op het ooglid
• Allergisch contacteczeem
• Irritatie-contacteczeem
• Seborroïsch eczeem
• Fototoxische reacties
• Stress
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van ooglideczeem
• Zelfzorg
• Kokosolie
• Amandelolie
• Olijfolie
• Aloë vera
• Goudsbloem
• Havermout
• Kamille
• Zwarte thee
• Prognose en herstel
• Complicaties
• Preventie

Symptomen van ooglideczeem

De huid rond het oog en de oogleden is erg dun en daardoor gevoeliger dan bijvoorbeeld de huid op de armen of op de handen. Daarom komt eczeem op het ooglid relatief vaak voor. De symptomen van ooglideczeem zijn meestal typisch. Ten eerste verschijnen roodheid en zwelling rond het oog en de oogleden. In sommige gevallen is er sprake van milde tot ernstige jeuk. Soms begint de huid te schilferen of witachtig te worden. Een korstvorming of een vochtige uitslag komt minder vaak voor. Ooglideczeem kan acuut zijn, maar afhankelijk van de oorzaak kan het herhaaldelijk voorkomen of chronisch worden.

Oorzaken van eczeem op het ooglid

Zoals gezegd is de huid rond de ogen en oogleden bijzonder dun en gevoelig. Dit betekent dat dit deel van het lichaam iets meer risico loopt dan andere regio's waar eczeem ontstaat. Veel mensen brengen onder andere verzorgingsproducten en cosmetica op hun gezicht aan, die onder ongunstige omstandigheden een huidontsteking kunnen veroorzaken.

Allergisch contacteczeem

In veel gevallen wordt ooglideczeem veroorzaakt door een zogenaamde contactallergie. Een bepaalde stof komt in aanraking met de huid van het ooglid en het lichaam reageert allergisch. De allergenen zijn echter zo divers dat het aantal gevallen zonder bekende oorzaak groot is en het moeilijk is om de trigger te achterhalen. Bekende allergenen zijn bijvoorbeeld dierenhaar dat in het oog komt, crèmes en make-up, zeep, douchegel, deodorant, maar ook oogdruppels of andere chemicaliën. Planten zijn ook denkbaar als reden voor contactallergie van het ooglid. In sommige gevallen bereikt stuifmeel het gezicht via de lucht en kan het allergisch eczeem op de ooglidhuid veroorzaken. Zelfs contactlenzen kunnen allergische reacties veroorzaken. Zelfs als de allergie in andere delen van het lichaam slechts zwak tot uitdrukking komt, kan deze zeer nadrukkelijk klachten veroorzaken op de oogleden.

Irritatie-contacteczeem

Huidirritatie kan uitmonden in eczeem (irritatie-contacteczeem of irritatief contacteczeem). Ooglideczeem kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door gifstoffen of vreemde lichamen die in of in het oog zijn gekomen. De ooglidhuid wordt geïrriteerd door de stof, wat eczeem veroorzaakt.

Seborroïsch eczeem

Een andere oorzaak van dermatitis aan het oog is seborroïsch eczeem, waarvan wordt aangenomen dat het wordt veroorzaakt door een reactie op de gist malassezia furfur. Deze gist wordt aangetroffen op de normale huid, maar veroorzaakt bij sommige mensen een ontstekingsreactie. Bepaalde medicijnen kunnen ook verantwoordelijk zijn voor het veroorzaken van eczeem als bijwerking. Droge verwarmingslucht en airconditioning kunnen ook een rol spelen.

Fototoxische reacties

Fototoxische ooglideczeem veroorzaakt door zonlicht is uiterst zeldzaam.

Stress

Een niet te negeren trigger van ooglideczeem is stress. Vooral bij mensen die lijden aan ziekten zoals atopisch eczeem of psoriasis, kunnen de symptomen onder stress aanzienlijk verergeren. Ook ooglideczeem kan onder invloed van stress verergeren.

Stress kan tot huiduitslag leiden omdat chronische stress het immuunsysteem van het lichaam uit balans brengt. Stressvolle situaties resulteren in een gecompliceerd aanpassingsmechanisme van het hormoon-, zenuw- en immuunsysteem. Je bloeddruk verhoogt en polsslag versnelt, stresshormonen komen vrij en ook ontstekingsprocessen worden gestart. Om potentiële ziekteverwekkers te bestrijden, migreren cellen van de lichaamseigen afweer van het bloed naar het weefsel. Als de stresshormonen cortisol en adrenaline uit balans zijn, wordt de ontstekingsreactie niet onderdrukt in een stressvolle situatie, bijvoorbeeld bij inflammatoir eczeem.

Andere huidreacties op het gezicht, zoals puistjes of acne, worden verergerd door de hormonale disbalans die ontstaat bij stress. De belangrijkste maatregel om stressgerelateerd eczeem op het ooglid te voorkomen, is het vermijden van overmatige stress in het dagelijks leven. Het leren van gerichte copingstrategieën voor het omgaan met stress kan ook zinvol zijn.

Onderzoek en diagnose

Eczeem op het ooglid is buitengewoon ongemakkelijk en in de meeste gevallen ziet het er storend uit. Als je getroffen bent door ooglideczeem wil je vaak zo snel mogelijk greep krijgen op deze aandoening die cosmetische gevolgen heeft. Desalniettemin heeft het vaak geen zin om te proberen het eczeem louter te verhelpen met niet- voorgeschreven crèmes of zalven. De behandeling van ooglideczeem moet in handen zijn van een arts, omdat het erger kan worden als het niet goed wordt behandeld. In sommige gevallen kan zelfs het bindvlies worden aangetast.

Eerst zal de huisarts of de behandelende arts de oorzaak van het ooglideczeem achterhalen. Hiertoe zal eerst een uitgebreid vraaggesprek worden gevoerd waarbij je medische geschiedenis ook in ogenschouw wordt genomen. Ook zal de arts informeren welke medicijnen je neemt, teneinde bijwerkingen van medicatie uit te sluiten. Dit wordt gevolgd door een grondig onderzoek van het oog en het ooglid. Het lichamelijk onderzoek kan onder meer worden gebruikt om te bepalen of een vreemd lichaam de oorzaak is van ooglideczeem. Andere ziekten die tot uitslag op het ooglid kunnen leiden, moeten door de arts worden onderscheiden. Deze differentiële diagnoses omvatten infecties met virussen (zoals herpes) of bacteriën, en huidziekten zoals psoriasis of rosacea.

Als duidelijk is dat bijvoorbeeld een contactallergie de trigger is, begint de zoektocht, welke stof (allergeen) hiervoor verantwoordelijk is. Hiertoe kan de behandelende arts een priktest of plaktest uitvoeren. De volgende stap is het vermijden van de allergene stof(fen).

Behandeling van ooglideczeem

Over het algemeen moet het gebruik van cosmetica of crèmes tot een minimum worden beperkt in geval van ooglideczeem. Bovendien mag de getroffen persoon niet krabben, ook niet als het erg jeukt. Anders bestaat het risico dat de huid gewond raakt, bacteriën erin kunnen doordringen en een superinfectie veroorzaken.

De arts kan echter het gebruik van voedende zalven voor eczeem op het ooglid aanbevelen. In ernstige gevallen schrijft hij echter cortisonpreparaten voor. Deze verminderen de ontstekingsprocessen, maar mogen niet gedurende lange tijd worden gebruikt. Als je een ernstige allergie hebt, kan antihistaminica overwogen worden die de allergische reactie vermindert. Als een bacteriële infectie wordt toegevoegd aan het eczeem van het ooglid, schrijft de arts antibiotica voor.

Zelfzorg

Sommige huismiddeltjes kunnen de behandeling die de arts heeft voorgeschreven ondersteunen.

Kokosolie

Zo zorgt kokosolie, dun aangebracht, voor extra vocht en zou het ontstekingsremmende stoffen bevatten. Hetzelfde geldt voor amandelolie en olijfolie.

Amandelolie

Amandelolie kan de huid ook beschermen tegen uitdroging en zo eczeem voorkomen of kalmeren.

Olijfolie

Olijfolie kan in de huid kan worden gemasseerd. De olijfolie kan de huid vochtig houden en zo uitbreiding van het eczeem voorkomen. Veel crèmes bevatten ook olie, maar pure olijfolie wordt beter verdragen door de gevoelige huid.

Aloë vera

Aloë vera heeft een vergelijkbaar effect als olijfolie. Dit kan zowel kant-en-klaar worden gekocht als worden verkregen uit de bladeren. De aloë vera wordt zorgvuldig op de huid aangebracht. Er moet voor worden gezorgd dat er geen aloë vera in het oog komt.

Goudsbloem

De goudsbloem is een veelzijdig kruid en het is een éénjarige plant van 20 tot 50 cm. hoog. Goudsbloemzalf kan de geïrriteerde huid als gevolg van eczeem kalmeren.

Havermout

Havermout bevat ontstekingsremmende stoffen en kan daarom ook de huid kalmeren wanneer het in water is opgelost. Wel laten afkoelen voor gebruik op de oogleden.

Kamille

Een veelgebruikt huismiddeltje is kamille. Kamille kan ook worden gekookt en vervolgens (als het afgekoeld is) op het eczeem worden gelegd, gewikkeld in een vochtige doek.

Zwarte thee

Zwarte thee kan ook op de oogleden worden aangebracht en helpt bij ontstekingen en tegen jeuk. Zwarte thee bevat tannines die een beschermende laag vormen op de aangetaste huid, wat de genezing van eczeem kan versnellen.

Prognose en herstel

De duur van ooglideczeem hangt sterk af van de oorzaak. Als het eczeem wordt veroorzaakt door een vreemde stof, kan het eczeem snel wegtrekken nadat het irriterende middel is verwijderd. Bij mensen met allergieën houdt het ooglideczeem soms aan gedurende het hele seizoen waarin de respectieve allergenen aanwezig zijn. Er zijn ook chronische vormen van ooglideczeem die maanden en jaren resistent zijn tegen behandeling. De duur van het herstel is in individuele gevallen moeilijk te voorspellen. Sommige medicijnen kunnen de periode aanzienlijk verkorten doordat ze het herstel bevorderen.

Complicaties

Complicaties van ooglideczeem kunnen variëren in ernst, afhankelijk van de oorzaak en de duur van de ontsteking. Hier zijn enkele mogelijke complicaties:

• Secundaire infecties: Door de ontsteking en jeuk kan de huid kwetsbaarder worden voor bacteriële of virale infecties, vooral als men in de ogen wrijft. Dit kan leiden tot ooginfecties zoals conjunctivitis of zelfs cellulitis van het ooglid.
• Chronische irritatie en verdikking van de huid: Bij langdurig of terugkerend eczeem kan de huid van het ooglid dikker worden en littekens ontwikkelen. Dit staat bekend als lichenificatie, wat vaak het gevolg is van langdurig krabben of wrijven.
• Oogproblemen: Eczeem op het ooglid kan zich uitbreiden naar de oogbol zelf en leiden tot ontsteking van het bindvlies (conjunctivitis) of het hoornvlies (keratitis). Dit kan leiden tot wazig zicht of zelfs verlies van gezichtsvermogen als het niet correct wordt behandeld.
• Allergische reacties: Contactallergieën die eczeem veroorzaken, kunnen zich uitbreiden naar andere delen van het gezicht of lichaam. De reactie kan in sommige gevallen systemisch worden, wat betekent dat de allergische symptomen niet langer beperkt blijven tot alleen het ooglid.
• Pigmentveranderingen: Na langdurige ontsteking kan de huid rondom de ogen hyperpigmentatie (donkere vlekken) of hypopigmentatie (lichte vlekken) ontwikkelen, wat cosmetisch storend kan zijn.
• Psychische impact: Chronische huidaandoeningen zoals eczeem kunnen een grote invloed hebben op het emotionele welzijn. Het kan leiden tot angst, frustratie en verminderd zelfvertrouwen door het cosmetische aspect en de constante jeuk en irritatie.

Preventie

Hier zijn enkele preventieve maatregelen om ooglideczeem te voorkomen:

• Gebruik van hypoallergene producten: Kies voor verzorgingsproducten zonder conserveringsmiddelen, geurstoffen of irriterende stoffen. Hypoallergene cosmetica kan de kans op allergische reacties verkleinen.
• Regelmatige reiniging van het gezicht: Verwijder make-up zorgvuldig en regelmatig met water of milde reinigingsmiddelen om irritatie te voorkomen.
• Vermijd wrijven in de ogen: Probeer te voorkomen dat je in je ogen wrijft, omdat dit de huid kan beschadigen en infecties kan veroorzaken.
• Vermijd bekende allergenen: Probeer contact met stoffen of omgevingen waarvan je weet dat ze allergieën of eczeem veroorzaken te vermijden.
• Hydrateer de huid regelmatig: Gebruik hydraterende crèmes of zalven speciaal ontwikkeld voor de gevoelige huid rondom de ogen om uitdroging en irritatie te voorkomen.
• Bescherm de huid tegen extreme weersomstandigheden: Draag een zonnebril en gebruik een huidbeschermer bij extreme kou of zon om de gevoelige huid rond de ogen te beschermen.
• Gebruik luchtreinigers of luchtbevochtigers: Bij droge binnenlucht kan een luchtbevochtiger helpen de luchtvochtigheid te verhogen, wat uitdroging van de huid kan voorkomen.

Lees verder

• Atopisch eczeem: symptomen, oorzaken, behandeling, prognose
• Droge oogleden: oorzaken en behandeling van schrale oogleden
• Eczeem (soorten eczeem): symptomen, oorzaak en behandeling
• Huidaandoeningen A-Z: symptomen, oorzaak en behandeling
• Ooglidontsteking: symptomen, oorzaak en behandeling