Indocid (indometacine) – een zware pijnstiller

Indocid (indometacine) behoort net als diclofenac en ibuprofen tot de NSAID's en is een zware pijnstiller met een ongunstig bijwerkingenprofiel. Bij reumatische aandoeningen wordt indocid in veel gevallen alleen ingezet als soortgelijke pijnstillers onvoldoende uitkomst bieden. Deze niet-hormonale ontstekingsremmer heeft een koortswerende werking en wordt als 'zwaar geschut' ingezet tegen acute aandoeningen van spieren en gewichten, artrose, jicht, spit. Zoals gezegd kent deze pijnstiller veel bijwerkingen en er zijn nogal wat medicijnen die men in combinatie met indocid niet mag gebruiken.

Inhoud

• Wat is indocid (indometacine)?
• Bij welke klachten en aandoeningen wordt indocid voorgeschreven?
• Aandoeningen
• Dosering
• Indocid verergert bepaalde aandoeningen
• Gevaren van indocid
• Bijwerkingen
• Wisselwerking met andere medicijnen
• Combinatie met indocid
• Indocid en zwangerschap

Wat is indocid (indometacine)?

Indometacine is onder veel merknamen verkrijgbaar, waaronder Indocid, Dometin, Dolcidium en Luiflex. De pijnstiller is net als diclofenac, ibuprofen en etoricoxib een NSAID (non-steroïdal anti-inflammatory drug), ofwel een niet-hormonaal, dus niet op corticosteroïden gebaseerd ontstekingsremmend middel dat het cyclo-oxygenase-eiwit (COX) remt en op die wijze de aanmaak van prostaglandinen doet stagneren. Dit zijn stoffen die naast bradykinine onder andere vrijkomen bij weefselbeschadiging en mede een pijnsensatie veroorzaken.

Alleen op recept
Het anti-imflammatoire effect heeft te maken met het feit dat prostaglandinen ontstekingsreacties stimuleren en om die reden ook koorts opwekken. NSAID's doorbreken die 'vicieuze' cirkel. Indometacine wordt afgebroken in de lever en de halfwaardetijd is 4-5 uur. Het middel is alleen op recept verkrijgbaar in de vorm van capsules (oraal), zetpillen (rectaal) en injectievloeistoffen (intraveneus).

Bij welke klachten en aandoeningen wordt indocid voorgeschreven?

Indocid is een zware pijnstiller. Het is geen zelfzorgmiddel en al helemaal niet onschuldig, een imago dat bijvoorbeeld paracetamol onterecht heeft. Soms werkt bij reumatoïde aandoeningen een specifieke NSAID zoals naproxen of diclofenac onvoldoende. Vaak reageert de patiënt dan wel goed op een andere NSAID-pijnstiller. Wat dat betreft zijn er voldoende uitwijkmogelijkheden. In veel gevallen schrijft de huisarts of specialist indocid voor als andere pijnstillers ook na dosisverhogingen te weinig soelaas bieden. Daar staat tegenover dat indometacine vervelende bijwerkingen heeft.

Aandoeningen

Indocid wordt toegediend bij aandoeningen van veelal reumatoïde aard, de ziekte van Bechterew, maar bijvoorbeeld ook bij jicht en spit. Een greep uit die lange lijst:

• Reumatoïde gewrichtsontstekingen.
• Artrose.
• Na een operatie, vooral bot- en gewrichtsingrepen.
• Jicht.
• Spit, lage rugpijn.
• Clusterhoofdpijn.
• Koliekpijn, zoals bij gal- nierstenen.
• Hevige menstruatieklachten.

Dosering

Indocid is alleen op doktersrecept verkrijgbaar. De arts bepaalt de dosering. Gelet ook op het bijwerkingenprofiel is het zaak dat de patiënt zich goed aan de voorgeschreven dosis houdt. De dosering kan sterk variëren, afhankelijk van de klachten. Meestal wordt met een lage dosis begonnen en geleidelijk opgehoogd. Bij een acute jichtaanval is dat tussen de 150-200 mg, maar bij menstruatiepijn zal de dosering doorgaans veel lichter zijn. Neem de capsules met wat water in.

Maagbeschermer
In sommige gevallen wordt bij indocid tevens een maagbeschermer voorgeschreven. De pijn vermindert na een halfuur tot een uur (bij capsules en zetpillen) gedurende ongeveer zes uur. Indocid met vertraagde afgifte volgt echter een andere tijdcyclus.

Indocid verergert bepaalde aandoeningen

Indocid (indometacine) staat erom bekend dat het maag-darmklachten kan veroorzaken. Het spreekt vanzelf dat iemand met de ziekte van Crohn beter geen indocid kan nemen. Dat geldt overigens voor alle maag-darmaandoeningen, zoals bij patiënten met een recidiverende maagzweer of een eerder doorgemaakte maag- of darmbloeding.

Andere medicijnen
Het bovenstaande toont aan hoe belangrijk het is dat de huisarts of specialist beschikt over een volledige anamnese en dus ook weet welke andere medicijnen de patiënt gebruikt alvorens hij indocid voorschrijft. Ook zal hij voorzichtig zijn met indocid bij mensen met psychische problemen, epilepsie, de ziekte van Parkinson, hartaandoeningen (hartfalen, hartritmestoornissen), een doorgemaakte beroerte, bloedstollingsstoornissen en een verminderde lever- en/of nierfunctie.

Gevaren van indocid

Indocid moet als een gevaarlijke pijnstiller worden beschouwd, alleen al door het ongunstige bijwerkingenprofiel en niet te vergeten de vele wisselwerkingen met andere medicijnen. Hoe hoger de leeftijd van de patiënt, hoe groter het risico op bijwerkingen, mede door het feit dat bij ouderen de lever- en nierfunctie doorgaans verminderd is. Lees wat betreft de bijwerkingen van indocid de bijsluiter door en laat u goed informeren door de arts. De gevaren of bijwerkingen van indocid variëren van zuurbranden en hoofdpijn tot depressies, sufheid, darmklachten, bloedbeeldafwijkingen en huiduitslag. Voor de patiënt is het zaak alle bijwerkingen serieus te nemen en de behandelend arts op de hoogte te stellen, zodat het medicinale beleid eventueel aangepast kan worden. Gebruik geen alcohol bij indocid; beide irriteren de maagwand. Ook kan indocid invloed hebben op het rijgedrag (duizeligheid, sufheid).

Bijwerkingen

De onderstaande bijwerkingen zijn slechts een greep uit een zeer lange lijst en komen in meer of mindere mate voor, hoewel niet iedereen er per definitie last van zal krijgen.

• Maagontsteking en andere maag-darmklachten, zoals maagbloedingen, diarree, misselijkheid, braken en verminderde eetlust.
• Leverontstekingen (hepatitis) met geelzucht (icterus).
• Verwardheid, angst, psychose.
• Oorsuizen.
• Dubbelzien en andere visusstoornissen, afwijkingen van het netvlies.
• Oedeem.
• Lage of hoge bloeddruk.
• Lusteloosheid.
• Opvliegers.
• Transpireren.
• Bloedbeeldafwijkingen, waaronder anemie (bloedarmoede), tekort aan witte bloedcellen.
• Bloed in de urine.
• Ontsteking van de alvleesklier (pancreatitis).
• Nierbeschadiging.
• Haaruitval.
• Huiduitslag.
• Verhoogd risico op een hartinfarct en beroerte.

Wisselwerking met andere medicijnen

Bij jicht wordt vaak naproxen voorgeschreven, in elk geval een NSAID, met indocid als uitwijkmogelijkheid. Bij de reumatoïde aandoeningen worden eveneens de meer reguliere NSAID's gegeven met indocid als de andere middelen niet of onvoldoende helpen. Indocid heeft wisselwerkingen met medicijnen die tegelijkertijd geslikt worden. Zoals bij alle pijnstillers het geval is, kunnen deze geneesmiddelen ook de werking van indocid versterken of een onwenselijk effect hebben op het lichaam en de psyche. Voorbeelden daarvan zijn antidepressiva en anticoagulantia, waaronder aspirine.

Combinatie met indocid

Het is zeer belangrijk dat de huisarts of specialist op de hoogte is van het medicijngebruik alvorens hij indocid voorschrijft. Medicijnen waarvoor men in combinatie met indocid moet oppassen zijn onder andere:

• Antidepressiva, zoals lithium.
• Andere middelen tegen jicht (versterkend effect).
• Diuretica (plasmiddelen) en bloeddrukverlagers.
• Andere NSAID's, zoals diclofenac.
• Anticoagulantie of bloedplaatjesremmers, zoals aspirine en prasugrel.
• Hartmedicatie, waaronder digoxine en flecaïnide.

Indocid en zwangerschap

Afgeraden wordt om indocid in de zwangerschap te gebruiken, dat geldt overigens ook als men zwanger wil worden. Vanaf de zevende maand van de zwangerschap is indocid absoluut taboe, omdat het middel dan beslist schadelijk is voor de foetus. Indocid komt bovendien in de moedermelk terecht en mag dus niet voorgeschreven worden aan iemand die borstvoeding geeft. In die gevallen zal de huisarts een alternatief zoeken.

Lees verder

• Pas op met diclofenac
• Ibuprofen gevaarlijk in combinatie met andere medicijnen
• Oxycodon bij chronische, postoperatieve en oncologische pijn
• Codeïne bij pijn, hoest en kriebelhoest
• Schadelijke bijwerkingen van medicijnen (pijnstillers)