Pas op met aspirine

Als zelfzorgmedicijn is aspirine naast paracetamol, diclofenac en ibuprofen de pijnstiller waar vaak naar gegrepen wordt. Er kleven echter veel nadelen aan aspirine. Juist omdat het een zelfzorgmiddel is, is het zaak goed op de dosering ervan te letten. Anders kunnen de gevolgen ernstig zijn, aangezien het middel tevens 'bloedverdunnend' is. Vraag dus eerst advies aan de huisarts voordat u aspirine als pijnstiller gaat slikken, zeker als u een chronische ziekte hebt of andere medicijnen gebruikt. In veel gevallen heeft paracetamol de voorkeur en is dit middel voldoende effectief. Aspirine wordt vaak voorgeschreven bij onder andere hart- en vaatziekten, zoals boezemfibrilleren (laag-risicopatiënten).

Inhoud

• Wat is aspirine?
• Wat doet aspirine?
• Wanneer schrijft de arts aspirine voor?
• Hartinfarct en hartritmestoornissen
• Beroerte (trombose)
• Trombose
• Wanneer mag ik aspirine als zelfzorgmiddel gebruiken?
• Aandoeningen
• Gebruik nooit aspirine als zelfzorgmiddel bij de volgende aandoeningen
• Acetylsalicylzuur cardio
• Wisselwerking met andere medicijnen
• Hoeveel aspirine mag ik slikken?
• Aspirine tijdens de zwangerschap
• Voor het beste advies

Wat is aspirine?

De werkzame stof van aspirine is acetylsalicylzuur. Vroeger was aspirine min of meer de pijnstiller bij uitstek en werd het meest voorgeschreven. Aspirine verlaagt de koorts, is pijnstillend en ontstekingsremmend. Een opvallend kenmerk van acetylsalicylzuur is dat het de vorming van trombose tegengaat. Deze bloedpropjes ontstaan door het samenklonteren van bloedplaatjes wanneer de bloedstolling niet in orde is, bij een slechte bloedcirculatie en door andere oorzaken.

Bloedplaatjes
Bij een verwonding zorgen de bloedplaatjes er mede voor dat de wond sluit, zodat het bloeden stopt. Aspirine wordt dan ook voorgeschreven bij bepaalde aandoeningen waarbij de bloedplaatjes spontaan de neiging hebben samen te klonteren. Het is slechts een voorbeeld om duidelijk te maken hoe nuttig aspirine is, naast het feit dat het uitstekend werkt bij pijn en koorts. Maar daarin schuilt ook het gevaar.

Wat doet aspirine?

Bij pijn worden de zenuwuiteinden geprikkeld door fysiologisch-chemische stoffen. Stoffen die vrijkomen bij bijvoorbeeld een verwonding, waarbij lichaamscellen beschadigd zijn geraakt. Ook de zenuwuiteinden van de onbeschadigde cellen eromheen krijgen dan te maken met een ‘aanval’ van histamine en waterstofionen, die onder invloed van cytokinen worden aangemaakt. Belangrijk om te weten is dat prostaglandine de pijn verergert die de chemische stoffen veroorzaken. Aspirine remt de werking van cyclo-oxygenase, een enzym dat prostaglandine aanmaakt. Dat is de reden waarom de pijn vermindert of helemaal verdwijnt als men een aspirientje neemt. Ook stimuleert prostaglandine ontstekingsreacties, die op hun beurt weer koorts veroorzaken. Aspirine verlaagt de koorts doordat die vicieuze cirkel wordt doorbroken.

Bloedklontering
Aspirine heeft nog een andere belangrijke werking. Het middel voorkomt dat bloedplaatjes samenklonteren. Het bloed wordt er dus, om het populair te zeggen, ‘dunner’ van. Aspirine speelt dan ook een belangrijke rol in de behandeling van patiënten met bijvoorbeeld een hartinfarct, een beroerte of een trombosebeen.

Wanneer schrijft de arts aspirine voor?

Pijn is een 'alarmsignaal'. Daarmee geeft het lichaam aan dat bepaalde organen, zoals de hersenen en spieren, disfunctioneren of dat er sprake is van weefselbeschadiging. Deze anomalieën leiden tot fysiologisch-chemische reacties, opgevangen door de pijnzenuwen. Aspirine is een van de vele pijnstillers die het ontstaan van het pijnproces onderbreken. De drie belangrijkste aandoeningen waarbij aspirine wordt voorgeschreven zijn:

Hartinfarct en hartritmestoornissen

Als er een bloedstolsel in de kransslagader zit, is er (tijdelijk) te weinig aanvoer van bloed naar het betreffende deel van de hartspier dat door de slagader wordt verzorgd. Acetylsalicylzuur wordt dan voorgeschreven om een tweede hartinfarct te voorkomen. Het middel verhindert immers de vorming van bloedpropjes. Ook wordt aspirine voorgeschreven bij hartkrampen. Pijn in de hartstreek (angina pectoris) wijst namelijk op een verminderde bloeddoorstroming in de hartspier. Verder schrijft de cardioloog aspirine voor bij boezemfibrilleren (laag-risicopatiënten) om bloedstolsels en dus een embolie te voorkomen.

Beroerte (trombose)

Bij een beroerte krijgt een gedeelte van de hersenen tijdelijk te weinig bloed. In ernstige gevallen kan echter een deel van de hersenen afsterven. Acetylsalicylzuur wordt dan voorgeschreven om te voorkomen dat er zich een tweede beroerte voordoet.

Trombose

Een bloedstolsel (trombose) kan een ader afsluiten, bijvoorbeeld in het been, de longen, het hart of de hersenen. Ook kan een gedeelte van die bloedprop losraken en in een ander bloedvat een verstopping veroorzaken. Ook in die gevallen schrijft de arts aspirine voor.

Wanneer mag ik aspirine als zelfzorgmiddel gebruiken?

Hoewel aspirine een effectieve pijnstiller is, veroorzaakt het vaak maagklachten, zeker gecombineerd met alcohol, wat zelfs tot maagbloedingen kan leiden.

Aandoeningen

Aspirine mag gebruikt worden bij de volgende klachten en aandoeningen:

• Hoofdpijn/migraine.
• Keelpijn.
• Verkoudheid.
• Griep.
• Spier- en gewrichtspijn.
• Menstruatiepijn.

Gebruik nooit aspirine als zelfzorgmiddel bij de volgende aandoeningen

• Trage bloedstolling.
• Te weinig bloedplaatjes.
• Astmatische of andere allergische reacties nadat u aspirine hebt gebruikt.
• Darmobstructie of darmperforatie.
• Hersenbloeding of -beschadiging.
• Uitdroging (vooral bij kinderen).
• Griep bij kinderen.
• Overgevoeligheid (aangeboren) voor acetylsalicylzuur.
• Leverfunctiestoornissen.
• Maag- of darmbloedingen.
• Maagklachten, waaronder gastritis of maag- en darmzweren.
• Bij een zoutarm dieet.
• Nierfunctiestoornissen.
• Bij gebruik van bloedverdunners, zoals Sintrom, Marcoumar of Edoxaban.

Acetylsalicylzuur cardio

Cardioaspirine, eveneens behorend tot de groep trombocytenaggregatieremmers, is een extra vermelding waard. Het wordt vaak voorgeschreven bij patiënten met hart- en vaatziekten, zoals boezemfibrilleren en boezemflutter (laag-risicopatiënten). Mensen met deze aandoeningen lopen immers risico op stolselvorming door een verminderde pompfunctie van het hart tijdens een aanval. Bij een lage dosering (80 mg) treden er zelden maagklachten op.

Cardioaspirine wordt toegediend bij onder andere de volgende aandoeningen:

• Het voorkomen van een hartaanval (recidief).
• Hartritmestoornissen.
• Bij doorbloedingsproblemen (TIA) in de hersenen.
• Na een bypass-operatie.

Wisselwerking met andere medicijnen

Sommige medicijnen versterken of verzwakken de werking van aspirine of het medicijn dat u gebruikt. De belangrijkste zijn:

• Antistollingsmiddelen. Aspirine versterkt de werking van het antistollingsmiddel, waarbij zelfs maagbloedingen kunnen optreden.
• Ontstekingsremmers. In combinatie met aspirine wordt het risico op bijwerkingen groter.
• Medicijnen tegen hoge bloeddruk. In combinatie met aspirine kan de bloeddruk stijgen.
• Medicijnen nadat u een hartinfarct hebt gehad of tegen een nierziekte.
• Bètablokkers, zoals metoprolol. In sommige gevallen verergeren de klachten in combinatie met aspirine.
• Antidepressiva.

Bijsluiter
Er zijn tal van andere medicijnen die een negatieve wisselwerking hebben met aspirine. Het voert te ver om ze allemaal op te noemen. Daarom is het zo belangrijk eerst advies te vragen aan uw huisarts of apotheek, zeker als u medicijnen uit de bovengenoemde opsomming gebruikt. Lees in elk geval altijd eerst de bijsluiter.

Hoeveel aspirine mag ik slikken?

Eigenlijk zijn daar geen algemene richtlijnen voor te geven. Lees de bijsluiter goed door. En vraag eventueel advies aan uw apotheker of huisarts over de dosis die u mag nemen. Dat geldt beslist als u aan bepaalde aandoeningen lijdt of geleden hebt en als u medicijnen gebruikt.

Aspirine tijdens de zwangerschap

Er wordt nog volop onderzoek gedaan naar de mogelijk schadelijke effecten op de ongeboren vrucht. Gebruik in elk geval geen aspirine in de laatste drie maanden van de zwangerschap. Onderzoek heeft uitgewezen dat acetylsalicylzuur in de moedermelk terechtkomt. Als u borstvoeding geeft, kan uw kind overgevoelig raken voor acetylsalicylzuur. Gebruik dus geen aspirine als u borstvoeding geeft.

Voor het beste advies

Mogelijk denkt u nu dat u maar beter geen aspirine kunt slikken. Vergeet echter niet dat alle medicijnen voor- en nadelen hebben. En stuk voor stuk hebben ze milde tot ernstige bijwerkingen. Ook de andere zelfzorgmedicijnen, zoals diclofenac, ibuprofen en zelfs paracetamol. Met aspirine is het niet anders. Bij normaal gebruik is aspirine veilig. Ga altijd naar de huisarts als aspirine niet helpt of als de klachten verergeren. Er zijn namelijk alternatieven, zoals paracetamol. De huisarts is de aangewezen persoon om u daarin te adviseren.

Lees verder

• Is paracetamol wel zo veilig?
• Pas op met diclofenac
• Naproxen gevaarlijk bij maag-darmklachten
• Ibuprofen gevaarlijk in combinatie met andere medicijnen
• Medicijnvergiftiging (overdosis) – aspirine