Naproxen gevaarlijk bij maag-darmklachten

Naproxen is een van de vele NSAID's die zonder recept verkrijgbaar zijn bij de apotheek en drogist. Velen vragen zich af of dat zo moet blijven. Elk jaar vinden er immers honderden ziekenhuisopnames plaats door verkeerd gebruik van onder meer de pijnstiller naproxen. Mensen met maag- en darmproblemen – hoe gering de klachten ook zijn – dienen sowieso zeer voorzichtig te zijn met deze en andere NSAID's, zoals diclofenac en ibuprofen, en in elk geval ook een maagbeschermer te slikken. Nog beter is het om eerst advies te vragen aan de huisarts of apotheek, ondanks het feit dat naproxen een vrij verkrijgbaar zelfzorgmiddel is en dus het imago heeft een 'onschuldige' pijnstiller te zijn. Het laatstgenoemde is een denktrant die de volksgezondheid steeds vaker parten begint te spelen. Wellicht is de eigen verantwoordelijkheid van de patiënt hierin doorgeschoten, zeker wat betreft de verkrijgbaarheid van gevaarlijke pijnstillers bij nonchalant gebruik.

Inhoud

• Wat is naproxen?
• Wanneer mag ik naproxen gebruiken?
• Indicaties
• Gebruik nooit naproxen bij de volgende aandoeningen
• Contra-indicaties
• Hoeveel naproxen mag ik slikken (dosering)?
• Combinatie met andere medicijnen
• Wisselwerking
• Bijwerkingen van naproxen
• Klachten
• Naproxen tijdens de zwangerschap
• Voor het beste advies...

Wat is naproxen?

Naproxen behoort net als diclofenac en ibuprofen tot de NSAID-groep (non-steroidal anti-inflammatory drugs), ofwel niet-hormonale ontstekingsremmers. Het middel is pijnstillend, koortsverlagend en werd oorspronkelijk alleen voorgeschreven bij de behandeling van reumatische gewrichtsklachten, zoals reumatoïde artritis, artrose en de ziekte van Bechterew. Naproxen is sinds 1973 op de markt. Vanaf midden jaren negentig is deze pijnstiller ook zonder recept tot 500 mg verkrijgbaar bij de drogist en apotheek.

Merknamen
Naproxen is onder veel merknamen te koop, waaronder Aleve, Naprosyne, Naprelan, Apranax en Femex. Naproxen heeft veel bijwerkingen. Een daarvan is dat het maag- en darmslijmvlies wordt aangetast. Dat kan leiden tot maagirritatie, maagzweren en zelfs fatale maagbloedingen. Dat geldt overigens voor alle NSAID's. Eigenlijk zouden ze niet zonder maagbeschermer geslikt mogen worden. Het ligt voor de hand dat dat beslist ook geldt voor mensen met een toch al gevoelig maag-darmstelsel.

Wanneer mag ik naproxen gebruiken?

Naproxen was aanvankelijk bedoeld voor de behandeling van reumatoïde gewrichtsklachten. Door de jaren heen is de dosering van naproxen opgeschroefd, ook als zelfzorgmedicijn. Bij ouderen, die vaker reumatoïde gewrichtsklachten hebben, is het risico op een maagbloeding simpelweg groter, zeker als ze ook andere medicijnen slikken, zoals bloedverdunners, waaronder edoxaban. Bovendien heeft hun nierfunctie eerder te lijden onder het gebruik van NSAID's, zoals naproxen en diclofenac. Dat er gerommeld wordt met pijnstillers staat buiten kijf, getuige de honderden ziekenhuisopnames per jaar. Vaak worden bijsluiters niet eens gelezen en de aanbevolen dosering bij hevige klachten niet altijd serieus genomen.

Indicaties

Het ontstekingsremmende naproxen wordt onder andere voorgeschreven bij:

• Gewrichtsklachten, zoals slijmbeursontsteking, RSI-klachten, reumatoïde artritis, de ziekte van Bechterew en jicht.
• Griep, spierpijn.
• Menstruatieklachten.
• Spanningshoofdpijn, migraine.

Populair
Het bovenstaande lijstje is niet compleet. Gelet op de 'populariteit' van naproxen wordt het middel ingenomen bij tal van aandoeningen en klachten, variërend van artrose tot spit, griep, menstruatieklachten en hoofdpijn. Bovendien worden NSAID's massaal 'uitgeprobeerd' zonder deskundig advies, waarbij vaak wordt gehoord: 'Bij mij helpt dat niet, maar met die pijnstiller ben ik zo van mijn hoofdpijn af.' Aan een maagzuurremmer wordt meestal niet gedacht, laat staat aan de talloze mogelijke complicaties van deze zogeheten non-steroidal anti-inflammatory drug (NSAID).

Gebruik nooit naproxen bij de volgende aandoeningen

Gezien het bovenstaande is het niet verstandig om naproxen – of andere NSAID's – als zelfzorgmiddel te slikken als u toch al een gevoelige maag hebt.

Contra-indicaties

Maar er zijn meer contra-indicaties, zoals:

• Slechte nierfunctie.
• Leverfunctiestoornissen.
• Hartproblemen of een doorgemaakte beroerte. Het risico op complicaties, zoals hartfalen en hersenbloeding, neemt toe bij het gebruik van naproxen, afhankelijk van de dosis en de duur dat men deze pijnstiller slikt.
• Gevoelige maag (en darmen).
• Bij een doorgemaakte maagzweer of maagbloeding.

Huisarts
Vraag eerst advies als u bij de risicogroepen hoort, bijvoorbeeld als u cholesterolverlagers slikt, hoge bloeddruk hebt, aan diabetes lijdt of bekend bent met nierlijden. Gebruik dan alleen een NSAID als de huisarts of specialist dat voorschrijft, en dus niet als zelfzorgmiddel.

Hoeveel naproxen mag ik slikken (dosering)?

Naproxen is verkrijgbaar in tabletvorm, eventueel met vertraagde afgifte. Verder zijn er de maagsapresistente tabletten en zetpillen bij misselijkheid en braken. Lees goed de bijsluiter wat betreft de dosering en houd u daar strikt aan. Probeer bij klachten als hoofdpijn en griep eerst paracetamol, de meest 'onschuldige' van alle pijnstillers, waarover de meningen echter eveneens verdeeld zijn. Vaak is paracetamol voldoende om van de klachten af te komen en hoeft u niet uw toevlucht te nemen tot zware pijnstillers, waartoe ook diclofenac, ibuprofen en in mindere mate saridon behoren.

Combinatie met andere medicijnen

Mensen die in het ziekenhuis belanden na het gebruik van NSAID's, zoals na het slikken van naproxen, gebruiken naast deze pijnstiller vaak ook andere medicijnen. Ook het onderstaande lijstje is niet volledig. Het geeft alleen aan dat het beter is geen NSAID's te nemen als u ook andere medicijnen slikt, gewoon om zeker te zijn.

Wisselwerking

Het is verstandig naproxen niet als zelfzorgmiddel te kiezen als de huisarts of specialist u de volgende medicamenten heeft voorgeschreven:

• Antistolling, zoals aspirine, edoxaban, marcoumar, sintromitis en fenprocoumon.
• Diuretica (plasmiddelen), zoals furosemide en chloorthiazide.
• Medicijnen tegen hoge bloeddruk of hartfalen, waaronder ook de bètablokkers.
• Antidepressiva, lithium.
• Andere NSAID's. Bij gelijktijdig gebruik kunnen de bijwerkingen en complicaties toenemen.

Bijwerkingen van naproxen

Om u een indruk te geven volgt een greep uit de vele bijwerkingen die – al dan niet frequent of zelden – kunnen optreden bij het gebruik van naproxen. De opsomming is niet bedoeld om u schrik aan te jagen, maar om u ervan bewust te maken dat geen enkele pijnstiller 'onschuldig' is, ook niet als reclamespotjes deze medicijnen als zelfzorgmiddelen aanprijzen. Bedenk ook dat alle farmaceutische industrieën zich juridisch praktisch waterdicht hebben ingedekt als er problemen ontstaan bij het gebruik van onder andere naproxen.

Klachten

De vele bijwerkingen en klachten van dit middel zijn onder meer:

• Maagirritatie, zuurbranden, misselijkheid.
• Maagbloeding, diarree.
• Huiduitslag, soms door allergie, en andere aandoeningen van de huid.
• Longoedeem, kortademigheid.
• Nierbeschadigingen, nierfalen.
• Afwijkingen in het bloedbeeld.
• Ontstekingen van de pancreas en lever.
• Hartziekten bij risicogroepen, waartoe u behoort bij bijvoorbeeld hoge bloeddruk, een hoog cholesterolgehalte en als u rookt.
• Geelzucht.
• Vermoeidheid.
• Koorts.
• Slapeloosheid.
• Hersenvliesontsteking (meningitis).
• Angio-oedeem en onderhuidse bloedingen.
• Astmatische klachten.
• Versnelde hartslag.
• Verslechterde leverfunctie.
• Oedeem in enkels en armen.
• Onrust.
• Hartkloppingen.
• Verminderd concentratievermogen.
• Depressiviteit.
• Verergering van angina pectoris.
• Haaruitval.
• Wazig zien, duizeligheid.

Ouderen
Vooral bij ouderen kunnen de bijwerkingen van NSAID's heftiger zijn, mede doordat ze vaak ook andere medicijnen gebruiken. Ze komen dan ook het vaakst op het spreekuur van de huisarts na gebruik van bijvoorbeeld naproxen, of ze worden met spoed opgenomen in het ziekenhuis na complicaties.

Naproxen tijdens de zwangerschap

Neem als u zwanger bent geen naproxen als zelfzorgmiddel, zeker niet vanaf de zesde maand. Het risico op een miskraam of aangeboren afwijkingen stijgt dan enigszins. Bij gebruik van naproxen kan het bovendien moeilijker zijn om zwanger te worden. Verder wordt afgeraden om naproxen te gebruiken als u borstvoeding geeft.

Voor het beste advies...

Er kan niet genoeg gewezen worden op de noodzaak van het gebruik van maagbeschermers bij het slikken van NSAID's. Veel onderzoek, onder andere door de Erasmus Universiteit, heeft inmiddels op afdoende wijze aangetoond dat maagbeschermers nodig zijn voor mensen die door andere aandoeningen of door ander medicijngebruik tot de hogere risicogroep behoren.

Eigen verantwoordelijkheid
Aangezien ook naproxen zonder recept verkrijgbaar is, en veel mensen de bijsluiter niet grondig lezen, kan men zich afvragen of de eigen verantwoordelijkheid van de patiënt in dat opzicht niet op de verkeerde wijze wordt geïnterpreteerd en in beleid omgezet. NSAID's mogen niet als onschuldige pijnstillers worden beschouwd. Ze zijn van een totaal andere orde dan bijvoorbeeld paracetamol, ook al zijn ze bij de drogist vrij verkrijgbaar. Gelet op de vele ziekenhuisopnames is daar beslist nog niet iedereen van doordrongen. Aangaande het gebruik van NSAID's geldt nog altijd dat de huisarts en de apotheker de aangewezen personen zijn om advies aan te vragen.

Lees verder

• Pas op met diclofenac
• Is paracetamol wel zo veilig?
• Ibuprofen gevaarlijk in combinatie met andere medicijnen
• Schadelijke bijwerkingen van medicijnen (pijnstillers)
• De 10 belangrijkste punten voor veilig medicijngebruik