Bloedonderzoek nierfunctie: bloedwaarden & labwaarden nieren

Als je een chronische nieraandoening ontwikkelt, dan is het belangrijk om via bloedonderzoek de bloedwaarden (nierwaarden of labwaarden) regelmatig te bepalen om het verloop van de ziekte in de gaten te houden. Dit kan met behulp van diverse testen en metingen. De progressie van nierschade wordt gekenmerkt door de stijging van twee belangrijke chemische stoffen in het bloed: creatinine en ureum. Creatinine wordt geproduceerd uit spieren en wordt via de nieren uitgescheiden met andere afvalproducten. Ureum is een afvalproduct van voedingseiwitten en wordt ook door de nieren uit het bloed gefilterd en via de urine uitgescheiden.

• Functie van de nieren
• Nieren regelen vochtbalans
• Mineralenbalans
• Verwijderen van afvalstoffen
• Nieren produceren hormonen
• Normale bloedwaarden (labwaarden)
• Bloedonderzoek nierfunctie
• Creatininegehalte
• Glomerulaire filtratiesnelheid (GFR)
• Blood Urea Nitrogen (BUN)
• Albumine
• nPNA
• Hemoglobine
• Hematocriet
• TSAT en Serum-Ferritine
• Bijschildklierhormoon (PTH)
• Calcium
• Fosfor
• Kalium
• Totaal cholesterol
• Urineonderzoek nierfunctie
• Eiwit in de urine
• Andere onderzoeken
• Subjective Global Assessment (SGA)
• Lichaamsgewicht
• Bloeddruk

Functie van de nieren

Je nieren zijn belangrijk omdat ze een aantal essentiële taken uitvoeren.

Nieren regelen vochtbalans

Je nieren spelen een belangrijke rol in het reguleren van de vochtbalans. Om je lichaam goed te laten werken, moet het precies de juiste hoeveelheid water bevatten. Een van de belangrijke taken van de nieren is overtollig water uit het lichaam verwijderen of water vasthouden wanneer het lichaam meer nodig heeft.

Mineralenbalans

Nieren verwijderen afvalstoffen en helpen de mineralen in het lichaam in balans te houden. Veel van de stoffen in het bloed en andere lichaamsvloeistoffen moeten op het juiste niveau worden gehouden zodat het lichaam goed kan functioneren. De mineralen natrium en kalium worden uit het voedsel onttrokken. Je lichaam heeft deze mineralen nodig voor een goede gezondheid, maar ze moeten op bepaalde niveaus worden gehouden. Wanneer de nieren naar behoren werken, verlaat een overschot aan natrium en kalium je lichaam via de urine door het uit te plassen. De nieren helpen ook om de niveaus van andere mineralen aan te passen, zoals calcium en fosfaat (die belangrijk zijn voor de botsterkte, groei en andere functies).

Verwijderen van afvalstoffen

Je nieren helpen bij het verwijderen van afvalproducten, zoals ureum en creatinine, uit je lichaam. Ureum en ander afval worden gemaakt wanneer het lichaam eiwitten afbreekt, zoals vlees. Creatinine is een afvalproduct van de spieren. Naarmate de nierfunctie afneemt, nemen de spiegels van ureum en creatinine in het bloed toe. Het creatininegehalte in het bloed is een zeer nuttige maatstaf of graadmeter voor de nierfunctie. Het wordt gemeten door een eenvoudige bloedtest.

Nieren produceren hormonen

Normaal functionerende nieren maken ook belangrijke chemische stoffen in je lichaam die hormonen worden genoemd. Deze hormonen circuleren in de bloedbaan als zogenaamde 'boodschappers' en reguleren de bloeddruk, de productie van rode bloedcellen en de calciumbalans in je lichaam.

Normale bloedwaarden (labwaarden)

De hoeveelheid van elke stof in het bloed kan op verschillende manieren worden gemeten: bijvoorbeeld millimol (mmol), micromol (μmol) of gram per liter bloed (g/L). De getallen in de onderstaande tabel tonen de normale niveaus van verschillende stoffen in het bloed van een gezond persoon (volwassen man of vrouw).


(*) Bij het meten van creatinine in het bloed wordt van 'serumcreatinine' gesproken.
(**) Hiermee wordt de filtratiefunctie van de nieren uitgedrukt en dit geeft de werkelijke nierfunctie weer.

N.B.: Sommige laboratoria hanteren net iets andere normaalwaarden. In de tabel worden de meest gangbare en gehanteerde waarden genoemd.

Bloedonderzoek nierfunctie

Creatininegehalte

Creatinine is een afvalproduct in je bloed dat afkomstig is van spieractiviteit. Het wordt normaal gesproken door de nieren uit je bloed verwijderd, maar wanneer de nierfunctie verslechtert, stijgt het creatininegehalte. De arts gebruikt de resultaten van de serumcreatininetest om je GFR te berekenen.

Glomerulaire filtratiesnelheid (GFR)

Je GFR geeft de werkelijke nierfunctie weer. Het kan worden geschat op basis van de bloedspiegel van creatinine. Als de GFR onder de 30 komt, moet je een specialist voor nierziekten (een nefroloog) bezoeken. Een GFR van minder dan 15 geeft aan dat je behandeld moet worden voor nierfalen. De specialist voor nieraandoeningen gaat dan met je in gesprek over behandeling voor nierfalen, zoals dialyse of niertransplantatie.

Blood Urea Nitrogen (BUN)

Blood Urea Nitrogen (BUN) wordt aangemaakt in de lever en afgescheiden door de nieren. Het is een marker voor een gestoorde lever- en nierfunctie. Ureumstikstof is een normaal afvalproduct in je bloed dat afkomstig is van de afbraak van eiwitten uit het voedsel dat je eet en van je lichaamsmetabolisme. Het wordt normaliter door de nieren uit het bloed verwijderd, maar als de nierfunctie afneemt, stijgt het BUN-niveau. BUN kan ook stijgen als je meer eiwitten eet, en het kan dalen als je minder eiwitten eet.

Albumine

Albumine is een soort lichaamseiwit gemaakt van het eiwit dat je elke dag eet. Een laag albumineniveau in je bloed kan worden veroorzaakt doordat je niet genoeg eiwitten of calorieën uit je dieet krijgt. Een laag albuminegehalte kan leiden tot gezondheidsproblemen, zoals problemen bij het bestrijden van infecties. V

nPNA

De nPNA is een maat voor de eiwitinname. Het is een test die kan bepalen of je voldoende eiwitten eet. Deze meting is afkomstig van laboratoriumonderzoeken die een urine- en bloedonderzoek omvatten. De diëtist kan vragen om een ​​nauwkeurig voedingsoverzicht bij deze test.

Hemoglobine

Hemoglobine (Hb) is een onderdeel van rode bloedcellen dat zuurstof uit je longen naar alle delen van je lichaam transporteert. Het hemoglobineniveau geeft aan of er sprake is van bloedarmoede, waardoor je je moe en afgemat kunt voelen.

Hematocriet

Je hematocriet is een maat voor de rode bloedcellen die je lichaam aanmaakt. Het meet de verhouding tussen de rode bloedcellen en andere bloedcellen. Een lage hematocriet kan betekenen dat je bloedarmoede hebt en een behandeling met ijzer en EPO nodig hebt. Je zult je dan minder moe voelen en meer energie hebben.

TSAT en Serum-Ferritine

Het transferrine saturation level (TSAT) en serumferritine zijn maten van ijzer in je lichaam. Je TSAT moet hoger zijn dan 20 procent en je serum-ferritine moet hoger zijn dan 100. Dit zal je helpen rode bloedcellen te maken. De arts zal ijzersupplementen aanbevelen wanneer dat nodig is om deze streefwaarden te bereiken.

Bijschildklierhormoon (PTH)

Een hoog gehalte aan parathyroïd hormoon (PTH) kan het gevolg zijn van een slecht evenwicht van calcium en fosfor in je lichaam. Dit kan botziekte veroorzaken.

Calcium

Calcium is een mineraal dat belangrijk is voor sterke botten.

Fosfor

Een hoog fosforgehalte kan tot zwakke botten leiden.

Kalium

Kalium is een mineraal in je bloed dat nodig is om je hart en spieren goed te laten functioneren. Een kaliumspiegel die te hoog of te laag is, kan de spieren verzwakken en je hartslag veranderen. Of je de hoeveelheid kaliumrijk voedsel in je dieet moet aanpassend, hangt af van het stadium van nierziekte. Een diëtist kan je hierbij desgewenst helpen.

Totaal cholesterol

Cholesterol is een vetachtige stof die in je bloed wordt aangetroffen. Een hoog cholesterolgehalte kan de kans op hart- en vaatziekten vergroten.

Urineonderzoek nierfunctie

Eiwit in de urine

Eiwit in de urine is vaak een teken van nierschade en geeft aan of de nieren nog goed werken.
Als je nieren beschadigd zijn, lekt er eiwit in de urine. Een eenvoudige test kan worden gedaan om eiwit in je urine te detecteren. Aanhoudend eiwit in de urine (proteïnurie) is een vroeg teken van chronische nierziekte.

Andere onderzoeken

Subjective Global Assessment (SGA)

Je diëtist kan SGA gebruiken om te controleren op tekenen van voedingsproblemen. De diëtist zal je wat vragen stellen over je dagelijkse dieet en je gewicht en de vet- en spieropslag in je gezicht, handen, armen, schouders en benen controleren.

Lichaamsgewicht

Het behouden van een gezond gewicht is belangrijk voor je algehele gezondheid. Als je onverwacht gewicht verliest, krijg je misschien niet de juiste voeding binnen om gezond te blijven. Je diëtist kan informeren hoe je veilig extra calorieën via je voeding binnenkrijgt als nodig is. Aan de andere kant, als je allengs te veel in gewicht aankomt, moet je mogelijk calorieën verminderen en meer bewegen. Een plotselinge gewichtstoename kan ook een probleem zijn. Als het gepaard gaat met zwelling, kortademigheid en een stijging van de bloeddruk, kan dit een teken zijn van te veel vocht in je lichaam.

Bloeddruk

De arts kan je bloeddruk opmeten om te bekijken of er sprake is van hoge bloeddruk. Hoge bloeddruk kan bloedvaten in de nieren beschadigen. Het onder controle houden van de bloeddruk kan het risico op nieraandoeningen en andere gezondheidsproblemen helpen verminderen.

Lees verder

• Nierfunctieonderzoek: onderzoek naar functioneren van nieren
• Nierschade: symptomen chronische slecht werkende nieren
• Nierpijn: oorzaken pijn aan de nieren, nierstreek en rugpijn
• Nieren: functie, ligging, anatomie en werking van de nieren
• Nierkoliek: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose