Gemengde urine-incontinentie: Stress- en urge-incontinentie

Gemengde incontinentie is een vaak voorkomend type urine-incontinentie bij ouderen en dan vooral bij vrouwen. Dit is een combinatie van symptomen van de twee andere soorten incontinentie met name stressincontinentie en aandrangsincontinentie (urge-incontinentie). De patiënt heeft bijgevolg lekkende urine door onder andere het hoesten of niezen in combinatie met een sterke plasaandrang. Gemengde incontinentie deelt voorts de oorzaken van beide vormen van ongewild en ongecontroleerd urineverlies. Voor de plasproblemen bestaan er diverse medische behandelingen en leefstijlaanpassingen. Meestal is een combinatie van therapieën nodig om de symptomen van gemengde urine-incontinentie te verlichten.

• Oorzaken: Combinatie van aandrangsincontentie (urge-incontinentie) en stressincontinentie
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van plasproblemen
• Tips voor een gezonde blaasfunctie
• Prognose van gemengde incontinentie

Oorzaken: Combinatie van aandrangsincontentie (urge-incontinentie) en stressincontinentie

De oorzaken van gemengde incontinentie zijn een combinatie van oorzaken voor aandrangs- en stressincontinentie.

Stressincontinentie

Stressincontinentie is vaak het gevolg van de bevalling, een zwangerschap, niezen, hoesten, lachen, een zwaar voorwerp optillen of andere omgevingsfactoren of aandoeningen die de sterkte van de blaasspieren aantasten.

Aandrangsincontinentie

Aandrangsincontinentie (urge-incontinentie) resulteert uit de onwillekeurige acties van de blaasspieren door schade aan de blaas, de zenuwen of de spieren. Urge-incontinentie is bovendien vaak geassocieerd met andere aandoeningen, zoals:

• de ziekte van Parkinson (neurologische aandoening met bevingen)
• diabetes mellitus (suikerziekte)
• een beroerte (onvoldoende bloedtoevoer naar de hersenen met lichamelijke en mentale symptomen)
• een trauma (verwonding aan de blaas)
• multiple sclerose (chronische auto-immuunaandoening)

Diuretica (plaspillen), schildklierproblemen en ongecontroleerde diabetes mellitus verergeren bovendien de symptomen van gemengde urine-incontinentie.

Symptomen

De symptomen van gemengde incontinentie bestaan uit de tekenen van zowel aandrangs- en stressincontinentie. Meestal ervaart de patiënt meer verschijnselen van één type incontinentie. De patiënt ervaart urineverlies bij het hoesten, niezen, lachen of bij andere bewegingen die druk uitoefenen op de blaas (stressincontinentie). Ook verliest hij urine na een plotselinge drang om te plassen, tijdens de slaap, na het drinken van zelfs maar een kleine hoeveelheid water (urge-incontinentie), of na het horen of aanraken van water.

Diagnose en onderzoeken

De arts beoordeelt de symptomen en voert een lichamelijk onderzoek uit om eventuele zenuwbeschadiging op te sporen. Voor het opsporen van de onderliggende oorzaak van gemengde incontinentie zet de arts meerdere onderzoeken in zoals:

• een blaasstresstest (patiënt moet hoesten; bij een vrijgave van urine is mogelijk sprake van stressincontinentie)
• een katheterisatie: Nadat de blaas is geledigd plaatst de arts een katheter. Komt er dan nog meer urine naar buiten, dan is de patiënt niet in staat om de blaas volledig te ledigen (urineretentie).
• een cystoscopie (inwendig kijkonderzoek van de blaas)
• een echografie
• een urinecytologie
• een urinemeting na het urineren
• een urineonderzoek
• een urodynamisch onderzoek

Behandeling van plasproblemen

De arts wil het onderliggende probleem van de gemengde urine-incontinentie aanpakken. Afhankelijk van de oorzaak zijn (een combinatie van) diverse behandelingen mogelijk.

Bekkenbodemoefeningen

Bekkenbodemoefeningen zijn een essentieel onderdeel van het verbeteren van incontinentie. Daarnaast is het met deze trainingen mogelijk om een verergering van de klachten te voorkomen. Hiermee is het bovendien mogelijk om de aandrang om te plassen te onderdrukken. De oefeningen versterken de spieren die de bekkenorganen ondersteunen. Deze spieren trekken samen en ontspannen om de blaas te kunnen openen en sluiten. De patiënt moet regelmatig oefenen, de oefeningen volhouden en bovendien de correcte technieken gebruiken.

Biofeedback

Via biofeedback krijgt de patiënt de controle terug over de spieren die samentrekken wanneer hij plast. Hij is zich dankzij deze behandeling ook beter bewust van de werking van het lichaam.

Blaastraining

De patiënt volgt blaastraining in combinatie met bekkenbodemoefeningen, waarbij hij aanleert om op geplande tijdstippen te plassen zodat de blaas hieraan went en dit schema ook opvolgt.

Botox blaasinjecties

Botulinumtoxine A (botox) is inzetbaar voor urge-incontinentie die niet verbetert met medicijnen of andere conservatieve therapieën. Door de injecties verminderen ongewenste blaascontracties. Gewoonlijk behaalt de patiënt een maximale verlichting na zeven dagen nadat de injectie gegeven is. Dit effect houdt zes tot twaalf maanden aan. Herhalingsinjecties zijn vaak nodig.

Chirurgie

Chirurgie is enkel inzetbaar bij patiënten met ernstige klachten van aandrangsincontinentie.

Compressieringen en klemmen

Mannen dragen deze hulpmiddelen over de penis om de urethra af te sluiten. Dit moet de patiënt dan wel verwijderen als hij naar het toilet gaat.

Medicatie
Patiënten met urge-incontinentie zijn mogelijk gebaat met anticholinergica die de blaasspieren helpen ontspannen om spasmen te voorkomen. Ook herbekijkt de arts het huidig medicatiegebruik, want medicatie voor de behandeling van een hoge bloeddruk (hypertensie) draagt bijvoorbeeld bij aan incontinentie omdat deze de urineproductie verhogen.

Neuromodulatie

Urge-incontinentie waarbij gedragsveranderingen of medicatie niet effectief zijn, is te behandelen via neuromodulatie. Hierbij brengt de arts een apparaatje in dat zorgt voor een zenuwstimulatie naar de blaas. Eerst volgt een proef met dit apparaat. Is dit succesvol, dan brengt de arts dit chirurgisch in in de blaas.

Vaginale hulpmiddelen

Vrouwen met stressincontinentie plaatsen mogelijk een pessarium (vrouwenring) in de vagina waardoor de urethra zich verplaatst en de lekkage vermindert. Bij milde stressincontinentie helpt het dragen van een tampon vlak voor het uitvoeren van de activiteiten die wellicht zorgen voor een verlies van urine.

Veranderingen in de levensstijl

De patiënt krijgt het advies om kleinere hoeveelheden drinkwater te drinken. Voor het slapengaan mag hij niet drinken. Koolzuurhoudende dranken en cafeïne vermijdt hij bovendien best. Ook gekruid voedsel, zure voedingsmiddelen en kunstmatige zoetstoffen zijn niet aanbevolen. Tot slot zijn activiteiten waarbij druk ontstaat op de blaas afgeraden.

Tips voor een gezonde blaasfunctie

Enkele tips zorgen voor een gezonde blaasfunctie. Voldoende water drinken is nodig zodat het lichaam gifstoffen en bacteriën uit het lichaam kan verdrijven zodat toekomstige urineweginfecties niet tot uiting komen. Urine vaak vasthouden is geen goed idee; de hersenen seinen dan namelijk op den duur geen seinen meer uit wanneer de blaas vol is. Roken irriteert de blaas dus hiermee moeten mensen stoppen. Verder is het uitoefenen van bekkenbodemspieroefeningen aanbevolen, waarbij de patiënt de blaas knijpt en ontspant om de blaascontrole te behouden.

Prognose van gemengde incontinentie

Geen enkele behandeling geneest gemengde incontinentie. Wel is het mogelijk om dankzij de (combinatie van) behandelingen een verlichting te ervaren van de problemen.

Lees verder

• Stressincontinentie: Lekkage van urine door beweging
• Blaastraining: Betere blaascontrole bij urine-incontinentie
• Urine-incontinentie (ongewild urineverlies) bij mannen
• Urine-incontinentie: Oorzaken en soorten van verlies urine
• Urinaire urgentie: Dringende, oncontroleerbare plasdrang