Vertraagde (uitgestelde) puberteit bij jongens

Vertraagde (uitgestelde) puberteit bij jongens Bij de meeste jongens begint de puberteit tussen de leeftijd van negen en veertien jaar. Als de puberteit nog niet is gestart op veertienjarige leeftijd, kan er sprake zijn van een vertraagde puberteit. Normaal gesproken begint de puberteit met een vergroting van de testikels, gevolgd door de groei van de penis en het schaamhaar. De puberteit wordt ingeleid door de hypofyse, die meer luteïniserend hormoon (LH) en follikelstimulerend hormoon (FSH) produceert, wat leidt tot de groei van de testikels en de productie van het mannelijke hormoon testosteron. De groeispurt begint doorgaans ongeveer een jaar nadat de geslachtsdelen beginnen te vergroten, meestal rond de leeftijd van vijftien jaar.

Epidemiologie

Vertraagde (of uitgestelde) puberteit bij jongens is een relatief veelvoorkomend fenomeen en kan variëren van tijdelijke vertraging tot een langdurige aandoening. Puberteit bij jongens begint gemiddeld tussen de 9 en 14 jaar. Ongeveer 2-5% van de jongens ervaart een vertraagde puberteit, maar de prevalentie kan variëren afhankelijk van genetische factoren, omgevingsomstandigheden en medische geschiedenis.

Prevalentie en incidentie
Vertraagde puberteit komt vaker voor bij jongens dan bij meisjes. De prevalentie varieert wereldwijd, maar studies schatten dat tussen de 2% en 5% van de jongens een uitgestelde puberteit ervaart. In sommige gevallen is er sprake van een familiegeschiedenis van vertraagde puberteit, wat suggereert dat genetische factoren een rol spelen.

Leeftijdsverdeling
De meeste gevallen van vertraagde puberteit worden gediagnosticeerd bij jongens ouder dan 14 jaar, die nog niet de fysieke tekenen van puberteit vertonen, zoals de groei van schaamhaar en het begin van testiculaire vergroting. De puberteit begint bij de meeste jongens tussen de 9 en 14 jaar, maar sommige jongens vertonen pas later deze tekenen, zonder dat dit noodzakelijkerwijs een gezondheidsprobleem is.

Etniciteit en geografische variaties
Er zijn aanwijzingen dat er etnische en geografische verschillen kunnen zijn in de timing van de puberteit. In sommige populaties kan puberteit gemiddeld eerder of later beginnen, afhankelijk van genetische en omgevingsfactoren, zoals voeding en leefomstandigheden.

Mechanisme

De vertraagde puberteit bij jongens kan veroorzaakt worden door verschillende mechanismen, die variëren van genetische aandoeningen tot hormonale disbalans en andere medische aandoeningen.

Hormonaal mechanisme
Puberteit wordt voornamelijk gestuurd door een reeks hormonen, waaronder testosteron, dat wordt geproduceerd door de testikels. In gevallen van vertraagde puberteit kan er een vertraagde activering zijn van de hypothalamus-hypofyse-gonadale as, die normaal gesproken de productie van testosteron in gang zet. Dit kan leiden tot een vertraagde ontwikkeling van secundaire geslachtskenmerken zoals gezichtsbeharing, stemverlaging en vergroting van de testikels.

Genetische factoren
Soms kan vertraagde puberteit een familiaire oorzaak hebben, waarbij het voorkomt bij meerdere leden van dezelfde familie. Dit wordt beschouwd als een "constitutionele vertraging" in de puberteit en wordt vaak niet geassocieerd met een medische aandoening. Het is echter belangrijk om te controleren of er geen onderliggende genetische aandoeningen zoals Klinefelter-syndroom of Turner-syndroom aan ten grondslag liggen.

Medische aandoeningen
Er zijn verschillende medische aandoeningen die de puberteit kunnen vertragen. Dit omvat hypothyreoïdie (een traag werkende schildklier), chronische ziekten zoals cystische fibrose, diabetes en nierziekten, en aandoeningen van de hypofyse of hypothalamus. Bij deze aandoeningen kan de hormonale regulatie van de puberteit worden verstoord.

Psychosociale factoren
Hoewel psychosociale factoren zoals stress en voeding invloed kunnen hebben op de timing van de puberteit, spelen ze doorgaans geen primaire rol bij een vertraagde puberteit. Slechte voeding of langdurige stress kan de hormonale balans verstoren, maar het is minder waarschijnlijk dat ze de belangrijkste oorzaak van vertraagde puberteit zijn, tenzij er sprake is van ernstig ondergewicht of andere complicaties.

Oorzaken van vertraagde puberteit bij jongens

Laatbloeiers

Vaak is een uitgestelde puberteit bij jongens niet ernstig en wordt deze vanzelf verholpen met de tijd (constitutionele vertraagde puberteit). Meestal zijn er in de familie ook andere laatbloeiers. Dit is vaak genetisch bepaald en hoeft geen medische interventie te vereisen.

Chronische ziekten

Vertraagde puberteit kan voorkomen bij jongens met chronische ziekten. Deze aandoeningen omvatten:

Hersenen

Hersenproblemen die betrokken zijn bij de puberteit kunnen ook leiden tot een vertraagde puberteit bij jongens. Aandoeningen die invloed hebben op de hypofyse of de hypothalamus kunnen de hormonale regulatie verstoren.

Hypogonadisme

Een vertraagde puberteit kan optreden als gevolg van hypogonadisme, waarbij de testikels onvoldoende of geen geslachtshormonen produceren. Dit staat ook bekend als hypogonadisme (onvoldoende ontwikkeling van de geslachtsklieren). Deze aandoening kan primair zijn (aangeboren) of secundair (door andere medische aandoeningen).

Testikels

Bij sommige jongens met vertraagde puberteit is er sprake van een probleem met de testikels zelf, zoals schade of een slechte ontwikkeling.

Risicofactoren

Er zijn verschillende risicofactoren die het risico op vertraagde puberteit bij jongens kunnen verhogen. Deze factoren kunnen zowel genetisch als omgevingsgerelateerd zijn.

Genetische en familiale aanleg
Jongens die een familiegeschiedenis van vertraagde puberteit hebben, lopen een verhoogd risico om hetzelfde te ervaren. Dit kan een erfelijke aandoening zijn die geen andere gezondheidsproblemen veroorzaakt en eenvoudigweg een natuurlijke variatie is in de timing van de puberteit.

Chronische ziekten
Jongens die lijden aan chronische ziekten zoals diabetes, nierziekte, of celiakie hebben een verhoogd risico op vertraagde puberteit. Deze ziekten kunnen de hormonale regulatie verstoren, wat leidt tot een vertraging in de puberteit. Hetzelfde geldt voor jongens die langdurig medicatie gebruiken die de hormonale balans beïnvloedt, zoals corticosteroïden of chemotherapie.

Hormonale aandoeningen
Aandoeningen die de schildklierfunctie of de hypofyse beïnvloeden, zoals hypothyreoïdie of pituitary insufficiency, kunnen ook bijdragen aan een vertraagde puberteit. Deze hormonale verstoringen kunnen de productie van geslachtshormonen verminderen, waardoor de puberteit vertraging oploopt.

Ernstige ondervoeding of eetstoornissen
Ernstige ondervoeding kan de puberteit bij jongens vertragen, aangezien het lichaam energie conserveert en prioriteit geeft aan basisfuncties boven reproductieve processen. Eetstoornissen zoals anorexia nervosa of bulimia kunnen dus bijdragen aan vertraagde puberteit, omdat het lichaam onvoldoende voedingsstoffen ontvangt om de hormonale veranderingen die nodig zijn voor de puberteit te ondersteunen.

Risicogroepen

Bepaalde groepen jongens lopen meer risico op vertraagde puberteit, vaak als gevolg van onderliggende medische aandoeningen of genetische aanleg.

Jongens met een familiaire geschiedenis van vertraagde puberteit
Jongens wiens ouders of broers een vertraagde puberteit hadden, hebben een grotere kans om hetzelfde te ervaren. Dit wordt vaak gezien als een constitutionele vertraging in de puberteit zonder onderliggende gezondheidsproblemen.

Jongens met genetische syndromen
Jongens met genetische syndromen zoals het Klinefelter-syndroom, waarbij extra X-chromosomen aanwezig zijn, of het Noonan-syndroom, kunnen een vertraagde puberteit ervaren. Deze aandoeningen gaan vaak gepaard met andere lichamelijke afwijkingen en vereisen medische opvolging.

Jongens met chronische ziekten
Jongens die lijden aan chronische ziekten zoals cystische fibrose, diabetes, of nieraandoeningen hebben een verhoogd risico op vertraagde puberteit. De chronische aandoening kan invloed hebben op de hormonale balans die de puberteit beïnvloedt.

Symptomen van vertraagde puberteit

Bij jongens met een vertraagde puberteit zijn de symptomen vaak duidelijk zichtbaar bij lichamelijk onderzoek. Kenmerken zijn onder andere:
  • Geen vergroting van de penis en testikels op de leeftijd van veertien jaar
  • Weinig of geen schaamhaar op vijftienjarige leeftijd
  • Kortere lengte en slanker postuur in vergelijking met leeftijdsgenoten
  • Een hoge stem en vetafzettingen rond de heupen, het bekken, de buik en de borsten
  • Verhoogde gevoeligheid voor stress

Alarmsymptomen

Bij de beoordeling van vertraagde puberteit kunnen bepaalde symptomen wijzen op onderliggende gezondheidsproblemen die medische aandacht vereisen.

Afwezigheid van testiculaire vergroting
De eerste zichtbare tekenen van puberteit bij jongens zijn de vergroting van de testikels, meestal rond de leeftijd van 11-12 jaar. Het ontbreken van testiculaire vergroting na de leeftijd van 14 kan een alarmteken zijn voor vertraagde puberteit.

Ongewone lichamelijke afwijkingen
Ongewone lichamelijke afwijkingen zoals abnormale lichaamsgroei, asymmetrie van de geslachtsorganen of tekenen van hormoonproblemen kunnen wijzen op een onderliggende aandoening, zoals een hormonale stoornis.

Aanhoudende vermoeidheid of andere symptomen van onderliggende ziekten
Sommige jongens met vertraagde puberteit kunnen ook symptomen ervaren die wijzen op chronische ziekten, zoals vermoeidheid, groeiachterstand, of verandering in eetlust. Deze kunnen wijzen op een hormonale of medische aandoening die verdere diagnostiek vereist.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van vertraagde puberteit wordt meestal gesteld op basis van de medische geschiedenis en lichamelijk onderzoek. Verdere onderzoeken kunnen nodig zijn om de oorzaak van de vertraging vast te stellen.

Medisch onderzoek
Een arts zal beginnen met het beoordelen van de medische geschiedenis, groeicurves en het lichamelijk onderzoek. Dit kan helpen om te bepalen of de vertraging een normale variant is of dat er sprake is van een onderliggende aandoening.

Bloedonderzoek
Bloedonderzoek kan worden uitgevoerd om de niveaus van hormonen zoals testosteron, schildklierhormonen en groeihormoon te meten. Dit kan helpen om te bepalen of een hormonale disbalans de oorzaak van de vertraagde puberteit is.

Beeldvorming en genetische testen
In sommige gevallen kan beeldvorming, zoals röntgenfoto’s of MRI-scans, worden gebruikt om de staat van de botten en de hypofyse te evalueren. Genetische testen kunnen ook worden uitgevoerd als er een vermoeden is van een genetisch syndroom.

De arts voert een bloedonderzoek uit / Bron: Frolicsomepl, PixabayDe arts voert een bloedonderzoek uit / Bron: Frolicsomepl, Pixabay

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van vertraagde puberteit kan soms worden gesteld op basis van lichamelijk onderzoek alleen, maar vaak zijn aanvullende onderzoeken nodig. Dit omvat:
  • Bloedonderzoek: Hierbij worden de niveaus van testosteron, LH en FSH gemeten. Normale volwassen testosteronniveaus variëren van 250-800 ng/dL, terwijl jongens met een vertraagde puberteit vaak een testosteronniveau van minder dan 40 ng/dL hebben.
  • Röntgenfoto van de hand en pols: Dit wordt gedaan om de botleeftijd (skeletleeftijd) te bepalen, wat kan helpen bij het voorspellen van de uiteindelijke lengte. Bij vertraagde puberteit is de botleeftijd vaak ten minste twee jaar achter op de chronologische leeftijd, wat betekent dat er nog meer tijd is voor groei.
  • Hormoononderzoek: Ter beoordeling van andere hormonale problemen die de puberteit kunnen beïnvloeden.

Behandeling

Afhankelijk van de oorzaak van de vertraagde puberteit, zijn er verschillende behandelingsopties beschikbaar.

Hormonale therapie
In gevallen van hormonale stoornissen of een trage activering van de hypothalamus-hypofyse-gonadale as, kan hormonale therapie worden aanbevolen. Dit kan inhouden dat testosteron wordt toegediend om de puberteit te versnellen en de ontwikkeling van secundaire geslachtskenmerken te bevorderen. De behandeling wordt meestal zorgvuldig afgestemd om ervoor te zorgen dat de jongen zich normaal ontwikkelt en in overeenstemming met zijn leeftijdsgenoten.

Psychosociale ondersteuning
Therapie kan nuttig zijn voor jongens die psychologische gevolgen ervaren van vertraagde puberteit. Psychosociale ondersteuning kan helpen om zelfvertrouwen op te bouwen, sociale vaardigheden te verbeteren en om de emotionele impact van de vertraging te verlichten. Dit kan ook helpen om sociale isolatie en depressie te voorkomen.

Fysiotherapie en begeleiding bij groei
Jongens die te maken hebben met groeiachterstanden kunnen baat hebben bij fysiotherapie om hen te helpen hun motorische vaardigheden en postuur te verbeteren. Daarnaast kan medische begeleiding helpen om het groeiproces te stimuleren, bijvoorbeeld door het optimaliseren van hun dieet en bewegingsprogramma's.

Ondersteuning bij genetische aandoeningen
Voor jongens die vertraagde puberteit ervaren als gevolg van genetische aandoeningen zoals Klinefelter-syndroom, kan genetisch advies essentieel zijn. Dit kan hen helpen de aandoening beter te begrijpen en te leren hoe ze hun gezondheid het beste kunnen beheren. Hormoontherapie kan ook nuttig zijn bij het ontwikkelen van mannelijke geslachtskenmerken en het verbeteren van de levenskwaliteit.

Prognose

De prognose voor jongens met vertraagde puberteit is over het algemeen goed, vooral als het gaat om een constitutionele vertraging. Veel jongens die later beginnen met puberteit ontwikkelen uiteindelijk normaal hun secundaire geslachtskenmerken. Echter, als de vertraagde puberteit wordt veroorzaakt door een medische aandoening, kan de prognose variëren, afhankelijk van de onderliggende oorzaak.

Constitutionele vertraging
Jongens met een constitutionele vertraging in de puberteit hebben meestal een normale gezondheid en zullen uiteindelijk de puberteit doorgaan, hoewel het later kan beginnen dan bij hun leeftijdsgenoten. In de meeste gevallen is er geen verdere behandeling nodig, behalve soms hormonale therapie om de puberteit te versnellen.

Vertraagde puberteit door medische aandoeningen
Als de vertraging wordt veroorzaakt door een medische aandoening zoals hypothyreoïdie of Klinefelter-syndroom, zal de prognose afhankelijk zijn van de behandeling van die aandoening. In veel gevallen kan een goede medische behandeling leiden tot een volledig herstel of controle van de aandoening, hoewel bij sommige genetische syndromen de puberteit mogelijk nooit volledig normaal zal verlopen.

Complicaties van vertraagde puberteit

Een laag niveau van geslachtshormonen kan leiden tot:

Onbehandelde vertraagde puberteit kan ook leiden tot langdurige psychologische en emotionele problemen, zoals een laag zelfbeeld en sociale problemen.

Preventie

Er is geen specifieke manier om vertraagde puberteit volledig te voorkomen, vooral wanneer de vertraging genetisch van aard is of het gevolg is van medische aandoeningen. Echter, er zijn maatregelen die de risico's kunnen verminderen of de gezondheid kunnen bevorderen tijdens de puberteit.

Gezonde voeding en levensstijl
Een gezonde voeding en levensstijl kunnen bijdragen aan een normale puberteit. Jongens die een evenwichtig voedingspatroon volgen, met voldoende vitamines en mineralen, hebben meer kans op een tijdige puberteit. Regelmatige lichaamsbeweging en voldoende slaap zijn ook belangrijk om de hormonale balans en groei te ondersteunen.

Vroegtijdige medische zorg
Het is belangrijk om regelmatig medische controles uit te voeren bij jongens die risico lopen op vertraagde puberteit, zoals die met een familiegeschiedenis van vertraging, of die lijden aan chronische ziekten. Vroege interventie bij hormonale of genetische afwijkingen kan de kans op complicaties verkleinen en kan het proces van puberteit versnellen.

Behandeling van onderliggende ziekten
Als vertraagde puberteit wordt veroorzaakt door een medische aandoening, zoals hypothyreoïdie, moet deze aandoening adequaat worden behandeld. Het beheersen van onderliggende ziekten kan ervoor zorgen dat de puberteit tijdig begint en zich normaal ontwikkelt. Het is essentieel dat deze aandoeningen vroegtijdig worden opgespoord en behandeld om vertragingen in de puberteit te voorkomen.

Praktische tips voor het omgaan met vertraagde (uitgestelde) puberteit bij jongens

Vertraagde puberteit bij jongens kan zorgen voor zorgen en onzekerheid, maar er zijn manieren om deze fase met geduld en zorg door te komen. Hier zijn enkele praktische tips om jou of je kind te helpen.

Raadpleeg een arts voor advies

Als je merkt dat je zoon later in de puberteit komt dan zijn leeftijdsgenoten, is het belangrijk om een arts te raadplegen. De arts kan bepalen of er een medische oorzaak is, zoals een probleem met de bijnieren of de bijschildklier, en kan indien nodig doorverwijzen voor verdere tests of behandelingen.

Wees geduldig en geef ruimte voor ontwikkeling

Puberteit is een individuele ervaring, en het kan voor sommige jongens langer duren om de lichamelijke veranderingen door te maken. Het is belangrijk om geduld te hebben en het lichaam de tijd te geven die het nodig heeft. Deze fase kan ook gepaard gaan met emotionele veranderingen, dus het is goed om ondersteunend en begripvol te zijn.

Ondersteun een gezond voedingspatroon en levensstijl

Een gezond dieet speelt een grote rol in de puberteit. Zorg ervoor dat je zoon een evenwichtig voedingspatroon heeft, rijk aan eiwitten, vitaminen en mineralen, om zijn groei te ondersteunen. Vermijd overmatige suiker- en vetinname, wat negatieve invloed kan hebben op de hormoonproductie.

Zorg voor voldoende beweging en lichaamsactiviteit

Regelmatige lichaamsbeweging is essentieel voor een gezonde puberteit. Het helpt bij de fysieke ontwikkeling en ondersteunt de hormoonbalans. Sporten, wandelen, fietsen of zelfs krachttraining kunnen nuttig zijn, zolang ze afgestemd zijn op de lichamelijke capaciteit en ontwikkeling van je zoon.

Betrek je zoon bij zijn zorgplan

Als er een medische behandeling nodig is voor vertraagde puberteit, zoals hormoontherapie, is het belangrijk om je zoon te betrekken bij het zorgproces. Dit kan helpen om zijn vertrouwen te vergroten en ervoor te zorgen dat hij begrijpt waarom bepaalde behandelingen of stappen noodzakelijk zijn.

Foster open communicatie over gevoelens en zorgen

Puberteit gaat niet alleen over lichamelijke veranderingen, maar ook over emotionele groei. Zorg ervoor dat je een open en ondersteunende communicatielijn hebt met je zoon. Dit helpt hem om eventuele onzekerheden over zijn lichamelijke veranderingen of sociale interacties te bespreken.

Zorg voor voldoende slaap en rust

Goede slaap is essentieel voor de fysieke en emotionele ontwikkeling van jongens in de puberteit. Een consistent slaapritme van 8-10 uur per nacht ondersteunt de hormonale balans en het herstel van het lichaam. Het bevordert ook concentratie en gemoedstoestand.

Overweeg het gebruik van psychologische ondersteuning indien nodig

Sommige jongens kunnen zich onzeker of zelfs gefrustreerd voelen door vertraagde puberteit, vooral als ze zich anders voelen dan hun leeftijdsgenoten. Het kan nuttig zijn om psychologische of emotionele ondersteuning te zoeken, zoals mentale gezondheid begeleiding, om hen te helpen met de stress die hiermee gepaard kan gaan.

Monitor de voortgang en groei

Het is belangrijk om de voortgang van je zoon te monitoren, zodat je arts de lichamelijke veranderingen en groeipatronen kan volgen. Soms kan vertraagde puberteit tijdelijk zijn en uiteindelijk vanzelf doorzetten, maar andere keren kan het te maken hebben met onderliggende medische aandoeningen die een behandeling vereisen.

Zorg voor emotionele steun van vrienden en familie

Het gevoel van steun van vrienden en familie is cruciaal tijdens deze ontwikkelingsfase. Moedig je zoon aan om tijd door te brengen met vrienden en positieve sociale contacten te onderhouden, zodat hij zich gesteund en begrepen voelt.

Door deze tips te volgen, kun je helpen bij het ondersteunen van je zoon tijdens de vertraagde puberteit, terwijl hij zich lichamelijk en emotioneel blijft ontwikkelen. Geduld, zorg en steun zijn de sleutels tot een gezonde overgang naar volwassenheid.

Misvattingen rond vertraagde (uitgestelde) puberteit bij jongens

Vertraagde puberteit bij jongens roept vaak zorgen en vragen op. Er bestaan verschillende misvattingen over de oorzaken, gevolgen en behandelingsmogelijkheden. Het is belangrijk om de feiten van de fabels te onderscheiden om onnodige angst en misverstanden te voorkomen.

Vertraagde puberteit betekent altijd een hormonale stoornis

Veel mensen denken dat een vertraagde puberteit bij jongens per definitie het gevolg is van een hormonale afwijking, zoals een probleem met de bijnieren of de schildklier. In werkelijkheid is een late puberteit vaak familiair bepaald en betekent het niet noodzakelijk dat er sprake is van een ernstige medische aandoening.

Een vertraagde puberteit leidt onvermijdelijk tot onvruchtbaarheid

Sommigen vrezen dat een uitgestelde puberteit automatisch tot onvruchtbaarheid zal leiden. In de meeste gevallen is dit niet juist. Zodra de puberteit spontaan of met hulp op gang komt, ontwikkelen de geslachtsorganen zich normaal en is er geen blijvende impact op de vruchtbaarheid.

Ondervoeding speelt geen rol bij een vertraagde puberteit

Voeding heeft een belangrijke invloed op de puberteit. Ernstige ondervoeding kan leiden tot hormonale verstoringen en een vertraagde puberteitsontwikkeling. Dit komt bijvoorbeeld voor bij chronische eetstoornissen of ziekten die de opname van voedingsstoffen belemmeren.

Een vertraagde puberteit heeft geen invloed op de mentale gezondheid

Veel jongens die later in de puberteit komen, kunnen gevoelens van onzekerheid en frustratie ervaren. Dit kan hun mentale gezondheid beïnvloeden en leiden tot een lager zelfvertrouwen of zelfs depressieve gevoelens. Het is belangrijk om deze psychologische impact te erkennen en ondersteuning te bieden waar nodig.

Vertraagde puberteit betekent dat iemand nooit een normale lengte bereikt

Sommige mensen geloven dat jongens met een vertraagde puberteit per definitie klein blijven. In werkelijkheid bereiken de meeste jongens uiteindelijk een normale lengte, hoewel hun groeispurt later komt dan bij leeftijdsgenoten. Een probleem met het skelet kan een rol spelen, maar in de meeste gevallen is er geen reden tot ongerustheid.

Medicatie is altijd nodig om de puberteit te starten

Hoewel sommige jongens hormoontherapie nodig hebben, is dit lang niet altijd het geval. In veel situaties komt de puberteit uiteindelijk vanzelf op gang. Het gebruik van medicatie wordt alleen overwogen als er sprake is van een onderliggende medische aandoening of als de vertraging psychologische of lichamelijke problemen veroorzaakt.

Een vertraagde puberteit heeft geen invloed op de spierontwikkeling

De spierontwikkeling bij jongens is sterk afhankelijk van de puberteitshormonen. Een latere puberteit betekent vaak dat spiermassa zich op een later moment ontwikkelt. Zodra de spieren onder invloed van testosteron beginnen te groeien, kunnen jongens alsnog een normale fysieke ontwikkeling doormaken.

Lees verder

© 2019 - 2025 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Vervroegde puberteit, wat kan je verwachten?Vervroegde puberteit, wat kan je verwachten?Een vervroegde puberteit wordt ook wel pubertas praecox genoemd. Men spreekt hiervan wanneer meisjes voor hun achtste en…
Pubertas praecox en Pubertas tardaPubertas praecox en Pubertas tardaPuberteit: te vroege of te late puberteit. Een te late puberteit wordt Pubertas tarda genoemd, een te vroege puberteit w…
Heel jong de puberteit in gaanHeel jong de puberteit in gaanHet lijkt wel alsof de jongens en meisjes van tegenwoordig steeds vroeger in de puberteit geraken. Meisjes uit groep 6 e…
Jongens in de puberteitJongens in de puberteitAl lijken de meiden verder te zijn in hun ontwikkelingen, toch zijn de meeste jongens op 12 jarige leeftijd ook weldegel…

Angst voor een operatie: Tips voor patiënten en ziekenhuizenAngst voor een operatie: Tips voor patiënten en ziekenhuizenPatiënten die een operatie moeten ondergaan, ervaren vaak angst. Zelfs wanneer een operatie noodzakelijk is voor het her…
Sporten of bewegen met een gebroken voetSporten of bewegen met een gebroken voetWanneer je een gebroken voet hebt kan het erg lastig zijn om voldoende beweging te krijgen. Het heeft dan ook zeer veel…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 13 februari 2019:
  • Coëlho, medisch zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Delayed puberty in boys, https://medlineplus.gov/ency/article/007695.htm
  • Delayed Puberty in Boys: Information for Parents, https://www.healthychildren.org/English/ages-stages/gradeschool/puberty/Pages/Delayed-Puberty.aspx
  • Late puberty in boys may be genetic, https://www.rigshospitalet.dk/english/news-and-media/news/Pages/2017/march/late-puberty-in-boys-may-be-genetic.aspx
  • Managing delayed or altered puberty in boys, https://www.bmj.com/content/345/bmj.e7913
  • Afbeelding bron 1: Frolicsomepl, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 04-03-2025
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 7
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.