Basofilie: symptomen en oorzaken te hoog aantal basofielen

Basofilie duidt op een toename van het aantal basofielen, een bepaald type witte bloedcellen, in het bloed. Basofielen of basofiele granulocyten worden geproduceerd in het beenmerg en maken deel uit van het cellulaire immuunsysteem. Dit bestaat onder meer uit witte bloedcellen, de leukocyten, die gedifferentieerd zijn naar hun functie. Er zijn granulocyten, lymfocyten en monocyten. Granulocyten zijn onderverdeeld in basofiele, eosinofiele en neutrofiele granulocyten. Deze subgroepen nemen verschillende taken op zich in het immuunsysteem. Basofiele granulocyten zijn bijvoorbeeld betrokken bij de afweer tegen parasieten. Maar ze kunnen ook ontstekings- en allergische reacties veroorzaken. Binnenin dragen ze boodschappersstoffen met zich mee, die (wanneer ze vrijkomen) een allergische reactie kunnen veroorzaken of versterken. Als de basofiele granulocyten in de huid migreren en daar de boodschapperstof histamine afgeven, veroorzaken ze ernstige jeuk.

• Wat is basofilie?
• Betekenis
• Welke soorten granulocyten zijn er?
• Wat zijn granulocyten?
• Soorten
• Rol en functie van de basofiele granulocyten
• Immuunafweer
• Boodschappersstoffen
• Allergieën en ontstekingsreacties
• Normaalwaarden
• Symptomen te hoog aantal basofielen
• Oorzaken verhoogd aantal basofiele granulocyten
• Behandeling

Wat is basofilie?

Een toename van het aantal basofiele granulocyten (zogenaamde 'basofielen', een bepaald type witte bloedcellen) in het bloed wordt basofilie genoemd. Meestal gaat het gepaard met een verhoogde productie van eosinofielen, waardoor de twee bloedwaarden 'basofielen' en 'eosinofielen' worden verhoogd. Basofielen behoren tot de groep van granulocyten. Net als eosinofiele granulocyten spelen ze een belangrijke rol bij de verdediging tegen parasieten en het beheersen van allergische reacties. De granulocyten zijn te onderscheiden in neutrofiele, basofiele en eosinofiele granulocyten, waarvan de basofielen het minst voorkomend zijn. Hun aandeel in de leukocyten is meestal slechts ongeveer tot maximaal 2 procent. Het percentage basofiele granulocyten in het bloed is dus laag, maar bij bepaalde ziekten stijgt hun aantal.

Welke soorten granulocyten zijn er?

Wat zijn granulocyten?

Granulocyten zijn een subgroep van witte bloedcellen (leukocyten). Leukocyten zijn bloedcellen die binnendringende ziekteverwekkers en vreemde lichamen herkennen en elimineren. Ze maken deel uit van het immuunsysteem. De leukocyten zijn onderverdeeld in drie subgroepen, ze verschillen in structuur, vorm en functie:

• granulocyten
• lymfocyten
• monocyten

Soorten

Granulocyten vormen de grootste groep witte bloedcellen (leukocyten) met ongeveer 50 tot 70 procent. Ze worden gevormd in het beenmerg, van daaruit komen ze vrij in het bloed, waar ze circuleren totdat zich een gebeurtenis voordoet waarbij ze nodig zijn. Binnendringende ziekteverwekkers, cellen van het immuunsysteem of beschadigd weefsel sturen stoffen (boodschappersstoffen, zogenaamde chemokinen) die granulocyten aantrekken. Deze migreren specifiek naar het aangetaste weefsel (chemotaxis) en bestrijden de indringers via verschillende mechanismen. De granulocyten worden in drie groepen verdeeld:

• neutrofiele granulocyten
• eosinofiele granulocyten
• basofiele granulocyten

Basofielen geven stoffen af ​​die ontstekingen veroorzaken en andere cellen aantrekken voor immuunafweer. Neutrofielen herkennen, vernietigen en elimineren pathogenen (ziekteverwekkers) of celmateriaal als zogenaamde fagocyten. Fagocyten ruimen schadelijke vreemde deeltjes, bacteriën en dode of stervende cellen op. Eosinofielen zijn voornamelijk gericht met de verdediging tegen parasieten door het vrijkomen van schadelijke stoffen, ze nemen deel aan het ontstaan ​​van allergieën en soms zijn ze actief als fagocyten.

Rol en functie van de basofiele granulocyten

Immuunafweer

Basofiele granulocyten vormen het kleinste aandeel granulocyten (tot grofweg twee procent). Ze zijn bolvormig en 10 tot 16 μm (micrometer) in diameter, iets kleiner dan eosinofielen en neutrofielen. De korrels in de cel zien er donkerpaars tot blauw uit onder de microscoop. Zoals alle leukocyten, worden ze gevormd in het beenmerg en leven ze maar een paar dagen. Ze zijn genoemd naar de basofiele ingrediënten van het granulaat, bijvoorbeeld histamine en heparine. Basofielen hebben verschillende taken en zijn betrokken bij de immuunafweer, zoals:

• detectie en vernietiging van gedegenereerde cellen in de vroege stadia van kanker
• deelname aan de verdediging tegen parasieten en schimmels
• wondgenezing

Boodschappersstoffen

Een functie van de basofiele granulocyten is het vrijkomen van boodschappersstoffen wanneer ze indringers tegenkomen. De boodschappersstoffen worden beschouwd als een chemisch signaal dat met name eosinofiele granulocyten aantrekt. Deze bestrijden de indringer of het vreemde lichaam. Als gevolg hiervan zijn de basofielen indirect betrokken bij de strijd tegen ziekteverwekkers, vooral parasieten.

Allergieën en ontstekingsreacties

Het speelt ook een rol bij allergieën en ontstekingsreacties. Het oppervlak basofiele granulocyten heeft receptoren voor bepaalde exogene stoffen, zogenaamde antigenen. Zodra antigenen zoals pollen zich hechten aan de juiste receptor op de basofiele granulocyten, komen stoffen die in de korrels zijn opgeslagen, zoals heparine of histamine, vrij. Het vrijkomen van histamine leidt tot een onmiddellijke allergische reactie: type I-allergie. Vasculaire dilatatie treedt op en dus een verhoogde vasculaire permeabiliteit. De productie van slijm wordt verhoogd, met gelijktijdige samentrekking van de ademhalingsspieren. De luchtwegen zijn vernauwd. Afhankelijk van de ernst van de allergische reacties leidt dit tot de klassieke symptomen van een allergie:

• rood worden van de huid
• jeuk
• daling van de bloeddruk
• moeilijke ademhaling

Normaalwaarden

De normale waarde voor basofielen bij volwassenen is ongeveer 15 tot 50 per microliter (µl) bloed. De waarde fluctueert in de loop van de dag, waardoor het bereik van normaalwaarden relatief groot is. Het aantal bloedcellen wordt echter meestal niet als getal gegeven, maar als verhouding tot het totale aantal leukocyten: de normale waarde ligt tussen 0 en maximaal 2 procent.

Symptomen te hoog aantal basofielen

Grote aantallen basofielen kunnen jeuk en andere symptomen en klachten van een allergische reactie veroorzaken. Allergieën en allergische reacties op voedsel en medicijnen zijn een veel voorkomende oorzaak van basofilie. Eventuele andere symptomen zijn afhankelijk van de aandoening die het probleem veroorzaakt.

Oorzaken verhoogd aantal basofiele granulocyten

Basofielen of basofiele granulocyten zijn verhoogd bij de volgende ziekten:

• bepaalde soorten bloedkanker, zoals chronische myeloïde leukemie
• polycytemie, een bloedaandoening die wordt gekenmerkt door een abnormale toename van het aantal rode bloedcellen in het bloed
• chronische ontstekingsziekten zoals reumatoïde artritis (RA of gewrichtsreuma)
• parasitaire infectie
• colitis ulcerosa, een chronische ontsteking van het slijmvlies van de dikke darm
• te langzaam werkende schildklier (hypothyreoïdie)
• ziekten met verhoogde bloedlipideniveaus zoals diabetes mellitus, nierziekten

Behandeling

Een te hoog aantal basofielen wordt vaak bij toeval ontdekt in een bloedtest wanneer er om andere redenen een bloedtelling (het aantal rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes in een bloedmonster) wordt uitgevoerd. De arts zal de waarden bekijken met de rest van het bloedbeeld en, indien nodig, verder onderzoek doen om mogelijke ziekten vast te stellen. De behandeling is gericht tegen de onderliggende oorzaak.