Acne conglobata: Knobbels en puisten op gezicht, romp en rug

Acne conglobata is een zeldzame maar ernstige vorm van acne, een huidaandoening waarbij de talgklieren ontstoken zijn. De symptomen starten bij de meeste patiënten in de puberteit en houden vaak aan tot maximaal het veertigste levensjaar. Bij deze huidziekte ontstaan op het gezicht, de romp, de rug en andere lichaamsdelen puistjes, puskoppen, knobbels en abcessen. De huidaandoening leidt vaak tot littekenvorming, hetgeen ook negatieve effecten op de psychische gezondheid heeft. Diverse medicijnen verlichten de symptomen. Het is ook mogelijk om grote knobbels chirurgisch te laten verwijderen. Verder behandelt de arts indien nodig de psychische problemen die voortvloeien uit de acne conglobata.

• Epidemiologie
• Oorzaken van huidziekte
• Risicofactoren van acne conglobata
• Symptomen
• Uiterlijk
• Psychische tekenen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van knobbels en puisten op gezicht, romp en rug
• Medicijnen
• Chirurgie
• Prognose
• Complicaties van huidaandoening
• Preventie

Epidemiologie

Acne conglobata is een zeldzame ziekte die mannen vaker treft dan vrouwen. Deze vorm van acne start meestal bij jongvolwassenen. Zeer zelden zijn baby's, kinderen of ouderen aangetast. De symptomen houden mogelijk aan tot veertigjarige leeftijd.

Oorzaken van huidziekte

Mogelijk spelen mannelijke hormonen (testosteron) een rol bij de totstandkoming van acne conglobata. Hierdoor komt er meer talgproductie op gang, en daarnaast verandert de samenstelling van talg. Vaak klonteren dode huidcellen bij de uitgangen van de talgklieren samen. De talg blijft dan vastzitten en kan niet worden afgevoerd. Hierdoor krijgen P. acnes-bacteriën de kans om zich te vermenigvuldigen. Door de toenemende druk in de talgklieren breekt de talgklierwand open. Dit veroorzaakt een ontstekingsreactie in de lederhuid, hetgeen leidt tot de symptomen van acne conglobata.

Risicofactoren van acne conglobata

Het inslikken van schildkliermedicatie en de blootstelling aan gehalogeneerde aromatische koolwaterstoffen veroorzaakt mogelijk acne conglobata. Andere factoren die acne conglobata kunnen veroorzaken, zijn androgenen (bijvoorbeeld androgeenproducerende tumoren) en anabole steroïden (bijvoorbeeld gebruikt door bodybuilders). Acne conglobata is ook gemeld bij patiënten die stoppen met anabole hormonen of als reactie op andere hormonale middelen. Verder verergeren de klachten mogelijk door het zelf uitknijpen van de huidletsels. Acne conglobata komt ook voor bij patiënten met hidradenitis suppurativa en pyoderma gangrenosum (huidaandoening met pijnlijke zweren).

Symptomen

Uiterlijk

Veel patiënten, vooral jongvolwassen mannen, presenteren zich met huidletsels zoals puisten, puskoppen met grote witte mee-eters, grote onderhuidse knobbeltjes en abcessen op het gezicht, de schouders, de rug, de romp, de nek, de bovenarmen en/of de billen tot stand. Wanneer de aandoening zich na de puberteit ontwikkelt, smelten de knobbels geleidelijk samen en nemen ze de volgende jaren toe in ernst. De knobbelachtige letsels zijn pijnlijk en koepelvormig. Gebroken knobbeltjes gaan gepaard met een stinkende pusafscheiding. Nadat de pus is leeggelopen, is korstvorming van het letsel gebruikelijk, gevolgd door de vorming van grote onregelmatige littekens.

Psychische tekenen

De meeste patiënten met acne conglobata zijn verlegen en schamen zich over de huidaandoening. Velen geven een geschiedenis van sociale isolatie aan. Zelfmoordgedachten komen ook veel voor in deze populatie.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van acne conglobata omvatten de aanwezigheid van grote, pijnlijke knobbels en cysten op de huid, die vaak gepaard gaan met ontsteking en pusvorming. Er kunnen ook littekens en huidverkleuring optreden na de genezing van de acne-uitbraken.

Diagnose en onderzoeken

De diagnose van de zeldzame huidziekte gebeurt met het blote oog. Het is belangrijk om een grondige geschiedenis van het gebruik van anabole steroïden te zoeken, omdat een stopzetting van deze middelen van vitaal belang is voor de behandeling.

Behandeling van knobbels en puisten op gezicht, romp en rug

Medicijnen

De patiënt moet indien nodig stoppen met het gebruik van anabole steroïden. De arts zet voorts antibiotica in wanneer een stinkende, rotte pusafscheiding aanwezig is, zelfs al zijn de kweekresultaten nog niet beschikbaar. Verder zet de arts retinoïden in, zoals isotretinoïne gedurende 20 tot 28 weken of soms zelfs langer. Sommige artsen bevelen het gebruik van oraal (via de mond ingenomen) prednison (1 mg / kg / d) aan gedurende 14 tot 28 dagen. Steroïden zijn effectief wanneer er systemische constitutionele symptomen zijn zoals algemene malaise (een algemeen ziek gevoel), koorts, gewichtsverlies en een verlies van eetlust. Op de huid toegepaste retinoïden zijn niet zo effectief als orale retinoïden. Het is belangrijk om geen retinoïden toe te dienen aan vrouwen in de vruchtbare leeftijd in afwezigheid van effectieve anticonceptie, omdat deze geneesmiddelen mogelijk geboorteafwijkingen veroorzaken.

Chirurgie

Nadat de laesies zijn genezen, kan de patiënt huidvullers gebruiken om de littekens te verbeteren. Wanneer de knobbels groot en vloeiend zijn, kunnen ze soms worden opgezogen. Soms zet de arts cryotherapie (behandeling via bevriezing) of andere therapieën. Het is tot slot mogelijk om grote knobbeltjes operatief weg te laten snijden.

Prognose

De prognose voor acne conglobata hangt af van de ernst van de aandoening en de effectiviteit van de behandeling. Veel patiënten ervaren verbetering met tijdige en effectieve behandeling, hoewel blijvende littekens mogelijk zijn.

Complicaties van huidaandoening

Bij patiënten met acne conglobata komen aanzienlijk ontsierende acnelittekens tot stand. Deze resulteren vaak in psychische stoornissen en sociale isolatie. Veel patiënten met acne conglobata ontwikkelen een depressie en angst. Zodra de diagnose is gesteld, moeten deze patiënten psychologisch advies krijgen. Eventueel zet de arts antidepressiva en anti-angstmedicijnen in. Patiënten verbergen vaak de littekens en de huidletsels met kleding. Dit leidt vaak tot overmatige warmte en vochtigheid, wat de symptomen van de huidaandoening verergert. Een goede huidhygiëne is noodzakelijk.

Preventie

Preventie van acne conglobata kan moeilijk zijn, vooral als de aandoening een genetische component heeft. Het vermijden van bekende triggers zoals bepaalde medicijnen en het handhaven van een goede huidverzorgingsroutine kan helpen om de ernst van acne te verminderen.

Lees verder

• Acne fulminans: Huidziekte met knobbels en gewrichtspijn
• Acne aestivalis: Huidaandoening met bultjes na uv-stralen
• Acne: Huidaandoening met ontsteking van talgklieren
• Acnelittekens (boxcarlittekens): Behandeling littekenvorming
• Acne agminata: Huidziekte met bultjes rond oogleden