Gezwollen neusamandelen (vergrote adenoïden)

De adenoïden (neusamandelen) zijn lymfeweefsels die zich in de bovenste luchtweg tussen de neus en de achterkant van de keel (neus-keelholte: nasopharynx) bevinden. De neusamandelen maken samen met de keelamandelen deel uit van het lymfestelsel, dat helpt infecties te bestrijden en lichaamsvloeistoffen in balans houdt. Neusamandelen beginnen meestal te krimpen na ongeveer vijfjarige leeftijd. In de tienerjaren zijn ze bijna volledig verdwenen. Het lichaam heeft dan namelijk andere manieren om bacteriën te bestrijden. Sommige patiënten kampen met vergrote neusamandelen (adenoïde hypertrofie). Dit vaak voorkomend probleem ontstaat meestal bij een infectie. Diverse symptomen treden mogelijk op, zoals een verstopte neus, slaapstoornissen en oorinfecties. Meestal verhelpen medicijnen de zwelling van de neusamandelen, al moet de arts de amandelen soms chirurgisch verwijderen (adenoïdectomie).

• Oorzaken van vergrote neusamandelen
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van gezwollen adenoïden

Oorzaken van vergrote neusamandelen

De adenoïden vergroten bij een infectie en blijven af en toe zelfs gezwollen nadat de infectie verdwenen is. Hoewel lymfoïde weefsel wel infecties bestrijdt, komen er soms bacteriën en virussen in terecht die in staat zijn om hierin te overleven. De neusamandelen bereiken soms bijna de grootte van een pingpongbal waardoor ze de luchtstroom door de neusholtes volledig blokkeren en een verstopte neus ontstaat. Af en toe ontstaan gezwollen adenoïden ook bij de geboorte. Tot slot veroorzaken allergieën mogelijk gezwollen neusamandelen.

Symptomen

Gezwollen lymfeklieren in nek

De lymfeklieren in de nek zijn vaak gezwollen (gezwollen lymfeklieren).

Mond-, neus- en ademhalingsproblemen

De neusobstructie (verstopte neus) leidt tot ademhalingsproblemen door de neus waardoor patiënten vaak door de mond gaan ademen. Dit leidt op zijn beurt tot een luide ademhaling, een droge mond, een slechte adem, gebarsten lippen en een loopneus of een verstopte neus. Slikproblemen en keelpijn zijn andere mogelijke symptomen die tot stand komen bij gezwollen adenoïden.

Oorproblemen

Verder komen ook oorproblemen tot uiting, zoals vocht dat sijpelt uit het middenoor, middenoorinfecties, verstopte oren en gehoorverlies.

Slaapstoornissen

Tot slot kampen patiënten met slaapproblemen zoals een rusteloze slaap, slaapapneu en snurken.

Diagnose en onderzoeken

De arts doorloopt de medische geschiedenis van de patiënt, en controleert vervolgens de oren, de keel en de mond van de patiënt. Ook betast de arts de nek. Een gedetailleerd onderzoek is altijd nodig om andere oorzaken van een verstopte neus uit te sluiten. Omdat de adenoïden niet kan zien door alleen door de mond van de patiënt te kijken, gebruikt hij een speciale spiegel in de mond. Bij een neusendoscopie maakt de arts gebruik van een lange, flexibele buis met een licht (een endoscoop) gebruikt. Verder onthult een röntgenfoto ook mogelijke afwijkingen. Een bloedonderzoek onthult tekenen van een infectie. Een slaaponderzoek diagnosticeert tot slot slaapapneu.

Behandeling

De behandeling hangt af van de leeftijd van de patiënt en ook hoe lang de adenoïden al gezwollen zijn. Vaak bestaat de behandeling uit steroïde neussprays om de zwelling te verminderen en antibiotica voor het behandelen van een bacteriële infectie. Een chirurgische verwijdering van de adenoïden (adenoïdectomie) is nodig bij een significante neusobstructie, bij een aanhoudende recidiverende acute otitis media (middenoorontsteking) of middenooreffusie (lijmoor). Deze operatie gebeurt door de mond onder algemene anesthesie. De procedure wordt vaak tegelijkertijd met een tonsillectomie (chirurgische verwijdering van de keelamandelen) uitgevoerd, omdat de adenoïden op dat moment duidelijk door de chirurg zichtbaar zijn en kunnen worden beoordeeld. Na de operatie mag de patiënt meestal dezelfde dag naar huis. Hij ervaart mogelijk wel wat keelpijn, een slechte adem, een luidruchtige ademhaling en een loopneus. Na enkele dagen zijn deze tekenen meestal verdwenen. De meeste patiënten hebben geen ernstige bijwerkingen of problemen als gevolg van een adenoïdectomie. Elke operatie brengt echter risico’s met zich mee, zoals een infectie, bloedingen en problemen met de anesthesie.

Prognose van gezwollen adenoïden

Dit vaak voorkomend probleem raakt meestal vanzelf opgelost. In andere gevallen verhelpen medicijnen meestal het onderliggend probleem waardoor de neusamandelen meestal weer hun normale grootte krijgen. Af en toe is een operatie vereist om de adenoïden te verwijderen, wat bij veruit de meeste patiënten leidt tot positieve resultaten.