Diabetische retinopathie: Oogaandoening door diabetes

Diabetische retinopathie is een complicatie van diabetes mellitus (suikerziekte). Door een te hoge bloedsuikerspiegel zijn de bloedvaten in het netvlies (achterkant van het oog) aangetast. Ze zwellen en lekken vocht, ze zijn zelfs volledig verstopt of ze groeien op het oppervlak van het netvlies. Deze oogaandoening leidt tot blindheid indien de diagnose en behandeling niet tijdig gebeuren. Omdat het gezichtsvermogen geleidelijk aangetast is, is een regelmatige controle zeker nodig. Medicatie in combinatie met chirurgie zijn tot slot nodig in een later stadium van de oogziekte.

• Oorzaken diabetische retinopathie: Schade aan bloedvaten in netvlies
• Andere oogaandoneingen
• Risicofactoren diabetische retinopathie
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling oogprobleem bij diabetes
• Complicaties diabetes en oogproblemen: Verminderd of verlies van het gezichtsvermogen
• Preventie oogaandoening

Oorzaken diabetische retinopathie: Schade aan bloedvaten in netvlies

Door beschadiging van bloedvaten van het netvlies ontstaat diabetische retinopathie. Het netvlies is de weefsellaag aan de achterkant aan de binnenkant van het oog. Het verandert licht en beelden van het oog in zenuwsignalen, die naar de hersenen gaan. Diabetische retinopathie is een belangrijke oorzaak van een verminderd gezichtsvermogen of blindheid bij diabetici. Dit komt voor bij patiënten met diabetes mellitus type 1 en diabetes mellitus type 2.

Andere oogaandoneingen

Naast diabetische retinopathie veroorzaakt zijn nog andere diabetesgerelateerde oogaandoeningen mogelijk:

• Cataract: vertroebeling van de ooglens
• Glaucoom: verhoogde druk in het oog dat kan leiden tot blindheid
• Een wazig gezichtsvermogen veroorzaakt door een hoge bloedsuikerspiegel of snelle veranderingen in de bloedsuikerspiegel. De lens in het midden van het oog is niet in staat om van vorm te veranderen wanneer zich te veel suiker en water in de lens bevinden. Dit is niet hetzelfde probleem als bij diabetische retinopathie.
• Macula-oedeem: Wazig zicht als gevolg van vocht dat in het gebied van het netvlies lekt dat zorgt voor het scherpe centrale gezichtsvermogen.
• Netvliesloslating: Door littekenvorming geraakt een deel van het netvlies los van de achterkant van de oogbol.

Risicofactoren diabetische retinopathie

Chronische diabetes mellitus, een hoog cholesterolgehalte, een hoge bloeddruk (medische term is “hypertensie"), een slecht gecontroleerde bloedsuikerspiegel, Roken zijn factoren die waardoor diabetische retinopathie zich sneller ontwikkelt. Fysieke inspanning verergert daarnaast bij sommige patiënten de reeds aanwezige schade aan de bloedvaten in het oog. Daarnaast lopen zwangere patiënten en patiënten van Aziatische of Afro-Caribische afkomst een hoger risico op diabetische retinopathie.

Symptomen

Diabetische retinopathie bedreigt pas na vele jaren het gezichtsvermogen waardoor de symptomen langzaam optreden, meestal in beide ogen. Symptomen van diabetische retinopathie omvatten een verminderde gezichtsscherpte en wazig zien, floaters (drijvers), scotomen (schaduwen of ontbrekende delen in het gezichtsvermogen) en nachtblindheid (moeite om ’s nachts te zien). Bloedingen in het oog (netvliesbloedingen), oogpijn en rode ogen zijn ook mogelijk. Door deze symptomen verliest de patiënt langzaam het gezichtsvermogen.

Diagnose en onderzoeken

Oogonderzoek

De oogarts voert een uitgebreid oogonderzoek uit waarbij de oogarts een oogspiegel gebruikt om de achterkant van het oog te beoordelen. Dit is in medische gekend als een oftalmoscopie. De patiënt krijgt hiervoor ook mydriatica toegediend. Dit zijn speciale oogdruppels om de pupillen te verwijden. De oogarts identificeert via deze onderzoeken wijzigingen in de bloedvaten van het netvlies, lekkende bloedvaten of waarschuwingssignalen van lekkende bloedvaten (zoals vetafzetting), een zwelling van de macula, veranderingen in de lens en schade aan zenuwweefsel.

Diagnostisch onderzoek

Diagnostisch onderzoek is ook nog nodig. De oogarts gebruikt een tonometer om de oogdruk te meten (tonometrie). En via fluorescentieangiografie krijgt de oogarts een beeld van het netvlies. Tot slot voert de oogarts een OCT-scan (netvliesscan) uit.

Differentiële diagnose

Volgende aandoeningen hebben symptomen die gelijken op de symptomen van diabetische retinopathie. Daarom verwart de arts deze wel eens bij het bepalen van een diagnose.

• hemoglobinopathie retinopathie
• het oculair ischemisch syndroom
• het Terson syndroom
• macroaneurysma
• maculaoedeem
• sikkelcelziekte
• valsalva retinopathie

Behandeling oogprobleem bij diabetes

Het is belangrijk om zo snel mogelijk de symptomen van diabetische retinopathie op te sporen want de oogziekte leidt onbehandeld tot blindheid.

In een vroeg stadium van de oogziekte is een behandeling niet altijd nodig. Wel is een regelmatig controlebezoek nodig. Bij neovascularisatie (de groei van nieuwe bloedvaten) in het netvlies of macula-oedeem, is een behandeling wel nodig.Oogchirurgie is de belangrijkste behandeling van diabetische retinopathie. Ooglaseren creëert kleine brandwonden in het netvlies waar zich abnormale bloedvaten bevinden. Fotocoagulatie, wat de benaming is van dit type ooglaseren, houdt de nieuwvorming van bloedvaten tegen of doet abnormale bloedvaten krimpen. Een chirurgische ingreep is nodig wanneer bloedingen (hemorragie) optreden in het oog. Dit type operatie is gekend als "vitrectomie", en is eveneens inzetbaar voor het herstellen van een netvliesloslating. Daarnaast injecteert de oogarts mogelijk geneesmiddelen in de oogbol om de groei van abnormale bloedvaten af te remmen. Voorts krijgt de patiënt indien nodig medicatie om de bloedsuikerspiegel te verlagen.

Complicaties diabetes en oogproblemen: Verminderd of verlies van het gezichtsvermogen

Diabetische oogziekte leidt tot een verminderd gezichtsvermogen en blindheid indien de oogarts de oogziekte niet tijdig diagnosticeert en behandelt.

Preventie oogaandoening

De patiënt houdt de bloedsuikerspiegel, de bloeddruk en het cholesterolgehalte onder controle. Hiervoor rookt hij niet, eet hij gevarieerd en gezond en voert hij gezonde inspanning uit. Dit laatste overlegt hij wel met de oogarts omdat in bepaalde omstandigheden de symptomen van diabetische retinopathie verergeren bij inspanning. Daarnaast bezoekt de patiënt regelmatig diverse artsen en laat hij jaarlijks zijn ogen testen bij de oogarts.

Lees verder

• Retinopathie: Schade aan het netvlies van oog of ogen
• Complicaties diabetes mellitus (suikerziekte): Oogproblemen
• Netvlies: Aandoeningen en problemen met retina in het oog