Spraakproblemen: Oorzaken van plotse problemen met spreken

Door te praten is het mogelijk om gedachten en verhalen met anderen te delen. Sommige mensen hebben echter problemen met deze vanzelfsprekende activiteit omdat ze opeens niet meer kunnen praten (op de gebruikelijke manier). Plotse spraakproblemen zijn tijdelijk van aard of hebben mogelijk een blijvende impact op het leven van de patiënt. Sommige oorzaken zijn vaak voorkomend zoals een keelontsteking of verkoudheid, maar sommige oorzaken hebben een ernstiger karakter. Afhankelijk van de ernst en de mogelijke bijkomende symptomen volgen verdere onderzoeken zoals laboratoriumonderzoek, beeldvormende onderzoek en/of een grondig lichamelijk en/of neurologisch onderzoek. De arts is dankzij deze uitgebreide onderzoeken in staat om een correcte diagnose te stellen zodat een eventuele snelle behandeling ingezet kan worden en het risico op blijvende problemen met het spraakvermogen verminderd wordt. Medicatie, chirurgie, logopedie, psychotherapie en/of andere behandelingen zijn inzetbaar.

• Migraine en ineens problemen met het spraakvermogen
• Symptomen
• Behandeling
• Preventie
• Neurologische aandoeningen en plotseling problemen met spraak
• Afasie
• Beroerte
• Hersentumor
• Multiple sclerose
• Omgevingsfactoren en plotse spraakproblemen
• Alcoholmisbruik
• Medicijnen
• Psychische problemen en plots niet meer kunnen spreken
• Angst
• Stress

Migraine en ineens problemen met het spraakvermogen

Symptomen

Sommige patiënten kampen met een ernstige migraineaanval. Migraine is een pijnlijke vorm van hoofdpijn die ook veranderingen in de zintuigen veroorzaakt. Tot een kwart van de patiënten met migraine krijgt net voor de hoofdpijnaanval een aura, waarbij ze knipperende of flitsende lichten of zelfs blinde vlekken (scotomen) zien. Andere symptomen die optreden tijdens een aura of de migraineaanval zelf zijn gevoelloosheid, duizeligheid, misselijkheid, verwardheid of problemen met spreken. De patiënt voelt deze symptomen zelfs zonder de pijnlijke hoofdpijn. Deze vorm van eenzijdige hoofdpijn met onbekende oorzaak veroorzaakt soms eveneens plotse maar tijdelijke spraakproblemen, die in medische termen bekend staan als ‘transiënte afasie’

Behandeling

De behandeling voor de hoofdpijn bestaat uit vrij verkrijgbare pijnstillers en anti-emetica (medicijnen tegen misselijkheid) evenals voorgeschreven geneesmiddelen. Indien de problemen ernstig zijn, volgt een doorverwijzing naar een neuroloog die mogelijk nog andere medicatie voorschrijft of behandelingen aanbeveelt.

Preventie

De precieze oorzaken van migraine zijn niet helemaal duidelijk anno oktober 2020, maar een gezonde en evenwichtige voeding, veranderingen in de levensstijl, medicatie en bepaalde vitaminen voorkomen of verlichten migraine en de eventueel daaruit vloeiende stoornissen in het spraakvermogen.

Neurologische aandoeningen en plotseling problemen met spraak

Afasie

Afasie, een verminderde expressie of begrip van de geschreven of gesproken taal, is altijd te wijten aan een letsel in de hersenen, zoals een beroerte, epilepsie, een hoofdtrauma, een hersentumor of een infectie. Deze term gebruiken artsen voor volwassenen die al communicatievaardigheden hadden en dus niet voor kinderen of mensen die nooit communicatieve vaardigheden hebben ontwikkeld. Afasie is tijdelijk of permanent van aard.

Beroerte

Problemen met spreken in combinatie met een verdoofd gezicht of hangend gezicht en zwakte in één arm, zijn enkele belangrijke tekenen van een beroerte. Wanneer de zuurstoftoevoer door een bloedstolsel naar de hersenen is afgesneden, ervaren patiënten soms een onduidelijke spraak of is het moeilijk om hen te begrijpen, al zijn sommige patiënten met een beroerte ineens niet meer in staat om te spreken. Afasie (permanente taalproblemen door hersenschade) is vaak het resultaat van een beroerte. Bij symptomen van een beroerte is onmiddellijke medische aandacht vereist om het risico op blijvende complicaties te verminderen.

Hersentumor

Als een hersentumor zich in het deel van de hersenen bevindt dat verantwoordelijk is voor taal, treft dit mogelijk het spraakvermogen. Andere veel voorkomende symptomen van een tumor in de hersenen zijn hoofdpijn, toevallen, persoonlijkheidsveranderingen of veranderingen in het geheugen, misselijkheid, ongewone slaperigheid en moeite om dagelijkse activiteiten uit te voeren.

Multiple sclerose

De hersenen sturen informatie van de hersencellen naar de rest van het lichaam. Bij multiple sclerose (MS) is dit proces aangetast. Patiënten met MS die letsels hebben in hersengebieden die verantwoordelijk zijn voor spraak, ervaren milde tot ernstige spraakproblemen. Mogelijk maken patiënten met multiple sclerose extra lange pauzes tussen woorden en lettergrepen. Door spierzwakte en problemen bij het coördineren van de spieren in de mond en de wangen, is het voor patiënten met deze auto-immuunaandoening ook moeilijk om woorden uit te spreken.

Omgevingsfactoren en plotse spraakproblemen

Alcoholmisbruik

Alcohol veroorzaakt een onduidelijke spraak omdat het de manier waarop de hersenen communiceren met het lichaam vertraagt. De lever kan maar een klein beetje alcohol per keer afbreken, en laat dan de rest achter in de bloedbaan. Hoe meer alcohol een patiënt drinkt, hoe intenser de effecten en hoe langer ze aanhouden.

Medicijnen

Niet in staat zijn om normaal te praten is mogelijk een bijwerking van sommige medicijnen zoals antidepressiva en anti-epileptica. Een breed scala aan medicijnen en supplementen droogt voorts slijm uit dat de stembanden beschermt, waardoor de stem aangetast wordt. Ook verdunnen geneesmiddelen mogelijk het bloed, waardoor gemakkelijker schade ontstaat aan de stembanden. Medicatie veroorzaakt mogelijk grotere stembanden en leidt dan tot heesheid. Sommige verdovende middelen en kalmerende middelen zorgen voor problemen met de controle van de mondspieren. Wanneer de arts de dosis verlaagt of wanneer hij de patiënt de toestemming geeft om te stoppen met deze medicijnen, stoppen de klachten meestal.

Psychische problemen en plots niet meer kunnen spreken

Angst

Angst leidt mogelijk tot een droge mond, struikelen over woorden en meer spraakproblemen. Soms wat nerveus zijn is normaal, en dit symptoom verdwijnt dan ook in de meeste gevallen wanneer de angstgevoelens verdwenen zijn. Een goede zelfzorg, therapie, steungroepen, ademhalingstechnieken en ontspanningsoefeningen helpen bij angstgevoelens. Afhankelijk van de situatie is soms medicatie of psychotherapie nodig.

Stress

Door stress vinden patiënten de juiste woorden mogelijk niet. Ook wanneer een patiënt zich zorgen maakt of in verlegenheid wordt gebracht, bevriezen sommige patiënten kortstondig. Het taalvermogen is mogelijk ook tijdelijk getroffen in andere stresssituaties.

Lees verder

• Afasie: Communicatieproblemen door hersenletsel
• Dysartrie: Spraakstoornis met onduidelijke spraak
• Heesheid (Schorheid): Oorzaken van hese (schorre) stem
• Stembandaandoeningen: Stoornissen aan stembanden