Carotenemie: Oranje huid door inname van carotenoïden

Caroteen is afgeleid van planten en het is de belangrijkste voorloper van vitamine A. Caroteen wordt omgezet in vitamine A in de mucosale cellen van de dunne darm. Caroteen wordt uitgescheiden in de ontlasting, huid en urine. Carotenoïden zijn een normaal onderdeel van de voeding en dragen bij aan de normale huidskleur. Ze helpen ook onze huid te beschermen tegen zonnebrand. Door overmatig en langdurig veel carotenoïden via de voeding te consumeren (wortelen, pompoenen, …), ontstaat een duidelijke oranje verkleuring van de buitenste huidlaag. Deze goedaardige en omkeerbare aandoening staat in medische termen bekend als carotenemie. De oranje huidkleur komt ook nog tot uiting bij enkele aandoeningen. Buiten de oranje verkleuring komen geen andere tekenen tot uiting van carotenemie zelf. Meestal volstaat het om de voeding aan te passen of het onderliggend probleem aan te pakken zodat de oranje huidskleur verdwijnt.

• Synoniemen van carotenemie
• Oorzaken: Door overmatige en langdurige inname van carotenoïden
• Aandoeningen
• Behandeling van huidziekten
• Voeding
• Risicofactoren van oranje verkleuring van huid
• Symptomen: Gele tot oranje huidskleur
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van goedaardige aandoening
• Complicaties van oranje verkleuring van huid

Synoniemen van carotenemie

Carotenemie is ook nog bekend onder andere synoniemen zoals:

• carotenodermie
• carotenose
• xanthemie

Oorzaken: Door overmatige en langdurige inname van carotenoïden

Aandoeningen

• Aandoeningen geassocieerd met carotenodermie omvatten
• anorexia nervosa
• diabetes mellitus (suikerziekte)
• een aangeboren stofwisselingsaandoening
• een leverziekte (een oranje huidskleur als gevolg van de verminderde omzetting van carotenoïden in retinol)
• het nefrotisch syndroom (nierziekte met te veel eiwit in de urine) en andere nieraandoeningen
• hypothyreoïdie (te traag werkende schildklier)

Behandeling van huidziekten

Carotenodermie is mogelijk ook het gevolg van een bètacarotenoïde behandeling van bepaalde lichtgevoelige huidaandoeningen zoals erytropoëtische protoporfyrie (symptomen aan huid en lever door blootstelling aan zon- of kunstlicht). De arts schrijft hiervoor namelijk bètacaroteen voor in hoeveelheden die de huid verkleuren.

Voeding

In de meeste gevallen volgt de aandoening na een langdurige en overmatige consumptie van voedingsmiddelen die rijk zijn aan het oranje pigment caroteen. Ook de inname van voedingssupplementen die het pigment bevatten, leidt uiteindelijk tot verhoogde serumcarotenoïden.

Voedingsmiddelen geassocieerd met hoge niveaus van carotenoïden omvatten:

• abrikozen
• ananas
• appels
• asperge
• bieten
• boerenkool
• bonen
• boter
• broccoli
• cantaloupe
• eieren
• gele maïs
• kaas
• kiwi
• komkommers
• kool
• luzerne
• mango's
• mosterd
• palmolie (ongeraffineerd)
• papaja
• perziken
• peterselie
• pompoenen
• pruimen
• sinaasappels
• sla
• spinazie
• spruitjes
• squash
• tomaten
• vijgen
• wortelen
• zeewier
• zoete aardappelen

Risicofactoren van oranje verkleuring van huid

Carotenemie komt het meest voor bij vegetariërs, en baby’s en jonge kinderen. Baby’s en jonge kinderen krijgen namelijk vaak grote hoeveelheden wortelen binnen via babyvoeding. De aandoening is het gemakkelijker waar te nemen bij patiënten met een lichte huidskleur.

Symptomen: Gele tot oranje huidskleur

Vooral bij patiënten met een lichte huidskleur zijn de tekenen zichtbaar. De patiënt heeft een oranje verkleuring van de handpalmen. Bij patiënten met een donkere huidskleur zijn vooral de voetzolen duidelijk oranje gekleurd. Omdat caroteen wordt uitgescheiden door talgklieren en zweet bevat, is de gele tot oranje kleur vooral merkbaar in gebieden waar mensen zweten. De gele tot oranje pigmentatie van de huid wordt voorts versterkt door kunstlicht. Wanneer een onderliggende aandoening geassocieerd is met de oranje huidverkleuring, komen mogelijk nog tekenen van deze ziekte tot stand, zoals jeuk, gewichtsverlies, …

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
Carotenemie is kenmerkt zich door een gele of oranje kleur van de huid. Een geschiedenis van een overmatige opname van caroteen in de voeding is meestal aanwezig wanneer de arts een vraaggesprek met de patiënt (of diens ouders) heeft. Daarnaast bemerkt de arts verhoogde bètacaroteengehalten in het bloed wanneer hij een bloedonderzoek uitvoert.

Differentiële diagnose
Carotenemie veroorzaakt geen oranje verkleuring van het oogbindvlies en is daarom meestal gemakkelijk te onderscheiden van geelzucht waarbij dit symptoom wel optreedt. Hyperbilirubinemie is de belangrijkste differentiële diagnose van carotenemie. Ook Lycopenemie, een oranjerode verkleuring van de huid is een differentiële diagnose voor carotenemie. Lycopenemie is geassocieerd met een overmatige opname van lycopeen die te vinden is in tomaten en bieten.

Behandeling

Carotenidemie is op zichzelf onschadelijk en behoeft geen medische behandeling. Wanneer de patiënt stopt met de inname van grote hoeveelheden caroteen, zal de huidskleur weer normaal worden. Soms neemt dit wel enkele maanden in beslag. Wanneer baby’s vitaminesupplementen moeten nemen die leiden tot een oranje huidverkleuring, mogen de ouders hiermee niet stoppen tenzij de arts een ander advies geeft. Bij onderliggende aandoeningen die leiden tot carotinemie, hangt de behandeling volledig af van de oorzaak.

Prognose van goedaardige aandoening

Een dieet met weinig caroteen leidt meestal tot geleidelijke verdwijning van de gele huidverkleuring waardoor de vooruitzichten bij de meeste patiënten uitstekend zijn.

Complicaties van oranje verkleuring van huid

Complicaties zijn zeldzaam bij door voeding veroorzaakte carotenemie. Vitamine A-vergiftiging (vitaminose A) treedt niet op, zelfs niet bij de inname van erg grote hoeveelheden caroteen, omdat de omzetting van caroteen in vitamine A langzaam plaatsvindt. Amenorroe (afwezige menstruatie) is mogelijk wel geassocieerd met carotenemie. Dit komt voor bij patiënten die een puur of overwegend vegetarisch dieet zonder rood vlees gebruiken. Door aanpassingen in de voeding is het mogelijk om het caroteenniveau te verlagen, wat op zijn beurt de menstruatiecyclus normaliseert.

Lees verder

• Oranje tong: Oorzaken en symptomen van oranje tongkleur