Carotenemie: Oranje huid door inname van carotenoïden

Caroteen is een plantaardig pigment en de belangrijkste voorloper van vitamine A. In de mucosale cellen van de dunne darm wordt caroteen omgezet in vitamine A. Caroteen wordt uitgescheiden via de ontlasting, huid en urine. Carotenoïden maken normaal deel uit van onze voeding en dragen bij aan de huidskleur en bescherming tegen zonnebrand. Overmatige en langdurige inname van carotenoïden via voeding (zoals wortelen en pompoenen) kan echter leiden tot een oranje verkleuring van de huid, een aandoening die bekend staat als carotenemie. Hoewel deze aandoening onschadelijk en omkeerbaar is, kan het cosmetisch storend zijn. Aanpassing van het dieet of behandeling van onderliggende problemen zorgt ervoor dat de huidskleur weer normaal wordt.

• Synoniemen van carotenemie
• Oorzaken: Door overmatige en langdurige inname van carotenoïden
• Aandoeningen
• Behandeling van huidziekten
• Voeding
• Risicofactoren van oranje verkleuring van huid
• Symptomen: Gele tot oranje huidskleur
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose van goedaardige aandoening
• Complicaties van oranje verkleuring van huid
• Preventie en aanbevelingen
• Praktische tips voor het omgaan met carotenemie
• Beperk je inname van carotenoïden
• Eet gevarieerd
• Raadpleeg een arts bij zorgen
• Misvattingen rond carotenemie
• Carotenemie is een vorm van geelzucht
• Carotenemie duidt op een gevaarlijke ophoping van vitaminen
• Alleen wortels kunnen carotenemie veroorzaken
• Carotenemie is een teken van lever- of nierproblemen
• Carotenemie komt alleen voor bij volwassenen
• Carotenemie is een vorm van allergie
• De verkleuring verdwijnt niet meer

Synoniemen van carotenemie

Carotenemie staat ook bekend onder andere namen zoals:

• carotenodermie
• carotenose
• xanthemie

Oorzaken: Door overmatige en langdurige inname van carotenoïden

Aandoeningen

Carotenodermie kan geassocieerd zijn met verschillende aandoeningen, zoals:

• anorexia nervosa
• diabetes mellitus (suikerziekte)
• aangeboren stofwisselingsaandoeningen
• leverziekten (verminderde omzetting van carotenoïden in retinol)
• nefrotisch syndroom (nierziekte met te veel eiwit in de urine) en andere nieraandoeningen
• hypothyreoïdie (traag werkende schildklier)

Behandeling van huidziekten

Carotenodermie kan ook het gevolg zijn van een bètacarotenoïde behandeling voor lichtgevoelige huidaandoeningen zoals erytropoëtische protoporfyrie (symptomen aan huid en lever door blootstelling aan zon- of kunstlicht). De arts schrijft bètacaroteen voor in hoeveelheden die de huid kunnen verkleuren.

Voeding

De meest voorkomende oorzaak van carotenodermie is een langdurige en overmatige consumptie van carotenoïdenrijke voedingsmiddelen. Ook voedingssupplementen met caroteen kunnen leiden tot verhoogde serumcarotenoïden.

Voedingsmiddelen die rijk zijn aan carotenoïden zijn onder andere:

• abrikozen
• ananas
• appels
• asperges
• bieten
• boerenkool
• bonen
• boter
• broccoli
• cantaloupe
• eieren
• gele maïs
• kaas
• kiwi
• komkommers
• kool
• luzerne
• mango's
• mosterd
• palmolie (ongeraffineerd)
• papaja
• perziken
• peterselie
• pompoenen
• pruimen
• sinaasappels
• sla
• spinazie
• spruitjes
• squash
• tomaten
• vijgen
• wortelen
• zeewier
• zoete aardappelen

Risicofactoren van oranje verkleuring van huid

Carotenemie komt het meest voor bij vegetariërs, baby’s en jonge kinderen, omdat zij vaak grote hoeveelheden wortelen binnenkrijgen via babyvoeding. De aandoening is gemakkelijker waar te nemen bij patiënten met een lichte huidskleur.

Symptomen: Gele tot oranje huidskleur

Bij patiënten met een lichte huidskleur zijn de tekenen van carotenemie duidelijk zichtbaar als een oranje verkleuring van de handpalmen en voetzolen. Bij patiënten met een donkere huidskleur is de oranje kleur vooral merkbaar op de voetzolen. Omdat caroteen wordt uitgescheiden door talgklieren en zweet, is de oranje kleur vooral zichtbaar in gebieden waar men veel zweet. Kunstlicht kan de verkleuring versterken. Als er een onderliggende aandoening is, kunnen ook symptomen zoals jeuk en gewichtsverlies optreden.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
Carotenemie wordt gekenmerkt door een gele of oranje kleur van de huid. Een geschiedenis van overmatige caroteenopname in de voeding komt meestal naar voren tijdens een vraaggesprek met de patiënt (of diens ouders). Verhoogde bètacaroteengehalten in het bloed worden bevestigd via een bloedonderzoek.

Differentiële diagnose
Carotenemie veroorzaakt geen oranje verkleuring van het oogbindvlies en is daardoor te onderscheiden van geelzucht, waarbij dit symptoom wel optreedt. Hyperbilirubinemie is de belangrijkste differentiële diagnose van carotenemie. Lycopenemie, een oranjerode verkleuring van de huid door overmatige inname van lycopeen uit tomaten en bieten, is een andere differentiële diagnose.

Behandeling

Carotenemie is op zichzelf onschadelijk en vereist geen medische behandeling. Wanneer de patiënt stopt met het consumeren van grote hoeveelheden caroteen, zal de huidskleur geleidelijk weer normaal worden. Dit proces kan enkele maanden duren. Ouders van baby's die vitaminesupplementen gebruiken, mogen hiermee niet stoppen zonder advies van een arts. Bij onderliggende aandoeningen die leiden tot carotenemie, hangt de behandeling af van de specifieke oorzaak.

Prognose van goedaardige aandoening

Een dieet met weinig caroteen leidt meestal tot een geleidelijke verdwijning van de oranje huidverkleuring. De vooruitzichten bij de meeste patiënten zijn uitstekend.

Complicaties van oranje verkleuring van huid

Complicaties zijn zeldzaam bij door voeding veroorzaakte carotenemie. Vitamine A-vergiftiging (vitaminose A) treedt niet op, zelfs niet bij zeer hoge inname van caroteen, omdat de omzetting van caroteen in vitamine A langzaam verloopt. Amenorroe (afwezige menstruatie) kan voorkomen bij patiënten met een overwegend vegetarisch dieet zonder rood vlees. Door aanpassingen in de voeding kan het caroteenniveau verlaagd worden, wat de menstruatiecyclus normaliseert.

Preventie en aanbevelingen

Om carotenemie te voorkomen, is het belangrijk een evenwichtig voedingspatroon te handhaven en overmatige consumptie van carotenoïdenrijke voedingsmiddelen te vermijden. Voor baby's en jonge kinderen is het raadzaam variatie aan te brengen in hun voeding om een teveel aan caroteen te voorkomen. Het raadplegen van een voedingsdeskundige kan nuttig zijn voor mensen met specifieke dieetwensen of onderliggende aandoeningen.

Praktische tips voor het omgaan met carotenemie

Carotenemie is een aandoening waarbij je huid een oranje tint krijgt door een overmatige inname van carotenoïden, die veel voorkomen in groenten zoals wortelen en pompoen.

Beperk je inname van carotenoïden

Carotenemie wordt vaak veroorzaakt door een overmatige consumptie van voedingsmiddelen die rijk zijn aan carotenoïden. Als je merkt dat je huid verkleurt, probeer dan de inname van wortelen, pompoen en andere gele of oranje groenten te verminderen.

Eet gevarieerd

Om een evenwichtig voedingspatroon te behouden, eet een gevarieerd scala aan groenten en fruit in verschillende kleuren. Dit zorgt ervoor dat je een breed spectrum aan voedingsstoffen binnenkrijgt, zonder je te veel te richten op één soort.

Raadpleeg een arts bij zorgen

Carotenemie is meestal onschadelijk, maar als je je zorgen maakt of andere symptomen ervaart, zoals huidirritatie of een verandering in gezondheid, neem dan contact op met je arts. Hij of zij kan je adviseren of verdere tests nodig zijn.

Misvattingen rond carotenemie

Carotenemie is een onschuldige aandoening waarbij de huid een geel-oranje tint krijgt door een overmatige inname van carotenoïden, vooral uit groenten zoals wortels en zoete aardappelen. Ondanks de goedaardige aard bestaan er veel misvattingen over deze verkleuring en de mogelijke gevolgen ervan.

Carotenemie is een vorm van geelzucht

Hoewel de huid een gelige kleur krijgt, wordt carotenemie niet veroorzaakt door leverproblemen en heeft het niets te maken met geelzucht. Bij geelzucht ontstaat de verkleuring door een ophoping van bilirubine, wat kan wijzen op een probleem met de lever, galwegen of bloedafbraak. Bij carotenemie is de verkleuring onschuldig en beperkt tot de huid, zonder andere symptomen.

Carotenemie duidt op een gevaarlijke ophoping van vitaminen

Carotenemie ontstaat door een verhoogde consumptie van carotenoïden, die in het lichaam worden omgezet in vitamine A, maar het leidt niet tot een schadelijke overmaat. Dit in tegenstelling tot een overdosis retinol, een vorm van vitamine A die in dierlijke producten voorkomt. De hoeveelheid vitaminen uit plantaardige bronnen wordt door het lichaam goed gereguleerd en leidt zelden tot toxiciteit.

Alleen wortels kunnen carotenemie veroorzaken

Hoewel wortels veel carotenoïden bevatten, zijn ze niet de enige voedingsbron die carotenemie kan veroorzaken. Andere groenten zoals zoete aardappelen, pompoenen, spinazie en mango’s bevatten ook veel carotenoïden en kunnen bijdragen aan de huidverkleuring. Een evenwichtig voedingspatroon met variatie voorkomt overmatige ophoping.

Carotenemie is een teken van lever- of nierproblemen

De verkleuring bij carotenemie wordt niet veroorzaakt door een slecht functionerende nier of lever. In tegenstelling tot geelzucht of andere medische aandoeningen, blijven de slijmvliezen en oogwit bij carotenemie normaal van kleur, wat een belangrijk onderscheid maakt.

Carotenemie komt alleen voor bij volwassenen

Ook baby’s en jonge kinderen kunnen carotenemie ontwikkelen, vooral als ze veel wortel- of pompoenpuree eten. Ouders kunnen zich hierdoor zorgen maken, maar de verkleuring is onschuldig en verdwijnt vanzelf bij een gevarieerder dieet. Dit maakt carotenemie een bekend fenomeen bij de baby- en peutervoeding.

Carotenemie is een vorm van allergie

Carotenemie wordt niet veroorzaakt door een allergie of overgevoeligheidsreactie. Het is een puur voedingsgerelateerd fenomeen dat optreedt bij een hoge inname van carotenoïden en is niet gekoppeld aan het immuunsysteem.

De verkleuring verdwijnt niet meer

Carotenemie is volledig omkeerbaar. Zodra de inname van carotenoïderijke voeding wordt verminderd, verdwijnt de verkleuring binnen enkele weken tot maanden. Er is geen medische behandeling nodig; een aanpassing van het dieet is voldoende om de normale huidskleur te herstellen.

Lees verder

• Oranje tong: Oorzaken en symptomen van oranje tongkleur