Hoofdpijn tijdens zwangerschap: oorzaken en voorkómen

Hoofdpijn tijdens zwangerschap of zwangerschapshoofdpijn komt vaak voor. Wat kan hoofdpijn tijdens zwangerschap betekenen? Hoofdpijn is is een van de meest voorkomende ongemakken en klachten tijdens de zwangerschap. Hoofdpijn komt vooral voor tijdens het eerste trimester (het begin van de zwangerschap). Hoofdpijn tijdens zwangerschap kan echter ook voorkomen tijdens het tweede of derde trimester. Het is niet mogelijk om hoofdpijn volledig uit te bannen tijdens de zwangerschap. Er zijn een aantal leefregels die een zwangere in acht kan nemen om de kans op hoofdpijn tijdens de zwangerschap te verkleinen. Het is essentieel dat zwangere vrouwen voldoende rust nemen, goed gehydrateerd blijven en eventuele triggers vermijden, zoals bepaalde voedingsmiddelen of stressvolle situaties. Tevens is het raadzaam om regelmatig kleine maaltijden te eten en een gezonde levensstijl te handhaven, met regelmatige lichaamsbeweging, om de algehele gezondheid te bevorderen tijdens deze bijzondere periode.

• Hoofdpijn tijdens de zwangerschap
• Mogelijke oorzaken
• Hoofdpijn tijdens de zwangerschap een waarschuwingssignaal?
• Soorten hoofdpijn
• Spanningshoofdpijn
• Migraine
• Sinushoofdpijn
• Clusterhoofdpijn
• Het voorkómen van hoofdpijn tijdens de zwangerschap
• Voorkom uitdroging
• Vermijd bepaald eten en drinken
• Triggers vermijden
• Niet roken
• Regelmatig eten
• Goede houding
• Gevarieerd en gezond eten
• Voldoende rust en slaap
• Lichaamsbeweging
• Vermijd spanning
• Wat kun je zelf doen tegen hoofdpijn tijdens de zwangerschap?
• Paracetamol bij hoofdpijn tijdens zwangerschap

Hoofdpijn tijdens de zwangerschap

Hoofdpijn tijdens de zwangerschap is een courante klacht. Hoofdpijn kan optreden op elk moment tijdens de zwangerschap, maar het doet zich vooral voor tijdens het eerste en derde trimester. De zogeheten 'spanningshoofdpijn' komt het meeste voor. Dit type hoofdpijn voelt aan als een drukkende pijn of een constante doffe pijn aan beide zijden van het hoofd of de achterkant van het hoofd en de nek. Iemand die gevoelig is voor spanningshoofdpijn, kan er tijdens de zwangerschap meer last van hebben.

Mogelijke oorzaken

Hoofdpijn tijdens het derde trimester van de zwangerschap houdt vaak verband met een slechte houding en spanning van het torsen van extra gewicht. Hoofdpijn tijdens het derde trimester kan echter ook worden veroorzaakt door een aandoening die pre-eclampsie of zwangerschapsvergiftiging wordt genoemd. Tijdens de zwangerschapscontroles kan de verloskundige, arts of gynaecoloog er achter komen dat de zwangere vrouw lijdt aan zwangerschapsvergiftiging.

Als ernstige zwangerschapsvergiftiging is geconstateerd, is er vaak maar één oplossing om het leven van de moeder niet verder in gevaar te brengen: het halen van de baby. Als je baby echter nog niet volgroeid is, is dit geen wenselijke oplossing. In ernstige gevallen kan je baby zelfs overlijden. Soms wordt de bevalling ingeleid, vaak krijg je een keizersnede. Als je zwangerschapsvergiftiging hebt zullen er allerlei onderzoeken worden verricht om de zwangerschap in de juiste banen te kunnen leiden.

Een toename van hoofdpijn tijdens het eerste trimester kan worden veroorzaakt door de sterke stijging van hormonen en de toename van het bloedvolume in het lichaam als gevolg van de zwangerschap. Deze hoofdpijn kan worden verergerd of versterkt door spanningen of een slechte houding. Andere mogelijke boosdoeners zijn plotselinge cafeïne-onthouding, gebrek aan slaap of algemene vermoeidheid, verstopping van de sinussen (bijholten), allergieën, vermoeide ogen, depressie, honger en uitdroging (dehydratie).

Hoofdpijn tijdens de zwangerschap een waarschuwingssignaal?

Soms kan hoofdpijn tijdens de zwangerschap wijzen op iets ernstigs. In het tweede (week 13 tot 27 van de zwangerschap) of derde trimester van de zwangerschap (week 28 tot de week van je bevalling) kan hoofdpijn een teken zijn van pre-eclampsie, een ernstige zwangerschapsgeïnduceerde aandoening die wordt gekenmerkt door hoge bloeddruk. Andere symptomen van pre-eclampsie zijn een ongewone hoeveelheid eiwit in de urine, visusveranderingen en lever- en nierafwijkingen.

Als je voor de eerste keer last hebt van migraine of een andere ernstige hoofdpijn en paracetamol biedt geen verlichting, bel dan je huisarts.

Soorten hoofdpijn

Er zijn meerdere soorten hoofdpijn, zoals onder meer:

Spanningshoofdpijn

Spanningshoofdpijn is de meest voorkomende vorm van hoofdpijn. Het kan aanvoelen als een knellende pijn of een gestage doffe pijn aan beide kanten van je hoofd of aan de achterkant van je nek. Als je altijd al vatbaar bent geweest voor spanningshoofdpijn, kán zwangerschap het probleem alleen maar erger maken.

Migraine

Migraine veroorzaakt matige tot hevige kloppende pijn, meestal aan één kant van het hoofd. Het kan ook gepaard gaan met andere symptomen, zoals misselijkheid, braken of gevoeligheid voor licht en geluid. Een migraineaanval duurt 4 tot 72 uur. Veel vrouwen ervaren dat hun migraine verbetert in de latere stadia van de zwangerschap, wanneer het niveau van het hormoon oestrogeen stabiliseert. Andere vrouwen bemerken tijdens de zwangerschap evenwel geen verandering van hun migraine.

Sinushoofdpijn

Sinushoofdpijn voelt meestal aan als druk of pijn in de wangen, rond de ogen en in je voorhoofd. Deze vorm van hoofdpijn treedt meestal op na een verkoudheid, een infectie van de luchtwegen of een bijholteontsteking, en het komt niet zo vaak voor als je zou denken.

Clusterhoofdpijn

Clusterhoofdpijn komt veel minder vaak voor en deze hoofdpijn lijkt niet te worden beïnvloed door zwangerschap. Clusterhoofdpijn wordt gekenmerkt door plotselinge, hevige pijn meestal rond een oog of slaap, soms met tranende ogen of een verstopte neus. Deze hoofdpijn heeft de neiging om elke dag op hetzelfde tijdstip te verschijnen, vaak een paar uur na het inslapen, gedurende weken of maanden.

Het voorkómen van hoofdpijn tijdens de zwangerschap

Het is niet mogelijk om hoofdpijn volledig uit te bannen tijdens de zwangerschap, maar er zijn een aantal leefregels die je in acht kunt nemen om de kans op hoofdpijn tijdens de zwangerschap te reduceren. Hieronder staan enkele tips die zwangere vrouwen kunnen helpen bij het voorkómen van hoofdpijn en om tegelijk de algehele gezondheid te verbeteren.

Voorkom uitdroging

Drink voldoende water teneinde uitdroging te voorkómen. Drink minstens acht glazen water per dag.

Vermijd bepaald eten en drinken

Vermijd voedsel dat hoofdpijn kan triggeren, zoals chocolade, oude kaas, alcohol (mag sowieso niet tijdens de zwangerschap aangezien alcohol een giftige stof is die reeds in geringe mate schadelijk kan zijn voor het ongeboren kind) en voorbewerkt vlees (zoals salami of boterhamworst).

Triggers vermijden

Je kunt ook de kans op migraine verminderen door bepaalde uitlokkende factoren van migraine te vermijden. Mogelijke triggers zijn onder meer:

• chocolade
• alcohol (sowieso geldt dat je tijdens de zwangerschap geen alcohol moet drinken)
• yoghurt
• oude kaas
• pinda’s
  Vermijd voedsel wat hoofdpijn kan uitlokken zoals chocolade / Bron: Africa Studio/Shutterstock.com
• brood met verse gist
• conserven van vlees
• zure room
• mononatriumglutamaat (MSG), ook bekend als Ve-Tsin of E621
• nitrieten en nitraten (veel voorkomend in vleeswaren zoals hotdogs, salami en spek)
• kunstmatige zoetstoffen
• Andere voedingsmiddelen die een migraine kunnen veroorzaken, zijn onder andere:
• bepaalde bonen en noten
• bepaald vers fruit (waaronde bananen, papaja's, avocado's en citrus)
• gerookte vis
• gefermenteerd (bijvoorbeeld zuurkool)

Andere triggers kunnen zijn:

• in het oog springende of flikkerende lichten
• harde geluiden
• overmatige hitte of kou
• sterke geuren
• tabaksrook

Niet roken

Rook niet tijdens de zwangerschap. Roken is een belangrijke trigger van hoofdpijn. Bovendien kan roken de groei, alsook de verstandelijke ontwikkeling van een kind beïnvloeden.

Regelmatig eten

Sla geen maaltijden over. Hierdoor kan je last krijgen van hoofdpijn, die wordt veroorzaakt door een te laag bloedsuikerspiegel.

Goede houding

Neem een goede lichaamshouding in acht. Een slechte lichaamshouding kan spanning rond de hoofd- en nekspieren creëren.

Gevarieerd en gezond eten

Eet gevarieerd en gezond. Vermijd het eten van junkfood en snoep tijdens de zwangerschap, want dit veroorzaakt sterke schommelingen in de bloedsuikerspiegel.

Voldoende rust en slaap

Neem voldoende (nacht)rust. Het is belangrijk om genoeg rust te krijgen tijdens de zwangerschap. Soms leidt vermoeidheid tot hoofdpijn. Een goed uitgerust lichaam kan hoofdpijn voorkómen.

Lichaamsbeweging

Neem voldoende lichaamsbeweging.

Vermijd spanning

Vermijd emotionele stress en spanning, aangezien dit kan leiden tot hoofdpijn en andere klachten.

Wat kun je zelf doen tegen hoofdpijn tijdens de zwangerschap?

Hoe kun je zelf hoofdpijn tijdens de zwangerschap tegengaan of behandelen? De volgende maatregelen kunnen verlichting van de klachten bieden.

• Lokaliseer de plaats van de pijn en druk twee tot drie minuten op deze plek om de pijn te verlichten.
• Masseer de hoofdhuid door de vingertoppen op de huid te zetten en deze rond te draaien en tijdens het draaien schuiven de vingers niet over de huid.
  Wazig zien / Bron: Gene Hunt, Flickr (CC BY-2.0)
• Bij spanningshoofdpijn kan lichaamsbeweging uitkomst bieden.
• Soms helpt het om een frisse neus te halen.
• Drink water en eet iets (geen snack) om de bloedsuikerspiegel in balans te brengen.
• Soms helpt een dutje om de hoofdpijn te laten zakken.

Neem contact op met de huisarts wanneer de hoofdpijn gepaard gaat met gezichtsstoornissen zoals vaag of wazig zien, pijn in de rechter bovenbuik en zwelling van handen en gezicht. In dat geval kan er sprake zijn van zwangerschapshypertensie en dat vereist medische behandeling, aangezien hoge bloeddruk gevaarlijk kan zijn voor zowel de moeder als het ongeboren kind.

Paracetamol bij hoofdpijn tijdens zwangerschap

Paracetamol wordt gebruikt bij verschillende soorten pijn, zoals hoofdpijn en migraine en is zonder recept verkrijgbaar. De bijsluiter vermeldt ten aanzien van paracetamol bij zwangerschap:

U kunt Paracetamol in beperkte mate gebruiken. Dit betekent niet langer dan een week achtereen en niet meer dan vier tabletten (2 gram) per dag. Het wordt in die dosering al jarenlang gebruikt door zwangere vrouwen, zonder nadelige gevolgen voor het kind. Heeft u meer dan vier tabletten per dag nodig, overleg dan eerst met uw arts. Heeft u langdurig Paracetamol nodig, bijvoorbeeld langer dan een week, overleg dan ook eerst met uw arts.¹

Noot:

1. http://www.thuisapotheek.nl/geneesmiddelen/paracetamol

Lees verder

• Hoofdpijn voorhoofd, achterhoofd, achter de ogen, vanuit nek
• Migraine: symptomen, oorzaken, behandeling en complicaties
• Spanningshoofdpijn: symptomen, behandeling en voorkomen
• Hoofdpijn en zwanger: mogelijke oorzaken en wat te doen?