Eten, drinken, medicijnen en medicinale planten bij diarree

Als het om diarree gaat, is iedereen het erover eens: het is ongemakkelijk en je wilt er zo snel mogelijk vanaf. De oorzaken van dunne ontlasting zijn divers. Acute diarree wordt meestal veroorzaakt door een ontsteking van de maag en darmen (buikgriep). Voedselvergiftiging is ook een veel geziene oorzaak van diarree. Dunne ontlasting wordt vaak genoemd als mogelijke bijwerking bij het gebruik van bepaalde medicijnen. Als de diarree lang aanhoudt, is het raadzaam je huisarts te raadplegen. Dan kunnen chronische darmontstekingen, stofwisselingsziekten of voedselintoleranties worden uitgesloten. Als je diarree hebt, moet je ervoor zorgen dat je je vocht- en elektrolytenbalans weer in evenwicht brengt en zo gezond mogelijk blijft eten, eventueel in kleinere porties. Onder de geneeskrachtige planten worden vooral tormentil, vlozaad (psyllium), bosbessen en kamille aanbevolen.

• Medicijnen bij diarree: welke middelen zijn er tegen diarree?
• Acute diarree
• Chronische diarree
• Wat kun je het beste drinken als je diarree hebt?
• Voldoende drinken
• Welke thee bij diarree?
• ORS om vocht en mineralen aan te vullen
• Wat kun je het beste eten als je diarree hebt?
• Slappe thee met beschuit?
• Let op hygiëne bij de bereiding van voedsel
• Probiotica kunnen doeltreffend zijn tegen diarree
• Medicinale planten bij diarree
• Tormentil
• Kamillethee
• Vlozaad en lijnzaad
• Gember
• Pepermunt
• Kurkuma
• Bosbessen
• Mirre

Medicijnen bij diarree: welke middelen zijn er tegen diarree?

Acute diarree

Meestal is bij acute diarree geen behandeling nodig en zullen de klachten vaak binnen enkele dagen verminderen. Bij aanhoudende diarree, buikkrampen, darmkrampen en/of koorts is het verstandig de huisarts te raadplegen voor verder onderzoek doen. Als de boosdoener een bacterie of parasiet is, kan een antibioticum worden voorschrijven.

Bij acute diarree kun je beste geen diarreeremmers gebruiken zoals loperamide. Het is juist goed dat de ziekteverwekker die de diarree veroorzaakt zo snel mogelijk via de ontlasting het lichaam (de darm) verlaat. Het gebruik van een diarreeremmer kan ervoor zorg dragen dat de boosdoener (de bacterie of parasiet) zich in het darmslijmvlies gaat nestelen, waardoor je nog verder van huis bent.

Acute diarree kan in principe geen kwaad, tenzij je veel vocht verliest en moet braken. Het lichaam kan uitdrogen als je te veel vocht verliest. Vooral baby's kinderen onder de 2 jaar en oudere mensen (> 70 jaar) kunnen snel uitdrogen. In dat geval is een drankje met suikers en zouten (ORS) de beste behandeling. In dit drankje zitten suikers en zouten die het lichaam nodig heeft om vocht op te nemen en vast te houden. ORS is verkrijgbaar onder verschillende merknamen en het is zonder recept bij de apotheek of drogist verkrijgbaar. Meng ORS met water. Daarnaast mag je eten en drinken waar je zin in hebt.

Chronische diarree

Als je last hebt van chronische diarree, zal de behandeling afhankelijk zijn van de oorzaak. Chronische diarree kent verschillende oorzaken, zoals overgevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen of bepaalde darmziekten, zoals prikkelbaredarmsyndroom (PDS), ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Als de onderliggende ziekte wordt aangepakt, zal de diarree vaak ook verminderen. De (huis)arts zal – afhankelijk van de aard van de klachten en de oorzaak – voor langere tijd een diarreeremmer voorschrijven, zodat de klachten verminderen.

Wat kun je het beste drinken als je diarree hebt?

Voldoende drinken

Bij diarree verlies je veel vocht. Het is belangrijk om dit vocht aan te vullen, teneinde uitdroging te voorkomen. Drinken is extra belangrijk als je ook nog eens overgeeft. Drink bij diarree 2 tot 3 liter per dag, maar wel in kleine hoeveelheden tegelijk. Je kunt water, thee, heldere soep of bouillon, rijstewater of een ijslolly nemen. Je kunt het beste appelsap, perensap en druivensap links laten liggen zolang je diarree hebt.

Welke thee bij diarree?

Iedereen die langdurig last heeft van diarree (technische term diarree of diarree) verliest veel vocht en elektrolyten. Dit is vooral een probleem bij kinderen en ouderen. Daarom is de belangrijkste basisregel voor diarree: drinken, drinken, drinken. Niet-koolzuurhoudend mineraalwater of thee zijn geschikt. Het is het beste om ½ theelepel suiker of honing plus een snufje zout aan elk kopje thee toe te voegen. Maar welke thee is de juiste?

Aanbevolen theeën bij diarree:

• Pepermuntthee (etherische oliën hebben een antibacteriële en kiemdodende werking)
• Venkelthee (kalmeert de maag en darmen)
• Kamillethee (heeft een ontstekingsremmend effect)
• Zwarte thee (tannines helpen de vloeistof in de darm te binden. Hoe langer de thee trekt, hoe meer tannines deze bevat, laat het minstens vier minuten trekken. Let op: zwarte thee is niet geschikt voor kleine kinderen.)

ORS om vocht en mineralen aan te vullen

Om vocht en mineralen weer aan te vullen, kun je ORS drinken. ORS staat voor Oral Rehydration Solution en betekent in feite: 'vochtaanvulling, via de mond te nemen'. ORS is een oplossing met zouten, welke zonder recept van de huisarts verkrijgbaar is bij drogist of apotheek. Door de suiker wordt het water dat je drinkt sneller in de bloedbaan opgenomen en het zout vult de tekorten aan die je krijgt als gevolg van uitdroging.

Bij een verhoogde kans op uitdroging, kun je beste ORS nemen. Het gaat dan bijvoorbeeld om de volgende situaties:

• bij hevige diarree (ten minste 8 keer per dag), zolang de ontlasting waterdun is;
• als je meer dan vier keer per dag moet overgeven;
• als je bij diarree door koorts of braken extra veel vocht verliest; als je erg veel dorst hebt;
• als je ouder bent dan 70 jaar;
• als je tekenen vertoont van ernstige uitdroging, zal de huisarts je verwijzen naar het ziekenhuis waar je vocht toegediend krijgt.

Wat kun je het beste eten als je diarree hebt?

Slappe thee met beschuit?

Het advies om bij diarree alleen slappe thee met beschuit tot je te nemen, ligt anno 2024 ver achter ons. In principe kun je bij diarree alles eten waar je trek in hebt en – vanzelfsprekend – wat je kunt verdragen. Probeer wel zo gezond mogelijk te blijven eten, eventueel in kleinere porties als je dat beter verdraagt. Je hoeft geen speciaal dieet te volgen als je diarree hebt. Wel is het zo dat je eetlust meestal is afgenomen als je diarree hebt. Als je last hebt van buikkramp, kun je het beste verdeeld over de dag kleine porties eten. Als je diarree hebt, neemt je lichaam minder voedingsstoffen uit het eten op. Toch is het zo dat zelfs bij waterdunne diarree je lichaam vaak nog de helft van de calorieën opneemt.

Het is raadzaam om niet te veel suikerrijke voedingsmiddelen binnen te krijgen, in het bijzonder fructose dat veel voorkomt in koek, snoep, frisdranken en vruchtensappen. Suiker kan een negatief effect hebben op je darmen. Te veel suiker kan volgens het Diabetesfonds namelijk darmproblemen zoals diarree, buikpijn en een opgeblazen gevoel veroorzaken. Ook moet je te veel vet en vette producten tot je nemen. Dit werkt dunne ontlasting in de hand, omdat (te veel) vet het spijsverteringskanaal irriteert.

Let op hygiëne bij de bereiding van voedsel

Meestal ontstaat diarree door een darminfectie met virussen of bacteriën, welke via de mond in de darmen terechtkomen. De persoon met een darminfectie kan de ziekteverwekker via de ontlasting en het speeksel op een ander overdragen, bijvoorbeeld via het toilet, de vingers, de lichtschakelaar, deurknoppen, een kopieermachine, een toetsenbord of het keukengerei. De ziekteverwekkers kunnen dan op je vingers terechtkomen en als je daarna je mond, neus of ogen aanraakt, kan je besmet worden. De bacteriën of virussen komen in je spijsverteringskanaal terecht, alwaar ze diarree kunnen veroorzaken.

De beste manier om diarree veroorzaakt door een infectie te voorkomen, is om je handen schoon te houden en uit de buurt te blijven van mensen die ziek zijn. Goede algemene (hand)hygiëne en het verminderen van de blootstelling aan potentiële ziekteverwekkers, zijn de belangrijkste manieren om je spijsvertering gezond te houden en diarree te voorkomen.

Neem deze hygiëne tips in acht:

• Was altijd je handen voordat je gaat eten of voedsel gaat bereiden en na het gebruik van het toilet;
• Was altijd je handen nadat je in contact bent geweest met huisdieren of als je in contact bent gekomen met hun ontlasting;
• Was (gebruikt) eet- en drinkgerei goed af, ter voorkoming van (her)besmetting;
• Maak de toiletten vaker schoon en sla hierbij niet de deurknop, kraan, trekker en vloer over;
• Gebruik bij het handen wassen vloeibare zeep en papieren handdoekjes.

Probiotica kunnen doeltreffend zijn tegen diarree

Verschillende onderzoeken laten zien dat sommige probiotica doeltreffend kunnen zijn tegen diarree, vooral bij baby's. probioticum is een voedingsmiddel met micro-organismen dat, als het in voldoende hoeveelheid ingenomen wordt, een heilzaam effect heeft dat sterker is dan bij algemene voeding. Je arts of apotheker kan je hierin adviseren en je de best gedocumenteerde en meest wetenschappelijk bestudeerde stammen aanraden.

Medicinale planten bij diarree

Tormentil

Tormentil (Potentilla erecta), een medicinale plant met een hoog tanninegehalte, is zeer effectief bij diarree. Een thee gemaakt van gelijke delen zilverschoon (Argentina anserina,) en wortels van de tormentil, gaat diarree tegen en verlicht krampen in de maag en darmen.

Kamillethee

Thee, in het bijzonder kamillethee, kan erg behulpzaam zijn bij het kalmeren van het maag-darmkanaal zodat het weer adequaat vocht kan opnemen.

Vlozaad en lijnzaad

Vulstoffen (lijnzaad, zemelen en vlozaad) nemen de overtollige vloeistof op en zouden ook gifstoffen binden.

Gember

Gember heeft ontstekingsremmende eigenschappen en kan uitkomst bieden bij spijsverteringsproblemen. Je kunt gemberthee maken door verse gemberwortel te schillen en in heet water te laten trekken. Lekker en hartstikke gezond.

Pepermunt

Pepermunt heeft krampstillende eigenschappen en laat je darmen ontspannen. Je kunt pepermuntthee drinken om de symptomen van diarree te verlichten.

Kurkuma

Ook kurkuma heeft ontstekingsremmende eigenschappen en kan verlichting bieden van maag- en darmproblemen, waaronder diarree. Je kunt kurkuma toevoegen aan warme melk of water om een geneeskrachtig brouwseltje te maken.

Bosbessen

In blauwe bosbessen zit onder meer quercetine (= natuurlijke kleurstof), wat wordt beschouwd als een krachtige antioxidant die helpt om ontstekingen in je lichaam aan te pakken. Bosbessen hebben samentrekkende eigenschappen en kunnen daarom ook soelaas bieden bij het verminderen van diarree. Je kunt verse bosbessen eten of bosbessenthee drinken.

Mirre

Mirre versterkt de darmbarrière en gaat diarree tegen.

Lees verder

• Diarree: symptomen, oorzaken & waterige ontlasting stoppen
• Chronische diarree: oorzaken van aanhoudende diarree
• Buikpijn en diarree, geen eetlust, overgeven, moe, hoofdpijn
• Oranje diarree: oorzaken en symptomen van dunne oranje poep
• Darmklachten en diarree: symptomen, oorzaak en behandeling