Nummulair eczeem: Huidziekte met rode muntvormige vlekken

Nummulair eczeem is een huidaandoening waarbij jeukende, rode, schilferende vlekken op de huid ontstaan. Het woord “nummulair” is afkomstig van het Latijnse woord voor “muntstuk” omdat de vlekken bij de huidziekte doen denken aan de vorm van een muntstuk. De exacte oorzaak van nummulair eczeem is anno oktober 2020 onbekend maar is wellicht multifactorieel. Meerdere aandoeningen en omgevingsfactoren zijn dan ook gekend voor de huidziekte. De behandeling van deze muntvormige vlekken bestaan uit zelfzorgmaatregelen in combinatie met medicijnen. De ziekte kent tot slot een chronisch verloop, waarbij de symptomen soms na weken of maanden pas verdwijnen om dan op een later tijdstip weer op te flakkeren.

• Synoniemen
• Epidemiologie huidziekte
• Oorzaken en risicofactoren nummulair eczeem
• Alarmsymptomen
• Symptomen: Rode muntvormige vlekken op de huid
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling huidaandoening
• Prognose van chronische ziekte
• Complicaties van ernstige jeuk
• Preventie
• Praktische tips voor het leven met nummulair eczeem
• Gebruik een milde, verzachtende crème
• Vermijd triggers zoals droge lucht en zeep
• Gebruik voorgeschreven medicijnen
• Misvattingen rond nummulair eczeem
• Nummulair eczeem is besmettelijk
• Allergieën zijn de enige oorzaak van nummulair eczeem
• Mensen met nummulair eczeem hebben een huidziekte die niet te behandelen is
• Nummulair eczeem komt alleen voor bij volwassenen
• Voeding heeft geen invloed op nummulair eczeem
• Nummulair eczeem is een probleem van de huid en heeft niets met het immuunsysteem te maken
• Een warme en vochtige omgeving helpt bij de genezing van nummulair eczeem

Synoniemen

Andere termen voor nummulair eczeem zijn:

• discoïde eczeem
• eczema nummulare
• nummulaire dermatitis

Epidemiologie huidziekte

Ongeveer 2 op de 1.000 mensen lijdt aan nummulair eczeem. De vrij frequente huidaandoening tast zowel mannen als vrouwen aan, maar mannen lijden wel vaker aan de ziekte dan vrouwen. De eerste uitbraak van de symptomen gebeurt veelal bij mannen tussen de 55 en 65 jaar oud. Bij vrouwen met de huidziekte starten de symptomen veelal reeds op jongere leeftijd. Zowel tieners als jongvolwassenen van het vrouwelijke geslacht krijgen dan namelijk al te maken met symptomen. Kinderen zijn zelden getroffen. Verder is geen raciale voorliefde aanwezig bij deze huidaandoening.

Oorzaken en risicofactoren nummulair eczeem

De specifieke oorzaak van nummulair eczeem is onbekend. De ziekte treedt echter vaker op wanneer een aantal aandoeningen en omgevingsfactoren aanwezig zijn. Meestal is sprake van een combinatie van enkele factoren. Niet altijd zijn echter aandoeningen of uitlokkende factoren bekend bij nummulair eczeem. De huidaandoening ontstaat bijgevolg ook zonder duidelijke aanleiding.

Aandoeningen en medische behandelingen
Bij volgende aandoeningen en medische behandelingen komt de huidziekte vaker tot stand:

• atopische dermatitis (atopisch eczeem: huidziekte met jeuk)
• bepaalde behandelingen waarbij goud, kwik en andere materialen gebruikt worden zoals bij een tandimplantaat, een borstreconstructie, …
• een (zeer) droge huid (xerose)
• een huidinfectie door huismijtmijten, door Candida albicans
• een huidletsel zoals een brandwonde of schuring / wrijving
• een infectie van de tanden en/of luchtwegen

Omgevingsfactoren
Ook enkele omgevingsfactoren zorgen bij een aantal patiënten sneller voor klachten:

• de blootstelling aan verschillende contactallergenen waardoor een allergische reactie ontstaat door contact met chemicaliën, conserveringsmiddelen, parfums, …
• een insectenbeet
• emotionele stress
• het gebruik van bepaalde geneesmiddelen zoals “isotretinoïne’ en “interferon”. Isotretinoïne is een geneesmiddel dat de arts soms inzet bij de behandeling van ernstige acne (huidaandoening met ontsteking van talgklieren). Ook TNF-remmers (medicijnen die de vorming van tumoren remmen) leiden mogelijk tot genormaliseerde nummulaire letsels.
• het weer (vooral in de winterperiode, bij koud weer en bij een lage luchtvochtigheid)
• huidirritatie door het gebruik van cosmetica, shampoo, zeep, …

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van nummulair eczeem omvatten ronde, jeukende vlekken op de huid die vaak met korstjes en schilfering gepaard gaan. Ernstige gevallen kunnen leiden tot krabben en secundaire infecties. Bij het optreden van uitgebreide of ernstige huidveranderingen moet medische hulp worden gezocht.

Symptomen: Rode muntvormige vlekken op de huid

Algemeen
De symptomen treden op in opflakkeringen. Dit houdt in dat de patiënt zich soms presenteert met symptomen die weken of maanden aanwezig zijn en vervolgens weer verdwijnen, maar na verloop van tijd weer terugkeren. Voorts hebben de symptomen de neiging om af te nemen na de puberteit. De klachten komen het vaakst voor op de benen, maar de romp, de armen, de handen en de voeten zijn soms ook getroffen. Tot slot zijn de meeste symptomen symmetrisch.

Uiterlijk van de vlekken
Nummulair eczeem oogt anders dan andere vormen van eczeem. De huidvlekken starten als een groep van kleine, rode, roze tot bruine schilferige blaasjes en plekjes. Daarnaast zijn blaarachtige huidzweren aanwezig waaruit mogelijk ontstekingsvocht komt (nattende zweren). Vervolgens vergroten de zweren en vloeien ze samen waardoor muntvormige (Latijnse vertaling van “nummulair”) tot ovaalvormige vlekken van één tot vier centimeter groot ontstaan. De soms sterk jeukende, brandende of stekende vlekken hebben een scherp begrensde rand. De huid tussen de vlekken is meestal onaangetast maar is bij een aantal patiënten snel geïrriteerd.

Secundaire bacteriële infectie
Soms ontstaat een secundaire bacteriële huidinfectie, meestal veroorzaakt door stafylokokken. Vooral de stafylokokkenbacterie Staphylococcus aureus is de boesdoener van deze secundaire infectie. Hierbij ontstaat gelig wondvocht op de huidplek, wat later indroogt en waarop dan korstvorming ontstaat.

Diagnose en onderzoeken

Sommige chronische letsels zijn niet te onderscheiden van lichen simplex chronicus (huidziekte met jeuk door het krabben). Omdat nummulair eczeem verder soms ook doet denken aan lichaamsschimmel (tinea corporis), psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers), een reactie op medicijnen of een cutaan T-cel lymfoom (bloedkanker met symptomen aan de huid), en pityriasis rosea (huidaandoening met een moedervlek en een vurige huiduitslag op de romp), is het belangrijk om deze aandoeningen uit te sluiten. Dit gebeurt doorgaans met een huidbiopsie (stukje weefsel van de huid wegnemen en dit microscopisch laten onderzoeken). In de meeste gevallen is de aandoening echter klinisch meteen duidelijk en zijn geen aanvullende onderzoeken nodig.

Behandeling huidaandoening

Zelfzorg
Het is nuttig om de huid te beschermen want schade aan de huid vormt een risicofactor voor nummulair eczeem. Hiervoor is het nodig om de huid voldoende te hydrateren (bevochtigen). De patiënt neemt daarom best dagelijks gedurende twintig minuten een lauw bad of een lauwe douche met een milde en zachte zeep. Nadat hij gebaad of gedoucht heeft, brengt hij best binnen de drie minuten een vochtinbrengende crème aan. Deze crèmes kalmeren de huid en beschermen de beschadigde huidbarrière. Dit verlicht ook de jeuk en schilfering. Het gebruik van badolie is een andere nuttige tip, maar hiervoor is medisch advies van een dermatoloog (huidarts) onontbeerlijk. Het is namelijk wel belangrijk om de juiste badolie te kiezen om huidirritatie en eventuele verdere schade aan de huid te voorkomen. Meestal opteert de patiënt best voor hypoallergene verzorgingsproducten. Ruwe stoffen (zoals wol) en strakke kledij zorgen voorts sneller voor irritatie en zijn daarom afgeraden. Een luchtbevochtiger is tot slot aanbevolen zodat de lucht voldoende vochtig is en de symptomen niet verergeren of opflakkeren.
Professionele medische zorg
De medische behandeling van nummulair eczeem is niet altijd eenvoudig en soms houden de symptomen meerdere weken tot maanden aan voordat ze weer verdwenen zijn. Meestal zijn zeer krachtige corticosteroïden (ontstekingsremmende medicijnen) en teerzalven nodig om de symptomen van de ontsteking te onderdrukken. Soms zijn corticosteroïden niet inzetbaar of gebruikt de patiënt deze reeds langdurig. Niet-corticosteroïden die de patiënt dan topisch (op de huid) moet aanbrengen, zijn dan ook mogelijk. Jeuk behandelt de arts met speciale medicijnen, met name antihistaminica, die de patiënt via de mond moet innemen. Wanneer de patiënt kampt met zeer ernstige klachten, dan zijn bedrust, systemische steroïden (via de mond ingenomen of per injectie toegediend), zwachtels en/of fototherapie (behandeling via licht) bruikbare therapieën om de symptomen te kalmeren. De arts behandelt tot slot een secundaire bacteriële infectie met behulp van topische of orale (via de mond ingenomen) antibiotica.

Prognose van chronische ziekte

Dankzij de juiste, krachtige behandeling verdwijnen de klachten bij de meeste patiënten. Dit betekent echter niet dat de symptomen voor altijd verdwenen zijn. Bij een aantal patiënten komt de ziekte niet terug, maar bij de meeste patiënten is het verloop chronisch. Dit houdt in dat steeds opflakkeringen van symptomen plaatsvinden en dit dan meestal ook op dezelfde plek waar hij eerder al klachten heeft gehad. Vooral in de wintermaanden hebben de symptomen de neiging om te verergeren. Ook duurt het soms lange tijd voordat zweren op de dijen, benen en voeten genezen zijn. Af en toe zijn dan wel langdurige (één jaar of langer) huidkleurveranderingen merkbaar (donkere of lichtere huidvlekken).

Complicaties van ernstige jeuk

De jeuk is soms dermate ernstig dat dit leidt tot prikkelbaarheid en/of concentratieproblemen en/of slapeloosheid. Andere complicaties van nummulair eczeem kunnen secundaire huidinfecties zijn, veroorzaakt door krabben of beschadiging van de huid. Hyperpigmentatie of hypopigmentatie kan ook optreden na genezing. Chronische gevallen kunnen leiden tot verharding van de huid en littekenvorming.

Preventie

Preventie van nummulair eczeem omvat het handhaven van een goede huidverzorging en het vermijden van irriterende stoffen. Het regelmatig aanbrengen van moisturizers en het dragen van ademende, niet-irriterende kleding kunnen helpen. Het vermijden van langdurige blootstelling aan water en agressieve reinigingsmiddelen is ook belangrijk om het risico op nummulair eczeem te verminderen.

Praktische tips voor het leven met nummulair eczeem

Nummulair eczeem veroorzaakt ronde, jeukende plekken die vaak rood of schilferig zijn. Hoewel het een chronische aandoening is, zijn er verschillende manieren om de symptomen te verlichten en de huid gezond te houden.

Gebruik een milde, verzachtende crème

Een van de belangrijkste behandelingen voor nummulair eczeem is het regelmatig aanbrengen van een verzachtende crème of zalf. Kies voor een hypoallergene, parfumvrije crème die de huid niet irriteert. Hydrateer de huid meerdere keren per dag, vooral na het wassen.

Vermijd triggers zoals droge lucht en zeep

Droge lucht en bepaalde soorten zeep kunnen het eczeem verergeren. Probeer in de winter een luchtbevochtiger in je huis te gebruiken en vermijd zeep die alcohol of andere irriterende stoffen bevat. Kies voor een milde, verzorgende reiniger die speciaal is ontwikkeld voor gevoelige huid.

Gebruik voorgeschreven medicijnen

Bij ernstige gevallen van nummulair eczeem kan je arts een medicijn voorschrijven, zoals corticosteroïden of calcineurineremmers, om ontstekingen te verminderen. Volg de aanwijzingen van je arts nauwkeurig op om het risico op bijwerkingen te minimaliseren.

Misvattingen rond nummulair eczeem

Nummulair eczeem is een chronische huidaandoening die zich kenmerkt door ronde, jeukende plekken die vaak verward worden met andere dermatologische aandoeningen. Er bestaan veel misvattingen over deze vorm van eczeem, wat kan leiden tot verkeerde diagnoses en behandelingen.

Nummulair eczeem is besmettelijk

Veel mensen denken dat nummulair eczeem besmettelijk is omdat de plekken soms lijken op een schimmelinfectie of een huidinfectie. In werkelijkheid is het een niet-overdraagbare aandoening die eerder verband houdt met een verstoorde huidbarrière en een overgevoeligheidsreactie.

Allergieën zijn de enige oorzaak van nummulair eczeem

Hoewel allergieën een rol kunnen spelen, is nummulair eczeem niet puur een gevolg van allergieën. Factoren zoals een droge huid, genetische aanleg, stress en blootstelling aan irriterende stoffen kunnen ook bijdragen aan het ontstaan of verergeren van de symptomen.

Mensen met nummulair eczeem hebben een huidziekte die niet te behandelen is

Hoewel het een chronische aandoening is, betekent dit niet dat er geen effectieve behandelingen bestaan. Vochtinbrengende crèmes, ontstekingsremmende zalven en bepaalde geneesmiddelen kunnen de symptomen helpen beheersen. Daarnaast is het vermijden van uitlokkende factoren essentieel om opflakkeringen te verminderen.

Nummulair eczeem komt alleen voor bij volwassenen

Hoewel volwassenen vaker getroffen worden, kan nummulair eczeem ook bij kinderen en zelfs bij een baby optreden. De symptomen kunnen bij jongere patiënten variëren en vereisen soms een aangepaste behandeling.

Voeding heeft geen invloed op nummulair eczeem

Bij sommige patiënten kan voeding een rol spelen in het ontstaan of verergeren van symptomen. Hoewel niet iedereen baat heeft bij een voedingsaanpassing, kunnen bepaalde aanpassingen in het evenwichtig voedingspatroon helpen om ontstekingen te verminderen en de huidbarrière te ondersteunen.

Nummulair eczeem is een probleem van de huid en heeft niets met het immuunsysteem te maken

Eczeem, waaronder de nummulaire vorm, wordt beïnvloed door zowel genetische als immuunfactoren. Het immuunsysteem speelt een rol bij ontstekingsreacties in de huid, waardoor de aandoening soms verergert bij infecties of andere immunologische prikkels.

Een warme en vochtige omgeving helpt bij de genezing van nummulair eczeem

Hoewel vochtinbrengende crèmes belangrijk zijn voor de huidverzorging, kan een warme en vochtige omgeving de klachten juist verergeren. Overmatig zweten kan irritatie veroorzaken en opflakkeringen van eczeem uitlokken. Het is daarom belangrijk om de huid droog te houden en luchtige kleding te dragen.

Lees verder

• Eczeem: Chronische huidziekte met droge en jeukende huid