Loopgraafmond: Bacteriële infectie met tandvleesproblemen

Een loopgraafmond is een zeldzame bacteriële infectie waarbij snel een ernstige ontsteking van het tandvlees ontstaat. Deze aandoening resulteert meestal uit een milde tandvleesontsteking die plots de dood van huidcellen veroorzaken. Dit resulteert in onder andere zwart, bloedend en pijnlijk tandvlees, een smaakstoornis en een slechte adem. De patiënt heeft een antibioticabehandeling nodig in combinatie met medicinaal mondwater en een grondige reiniging van mond. Dankzij de behandelingen herstelt de patiënt meestal binnen enkele weken van de infectie. Onbehandeld ontstaan soms ernstige complicaties, zoals misvormingen van het gezicht. Net zoals bij vele andere tand- en tandvleesaandoeningen is de aandoening bijna altijd te voorkomen door het hanteren van een goede mond- en tandhygiëne. Dit was niet het geval tijdens de Eerste Wereldoorlog, waardoor soldaten veel last hadden van de aandoening.

• Synoniemen van een loopgraafmond
• Terminologie
• Epidemiologie
• Oorzaken: Bacteriële infectie, meestal door gingivitis (tandvleesontsteking)
• Risicofactoren
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van loopgraafmond
• Prognose van aandoening aan tandvlees
• Complicaties
• Preventie van tandvleesproblemen

Synoniemen van een loopgraafmond

De meest gebruikte medische term voor deze aandoening is ‘acute necrotiserende ulceratieve gingivitis’ (ANUG). De term ‘necrotiserende ulceratieve gingivitis’ (NUG) gebruiken artsen ook nog vaak.

Een loopgraafmond kent vele andere alternatieve namen zoals:

• acute vliezige gingivitis
• faginale gingivitis
• fusospirillaire gingivitis
• fusospirillose
• fusospirochetale gingivitis
• gingivitis van Vincent
• infectie van Vincent
• necrotiserende ulceratieve parodontitis (ontsteking en schade aan weefsel en bot die tanden ondersteunen)
• stomatitis van Vincent
• trench mouth
• ulceronecrotische gingivitis
• ziekte van Vicennes
• ziekte van Vincent

Terminologie

Soms bestempelen artsen een loopgraafmond ten onrechte als ‘Vincent’s angina’ (angina van Vincent’. Dit is een aandoening die specifiek verwijst naar patiënten die lijden aan bacteriële tonsilitis (keelamandelontsteking) en faryngitis (keelontsteking).

Epidemiologie

Een loopgraafmond tast meestal tieners of jongvolwassenen aan. De infectie komt zelden tot stand buiten de leeftijdscategorie van 15 tot 35 jaar.

Oorzaken: Bacteriële infectie, meestal door gingivitis (tandvleesontsteking)

Gingivitis

De mond bevat normaal gesproken een reeks verschillende bacteriën, virussen en schimmels, maar deze bevinden zich in een evenwichtige toestand zonder nadelige effecten. Wanneer dit evenwicht verstoord is, ontstaat een overgroei van sommige pathogene (ziekmakende) bacteriën die zich vermenigvuldigen en het tandvlees infecteren. Een ongezond voedingspatroon, een slechte mondhygiëne, een slaapgebrek en stress zijn enkele oorzaken die leiden tot een ophoping van bacteriën in de mond. In de mildste toestand ontstaat bacteriële tandplak en gingivitis (tandvleesontsteking) die meestal goed te behandelen is met een verbeterde mondhygiëne en een gespecialiseerde reiniging. In de meeste gevallen is gingivitis een chronische, langzaam voortschrijdende aandoening.

Acute en zeer snelle bacteriegroei door gingivitis

Bij een loopgraafmond verschijnt een acute vorm van gingivitis die snel verschijnt en zich zeer snel ontwikkelt. Bij de bacteriële infectie bevindt zich een combinatie van zeer schadelijke bacteriën in de mond, voornamelijk anaërobe bacteriën van de soorten van fusobacteriën en spirocheten. Deze resulteren in tandvleesinfecties die necrose (de dood) van de huidcellen veroorzaken.

Andere oorzaken

Andere infecties van de tanden, de mond of de keel zijn soms ook een voorbode van een loopgraafmond.

Risicofactoren

Een slechte mond- en tandhygiëne ligt vaak aan de basis van gingivitis of het ontstaan van een loopgraafmond. Stress en een slaapgebrek zijn daarnaast gekoppeld met de infectie. Ondervoeding of een slechte voeding leiden verder tot een sterk verhoogd risico op deze bacteriële infectie. Een loopgraafmond komt ook veel vaker voor bij rokers dan bij niet-rokers. Andere onderliggende oorzaken zijn diabetes mellitus die schade aan het tandvlees veroorzaakt en elke aandoening die het immuunsysteem van het lichaam verzwakt, zoals hiv / aids.

Symptomen

De infectie ontwikkelt zich plotseling en is de klachten verergeren snel (acute presentatievorm). Een loopgraafmond kenmerkt zich door volgende symptomen:

• bloedend tandvlees
• dode weefsellaag op het tandvlees
• een slechte smaak in de mond (smaakstoornis), vaak een metaalachtige smaak in de mond
• een stinkende adem (halitose)
• gezwollen tandvlees
• kraterachtige zweren op het tandvlees aan de rand van de tanden
• rood tandvlees, zwart tandvlees of een grijze laag op het tandvlees
• tandvleespijn, soms bijna ondraaglijk
• veel speeksel in de mond
• zichtbare openingen tussen de tanden

Verder verschijnen algemene tekenen zoals een algemeen ziek gevoel (malaise), vermoeidheid, koorts en pijnlijke en gezwollen lymfeklieren van het gezicht en de nek.

Diagnose en onderzoeken

In de meeste gevallen diagnosticeert een arts een loopgraafmond door klinisch onderzoek. Wel is een uitstrijkje van de mond en een bloedonderzoek nodig om meer informatie over de infectie te verkrijgen of om eventuele onderliggende oorzakelijke factoren te identificeren. Röntgenfoto's zijn soms nodig om de omvang van de infectie vast te stellen.

Behandeling van loopgraafmond

De tandarts behandelt de tandvleesproblemen met behulp van een speciale en grondige reiniging van de mond. De arts voert hierbij ook een debridement uit; hij verwijdert met andere woorden het dode weefsel. Daarnaast schrijft hij antibiotica voor om de bacteriële infectie te bestrijden. Ook krijgt de patiënt een voorschrift voor medicinaal mondwater met waterstofperoxide waarmee hij zijn mond moet spoelen. Producten zoals ibuprofen zijn vaak voldoende voor pijnverlichting. De patiënt moet voorts gekruid en pittig voedsel vermijden. Soms zijn voedingssupplementen noodzakelijk.

Prognose van aandoening aan tandvlees

De behandeling is over het algemeen eenvoudig en binnen ongeveer twee weken is de patiënt volledig hersteld. Door een paar veranderingen in de levensstijl en een verbeterde mondhygiëne te hanteren, komt een herhaalde infectie normaal gesproken niet tot stand.

Complicaties

Een onbehandelde loopgraafmond leidt tot de afbraak van het peridontium (de weefsels die de tanden ondersteunen), wat tot tandverlies leidt. Zeer sporadisch verspreidt de infectie zich ook naar andere weefsels zoals de wangen, de lippen en de botten van de kaak in de vorm van necrotiserende stomatitis of noma. Dit resulteert dan in ernstige misvormingen van het gelaat.

Preventie van tandvleesproblemen

De patiënt moet zorgen voor een goede mond-, tand- en tandvleeshygiëne. Door het tweemaal per dag reinigen en eenmaal per dag flossen van de tanden en het dagelijks reinigen van de tong met een tongschraper, is het mogelijk om de ophoping van bacteriën en herhaalde infecties te voorkomen. Een jaarlijks bezoek aan de tandarts is eveneens nodig want de tandarts is in staat om eventuele kleine tandproblemen in een vroeg stadium op te sporen en te behandelen. Ook stopt de patiënt best met roken. Stress vermijden is bovendien nuttig, maar niet altijd mogelijk. Een gezonde en evenwichtige voeding en voldoende voedselinname is voorts nodig. Patiënten met diabetes mellitus zorgen tot slot voor een goede controle van de aandoening.

Lees verder

• Bloedend tandvlees: Oorzaken en tips bij tandvleesbloeding
• Tandvleespijn: Oorzaken van pijnlijk tandvlees
• Gingivitis: Ontsteking van tandvlees door plaque op tanden