Hypopneu: Langzame ademhaling door verstopping van luchtweg

Hypopneu is een slaapstoornis waarbij de luchtweg gedeeltelijk geblokkeerd is, wat resulteert in een daling van de luchtstroom. Dit resulteert in een langzame, oppervlakkige en ondiepe ademhaling en luid snurken tijdens de nacht, en een overmatige slaperigheid overdag. De aandoening gaat vaak hand in hand met ‘apneu’ waarbij de ademhaling volledig gestopt is tijdens de nacht. Diverse aandoeningen maar ook omgevingsfactoren zoals roken en overgewicht veroorzaken de aandoening. De behandeling bestaat uit het beheren van de risicofactoren (indien mogelijk) of anders volgt een medische behandeling via een speciaal masker of een operatie. Onbehandeld leidt hypopneu mogelijk tot enkele complicaties, dus bij aanhoudende slaperigheid overdag is het aangewezen om een arts te bezoeken.

• Slaapapneu versus hypopneu
• Oorzaken: Verminderde luchtstroom
• Risicofactoren van gedeeltelijke verstopping van luchtweg
• Aandoeningen
• Omgevingsfactoren
• Symptomen: Langzame ademhaling en slaperigheid
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van gedeeltelijke obstructie van luchtweg
• Prognose van slaapstoornis
• Complicaties door aandoening

Slaapapneu versus hypopneu

Het obstructief slaapapneusyndroom en hypopneu zijn niet helemaal hetzelfde, al delen ze wel veel oorzaken, symptomen en behandelingsopties. Hypopneu is een type slaapapneu. Bij apneu heeft de patiënt episodes van een gestopte ademhaling, terwijl de patiënt bij hypopneu een abnormaal langzame of oppervlakkige ademhaling ervaart. Bij slaapapneu ontstaat een volledige luchtwegobstructie, terwijl de luchtweg bij hypopneu slechts gedeeltelijk geblokkeerd is. De aandoeningen treden vaak samen op, omdat patiënten met slaapapneu vaak episodes van hypopneu hebben, maar dit geldt ook omgekeerd.

Oorzaken: Verminderde luchtstroom

Hypopneu is het gevolg van een gedeeltelijke obstructie (verstopping) van de luchtweg. Bij hypopneu ontstaat een langzame en ondiepe ademhaling door een verminderde zuurstoftoevoer aan de longen.

Hypopneu (en apneu) veroorzaakt een stijging van het koolstofdioxidegehalte in het bloed en een daling van het zuurstofgehalte. Des te ernstiger de luchtwegobstructie is, des te lager het zuurstofniveau is. Een laag zuurstofgehalte in het bloed leidt tot een verminderde toevoer van zuurstof naar de vitale organen van het lichaam.

Risicofactoren van gedeeltelijke verstopping van luchtweg

De gedeeltelijke luchtwegobstructie resulteert uit diverse aandoeningen en omgevingsfactoren.

Aandoeningen

Volgende aandoeningen veroorzaken sneller een gedeeltelijke luchtwegobstructie:

• aangeboren afwijkingen zoals een afwijkend neustussenschot
• acute tonsillitis (keelamandelontsteking) of adenoïditis (neusamandelontsteking) (veroorzaken een gedeeltelijke druk op de luchtweg waardoor de luchtstroom belemmerd is)
• een bredere halsomtrek
• een hersenbeschadiging
• een verlengde huig
• een verstopte neus
• extra slappe weefsels aan de achterkant van het gehemelte
• neuromusculaire aandoeningen zoals het syndroom van Guillain-Barré (zwakte en pijn door zenuwschade)
• spierdystrofieën die leiden tot een gedeeltelijke verlamming van de ademhalingsspieren
• structurele afwijkingen in de kin, de schedel, de tong of de kaken
• diabetes mellitus (suikerziekte)
• gastro-oesofageale refluxziekte (symptomen van brandend maagzuur)
• het polycysteus ovariumsyndroom (aandoening door hormonale veranderingen)
• vergrote amandelen
• vetafzettingen in de luchtwegwanden

Omgevingsfactoren

De obstructie van de luchtweg resulteert mogelijk uit een aantal omgevingsfactoren zoals:

• alcoholmisbruik
• het gebruik van sedativa zoals slaappillen die de spieren doen ontspannen
• roken
• zwaarlijvigheid

Symptomen: Langzame ademhaling en slaperigheid

De tekenen van apneu en hypopneu zijn ongeveer hetzelfde, want beiden zijn het gevolg van een verstopping van de luchtstroom. Overmatige slaperigheid gedurende de dag is het kenmerkende symptoom van hypopneu. Patiënten slapen ’s nachts namelijk met onderbrekingen omdat ze regelmatig ontwaken doordat hun luchtweg gedeeltelijk geblokkeerd zijn. Daarnaast snurken patiënten luid. Soms zijn patiënten ’s nachts wakker en geraken ze niet in slaap (slapeloosheid). Ook ontwaken patiënten mogelijk ’s nachts, en zijn ze kortademig. Andere symptomen zijn angst, neerslachtigheid, concentratieproblemen, prikkelbaarheid, stemmingswisselingen, vergeetachtigheid, gemoeds- of gedragsveranderingen, vermoeidheid en hoofdpijn zijn ook mogelijk.

Diagnose en onderzoeken

Vaak gaan patiënten met de klachten niet naar de arts, omdat ze de overmatige slaperigheid overdag wijten aan stress, of de energie en tijd dat het werk en/of het gezin met zich meebrengen. Tijdens episodes van hypopneu ervaart een patiënt een periode van tien seconden een verminderde luchtstroom van 50% of meer. Door de afname van de luchtstroom heeft de patiënt een oppervlakkige ademhaling. De arts voert een slaaponderzoek (polysomnografie) uit om hypopneu te diagnosticeren. Mogelijk identificeert de arts slaapapneu, wat zich kenmerkt door herhaalde episodes van hypopneu of apneu, waarbij de bovenste luchtweg gedeeltelijk of volledig belemmerd is.

Behandeling van gedeeltelijke obstructie van luchtweg

De arts kijkt naar de oorzaak van hypopneu, en bepaalt dan welke behandeling hiervoor bestaat. In de meeste gevallen krijgt de patiënt het advies om te werken aan de risicofactoren, zoals bijvoorbeeld stoppen met roken en het drinken van alcohol, slaapmiddelen vermijden en gewicht verliezen bij overgewicht. Bij milde symptomen zijn deze leefstijladviezen vaak voldoende om de aandoening te verhelpen. Een andere behandeling is vooral gericht op patiënten met ernstigere hypopneu. Hierbij gebruikt de patiënt namelijk een CPAP-toestel, waardoor het toestel een continue (constante) positieve luchtwegdruk levert aan de patiënt. De patiënt draagt hiervoor een masker dat is aangesloten op een pomp. Wanneer de keelamandelen of neusamandelen de oorzaak zijn van de gedeeltelijke obstructie, is soms een chirurgische ingreep nodig.

Prognose van slaapstoornis

Bij apnoe ontstaat een volledige onderbreking van de ademhaling veroorzaakt door een volledige obstructie van de luchtstroom van de neus naar de longen. Bij hypopneu ervaart de patiënt een ondiepe of langzame ademhaling als gevolg van een gedeeltelijke obstructie. Hypopneu is bijgevolg minder ernstig in vergelijking met apneu. Niettemin is het belangrijk om voor de aandoening een behandeling te krijgen.

Complicaties door aandoening

Episodes van hypopneu veroorzaken een tijdelijk gebrek aan zuurstof aan de hersenen en het lichaamsweefsel. Onbehandeld leidt dit mogelijk tot (ernstige) complicaties zoals:

• chirurgische problemen: Het gebruik van anesthetica is moeilijker bij patiënten met hypopneu; de symptomen van hypopneu verergeren namelijk door het liggen op de rug in combinatie met kalmerende middelen.
• hartproblemen zoals een hartaanval, hartfalen (slecht rondpompen van bloed door het hart), atriumfibrillatie (voorkamers van het hart trekken te snel en te onregelmatig samen waardoor een te hoge hartslag optreedt) of een beroerte
• slaperigheid overdag

Lees verder

• Obstructief slaapapneusyndroom (OSAS): Slaapstoornis
• Polysomnografie: Slaaponderzoek bij slaapproblemen
• Ademhalingsproblemen: Oorzaken van moeite met ademen