Anorectaal melanoom: Kanker aan anus en rectum met pijn
Een anorectaal melanoom (anorectaal mucosaal melanoom) is een zeldzame vorm van huidkanker die start in het gebied van het rectum (endeldarm: laatste deel van de dikke darm) en/of de anus. De vorm van kanker kent weinig symptomen in het beginstadium. Wijzigingen in de ontlasting en pijn zijn enkele latere symptomen van de aandoening. Omdat het klinisch beeld bij veel andere aandoeningen past, plakt de arts dan ook een foute diagnose op dit type kanker. De prognose is bijgevolg over het algemeen slecht. Een melanoom van de anus en het rectum werd voor het eerst gerapporteerd door Moore in 1857.
Epidemiologie van anorectale melanomen
Anorectale melanomen vertegenwoordigen ongeveer 1% van alle melanomen en ongeveer 0,5-2% van alle anorectale maligniteiten. Een primair maligne (kwaadaardig)
melanoom van de anus en het rectum is een zeldzame en zeer dodelijke vorm van
kanker die vooral ouderen aantast. De tumor treft meestal vrouwen in het vijfde of zesde decennium, al zijn mannen ook getroffen. Personen met een blanke huidskleur zijn net iets vaker dan personen met een zwarte huidskleur aangetast.
Oorzaken van kanker aan anus en/of rectum
Een primair anorectaal maligne
melanoom ontstaat uit normale melanocyten. Waarom dit precies tot stand komt, is niet geweten anno oktober 2020. Ook risicofactoren zijn niet bekend anno oktober 2020.
Symptomen: Pijn en wijzigingen aan de stoelgang
De tumor komt voor in het anale kanaal en/of het rectum, waarbij de meeste tumoren binnen zes centimeter van de anale rand verschijnen. De patiënt presenteert zich met rectale bloedingen, anorectale
pijn en jeuk,
aambeien en/of een
knobbeltje in het rectum. Verder komt veranderingen in de ontlasting voor zoals
diarree,
obstipatie, incontinentie, een
pijnlijke stoelgang, bloed bij de ontlasting en een aandrang om veel de darmen te ledigen (
tenesmen). Patiënten met
uitzaaiingen op het moment van de presentatie ervaren bovendien
vermoeidheid /
kankervermoeidheid,
gewichtsverlies en
bloedarmoede (anemie). Typische symptomen zijn niet aanwezig bij een anorectaal melanoom en daarom is het stellen van een vroege diagnose moeilijk.
Diagnose en onderzoeken
Lichamelijk onderzoek
De arts betast de buik, en voert een
digitaal rectaal onderzoek uit om de aanwezigheid van een tumor te bevestigen. Ook betast de arts de lies om
gezwollen lymfeklieren in dit gebied op te sporen.
Diagnostisch onderzoek
Een colonoscopie biedt eveneens informatie over de aanwezigheid van de tumor. Een
biopsie van de massa onthult informatie over het kankerstadium. Een
CT-scan van de buik en het bekkengebied en een
PET-scan geven de arts eveneens informatie over de abnormale massa.
Differentiële diagnose
Primaire anorectale maligne melanomen diagnosticeert de arts in bijna 80% van de gevallen verkeerd. Dit is te wijten aan niet-specifieke symptomen, evenals de anatomische locatie. Veel voorkomende foute diagnoses voor een anorectaal melanoom omvatten:
Behandeling van tumor in anorectale regio
De arts verwijdert de volledige tumor en ook een stuk van het omliggende weefsel, om zeker te zijn dat hij alle kankercellen verwijdert. De meerderheid van de patiënten heeft reeds uitzaaiingen (metastasen) bij de diagnose.
Chemotherapie of
radiotherapie zijn inzetbaar voor patiënten in een gevorderd stadium.
Prognose van een anorectaal melanoom
Een vroege diagnose en behandeling zijn cruciaal voor het verbeteren van de overlevingskansen. Omdat de typische symptomen ontbreken en de diagnose daarom pas in een laat stadium gebeurt, is de algemene slechte prognose slecht. De vijfjaarsoverleving van een anorectaal melanoom bedraagt minder dan 20%. Prognostische factoren zijn het stadium van de ziekte op het moment van de diagnose en de tumordikte. De tumor verspreidt zich tot slot snel naar de
hersenen (
hersenmetastasen), de lever (
levermetastasen) en de longen (
longmetastasen). De meeste patiënten sterven ongeacht de gekozen behandelingsvorm door de agressieve aard en de snelle progressie van de tumor.
Lees verder