Anorectaal melanoom: Kanker aan anus en rectum met pijn

Anorectaal melanoom: Kanker aan anus en rectum met pijn Een anorectaal melanoom (anorectaal mucosaal melanoom) is een zeldzame vorm van huidkanker die start in het gebied van het rectum (endeldarm: laatste deel van de dikke darm) en/of de anus. De vorm van kanker kent weinig symptomen in het beginstadium. Wijzigingen in de ontlasting en pijn zijn enkele latere symptomen van de aandoening. Omdat het klinisch beeld bij veel andere aandoeningen past, plakt de arts dan ook een foute diagnose op dit type kanker. De prognose is bijgevolg over het algemeen slecht. Een melanoom van de anus en het rectum werd voor het eerst gerapporteerd door Moore in 1857.

Epidemiologie van anorectale melanomen

Anorectale melanomen vertegenwoordigen ongeveer 1% van alle melanomen en ongeveer 0,5-2% van alle anorectale maligniteiten. Een primair maligne (kwaadaardig) melanoom van de anus en het rectum is een zeldzame en zeer dodelijke vorm van kanker die vooral ouderen aantast. De tumor treft meestal vrouwen in het vijfde of zesde decennium, al zijn mannen ook getroffen. Personen met een blanke huidskleur zijn net iets vaker dan personen met een zwarte huidskleur aangetast.

Oorzaken van kanker aan anus en/of rectum

Een primair anorectaal maligne melanoom ontstaat uit normale melanocyten. Waarom dit precies tot stand komt, is niet geweten anno oktober 2020. Ook risicofactoren zijn niet bekend anno oktober 2020.

Risicofactoren

Risicofactoren voor anorectaal melanoom zijn onder andere een geschiedenis van huidmelanoom, blootstelling aan UV-stralen, en immunosuppressie. Leeftijd en geslacht spelen ook een rol, waarbij oudere volwassenen en mannen mogelijk een hoger risico hebben.

Symptomen: Pijn en wijzigingen aan de stoelgang

De tumor komt voor in het anale kanaal en/of het rectum, waarbij de meeste tumoren binnen zes centimeter van de anale rand verschijnen. De patiënt presenteert zich met rectale bloedingen, anorectale pijn en jeuk, aambeien en/of een knobbeltje in het rectum. Verder komt veranderingen in de ontlasting voor zoals diarree, obstipatie, incontinentie, een pijnlijke stoelgang, bloed bij de ontlasting en een aandrang om veel de darmen te ledigen (tenesmen). Patiënten met uitzaaiingen op het moment van de presentatie ervaren bovendien vermoeidheid / kankervermoeidheid, gewichtsverlies en bloedarmoede (anemie). Typische symptomen zijn niet aanwezig bij een anorectaal melanoom en daarom is het stellen van een vroege diagnose moeilijk.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van een anorectaal melanoom omvatten pijn in het anorectale gebied, veranderingen in huidkleur, bloedingen, en de aanwezigheid van een merkbare massa of zweren. Het kan gepaard gaan met symptomen zoals jeuk, ongemak, en veranderingen in de stoelgang.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk onderzoek
De arts betast de buik, en voert een digitaal rectaal onderzoek uit om de aanwezigheid van een tumor te bevestigen. Ook betast de arts de lies om gezwollen lymfeklieren in dit gebied op te sporen.

Diagnostisch onderzoek
Een colonoscopie biedt eveneens informatie over de aanwezigheid van de tumor. Een biopsie van de massa onthult informatie over het kankerstadium. Een CT-scan van de buik en het bekkengebied en een PET-scan geven de arts eveneens informatie over de abnormale massa.

Differentiële diagnose
Primaire anorectale maligne melanomen diagnosticeert de arts in bijna 80% van de gevallen verkeerd. Dit is te wijten aan niet-specifieke symptomen, evenals de anatomische locatie. Veel voorkomende foute diagnoses voor een anorectaal melanoom omvatten:

Behandeling van tumor in anorectale regio

De arts verwijdert de volledige tumor en ook een stuk van het omliggende weefsel, om zeker te zijn dat hij alle kankercellen verwijdert. De meerderheid van de patiënten heeft reeds uitzaaiingen (metastasen) bij de diagnose. Chemotherapie of radiotherapie zijn inzetbaar voor patiënten in een gevorderd stadium.

Prognose van een anorectaal melanoom

Een vroege diagnose en behandeling zijn cruciaal voor het verbeteren van de overlevingskansen. Omdat de typische symptomen ontbreken en de diagnose daarom pas in een laat stadium gebeurt, is de algemene slechte prognose slecht. De vijfjaarsoverleving van een anorectaal melanoom bedraagt minder dan 20%. Prognostische factoren zijn het stadium van de ziekte op het moment van de diagnose en de tumordikte. De tumor verspreidt zich tot slot snel naar de hersenen (hersenmetastasen), de lever (levermetastasen) en de longen (longmetastasen). De meeste patiënten sterven ongeacht de gekozen behandelingsvorm door de agressieve aard en de snelle progressie van de tumor.

Complicaties

Complicaties van een anorectaal melanoom kunnen het gevolg zijn van de ziekte zelf of van de behandeling. Deze kunnen onder andere metastasen naar andere organen, bijwerkingen van behandelingen, en langdurige problemen met de anorectale functie omvatten.

Preventie

Preventie van een anorectaal melanoom richt zich op het minimaliseren van risicofactoren zoals blootstelling aan UV-stralen en het monitoren van huidveranderingen. Regelmatige controles door een dermatoloog en vroege evaluatie van verdachte huidletsels kunnen bijdragen aan vroege detectie en behandeling.

Praktische tips voor het leven met anorectaal melanoom

Een anorectaal melanoom is een zeldzame vorm van kanker die in de anus begint. De diagnose en behandeling kunnen emotioneel en fysiek belastend zijn, maar met praktische aanpassingen kun je het dagelijkse leven beter beheren.

Zorg voor een open communicatie met je zorgteam

Bespreek je zorgen en symptomen openlijk met je arts. Vraag om duidelijke uitleg over je diagnose, behandelmogelijkheden en het doel van elke therapie. Noteer vragen voorafgaand aan je afspraken en neem iemand mee om je te ondersteunen.

Let op je stoelgang en hygiëne

Na behandelingen, zoals chirurgie of bestraling, kun je veranderingen in je stoelgang ervaren. Gebruik vochtige doekjes in plaats van droog toiletpapier om irritatie te verminderen. Houd de omgeving schoon en droog om infecties te voorkomen.

Pas je voedingspatroon aan

Een vezelrijk voedingspatroon kan helpen om je stoelgang regelmatiger te maken en ongemak te verminderen. Drink voldoende water om constipatie te voorkomen. Overleg met een diëtist als je specifieke voedingsaanpassingen nodig hebt.

Beheer pijn en ongemak

Na een operatie of andere behandelingen kun je last hebben van pijn of zwelling. Gebruik pijnstillers zoals voorgeschreven door je arts. Warmtekompressen kunnen helpen bij het verlichten van anale pijn of spanning.

Houd rekening met emotionele en mentale gezondheid

Een diagnose van een anorectaal melanoom kan emotioneel zwaar zijn. Overweeg therapie of praatgroepen om je gevoelens te bespreken en steun te vinden bij anderen die hetzelfde meemaken.

Blijf actief binnen je mogelijkheden

Probeer, als je energie en pijnniveau het toelaten, lichte beweging zoals wandelen om je fysieke en mentale gezondheid te verbeteren. Vermijd zware inspanningen die druk op het rectale gebied kunnen uitoefenen.

Vraag om hulp in je omgeving

Wees niet bang om hulp te vragen bij dagelijkse taken als je herstelt van behandelingen. Familieleden of vrienden kunnen een belangrijke steun zijn.

Volg medische opvolging strikt op

Regelmatige controles zijn cruciaal om terugkeer van de ziekte op te sporen. Noteer je afspraken en houd een logboek bij van symptomen of veranderingen in je gezondheid.

Met de juiste zorg en aanpassingen kun je je kwaliteit van leven verbeteren, zelfs met een complexe diagnose als anorectaal melanoom.

Lees verder

© 2018 - 2025 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Melanoom, een vorm van huidkankerMelanoom, een vorm van huidkankerIedereen heeft ze moedervlekken. De één wat meer dan de ander. Sommige vallen op en irriteren je, de andere heb je geen…
Melanomen bij paardenEen melanoom is een huidtumor die vooral voorkomt bij paarden met weinig pigment zoals bonten en schimmels. Melanomen zi…
Kanker: melanoomKanker: melanoomMelanoom is een vorm van huidkanker. Melanoom is de laatste jaren steeds meer in opspraak gekomen en komt steeds vaker v…
Kanker: HuidkankerHuidkanker is de meest voorkomende vorm van kanker. Vooral mensen met een blanke huid lopen het risico op huidkanker. De…

Osteonecrose: Afsterven bot door beperkte bloedtoevoerOsteonecrose: Afsterven bot door beperkte bloedtoevoerOsteonecrose is een aandoening waarbij de bloedtoevoer naar de botten tijdelijk of permanent wordt belemmerd. Dit kan le…
Psychogene pijn: Pijnstoornis door psychologische factorenPsychogene pijn: Pijnstoornis door psychologische factorenPsychogene pijn, ook wel psychalgie genoemd, is geen officiële medische term, maar artsen gebruiken deze term om pijn te…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 14 mei 2018:
  • Anorectal melanoma, https://www.macmillan.org.uk/information-and-support/anal-cancer/anorectal-melanoma
  • Anorectal melanoma, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3311504/
  • Coëlho, Medisch Zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Primary Anorectal Melanoma, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3985785/
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 08-01-2025
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 5
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.