Ruggenmergabces: Abces in ruggenmerg door infectie met pijn

Een ruggenmergabces is een zeer zeldzame aandoening waarbij een zwelling en irritatie (ontsteking) van geïnfecteerd materiaal (pus) en ziektekiemen in of rond het ruggenmerg ontstaat. De verzameling van pus oefent druk uit op het ruggenmerg. Deze gezwollen plek veroorzaakt mogelijk permanente schade aan het ruggenmerg. Een verlies van de blaas- en darmcontrole, koorts en zwakte zijn enkele tekenen van een ruggenmergabces. Een snelle behandeling met antibiotica en het afvoeren of chirurgisch verwijderen van het pus is noodzakelijk om de vooruitzichten te verbeteren en de kans op complicaties te verminderen.

• Epidemiologie van ruggenmergabces
• Oorzaken
• Risicofactoren
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling
• Prognose
• Complicaties
• Preventie
• Praktische tips voor het leven / omgaan met ruggenmergabces
• Behandeling en chirurgische ingrepen
• Revalidatie en neurologisch herstel
• Langdurige zorg en preventie van terugval
• Misvattingen rond ruggenmergabces
• Ruggenmergabces komen alleen voor bij oudere volwassenen
• Ruggenmergabces zijn altijd het gevolg van een ongeluk
• De symptomen van een ruggenmergabces zijn altijd gemakkelijk te herkennen
• Ruggenmergabces kunnen altijd volledig worden genezen
• Ruggenmergabces kunnen worden genezen door alleen fysiotherapie
• Ruggenmergabces zijn altijd erfelijk
• Chirurgie is de enige optie voor het behandelen van ruggenmergabces
• Mensen met ruggenmergabces kunnen niet actief blijven

Epidemiologie van ruggenmergabces

Ruggenmergabces is een zeldzame aandoening die relatief weinig voorkomt. De prevalentie is moeilijk vast te stellen, maar de aandoening wordt vaak gezien bij mensen met risicofactoren zoals immuunsuppressie of chronische infecties. Er is geen specifieke leeftijdsgroep die prevalenter is, hoewel het vaker voorkomt bij volwassenen dan bij kinderen. Het is ook belangrijk op te merken dat ruggenmergabces vaak een gevolg is van een bestaande infectie of aandoening, wat de detectie en rapportage bemoeilijkt.

Oorzaken

Het ruggenmergabces treedt op wanneer gewonde weefsels geïnfecteerd raken. Een infectie in de wervelkolom ligt bijgevolg aan de basis van een abces van het ruggenmerg. Deze infectie is meestal te wijten aan bacteriën, zoals stafylokokbacteriën en streptokokkenbacteriën die zich vervolgens verspreiden via de wervelkolom. In zeldzame gevallen is de infectie het gevolg van een schimmel. Het immuunsysteem van het lichaam geeft als reactie op de infectie witte bloedcellen vrij om de infectie te bestrijden. De witte bloedcellen beginnen het beschadigde weefsel te vullen, waardoor zich pus ophoopt.

Pus bestaat uit een verzameling van:

• levende en dode bacteriën of andere micro-organismen
• vernietigde weefselcellen
• vloeistof
• witte bloedcellen

Rond het pus bevindt zich een membraan. Deze pusverzameling veroorzaakt druk op het ruggenmerg.

Risicofactoren

Volgende risicofactoren zijn bekend voor een ruggenmergabces:

• de ziekte van Crohn (aandoening met diarree en buikpijn)
• dermale sinus, een kanaal dat zich vormt tussen de huid en het wervelkanaal dat zich ontwikkelt in de baarmoeder
• drugs injecteren (drugsmisbruik)
• een complicatie van een lumbale punctie (ruggenprik: onderzoek van het hersen- en ruggenmergvocht)
• een complicatie van een rugoperatie
• een gescheurde galblaas
• een geschiedenis van het langdurig gebruik van anticoagulantia (bloedverdunners)
• een letsel veroorzaakt door een vreemd voorwerp, zoals een kogel of een mes
• een rugletsel of een trauma aan de rug
• een verspreiding van een infectie door de bloedbaan vanuit een ander lichaamsdeel (bacteriëmie)
• een verzwakt immuunsysteem, bijvoorbeeld door hiv, waardoor het voor bacteriële infecties gemakkelijker is om zich te ontwikkelen
• septikemie (een infectie van het bloed die zich verspreidt naar het centrale zenuwstelsel)
• steenpuisten op de huid, vooral op de rug of de hoofdhuid
• tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen)

De infectie begint vaak in het bot (osteomyelitis). De botinfectie veroorzaakt dan een epiduraal abces (ontsteking met pus in de schedel of het ruggenmerg). Wanneer dit abces groter wordt, drukt dit op het ruggenmerg.

Symptomen

Een ruggenmergabces veroorzaakt in het beginstadium geen symptomen, maar wanneer het groeit, ontstaat druk op het ruggenmerg wat gepaard gaat met ernstige symptomen zoals:

• een plotseling begin van pijn
• een verlies van controle over de blaas (urine-incontinentie) en darmen (fecale incontinentie)
• een verlies van gevoel onder het gebied van het abces
• koorts
• koude rillingen
• lage rugpijn, die begint als een milde rugpijn, maar langzaam beweegt naar de heup, het been, de voeten, de schouder, de arm of de hand
• scherpe pijn die uitstraalt (uitstralingspijn) naar de armen of benen
• verlamming onder het gebied van het abces
• zwakte die snel vordert

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen van een ruggenmergabces zijn onder andere:

• plotselinge, ernstige pijn in de rug
• snel toenemende zwakte of verlamming
• verlies van gevoel in de ledematen
• plotseling verlies van blaas- of darmcontrole
• ernstige koorts en rillingen
• snelle achteruitgang van motorische functies en coördinatie

Diagnose en onderzoeken

De symptomen van een ruggenmergabces zijn vaak vaag en verwarren de arts vaak met andere aandoeningen. Daarom vormt het voor de arts een uitdaging om de ernstige aandoening op te sporen. Hij voert een bloedonderzoek, lumbale punctie (ruggenmergprik: onderzoek van het hersen- en ruggenmergvocht) en beeldvormende onderzoeken uit, zoals een röntgenfoto, een CT-scan en een MRI-scan.

Behandeling

Een snelle diagnose en behandeling zijn belangrijk omdat het abces anders barst, waardoor miljoenen bacteriën zich door het lichaam verspreiden. De arts moet het abces draineren (pus afvoeren) of chirurgisch verwijderen. Verder zijn antibiotica nodig om de ziekteverwekkende bacteriën in het lichaam te doden.

Prognose

Des te eerder de patiënt een behandeling krijgt, des te beter de vooruitzichten. Een vroege en effectieve behandeling voorkomt verdere infecties en complicaties. Soms herstellen patiënten volledig wanneer ze een vroege en effectieve behandeling krijgen. De prognose hangt ook af van het soort organisme dat het abces veroorzaakt. Sommige organismen zijn namelijk moeilijk te behandelen, wat resulteert in een slechtere prognose. In sommige gevallen ontstaat druk op het ruggenmerg, wat leidt tot permanente verlamming of zenuwverlies en zelfs potentieel levensbedreigend is. Wanneer het abces niet volledig is gedraineerd, is het risico op een recidief hoog.

Complicaties

De potentieel ernstige complicaties van een abces in het ruggenmerg zijn terugkerende infecties, aanhoudende pijn, zwakte, gevoelloosheid, een verlies van de stoelgang of urine en zelfs de dood. Verder veroorzaakt een ruggenmergabces mogelijk neurologische symptomen en complicaties die weken tot jaren aanhouden nadat het abces gedraineerd of verwijderd is. De patiënt heeft hiervoor soms speciale revalidatietraining nodig. Andere complicaties omvatten pijn bij het plassen en stressincontinentie (lekkage van urine door beweging).

Preventie

Anno september 2024 is er geen specifieke preventiemaatregel voor ruggenmergabces beschikbaar. Het verminderen van risicofactoren zoals het vermijden van intraveneus druggebruik en het zorgvuldig uitvoeren van medische procedures kan echter helpen om de kans op een ruggenmergabces te verkleinen. Het handhaven van een goede hygiëne, het tijdig behandelen van botinfecties en het goed monitoren van patiënten met risicofactoren kunnen bijdragen aan preventie.

Praktische tips voor het leven / omgaan met ruggenmergabces

Behandeling en chirurgische ingrepen

Een ruggenmergabces is een ernstige aandoening waarbij zich een pusgevulde zak in of rond het ruggenmerg vormt, vaak als gevolg van een infectie. Chirurgische drainage is meestal noodzakelijk om de infectie te behandelen en verdere schade aan het ruggenmerg te voorkomen. Het abces moet operatief worden verwijderd en de patiënt moet daarna antibiotica krijgen om te voorkomen dat de infectie opnieuw opduikt. Het is essentieel om snel medische zorg te zoeken, aangezien vertraging kan leiden tot ernstige complicaties, zoals verlamming of blijvende neurologische schade.

Revalidatie en neurologisch herstel

Na de chirurgische ingreep is langdurige revalidatie vaak noodzakelijk om de functionaliteit van het ruggenmerg en de neurologische functies te herstellen. Fysiotherapie en ergotherapie kunnen helpen bij het verbeteren van de motoriek en het ondersteunen van patiënten die mogelijk een verminderd vermogen hebben om te bewegen of dagelijkse activiteiten uit te voeren. In sommige gevallen kan het herstel van zenuwen en mobiliteit gedeeltelijk zijn, en patiënten kunnen blijvende symptomen ervaren, zoals gevoelloosheid of zwakte in de benen. Psychologische ondersteuning kan ook nodig zijn om de emotionele impact van de aandoening te verwerken.

Langdurige zorg en preventie van terugval

Patiënten die een ruggenmergabces hebben gehad, moeten regelmatig medische controles ondergaan om te controleren op mogelijke terugval van de infectie en andere complicaties. Preventieve maatregelen, zoals het verbeteren van de hygiëne en het behandelen van infecties in een vroeg stadium, kunnen helpen de kans op terugval te verkleinen. Het is belangrijk om een goed ondersteuningsnetwerk van zorgverleners, familieleden en therapeuten te hebben om het herstel en de preventie van infecties effectief te ondersteunen.

Misvattingen rond ruggenmergabces

Ruggenmergabces zijn ernstige medische aandoeningen waarbij de zenuwen in het ruggenmerg beschadigd raken, wat leidt tot pijn, zwakte en verlies van mobiliteit. Er bestaan echter veel misvattingen over deze aandoening, die het voor patiënten moeilijker maken om de juiste informatie te verkrijgen en effectieve behandelingen te zoeken. Deze misvattingen kunnen het begrip van de aandoening verstoren, en bovendien kan het leiden tot verkeerde keuzes in het behandelproces.

Ruggenmergabces komen alleen voor bij oudere volwassenen

Een veelvoorkomende misvatting is dat ruggenmergabces enkel ouderen treffen. Dit is niet waar; hoewel ouderen door leeftijdsgerelateerde veranderingen in hun ruggenwervels meer risico lopen, kunnen ruggenmergabces op elke leeftijd optreden. Jonge volwassenen en zelfs kinderen kunnen getroffen worden, vaak door verwondingen of genetische factoren die bijdragen aan de zwakte van de ruggenmergstructuren.

Ruggenmergabces zijn altijd het gevolg van een ongeluk

Hoewel ongevallen een belangrijke oorzaak kunnen zijn van ruggenmergabces, is dit niet altijd het geval. In veel gevallen ontwikkelen ruggenmergabces zich geleidelijk door aandoeningen zoals degeneratieve schijfziekte, infecties of tumoren die druk uitoefenen op het ruggenmerg. Het is dus belangrijk om ruggenmergabces niet alleen toe te schrijven aan traumatische gebeurtenissen, omdat de aandoening ook door andere oorzaken kan ontstaan.

De symptomen van een ruggenmergabces zijn altijd gemakkelijk te herkennen

Er wordt vaak gedacht dat ruggenmergabces altijd onmiddellijke, duidelijke symptomen vertonen. In werkelijkheid kunnen de symptomen subtieler zijn en zich in de loop van de tijd ontwikkelen. Patiënten ervaren mogelijk eerst lichte pijn, gevoelloosheid of zwakte, die langzaam erger wordt. Soms worden deze symptomen verward met andere, minder ernstige aandoeningen, waardoor de diagnose vertraagd kan worden.

Ruggenmergabces kunnen altijd volledig worden genezen

Veel mensen geloven ten onrechte dat ruggenmergabces altijd volledig kunnen worden genezen. Hoewel er behandelingen zijn die de symptomen kunnen verlichten en de kwaliteit van leven kunnen verbeteren, is een volledige genezing niet altijd mogelijk, vooral als er al ernstige schade aan het ruggenmerg is. De behandelmethoden richten zich vaak op het beheersen van de symptomen, zoals pijnverlichting, mobiliteit verbeteren en het voorkomen van verdere schade.

Ruggenmergabces kunnen worden genezen door alleen fysiotherapie

Fysiotherapie kan een belangrijk onderdeel zijn van de behandeling van ruggenmergabces, maar het is niet de enige oplossing. Bij ernstige gevallen is fysiotherapie vaak slechts een ondersteunende behandeling naast andere medische ingrepen zoals medicatie, chirurgie of zelfs genetisch advies. Het is belangrijk om te begrijpen dat fysiotherapie geen wondermiddel is, vooral wanneer er sprake is van structurele schade aan het ruggenmerg.

Ruggenmergabces zijn altijd erfelijk

Hoewel sommige ruggenmergabces genetische componenten kunnen hebben, is het niet zo dat ze altijd erfelijk zijn. Veel gevallen van ruggenmergabces worden veroorzaakt door omgevingsfactoren, zoals letsel of overbelasting van de wervelkolom, die niet genetisch bepaald zijn. Het is belangrijk om te onderzoeken of er een familiegeschiedenis is, maar het is niet altijd een bepalende factor in de ontwikkeling van deze aandoening.

Chirurgie is de enige optie voor het behandelen van ruggenmergabces

Er wordt vaak gedacht dat chirurgie de enige oplossing is voor ruggenmergabces, maar dit is niet het geval. In veel gevallen kunnen niet-chirurgische behandelingen zoals medicatie, fysiotherapie, en pijnbeheersingstechnieken effectief zijn in het beheersen van de symptomen. Chirurgie wordt meestal alleen aanbevolen in gevallen waar de schade ernstig is of waar andere behandelingen niet effectief blijken te zijn.

Mensen met ruggenmergabces kunnen niet actief blijven

Een andere misvatting is dat patiënten met ruggenmergabces hun dagelijkse activiteiten niet kunnen voortzetten of een actief leven moeten opgeven. Hoewel het belangrijk is om overmatige belasting van de rug te vermijden, kunnen veel patiënten met de juiste behandeling en aanpassingen in hun levensstijl een redelijk actief leven leiden. Het vinden van de juiste balans tussen rust en beweging is essentieel voor het herstel en het behouden van de mobiliteit.

Lees verder

• Abces in huid of lichaam: Pus door infectie met bacteriën
• Lage rugpijn: Oorzaken en behandeling van pijn in onderrug
• Abces (zakje met pus door bacteriële infectie) afvoeren