Wijnvlekken: Roze of paarse verkleuring van huid op gezicht

Een wijnvlek (nevus flammeus) is een aangeboren verkleuring van de huid. Deze vlekken, die hun naam danken aan de gelijkenis met gemorste wijn, kunnen variëren in kleur van roze en donkerrood tot paars. Ze komen voornamelijk voor op het gezicht en de nek, maar kunnen ook andere delen van het lichaam beïnvloeden. Wijnvlekken veroorzaken doorgaans geen pijn of jeuk. Wanneer ze echter rond het oog of op het ooglid voorkomen, kan dit leiden tot een verhoogd risico op glaucoom, een oogaandoening die onbehandeld kan leiden tot visuele problemen. Wijnvlekken verdwijnen meestal niet vanzelf, maar hun uiterlijk kan worden verbeterd met behandelingen zoals lasertherapie. Deze vlekken zijn vaak aanwezig bij de geboorte, maar kunnen ook voorkomen in het kader van bepaalde syndromen.

• Epidemiologie van wijnvlekken
• Oorzaken van wijnvlekken
• Geassocieerde aandoeningen
• Symptomen
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van wijnvlekken
• Lasertherapie
• Andere behandelingen
• Prognose van wijnvlekken
• Complicaties van wijnvlekken
• Preventie van wijnvlekken

Epidemiologie van wijnvlekken

De incidentie van wijnvlekken bedraagt ongeveer 3-5 per 1.000 pasgeboren baby's. Deze vlekken komen iets vaker voor bij pasgeborenen van wie de moeder heeft gerookt tijdens de zwangerschap.

Oorzaken van wijnvlekken

Wijnvlekken ontstaan door een mutatie in specifieke genen die verantwoordelijk zijn voor de regulatie van bloedvaten. De exacte oorzaak van deze genetische mutaties is anno augustus 2024 nog niet volledig begrepen. Deze mutaties kunnen leiden tot een onjuiste werking van chemische signalen die normaal gesproken de bloedvaten zouden reguleren, waardoor de bloedvaten verwijden en extra bloed naar de huidoppervlakte wordt gebracht, wat de roodachtige verkleuring veroorzaakt.

Geassocieerde aandoeningen

Hoewel wijnvlekken vaak geïsoleerd voorkomen, kunnen ze ook deel uitmaken van een syndroom, waaronder:

• Beckwith-Weidemann-syndroom (aandoening met abnormale groei)
• Proteus-syndroom (aandoening gekenmerkt door overgroei van organen en weefsels)
• Syndroom van Klippel-Trénaunay-Weber
• Syndroom van Sturge-Weber (neurologische aandoening met epileptische aanvallen, oogproblemen, spierzwakte, migraine en leerstoornissen)
• Syndroom van Ehlers-Danlos (aandoening met hypermobiliteit van de gewrichten en huidveranderingen)

Symptomen

Wijnvlekken zijn meestal aanwezig bij de geboorte en komen het vaakst voor op het gezicht, hoewel ze ook andere delen van het lichaam kunnen aantasten, zoals het hoofd, de nek, het bovenste gedeelte van de romp, de armen en de benen. In de vroege kinderjaren zijn deze vlekken vaak vlak en roze van kleur. Naarmate het kind ouder wordt, kunnen de vlekken donkerder worden, variërend van donkerrood tot paars. Bij volwassenen kan de wijnvlek verdikken en kunnen zich kleine knobbeltjes of bultjes ontwikkelen. Symptomen zoals jeuk, pijn, een brandend gevoel of bloedingen komen niet voor. Soms kan de huid rond de wijnvlek droog zijn (droge huid).

Diagnose en onderzoeken

Een arts kan een wijnvlek meestal diagnosticeren op basis van de anamnese en het uiterlijk van de huidverkleuring. Bij twijfel kan een huidbiopsie worden uitgevoerd om de diagnose te bevestigen. Afhankelijk van de locatie van de wijnvlek en eventuele bijkomende symptomen, kan de arts aanvullende onderzoeken aanvragen of doorverwijzen naar een specialist. Als de wijnvlek zich rond het oog of op het ooglid bevindt, is een oogonderzoek en een oogdrukmeting (tonometrie) aangewezen. Bij baby’s met wijnvlekken in het hoofdgebied kunnen röntgenfoto’s van de schedel, een CT-scan en een MRI-scan van de hersenen worden uitgevoerd om mogelijke tekenen van het Sturge-Weber-syndroom op te sporen. Als de wijnvlek zich in de mond bevindt, controleert de arts de binnenkant van de mond en keel om te bepalen of er andere afwijkingen zijn dan alleen kleurveranderingen.

Behandeling van wijnvlekken

Lasertherapie

Laserbehandelingen met gepulseerde kleurstof kunnen de roodheid van wijnvlekken verminderen. Tot maximaal tien behandelingen kunnen nodig zijn om verbetering te bereiken, hoewel volledige verwijdering vaak niet mogelijk is. Het gebruik van plaatselijke rapamycine in combinatie met gepulseerde kleurstoflasers kan de resultaten bij sommige patiënten verbeteren. Behandeling gebeurt meestal vóór de leeftijd van één jaar, omdat de bloedvaten dan kleiner zijn en de wijnvlek gemakkelijker te behandelen is. Lasertherapie bij jonge kinderen wordt vaak onder narcose uitgevoerd (ongeveer 15 minuten), wat frequente behandelingen bemoeilijkt. Na de behandeling kan de huid tijdelijk bedekt zijn met zwarte vlekken die binnen één tot drie weken verdwijnen. Mogelijke bijwerkingen zijn pijn, zwelling, korstvorming en blaarvorming.

Andere behandelingen

Andere behandelingen voor wijnvlekken zijn onder meer bevriezing (cryotherapie), chirurgie, bestraling en camouflage met cosmetische producten. Wanneer het getroffen gebied droog aanvoelt, kan het gebruik van een vochtinbrengend middel nuttig zijn om de huid te verzorgen en te beschermen.

Prognose van wijnvlekken

Wijnvlekken zijn goedaardig maar blijven meestal levenslang aanwezig. Het aangedane huidgebied groeit mee met de algemene lichaamsgroei, waarbij de kleur vaak dieper wordt en overgaat in paars of dieprood. De huid op de wijnvlek kan verdikken en een meer kiezelachtige textuur krijgen.

Complicaties van wijnvlekken

Onbehandelde wijnvlekken kunnen leiden tot hypertrofie (verhoogde weefselmassa) van de vlekken. Bij wijnvlekken rond het oog of op het ooglid kan zwelling leiden tot visuele problemen en een verhoogd risico op glaucoom (verhoogde oogdruk die de oogzenuw kan beschadigen) of zelfs blindheid. Wijnvlekken op zichtbare delen van het lichaam kunnen ook emotionele en sociale problemen veroorzaken, wat kan leiden tot een verminderd zelfbeeld.

Preventie van wijnvlekken

Wijnvlekken ontstaan niet door iets wat de moeder doet of niet doet tijdens de zwangerschap. Ze zijn niet te voorkomen.

Lees verder

• Beckwith-Wiedemann-syndroom: Abnormale groei
• Proteïnurie: Verlies van eiwit in urine door nierschade
• Klippel-Trénaunay syndroom: Aandoening met wijnvlek
• Sturge-Weber-syndroom: Symptomen aan hersenen, huid en ogen
• Huiduitslag en huidafwijkingen bij baby's (pasgeborenen)