Parapsoriasis: Kleine of grote plaques met huidletsels

Parapsoriasis is een groep ontstekingsaandoeningen met een onbekende oorzaak (anno augustus 2024). Hoewel deze huidaandoening veel symptomen vertoont die lijken op die van psoriasis, wordt parapsoriasis beschouwd als een aparte aandoening. Patiënten ervaren bij parapsoriasis een schilferige huiduitslag die kan bestaan uit zowel grote als kleine vlekken en bultjes. In sommige gevallen kunnen grotere huidletsels ontaarden in een cutaan T-cellymfoom, een vorm van bloedkanker die de huid aantast. Afhankelijk van de grootte en het aantal huidletsels zijn verschillende behandelingen mogelijk. De prognose varieert per patiënt en kan sterk verschillen.

• Terminologie parapsoriasis
• Oorzaken van huidziekte
• Risicofactoren van huidletsels
• Symptomen
• Huidletsels
• Mycose fungoides
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van huidaandoening met kleine of grote plaques
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose van huidletsels
• Complicaties: Bloedkanker die huid treft (cutaan T-cellymfoom)
• Preventie van parapsoriasis

Terminologie parapsoriasis

Parapsoriasis is een relatief zeldzame huidaandoening die symptomen vertoont die vergelijkbaar zijn met psoriasis (een chronische huidziekte gekenmerkt door droge huid en schilfers). Echter, parapsoriasis wordt als een aparte aandoening beschouwd die kenmerken vertoont van verschillende huidziekten, zoals psoriasis, lichen planus (een aandoening die huid, ogen en geslachtsorganen aantast) en seborreïsche dermatitis (een huidziekte gekenmerkt door hoofdroos en rode huid).

Oorzaken van huidziekte

De exacte oorzaak van parapsoriasis is anno augustus 2024 nog onbekend. Er wordt echter onderzoek gedaan naar mogelijke genetische, omgevings- en immunologische factoren die bijdragen aan de ontwikkeling van deze aandoening.

Risicofactoren van huidletsels

Parapsoriasis wordt vaak vastgesteld bij patiënten van middelbare leeftijd, met name bij mensen in hun vijftig. De aandoening kan alle etnische groepen treffen, hoewel mannen iets vaker worden aangetast dan vrouwen.

Symptomen

Huidletsels

De symptomen van parapsoriasis komen vooral tot uiting op de romp en de ledematen. De huidletsels kunnen bestaan uit ronde of ovale vlekken en bultjes, die groot (meer dan 5 cm in diameter) of klein (kleiner dan 5 cm in diameter) kunnen zijn (maculopapulaire uitslag). De chronische huiduitslag kan schilferig en bruin van kleur zijn. Patiënten kunnen af en toe een algemeen ziek gevoel ervaren.

Mycose fungoides

Parapsoriasis kan een voorloper zijn van mycosis fungoides, een veelvoorkomend primair cutaan T-cellymfoom (bloedkanker die de huid aantast). Deze vorm van bloedkanker ontwikkelt zich vaak bij de aanwezigheid van grote huidletsels (met een diameter van meer dan 5 cm). Bij mycosis fungoides ontwikkelen de huidletsels zich langzaam tot goed afgebakende letsels. Kleine vlekken ontwikkelen zich zelden tot bloedkanker. Patiënten met mycosis fungoides kunnen soms regionale lymfadenopathie ervaren, wat resulteert in gezwollen lymfeklieren.

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
De diagnose van parapsoriasis is gebaseerd op het klinische uiterlijk en de verdeling van de huidletsels. Naast een lichamelijk onderzoek zijn een huidbiopsie en een volledig bloedonderzoek nodig om de diagnose te bevestigen.

Differentiële diagnose van kleine plaque parapsoriasis
De differentiële diagnose van kleine plaque parapsoriasis omvat verschillende aandoeningen die visueel en klinisch kunnen lijken op parapsoriasis. Deze omvatten:

• Cutaan T-cellymfoom – Een type huidkanker dat kan ontstaan bij grotere huidletsels.
• Guttate psoriasis – Kenmerkt zich door druppelvormige vlekken op de huid, vaak gepaard met jeuk.
• Nummulaire dermatitis – Een huidziekte die wordt gekenmerkt door rode, muntvormige vlekken.
• Pityriasis lichenoides chronica – Een aandoening met huiduitslag bestaande uit bultjes of vlekken.
• Pityriasis rosea – Gekenmerkt door een moedervlek en vurige huiduitslag, vaak op de romp.
• Secundaire syfilis – Een seksueel overdraagbare aandoening die huidafwijkingen kan veroorzaken.

Differentiële diagnose van grote plaque parapsoriasis
Bij grote plaque parapsoriasis moeten de volgende differentiële diagnoses overwogen worden:

• Contactdermatitis – Huidontsteking veroorzaakt door contact met irriterende stoffen of allergenen.
• Cutaan T-cellymfoom – Een type huidkanker dat kan ontstaan uit grotere huidletsels.
• Psoriasis – Een chronische huidziekte gekenmerkt door schilferige vlekken en ontsteking.

Behandeling van huidaandoening met kleine of grote plaques

Zelfzorg

Patiënten dienen goed voorgelicht te worden over de aard van parapsoriasis, met nadruk op het feit dat de aandoening meestal goedaardig is en zichzelf vaak beperkt. Het is cruciaal om patiënten gerust te stellen, vooral bij kleine plaque parapsoriasis. Ze moeten factoren vermijden die de aandoening kunnen verergeren, zoals stress, infecties, huidtrauma's en het gebruik van bepaalde medicijnen. Dit omvat medicijnen zoals ACE-remmers (bloeddrukverlagende middelen), bètablokkers (medicatie die hartslag en bloeddruk verlaagt), lithium en het antimalariamiddel hydroxychloroquine. Patiënten kunnen ook verzachtende middelen gebruiken op de aangetaste huidgebieden om het ongemak te verminderen.

Professionele medische zorg

De behandeling van parapsoriasis kan topische steroïden, vitamine D2 en teerpreparaten omvatten. Topische steroïden zijn vaak effectief bij het verminderen van ontsteking en jeuk. Andere medicijnen kunnen ook worden voorgeschreven, afhankelijk van de ernst van de aandoening. Sommige patiënten hebben baat bij fototherapie, een behandeling waarbij licht wordt gebruikt om ontstekingen te verminderen en het immuunsysteem te onderdrukken. Regelmatige controles bij een dermatoloog zijn belangrijk om de voortgang van de aandoening te volgen. Patiënten moeten regelmatig, bij voorkeur één tot twee keer per jaar, voor controlebezoeken naar de huidarts gaan. Bij een toename van het aantal of de grootte van de huidletsels, of bij veranderingen in de huidskleur, is het belangrijk om een arts te raadplegen. Dit kan een huidbiopsie vereisen om een cutaan T-cellymfoom uit te sluiten.

Prognose van huidletsels

Het verloop van zowel kleine als grote plaques kan onvoorspelbaar zijn. Een periodieke klinische opvolging en regelmatige huidbiopten zijn essentieel om het risico op de ontwikkeling van een cutaan T-cellymfoom te monitoren en te beoordelen.

Complicaties: Bloedkanker die huid treft (cutaan T-cellymfoom)

In sommige gevallen kunnen de huidletsels van parapsoriasis zich ontwikkelen tot een cutaan T-cellymfoom, een vorm van huidkanker. Het is van cruciaal belang om een goede opvolging te hebben om het risico op deze complicatie tijdig te evalueren. Bij de behandeling van een cutaan T-cellymfoom kan een arts overwegen om een allogene beenmergtransplantatie uit te voeren.

Preventie van parapsoriasis

Er zijn momenteel geen specifieke preventieve maatregelen voor parapsoriasis omdat de oorzaak van de aandoening nog onbekend is. Echter, het nemen van algemene maatregelen om de gezondheid van de huid te bevorderen kan nuttig zijn. Dit omvat:

• Het vermijden van bekende triggers zoals stress en huidtrauma.
• Het handhaven van een goede huidverzorging, waaronder het gebruik van milde, niet-irriterende huidverzorgingsproducten.
• Het vermijden van overmatig gebruik van medicijnen die de aandoening kunnen verergeren.
• Regelmatige controles bij een dermatoloog voor vroegtijdige detectie en behandeling van huidafwijkingen.

Lees verder

• Psoriasis: Chronische huidziekte met droge huid en schilfers
• Cutaan T-cel lymfoom: Bloedkanker met symptomen aan de huid