Parapsoriasis: Kleine of grote plaques met huidletsels

Parapsoriasis is een groep ontstekingsaandoeningen met een onbekende oorzaak anno oktober 2020. De huidaandoening deelt veel symptomen van psoriasis, maar is een aparte aandoening. Patiënten met de huidziekte ervaren hierbij een schilferige huiduitslag die bestaat uit grote of kleine vlekken en bultjes. Vooral grotere huidletsels ontaarden mogelijk in een cutaan T-cellymfoom, een vorm van bloedkanker die de huid treft. Afhankelijk van de grootte van de letsels zijn meerdere behandelingen mogelijk. De prognose is tot slot variabel.

• Terminologie parapsoriasis
• Oorzaken van huidziekte
• Risicofactoren van huidletsels
• Symptomen
• Huidletsels
• Mycose fungoides
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van huidaandoening met kleine of grote plaques
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose van huidletsels
• Complicaties: Bloedkanker die huid treft (cutaan T-cellymfoom)

Terminologie parapsoriasis

Deze relatief zeldzame huidaandoening lijkt op psoriasis (chronische huidziekte met droge huid en schilfers), maar wordt beschouwd als een andere groep aandoeningen die de combinatie van kenmerken heeft van de volgende aandoeningen: psoriasis, lichen planus (aandoening met symptomen aan huid, ogen en geslachtsorganen) en seborreïsche dermatitis (huidziekte met hoofdroos en rode huid).

Oorzaken van huidziekte

De huidaandoening heeft anno oktober 2020 een onbekende oorzaak.

Risicofactoren van huidletsels

Meestal komt de huidziekte tot stand bij patiënten van middelbare leeftijd en dan vooral bij vijftigers. Alle rassen worden mogelijk getroffen. Mannen zijn iets vaker dan vrouwen aangetast.

Symptomen

Huidletsels

De symptomen komen vooral tot uiting aan de romp en de ledematen. De huidletsels van parapsoriasis bestaan uit al dan niet jeukende uitbarstingen van ronde of ovale grote (meer dan 5 cm in diameter) of kleine (kleiner dan 5 cm in diameter) vlekken en bultjes (maculopapulaire uitslag). De chronische huiduitslag is soms schilferig en bruin van kleur. Patiënten ervaren hierbij af en toe een algemeen ziek gevoel.

Mycose fungoides

Parapsoriasis is een voorloper van mycosis fungoides. Mycosis fungoidesis een veel voorkomend primair cutaan T-cellymfoom (bloedkanker met symptomen aan de huid). Meestal ontstaat deze vorm van bloedkanker die de huid treft bij de aanwezigheid van grote plekken (met een diameter van meer dan 5 cm). Bij deze vorm van kanker ontwikkelen de huidletsels zich langzaam tot goed afgebakende letsels. Slechts zelden ontaarden kleine vlekken tot bloedkanker. Af en toe ervaren patiënten met mycosis fungoides regionale lymfadenopathie (gezwollen lymfeklieren).

Diagnose en onderzoeken

Lichamelijk en diagnostisch onderzoek
De diagnose van parapsoriasis is gebaseerd op het klinische uiterlijk en de verdeling van de huidletsels. Voor het bevestigen van de diagnose van parapsoriasis is naast een lichamelijk onderzoek, ook een huidbiopsie en een volledig bloedonderzoek nodig.

Differentiële diagnose van kleine plaque parapsoriasis
De differentiële diagnose van kleine plaque parapsoriasis omvat:

• een cutaan T-cellymfoom
• guttate psoriasis (druppelvormige vlekken op de huid met jeuk)
• nummulaire dermatitis (huidziekte met rode, muntvormige vlekken)
• pityriasis lichenoides chronica (huiduitslag met bultjes of vlekken)
• pityriasis rosea (moedervlek en vurige huiduitslag op de romp)
• secundaire syfilis (seksueel overdraagbare aandoening)

Differentiële diagnose van grote plaque parapsoriasis
Volgende differentiële diagnoses zijn gekend voor grote plaque parapsoriasis:

• contactdermatitis
• een cutaan T-cellymfoom
• psoriasis

Behandeling van huidaandoening met kleine of grote plaques

Zelfzorg

Patiënten moeten worden voorgelicht over de aard van de ziekte, met name over de goedaardige zelfbeperkende aard van de ziekte. Geruststelling is vooral belangrijk bij kleine plaque parapsoriasis omdat dit meestal om een goedaardige aandoening gaat. Factoren die de huidziekte verergeren, moet een patiënt vermijden, waaronder stress, een infectie, een trauma en het gebruik van medicijnen zoals ACE-remmers (bloeddrukverlagende medicijnen), bètablokkers (medicatie die hartslag en bloeddruk verlaagt), lithium en het antimalariamiddel hydroxychloroquine. Verder mag de patiënt verzachtende middelen op de getroffen huidgebieden toepassen.

Professionele medische zorg

Topische (op de huid toegepaste) steroïden, vitamine D2 en teerpreparaten behandelen parapsoriasis. De arts zet soms ook andere medicijnen in. Verder zijn sommige patiënten gebaat met fototherapie (behandeling via licht). Fototherapie wordt eveneens gebruikt door zijn ontstekingsremmende en immunosuppressieve effecten. Verder moet een patiënt één à twee keer per jaar (of vaker) voor een controlebezoek naar de huidarts om de huidziekte mee op te laten volgen. Bij een toename van het aantal en/of de grootte van de huidletsels en/of een verandering van de huidskleur, moet een patiënt steeds een arts raadplegen want dan is een huidbiopsie nodig om een cutaan T-cellymfoom uit te kunnen sluiten.

Prognose van huidletsels

Het verloop van zowel kleine als kleine plaques is onvoorspelbaar. Een periodieke klinische follow-up en huidbiopten geven de beste indicatie van het risico op het ontwikkelen van een cutaan T-cellymfoom.

Complicaties: Bloedkanker die huid treft (cutaan T-cellymfoom)

Soms ontwikkelen de huidletsels zich tot een cutaan T-cellymfoom. Een goede opvolging up is noodzakelijk om het ontstaan van deze complicaties te evalueren. Een cutaan T-cellymfoom behandelt de arts met een allogene beenmergtransplantatie.

Lees verder

• Psoriasis: Chronische huidziekte met droge huid en schilfers
• Cutaan T-cel lymfoom: Bloedkanker met symptomen aan de huid