Doffe hoofdpijn: symptomen, oorzaken, behandeling, preventie

Doffe hoofdpijn is een klacht waar iedereen wel eens mee te maken heeft gehad. Je kan doffe hoofdpijn links, rechts, achter of voor in het hoofd ervaren of meer centraal of als een band om het hoofd. In medische kringen spreekt men van spanningshoofdpijn. Grofweg 40 procent van alle hoofdpijn bestaat uit deze vorm van hoofdpijn. Spanningshoofdpijn kan ontstaan als er spanning is in de nek- en/of rugspieren aanwezig is, bijvoorbeeld als gevolg van stress, een verkeerde houding of gebrek aan slaap. Dit kan voor een doffe hoofdpijn zorgen of als een strakke band om je hoofd. Deze hoofdpijnsymptomen treden meestal slechts af en toe op en kunnen goed worden behandeld door de oorzaak weg te nemen en pijnstillers zoals paracetamol te nemen.

• Wat is doffe hoofdpijn?
• Symptomen
• Oorzaken van doffe hoofdpijn
• Verschillende oorzaken
• Spanningshoofdpijn
• Psychosomatische oorzaken
• Hormonale en fysiologische factoren
• Infecties en ontstekingen
• Cervicogene hoofdpijn
• Leefstijl en omgevingsfactoren
• Oorzaken van doffe hoofdpijn: locatie en mogelijke triggers
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van doffe hoofdpijn
• Uitlokkende factoren vermijden
• Bewegen en massage
• Pijnstillers
• Behandeling van onderliggende oorzaken
• Alternatieve therapieën
• Medicatie op voorschrift
• Leefstijlaanpassingen
• Complicaties
• Preventie

Wat is doffe hoofdpijn?

Na weken van deadlines en lange avonden achter haar laptop, begon Emma een doffe, zeurende hoofdpijn te voelen die als een strakke band om haar hoofd zat. “Vast gewoon moe,” mompelde ze tegen zichzelf, terwijl ze met een paracetamol en een kop koffie weer achter haar werk kroop. Maar de pijn bleef zeuren, dag na dag, vooral tegen het einde van de middag. Toen ze haar schouders ook steeds stijver voelde worden, besefte ze dat ze al tijden haar pauzes oversloeg en nauwelijks ontspande. Een fysiotherapeut stelde spanningshoofdpijn vast en gaf haar eenvoudige tips: vaker bewegen, een betere houding en korte ademhalingsoefeningen. "Blijkbaar was ik te druk om te voelen hoe gestrest ik eigenlijk was," zei Emma later, terwijl ze eindelijk wat vaker pauzeerde – zonder hoofdpijn.

Doffe hoofdpijn wijst vaak, maar lang niet altijd, op spanningshoofdpijn. Het gaat hierbij om een doffe, drukkende, knellende pijn aan beide kanten van je hoofd. Spanningshoofdpijn is in feite een verzamelnaam voor diverse vormen van onbegrepen hoofdpijnen, zonder bekende neurologische oorzaak. Het kan variëren van milde tot matige intensiteit. Een episodisch en een chronisch beloop kan worden onderscheiden. Er zijn verschillen in de duur van de klachten ​​en het pijnniveau. Vrouwen en mannen van alle leeftijden en alle sociale groepen kunnen erdoor getroffen worden. Doffe hoofdpijn is een terugkerende klacht, vooral bij ouderen.

Symptomen

De spanningshoofdpijn varieert van persoon tot persoon en van pijnaanval tot pijnaanval. Het duurt meestal uren tot enkele dagen. In tegenstelling tot migraine treedt spanningshoofdpijn meestal op aan beide kanten van het hoofd en wordt deze door de getroffenen gevoeld als drukken en knellend, maar niet als pulserend. Spanningshoofdpijn voelt als een drukkende, knellende en doffe pijn aan beide kanten van je hoofd, of als een strakke band om het hoofd. Over het algemeen is het een milde tot matige hoofdpijn die niet wordt verergerd door fysieke activiteiten. Dagelijkse taken kunnen moeilijker zijn, maar kunnen meestal worden uitgevoerd bij doffe hoofdpijn. In tegenstelling tot migraine zijn misselijkheid, braken en wazig zien geen typische symptomen van spanningshoofdpijn. Tegelijkertijd kan er echter een gevoeligheid voor licht en geluid zijn. Nek- of schouderspieren zijn vaak gespannen bij spanningshoofdpijn.

Oorzaken van doffe hoofdpijn

Verschillende oorzaken

Doffe hoofdpijn kan veroorzaakt worden door onder meer:

• spierspanning
• verkeerde slaap- of werkhouding
• spanning en stress
• depressie
• alcoholisme
• vermoeidheid
• slaapgebrek
• medicatie-afhankelijke hoofdpijn
• ontstekingen of infecties
• hormonale schommelingen
• cervicogene hoofdpijn door problemen in de nek
• lage bloeddruk of uitdroging
• chronische ziekten zoals fibromyalgie

Spanningshoofdpijn

Spanningshoofdpijn kan worden toegeschreven aan verschillende oorzaken. De meest voorkomende triggers zijn spierspanning in de nek of schouders. Hetzelfde geldt voor een verkeerde houding in het gebied van de cervicale wervelkolom die bestaat uit 7 halswervels. Bovendien neemt hoofdpijn toe tijdens periodes van stress en angst. Dit kan nog erger worden wanneer (bepaalde) medicijnen, alcohol en drugs worden geconsumeerd. Langdurig gebruik van pijnstillers kan chronische spanningshoofdpijn veroorzaken.

Psychosomatische oorzaken

In de meeste gevallen wordt doffe hoofdpijn toegeschreven aan psychosomatische oorzaken. Dit betekent dat psychische problemen het lichamelijk welzijn kunnen beïnvloeden. De psyche en het lichaam staan immers in contact met elkaar via het vegetatieve zenuwstelsel, het deel van het perifeer zenuwstelsel dat een groot aantal onbewust plaatsvindende functies reguleert. Mentale overbelasting kan leiden tot hoofdpijnklachten. Hetzelfde geldt voor vermoeidheid en depressie. Een chronisch beloop ontwikkelt zich wanneer de psychologische stress aanhoudt.

Hormonale en fysiologische factoren

Hormonale schommelingen, zoals die optreden tijdens de menstruatie, zwangerschap of menopauze, kunnen bijdragen aan doffe hoofdpijn. Ook hormonale aandoeningen zoals schildklierproblemen kunnen hoofdpijnklachten veroorzaken. Daarnaast kunnen lage bloeddruk, uitdroging, of een elektrolytenstoornis (zoals een tekort aan natrium of kalium) bijdragen aan het ontstaan van hoofdpijn.

Infecties en ontstekingen

Sommige infecties, zoals sinusitis of griep, kunnen doffe hoofdpijn veroorzaken door ontsteking en verhoogde druk in het hoofd. Chronische ontstekingen zoals die bij reumatoïde artritis of fibromyalgie kunnen ook aanhoudende hoofdpijnklachten geven.

Cervicogene hoofdpijn

Cervicogene hoofdpijn ontstaat door problemen in de nek, zoals spierspanning, een slechte houding, of een blessure. De pijn straalt vaak uit naar het hoofd en kan aanvoelen als een doffe, drukkende pijn.

Leefstijl en omgevingsfactoren

Een ongezonde leefstijl kan bijdragen aan doffe hoofdpijn. Gebrek aan slaap, onvoldoende hydratatie, slechte voeding, of langdurig gebruik van schermen kan de klachten verergeren. Omgevingsfactoren zoals lawaai, fel licht, of slechte luchtkwaliteit kunnen ook een rol spelen.

Oorzaken van doffe hoofdpijn: locatie en mogelijke triggers

Hoofdpijn kan zich op verschillende plaatsen op je hoofd manifesteren, en elke locatie heeft zijn eigen mogelijke oorzaken. Hieronder staat een uitgebreid schema dat doffe hoofdpijn per locatie (bovenop, achter, voor, links, rechts, en diffuus) uitlegt, samen met mogelijke oorzaken.

Huisarts raadplegen

Bijna iedereen lijdt wel eens aan doffe hoofdpijn in de loop van het leven. Je hoeft daarom niet meteen je huisarts te raadplegen als je getroffen wordt door doffe hoofdpijn. Als de hoofdpijn optreedt na een periode van gebrek aan slaap, een tekort aan vocht (uitdroging) of onvoldoende voedselinname, is gezond eten, voldoende water drinken en goede nachtrust voldoende om de klachten te verhelpen.

Een doffe hoofdpijn kan optreden vóór een examen of tijdens een periode van verhoogde spanning. Dit is vooral mogelijk in perioden van intensief leren. Een doktersbezoek is alleen nodig als de symptomen als extreem stressvol worden ervaren. Het is vaak voldoende als de leeromstandigheden worden geoptimaliseerd en je zorgt voor voldoende slaap.

Als de pijn toeneemt of de pijn zich verspreidt, is het verstandig je huisarts in te schakelen. De doffe hoofdpijn kan een indicatie zijn van een opkomende migraine. Spierspanning of een verkeerde houding leiden vaak tot hoofdpijn. Een bezoek aan de arts is noodzakelijk om (fysiotherapeutische) correcties te kunnen initiëren.

Als de hoofdpijn optreedt na het innemen van medicatie, is overleg met de arts vereist.

Onderzoek en diagnose

Als spanningshoofdpijn regelmatig optreedt en meerdere dagen aanhoudt, moet een huisarts worden geraadpleegd. De huisarts zal vragen stellen over je klachten en je medische geschiedenis in ogenschouw nemen. In het gesprek informeert de arts over het verloop van de klachten en de intensiteit van de hoofdpijn. Het is belangrijk te vermelden of de hoofdpijn gepaard gaat met andere klachten. Visuele stoornissen, spraakstoornissen, misselijkheid en braken zijn mogelijke begeleidende symptomen. De arts gebruikt zo nodig computertomografie (CT-scan) en magnetische resonantiebeeldvorming (MRI-scan) voor een nauwkeurig onderzoek naar de mogelijke oorzaak, maar vaak is dit niet nodig.

Behandeling van doffe hoofdpijn

Uitlokkende factoren vermijden

Bij de behandeling van spanningshoofdpijn is het raadzaam om mogelijke uitlokkende factoren te vermijden. Het is vooral belangrijk stressvolle situaties te vermijden. Overmatig alcohol- en medicijngebruik moet ook worden vermeden. Het helpt vaak om ontspanningsoefeningen uit te voeren om met stress om te gaan.

Bewegen en massage

Sportactiviteiten en bewegen (in de frisse buitenlucht) helpt ook. Wandelen, zwemmen en fietsen zijn goede activiteiten. Als gevolg hiervan wordt de bloedtoevoer naar de hersenen bevorderd. Het helpt ook om spanning te verlichten. Massages of warme baden helpen ook.

Pijnstillers

Als pijnstiller kun je paracetamol gebruiken. Gebruik niet meer pijnstillers dan nodig is en slik pijnstillers niet dagenlang achter elkaar.

Behandeling van onderliggende oorzaken

Een doffe hoofdpijn kan ook het gevolg zijn van onderliggende medische of fysiologische problemen. Het is belangrijk om deze te identificeren en gericht te behandelen:

• Slaapgebrek: Zorg voor een consistent slaapschema en verbeter de slaapkwaliteit door een donkere, stille kamer en het vermijden van schermen voor het slapengaan.
• Uitdroging: Voldoende water drinken helpt om uitdroging te voorkomen, wat vaak een trigger is voor hoofdpijn.
• Hormonale schommelingen: Voor vrouwen kan hormonale therapie of het gebruik van anticonceptie een oplossing zijn bij hormonale hoofdpijn.
• Chronische stress: Therapieën zoals cognitieve gedragstherapie (CGT) en mindfulness kunnen helpen om stress te verminderen.
• Cervicogene hoofdpijn: Fysiotherapie en houdingscorrectie kunnen effectief zijn bij hoofdpijn veroorzaakt door nekproblemen.

Alternatieve therapieën

Naast reguliere behandelingen kunnen alternatieve therapieën ook verlichting bieden:

• Chiropractie: Voor hoofdpijn veroorzaakt door een verkeerde uitlijning van de wervelkolom kan chiropractie een oplossing zijn.
• Aromatherapie: Essentiële oliën zoals lavendel of pepermunt kunnen helpen om hoofdpijn te verzachten.

Medicatie op voorschrift

Bij chronische hoofdpijn kan de arts specifieke medicatie voorschrijven, zoals:

• Tricyclische antidepressiva zoals amitriptyline voor spanningshoofdpijn.
• Spierverslappers om spierspanning in nek en schouders te verminderen.
• Anti-epileptica zoals topiramaat bij chronische hoofdpijn of migraine.

Leefstijlaanpassingen

• Voeding: Vermijd voedingsmiddelen die hoofdpijn kunnen veroorzaken, zoals cafeïne, alcohol en bewerkte producten.
• Regelmatige lichaamsbeweging: Dagelijkse activiteiten kunnen de doorbloeding verbeteren en endorfines vrijmaken, wat pijnverlichting kan bieden.
• Hydratatie: Drink minstens 1,5 tot 2 liter water per dag om uitdroging te voorkomen.

Met een combinatie van leefstijlaanpassingen, gerichte therapieën en medicatie kunnen de symptomen van doffe hoofdpijn effectief worden aangepakt en de levenskwaliteit aanzienlijk worden verbeterd.

Complicaties

Zoals met alle andere vormen van hoofdpijn, leidt doffe hoofdpijn tot een verslechtering van de algemene toestand. Je prestaties en concentratie worden erdoor beperkt, met name door ernstige hoofdpijn. Dit kan ook leiden tot onvermogen om te werken of leren, maar meestal kun je wel blijven functioneren met doffe hoofdpijn alhoewel je slechter presteert. Ernstige hoofdpijn kan ook het reactievermogen beperken.

Preventie

Beweging speelt een belangrijke rol in de preventie van doffe hoofdpijn. Twee tot drie keer per week joggen, fietsen of zwemmen is effectief tegen spanningshoofdpijn. Het versterken en strekken van de schouder- en rugspieren door speciale fysiotherapeutische oefeningen is ook goed ter preventie van doffe hoofdpijn, evenals regelmatige ontspanningsoefeningen. Het helpt ook om veel water te drinken. Het Voedingscentrum raadt volwassenen aan om elke dag 1,5 tot 2 liter te drinken. Je lichaam heeft meer vocht nodig nodig bij fysieke inspanning. Ten slotte is slaap ontzettend belangrijk. Je mentale en fysieke welzijn hangt af van de duur en kwaliteit ervan. Afhankelijk van je leeftijd en individuele slaapbehoefte moeten mensen zeven tot negen uur slapen. Je moet het echter niet overdrijven. Anders zullen vermoeidheid en slaperigheid het gevolg zijn. Te veel slapen kan juist spanningshoofdpijn bevorderen.

Lees verder

• Hoofdpijn aan voorhoofd: oorzaken van pijn aan voorhoofd
• Hoofdpijn door suiker: oorzaken en preventie suikerhoofdpijn
• Hoofdpijn en zwanger: mogelijke oorzaken en wat te doen?
• Hoofdpijn voorhoofd, achterhoofd, achter de ogen, vanuit nek
• Hoofdpijn: soorten, symptomen, oorzaak en behandeling