Legeneussyndroom: Schade aan neusschelp door chirurgie

Neusschelpen zijn belangrijke structuren binnen de neusholten die helpen bij het reguleren van de luchtstroom en het bevorderen van een goede ademhaling. Ze zorgen ervoor dat de neusholten op een efficiënte manier functioneren door het vergroten van het oppervlakte voor luchtfiltering en bevochtiging. Wanneer echter te veel van deze neusschelpen worden verwijderd of verkleind, kan het legeneussyndroom (empty nose syndrome) ontstaan. Dit is een aandoening die zich ontwikkelt door schade aan de neusschelpen, vaak als gevolg van een neusoperatie. Deze aandoening kan zowel fysieke als emotionele klachten veroorzaken. Het stellen van een diagnose en het vinden van een passende behandeling kan complex zijn. Zelfzorgmaatregelen zoals het gebruik van een luchtbevochtiger kunnen tijdelijk verlichting bieden, terwijl professionele behandelingen zoals ondersteunende zorg en operaties ook mogelijk zijn.

• Oorzaken: Door chirurgische verkleining of verwijdering van neusschelpen
• Symptomen van empty nose syndrome
• Lichamelijk
• Mentaal
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van droog neusslijmvlies en andere klachten
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Prognose
• Complicaties van legeneussyndroom

Oorzaken: Door chirurgische verkleining of verwijdering van neusschelpen

Het legeneussyndroom is een vorm van secundaire atrofische rhinitis, waarbij het slijmvlies van de neus verschrompelt. Deze aandoening komt voor bij een klein percentage van de patiënten die een neusoperatie hebben ondergaan, met name degenen die een turbinectomie (chirurgische verwijdering van de neusschelp) of conchareductie (verkleining van de neusschelp) hebben ondergaan. De operatie kan leiden tot veranderingen in het neusslijmvlies en de zenuwuiteinden in het slijmvlies van de neus.

Symptomen van empty nose syndrome

Lichamelijk

De symptomen van legeneussyndroom ontstaan vaak enkele weken tot jaren na de neusoperatie.

Veel voorkomende lichamelijke symptomen van het legeneussyndroom zijn onder meer:

• Ademhalingspijn bij het ademen door de neus
• Duizeligheid
• Een bloedneus
• Een gebrek aan slijm
• Een gevoel van een droge neus
• Een gevoel van een verstopte neus
• Moeite met ademen, ademhalingsproblemen, of een gevoel van verstikking
• Een gevoel van te veel lucht in de neus
• Neusafscheiding en een stinkende geur in de neus als gevolg van infecties
• Gezichtspijn
• Hoofdpijn
• Korstvorming in de neus
• Neuspijn
• Mondademhaling omdat de patiënt niet door de neus kan ademen
• Reukverlies
• Smaakverlies

Mentaal

De mentale en emotionele problemen die kunnen voortvloeien uit het legeneussyndroom omvatten:

• Angst
• Concentratieproblemen
• Depressie
• Hartkloppingen
• Hyperventilatiesyndroom (snelle en diepe ademhaling): Bijna acht op de tien patiënten met deze aandoening lijden ook aan hyperventilatie.
• Irritatie
• Paniekaanvallen
• Slaapproblemen, zoals slaperigheid of moeite met in slaap vallen
• Vermoeidheid

Diagnose en onderzoeken

Anno augustus 2024 is er geen standaard diagnostisch onderzoek specifiek voor het legeneussyndroom. De diagnose wordt doorgaans gesteld door het uitsluiten van andere aandoeningen en het evalueren van de symptomen. De neusschelp(en) kunnen verkleind of afwezig zijn, wat zichtbaar kan zijn bij medische beeldvormende onderzoeken of bij een neusendoscopie (inwendig kijkonderzoek van de neus- en sinusholtes). Bij deze onderzoeken zijn vaak geen tekenen van fysieke obstructie (verstopping) aanwezig, en kan het neusslijmvlies droog en bleek zijn. Soms kunnen ook tekenen van een secundaire infectie zichtbaar zijn.

Behandeling van droog neusslijmvlies en andere klachten

Zelfzorg

Het is belangrijk om het neusslijmvlies vochtig te houden. Dit kan door gebruik te maken van zoutoplossingen of op olie gebaseerde smeermiddelen. Neusbevochtigers met menthol, zoals Vicks, kunnen ook verlichting bieden. Het gebruik van een luchtbevochtiger is nuttig voor patiënten met empty nose syndrome. Het drinken van warme vloeistoffen zoals thee en soepen kan eveneens heilzaam zijn. Patiënten proberen soms ook neuspleisters voor de gevoelige huid (zoals Breathe Right) of neusbeugeltjes. Het handhaven van een permanent vochtig en warm klimaat kan de symptomen verbeteren, hoewel verhuizen niet altijd een haalbare optie is.

Professionele medische zorg

Bij professionele medische zorg behandelt de arts pijn en infecties indien deze optreden. Psychiatrische of psychologische ondersteuning kan belangrijk zijn voor patiënten die worstelen met emotionele en psychische problemen zoals angst, depressie of obsessieve gedachten over ademhalingsproblemen. In sommige gevallen kan een operatie nodig zijn om de ontbrekende of beschadigde neusschelpen te herstellen. Neusschelpimplantaten kunnen ook een optie zijn. Bovendien kan een CPAP-apparaat verlichting bieden voor bepaalde patiënten met empty nose syndrome.

Prognose

De prognose van het legeneussyndroom varieert sterk afhankelijk van de ernst van de symptomen en de effectiviteit van de behandelingen. Bij sommige patiënten kunnen de symptomen met tijd en juiste behandeling aanzienlijk verbeteren, terwijl anderen mogelijk langdurige problemen ondervinden.

• Slaapproblemen en emotionele stress kunnen chronisch blijven als ze niet adequaat worden behandeld.
• CPAP-apparaten en psychologische ondersteuning kunnen helpen bij het verlichten van de symptomen en het verbeteren van de levenskwaliteit.
• Sommige patiënten vinden mogelijk langdurige verlichting met herstellende chirurgie of neusschelpimplantaten, hoewel de effectiviteit hiervan kan variëren.

Complicaties van legeneussyndroom

Indien onbehandeld kan het legeneussyndroom aanzienlijke en langdurige lichamelijke en emotionele problemen veroorzaken. Patiënten kunnen last hebben van symptomen bij elke ademhaling, wat kan leiden tot ernstige geestelijke gezondheidstoestanden zoals depressie, en in sommige gevallen zelfs tot zelfmoord.