Legeneussyndroom: Schade aan neusschelp door chirurgie

Neusschelpen zorgen er voor dat de twee neusholten in de neus verkleind worden. Dankzij de neusschelpen treedt een goede doorgankelijkheid op. Wanneer bij een patiënt te weinig neusschelp aanwezig is, ontstaat het legeneussyndroom (empty nose syndrome). Deze neusaandoeing komt tot stand door schade aan de neusschelp, veroorzaakt door een neusoperatie. Bekende lichamelijke symptomen zijn onder andere een gevoel van een verstopte neus en ademhalingsproblemen. Ook resulteert de neusaandoening in emotionele en psychische problemen zoals angst en slaapproblemen. De diagnose en behandeling van deze aandoening zijn moeilijk. Een aantal zelfzorgremedies verlichten de klachten zoals het gebruik van een luchtbevochtiger. Daarnaast zijn professionele behandelingen mogelijk zoals ondersteunende zorgen en een herstellende operatie.

• Oorzaken: Door chirurgische verkleining of verwijdering van neusschelp
• Symptomen van empty nose syndrome
• Lichamelijk
• Mentaal
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling van droog neusslijmvlies en andere klachten
• Zelfzorg
• Professionele medische zorg
• Complicaties van legeneussyndroom

Oorzaken: Door chirurgische verkleining of verwijdering van neusschelp

Het legeneussyndroom is een vorm van secundaire atrofische rhinitis (verschrompeling van slijmvlies van de neus). Het legeneussyndroom komt voor bij een klein deel van de patiënten die een operatie aan de neus of sinussen heeft ondergaan, met name bij patiënten die een turbinectomie (chirurgische verwijdering van de neusschelp) of conchareductie (neusschelpverkleining) hebben ondergaan. Door de neusoperatie ontstaan mogelijk veranderingen aan het neusslijmvlies en aan de zenuwuiteinden in het slijmvlies van de neus.

Symptomen van empty nose syndrome

Lichamelijk

De tekenen van het legeneussyndroom ontstaan enkele weken tot jaren na een neusoperatie.

Bekende lichamelijke symptomen van het legeneussyndroom zijn onder meer:

• ademmhalingspijn bij het ademen door de neus
• duizeligheid
• een bloedneus
• een gebrek aan slijm
• een gevoel van een droge neus
• een gevoel van een verstopte neus
• een gevoel van niet kunnen ademen / ademhalingsproblemen / verstikking
• een gevoel van te veel lucht in de neus
• een neusafscheiding en een stinkende geur in de neus als gevolg van infecties
• gezichtspijn
• hoofdpijn
• korstvorming in de neus
• neuspijn
• mondademhaling doordat de patiënt niet door de neus kan ademen
• reukverlies
• smaakverlies

Mentaal

Mentale en emotionele problemen als gevolg van het legeneussyndroom omvatten:

• angst
• concentratieproblemen
• een depressie
• hartkloppingen
• hyperventilatiesyndroom (snelle en diepe ademhaling): Bijna acht op de tien patiënten met deze neusaandoening lijdt ook aan het hyperventilatiesyndroom.
• irritatie
• paniekaanvallen
• slaapproblemen zoals slaperigheid of niet in slaap kunnen vallen
• vermoeidheid

Diagnose en onderzoeken

Anno april 2020 is geen standaard diagnostisch onderzoek voor het stellen van de diagnose van het legeneussyndroom bekend. De diagnose gebeurt daarom door het uitsluiten van andere aandoeningen en de aanwezige symptomen. De neusschelp(en) zijn verkleind of afwezig, wat zichtbaar is bij medische beeldvormende onderzoeken of bij een neusendoscopie (inwendig kijkonderzoek van de neus- en sinusholtes). Er zijn voorts geen tekenen van een fysieke obstructie (verstopping) aanwezig. Het neusslijmvlies is droog en bleek. Soms zijn er tekenen van een secundaire infectie aanwezig.

Behandeling van droog neusslijmvlies en andere klachten

Zelfzorg

Het is belangrijk om het neusslijmvlies vochtig te houden. Hiervoor mag de patiënt een zoutoplossing of op olie gebaseerde smeermiddelen gebruiken. Ook het gebruik van neusbevochtigers met menthol zoals Vicks verlicht mogelijk de klachten. Het gebruik van een luchtbevochtiger is nuttig bij patiënten met het empty nose syndrome. Tot slot is het drinken van warme vloeistoffen (thee, soepen, …) heilzaam. Patiënten experimenteren soms ook met neuspleisters voor de gevoelige huid (breathe right) of neusbeugeltjes. Tot slot verbetert een permanent vochtig en warm klimaat de symptomen, al is het niet altijd haalbaar om te verhuizen.

Professionele medische zorg

Verder behandelt de arts pijn en een infectie wanneer deze symptomen zich voordoen. Psychiatrische of psychische ondersteuning is belangrijk voor patiënten die kampen met emotionele en psychische problemen zoals angst, een depressie of het obsessief bezig zijn met het gevoel dat ze niet kunnen ademen. Bij sommige patiënten is een operatie vereist om de ontbrekende of beschadigde neusschelpen te herstellen. Sommige patiënten zijn gebaat met neusschelpimplantaten. Tot slot biedt een CPAP-apparaat een verlichting van de klachten voor bepaalde patiënten met het empty nose syndrome.

Complicaties van legeneussyndroom

Onbehandeld veroorzaakt de neusaandoening bij sommige patiënten aanzienlijke en langdurige lichamelijke en emotionele problemen. Patiënten ervaren de symptomen namelijk bij elke ademhaling. Sommige patiënten met het empty nose syndrome krijgen last van een depressie en plegen zelfs zelfmoord.