Biotinetekort: Gebrek aan biotine (biotinedeficiëntie)

Biotine is een B-vitamine die verantwoordelijk is voor tal van lichaamsfuncties. Het komt voor in veel voedingsmiddelen en de voedingsbehoefte is klein. Een tekort is uiterst zeldzaam en treedt op bij onder andere enkele aandoeningen en het gebruik van medicijnen. Een biotinegebrek gaat gepaard met tal van symptomen, onder andere neurologische klachten, huidproblemen en oogaandoeningen. In de meeste gevallen volstaat het aanpassen van de voedingsstijl voor het behandelen van biotinedeficiëntie, maar in sommige gevallen zijn supplementen wel noodzakelijk. De vooruitzichten van een biotinetekort zijn tot slot goed wanneer de patiënt zich laat behandelen.

• Functie van biotine, een vitamine B
• Biotine in de voeding
• Voeding
• Aanbevolen dagelijkse inname
• Oorzaken en risicofactoren van biotinetekort
• Aandoeningen
• Medicatie en medische behandelingen
• Voeding
• Symptomen
• Behandeling van biotinedeficiëntie
• Prognose van biotinegebrek

Functie van biotine, een vitamine B

Biotine is een vitamine uit het B-complex die ook bekend staat als vitamine H of B7. Net zoals alle B-vitaminen is biotine oplosbaar in water. Het lichaam is bijgevolg niet in staat om deze vitamine te bewaren daar biotine oplost in water. Deze vitamine helpt het lichaam bij de omzetting van koolhydraten in glucose, wat het lichaam nodig heeft om energie te maken. Biotine helpt tevens bij de omzetten van vet en aminozuren, wat het lichaam nodig heeft voor de bouw van om eiwitten. Eiwitten zijn nodig om cellen te herstellen en te onderhouden. Biotine is nodig voor een gezonde huid, gezond haar, goed werkende ogen en een goede leverfunctie. Ook zwangere vrouwen hebben extra biotine nodig want dit zorgt namelijk voor de embryonale groei. De aanmaak van biotine gebeurt in de darmen door het microbioom (de bacteriepopulatie in de darm), en daarnaast is het mogelijk om biotine op te nemen via voedingsmiddelen.

Biotine in de voeding

Voeding

Biotine bevindt zich in kleine hoeveelheden in tal van voedingsmiddelen waaronder:

• avocado's
• bananen
• biergist
• bloemkool
• champignons
• gekookte eieren (vooral de dooier)
• groene erwten en linzen
• noten (vooral amandelen, pinda's, pecannoten en walnoten)
• peulvruchten (vooral sojabonen, bonen, zwarte erwten)
• sardines
• volkorenproducten
• wortelen
• zonnebloemzaden

Aanbevolen dagelijkse inname

Een evenwichtige voeding is de beste bron van B-vitaminen. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid van een volwassene persoon is 30 microgram (mcg), terwijl de aanbevolen inname van een kind 5 mcg per dag is. Zwangere vrouwen hebben 35 mcg per dag nodig.

Oorzaken en risicofactoren van biotinetekort

Biotinedeficiënte komt zelden tot stand bij personen die een gezonde, gevarieerde voeding eten. Het tekort aan biotine komt echter wel voor bij patiënten die problemen ervaren met de absorptie van voedingsstoffen, die bepaalde medicijnen gebruiken of die lijden aan een erfelijke aandoening waarbij het lichaam biotine niet kan gebruiken.

Aandoeningen

De grootste oorzaak van een gebrek aan biotine is 'biotinidasedeficiëntie'. Alcoholisme remt voorts de biotine-opname. Ook zwangere vrouwen die geen extra biotine innemen, lopen het risico op een gebrek aan biotine. Verder resulteert een biotinedeficiëntie bij een aantal patiënten uit de ziekte van Crohn (aandoening met diarree en buikpijn), omdat de darmen hierbij onvoldoende voedingsstoffen kunnen innemen.

Biotinidasedeficiëntie
Biotinidasedeficiëntie is de meest voorkomende oorzaak van biotinedeficiëntie. Dit is een zeldzame erfelijke stofwisselingsziekte die circa 1 op de 60.000 pasgeboren baby’s treft. Door een genetische mutatie (wijziging) is het lichaam niet in staat om biotine te gebruiken waardoor een gebrek aan biotine ontstaat. De symptomen van biotinidasedficiëntie komen meestal na enkele weken of maanden tot uiting, al presenteert de ziekte zich soms pas in de kindertijd. De belangrijkste symptomen bestaan uit:

• alopecia (haaruitval)
• ataxie (een slechte coördinatie)
• braken
• conjunctivitis (oogbindvliesontsteking)
• diarree
• eczeem (chronische huidaandoening met droge huid en jeukende huid)
• een ontwikkelingsachterstand
• gehoorverlies
• hepatomegalie (vergrote lever) (zelden)
• hypotonie (zwakke spieren)
• lethargie (slaperigheid)
• perioden van bewusteloosheid
• schimmelinfecties
• splenomegalie of (vergrote milt) (zelden)
• spraakproblemen (zelden)
• toevallen

Een behandeling is nodig bij deze stofwisselingsaandoening daar de patiënt anders in een coma terecht komt of komt te overlijden. Alle pasgeborenen krijgen echter een hielprik vlak na de geboorte om deze aandoening op te sporen.

Medicatie en medische behandelingen

Wanneer patiënten langdurig parenterale voeding krijgen, verhoogt het risico op een tekort aan biotine. De patiënten krijgen bij parenterale voeding hun voedingsstoffen via een ader toegediend (intraveneus). Ook het langdurig gebruik van anti-epileptische medicatie vormt een risicofactor, daar deze medicijnen de biotinewaarden van het lichaam verlagen. Het langdurig nemen van antibiotica vernietigt bovendien soms de biotineproducerende bacteriën in de darm.

Voeding

Sommige voedselverwerkingstechnieken vernietigen echte rwel biotine in de voeding. Ook bevatten rauwe eiwitten het eiwit ‘avidine’ dat interfereert met de absorptie van biotine door het lichaam.

Symptomen

In de meeste gevallen starten de symptomen van een biotinetekort geleidelijk maar zijn de klachten wel progressief.
Volwassenen met een biotinegebrek ervaren mogelijk één of meer van volgende tekenen:

• anorexia (weinig eetlust)
• bloedarmoede (anemie)
• broze nagels
• conjunctivitis (oogbindvliesontsteking)
• haren:
• dunner wordend haar
• haaruitval (over het gehele lichaam)
• trichorrhexis nodosa (haaraandoening waarbij haren afbreken)
• hartafwijkingen
• huidinfecties en huidproblemen zoals een geschubde, rode huiduitslag rond lichaamsopeningen, inclusief de ogen, de neus, de mond en de anus
• misselijkheid
• neurologische problemen zoals:
• een depressie
• epileptische aanvallen
• hallucinaties
• lethargie
• ledematen
• paresthesieën (tintelingen) in de ledematen
• spierpijn

Behandeling van biotinedeficiëntie

Een goede en evenwichtige voeding met voldoende biotine is de eerste behandeloptie. Op de markt zijn vrij verkrijgbare biotine multivitaminen en supplementen beschikbaar. Het is echter aangewezen om eerst met een arts te overleggen alvorens biotinesupplementen te nemen, omdat ze bij sommige mensen (of foetussen) gevaar opleveren bij hoge doses. Patiënten met een biotinidasedeficiëntie krijgen wel biotinesupplementen, voorgeschreven zodat de symptomen verdwijnen, maar meestal moeten patiënten deze supplementen langdurig nemen.

Prognose van biotinegebrek

Biotinedeficiëntie is omkeerbaar. De meeste andere oorzaken van een biotinetekort zijn goed te behandelen dankzij veranderingen in de voeding, of eventueel via supplementen.

Lees verder

• Vitamine B-complex: Voedingsbron, functie en tekort