Bronchoalveolaire lavage: Onderzoek en spoeling van longen

Een bronchoalveolaire lavage (BAL) is een diagnostische procedure waarbij de arts cellen, vloeistof en ander materiaal verwijdert uit de kleinste luchtwegen en longblaasjes. Dit is essentieel om infecties en andere longaandoeningen op te sporen. Daarnaast kan de arts met behulp van dit onderzoek ook enkele behandelingen uitvoeren. Tijdens de procedure wordt een bronchoscoop (een dunne buigzame slang met een videocamera en lamp) ingebracht, waarmee een zoutoplossing in de longen wordt gespoten. Deze oplossing spoelt de longen, waarna het opgehaalde materiaal verder wordt onderzocht. De resultaten worden vervolgens met de patiënt besproken, waarna een passende behandeling wordt gestart. Hoewel dit een minimaal invasieve procedure is, zijn er enkele mogelijke risico's aan verbonden.

• Toepassingen van bronchoalveolaire lavage
• Diagnose stellen
• Behandeling uitvoeren
• Contra-indicaties voor de medische procedure
• Voorbereiding op het onderzoek
• Tijdens de medische procedure
• Na de test en de spoeling van de longen
• Complicaties van BAL

Toepassingen van bronchoalveolaire lavage

Diagnose stellen

Infecties
Een bronchoalveolaire lavage (BAL) wordt vaak gebruikt om infecties in de luchtwegen en longen te diagnosticeren, vooral bij patiënten met een verzwakt immuunsysteem, patiënten die aan een beademingsapparaat zijn aangesloten, en patiënten met het acute respiratory distress syndrome (ARDS). Een BAL helpt bij het diagnosticeren van aandoeningen zoals tuberculose, schimmelinfecties in de longen, bacteriële longontsteking, opportunistische infecties, atypische longontsteking, en COVID-19, veroorzaakt door het coronavirus.

Geen infecties
Een bronchoalveolaire lavage is ook nuttig voor het diagnosticeren van niet-infectieuze aandoeningen zoals diffuse alveolaire bloeding, pulmonale alveolaire proteïnose (PAP), eosinofiele pneumonie, overgevoeligheidspneumonitis, interstitiële longaandoeningen (littekens en ontsteking in de longen), chronische berylliose (vergiftiging door blootstelling aan beryllium), en de aanwezigheid van kwaadaardige cellen (longkanker). Ook bij blootstelling aan asbest, zoals asbestose, kan een BAL worden uitgevoerd.

Behandeling uitvoeren

De arts kan een BAL ook gebruiken om hardnekkige slijmproppen te verwijderen, bijvoorbeeld bij astma en mucoviscidose. Daarnaast kan een BAL worden gebruikt om de ventilatie van de luchtwegen te verbeteren of om ontstekingen te verminderen bij aandoeningen zoals chronische obstructieve longziekte (COPD) en pulmonale alveolaire proteïnose (PAP). Bij ziekten zoals silicose en alveolaire microlithiasis kan een volledige longspoeling nuttig zijn.

Contra-indicaties voor de medische procedure

Een bronchoalveolaire lavage is niet geschikt voor patiënten die de afgelopen maand een myocardinfarct (hartaanval) of instabiele angina pectoris (onregelmatige pijn op de borst) hebben gehad. Ook patiënten met hemodynamische instabiliteit, ongecontroleerde aritmieën (hartritmestoornissen), of refractaire hypoxemie (slecht behandelbare lage zuurstofniveaus in het bloed) worden afgeraden deze procedure te ondergaan.

Voorbereiding op het onderzoek

Voorafgaand aan het onderzoek bespreekt de arts de medische geschiedenis en het medicatiegebruik van de patiënt. Sommige medicijnen moeten mogelijk tijdelijk worden gestopt of in overleg met de arts worden aangepast. Het is belangrijk dat de arts op de hoogte is van de rookstatus van de patiënt en blootstelling aan rook, omdat roken een aanzienlijk effect heeft op de cellulaire samenstelling van de bronchoalveolaire lavage. Roken kan bijvoorbeeld leiden tot een toename van neutrofielen en macrofagen in de longvloeistof. De patiënt mag tot zes uur voor het onderzoek een lichte maaltijd nuttigen, en niet-bruisend water of thee zonder suiker en melk is toegestaan tot twee uur voor het onderzoek. Tot één uur voor de procedure mag de patiënt de tanden poetsen of een beetje water drinken om eventuele medicatie in te nemen.

Tijdens de medische procedure

De totale duur van een bronchoalveolaire lavage is ongeveer twintig minuten en veroorzaakt meestal geen of slechts milde pijn. De arts verdooft eerst de keel van de patiënt en plaatst een bijtring tussen de tanden en kaken om beschadiging te voorkomen. Vervolgens wordt een bronchoscoop via de mond of neus ingebracht tot in de kleinste luchtwegen (bronchiolen) en longblaasjes (alveoli) in de longen. Via de bronchoscoop wordt een afgemeten hoeveelheid steriele zoutoplossing ingebracht om de longen te spoelen (lavage). De vloeistof, samen met cellen en ander materiaal, wordt daarna weer opgezogen en in een flesje verzameld voor verder microscopisch onderzoek in het laboratorium. In sommige gevallen neemt de arts ook een weefselmonster af (longbiopsie).

Na de test en de spoeling van de longen

Na de procedure wordt vaak een longfoto gemaakt om te controleren of er geen complicaties zijn opgetreden. De patiënt keert daarna terug naar de Endoscopie-afdeling, waar hij na een halfuur wat water mag drinken om te testen of de keelverdoving is uitgewerkt. Als het slikken goed gaat, mag de patiënt weer normaal eten en drinken. Klachten zoals keelirritatie, slikproblemen en bloederig slijm ophoesten komen vaak voor en verdwijnen meestal binnen twee dagen. Na een gesprek met de longarts in het ziekenhuis, kan de patiënt naar huis worden gebracht, aangezien er tijdens de procedure vaak kalmerende medicatie is toegediend. De bevindingen worden doorgestuurd naar de huisarts of verwijzend arts, die zorgt voor verdere behandeling en opvolging.

Complicaties van BAL

BAL is een relatief veilige procedure die over het algemeen goed wordt verdragen door de meeste patiënten. De meest voorkomende risico's zijn vergelijkbaar met die van een flexibele bronchoscopie (inwendig kijkonderzoek van de luchtpijpvertakkingen). Mogelijke complicaties zijn voorbijgaande hypoxemie, longbloedingen, pijn bij de ademhaling, post-BAL-koorts (waargenomen bij maximaal 30% van de patiënten), bronchospasmen (spierkrampen in de luchtwegen), infecties, ademstilstand, en in zeldzame gevallen een pneumothorax (klaplong) of schade aan het gebit door de bijtring.

Lees verder

• Bronchoscopie: Inwendig kijkonderzoek luchtwegen (longen)
• Long naaldbiopsie: Onderzoek weefsel uit longen