Plakkerige ontlasting: symptomen en oorzaken kleverige poep

Plakkerige ontlasting: symptomen en oorzaken kleverige poep Plakkerige ontlasting of poep kan het gevolg zijn van te veel vet in je dieet. Een vetrijk dieet kan bijvoorbeeld leiden tot ontlasting die plakkeriger is dan normaal, terwijl een vezelrijk dieet leidt tot een gezonde spijsvertering en een goede stoelgang. Plakkerige ontlasting kan ook het gevolg zijn van een spijsverteringsstoornis, waarbij er ofwel sprake is van een probleem met de afbraak van vetten (malabsorptie) ofwel een onvermogen van de darm om vetten in het lichaam op te nemen (maldigestie). Het vetgehalte van de ontlasting is toegenomen als er gedurende meerdere dagen meer dan 10 gram vet in de ontlasting aanwezig is. In dat geval spreekt men ook wel over 'steatorroe' of 'vetdiarree'. Dit komt vaak door een lichamelijke ziekte. Verschillende organen spelen een rol in de spijsvertering. Als ze niet goed werken, kan de afbraak van vetten uit voedsel worden verstoord. Het lichaam scheidt vervolgens het vet uit via de ontlasting. Het resultaat is plakkerige ontlasting of poep.

Oorzaken van plakkerige ontlasting

Vetdiarree

Als voedingsvetten (meer dan 10 g per dag) in korte tijd worden uitgescheiden, bestaat er vaak een vermoeden van vetdiarree (ook wel steatorroe of steatorree genoemd). Bij vetdiarree is de ontlasting vaak dun, plakkerig en vettig doordat er vaak te veel vet in de ontlasting zit. De oorzaak kan voedselintolerantie of een bepaalde ziekte zijn. Een spijsverteringsstoornis is vaak te wijten aan verminderde vetopname in de darm (malabsorptie) of een slechte vertering van de voeding in maag of darmen als gevolg van bijvoorbeeld onvoldoende afscheiding van de spijsverteringstoffen (maldigestie).

Dunne darm / Bron: Nerthuz/Shutterstock.comDunne darm / Bron: Nerthuz/Shutterstock.com

Malabsorptie

Malabsorptie is een spijsverteringszwakte waarbij het lichaam de voedingsstoffen in voedsel niet goed kan opnemen en verwerken. Het komt vaak voor bij inflammatoire darmaandoeningen zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa, maar ook bij glutenintolerantie (coeliakie) of kortedarmsyndroom, waarbij een deel van de dunne darm ontbreekt, waardoor de voedselbrij sneller door de darm gaat.

Maldigestie

Bij een slechte spijsvertering wordt het voedsel niet afgebroken tot de opneembare componenten. Het treedt op wanneer het lichaam niet genoeg galzuur of pancreasvocht kan leveren. Oorzaken kunnen zijn: een kleinere maag, zoals bij een gastric bypass (maagomleiding), of (maag)zweren, tumoren, ontstekingen en bijwerkingen van medicatie.

Galziekte

Galzuur is uiterst belangrijk voor de spijsvertering omdat het het vet in het voedsel afbreekt. Het spijsverteringssap dat in de lever wordt geproduceerd, stroomt normaal gesproken via het galkanaal in de darm. Indien het galkanaal echter door galstenen of een tumor is verstopt, komt er weinig of geen galzuur in de darm, waardoor het vet onverteerd wordt uitgescheiden.

Galblaas en alvleesklier / Bron: Nerthuz/Shutterstock.comGalblaas en alvleesklier / Bron: Nerthuz/Shutterstock.com

Ziekte van de alvleesklier

Net als de galblaas is de alvleesklier betrokken bij de vertering van vetten. Als exocriene klier maakt het alvleeskliersap aan, een mengsel van enzymen en basen. Het alvleeskliersap bestaat uit enzymen die verantwoordelijk zijn voor de afbraak van koolhydraten, eiwitten en vetten. Net als bij galzuur is het van invloed op de vetopname in de darm. Een tekort aan alvleeskliersap kan optreden als de alvleesklieringang – een buisje in de alvleesklier waardoor het sap van de alvleesklier uit de alvleesklier naar het eerste deel van de dunne darm (duodenum) stroomt – gesloten is of als er een ontsteking van de alvleesklier is (pancreatitis). In beide gevallen moet onmiddellijk een arts worden geraadpleegd, aangezien een alvleesklieraandoening in 15-20 procent van de gevallen ernstig is en zelfs levensbedreigend kan zijn. Ontsteking van de alvleesklier komt tot uiting in plotselinge, hevige pijn in de bovenbuik, die naar de rug en borst uitstraalt. De pijn loopt vaak als een riem door het lichaam. De begeleidende symptomen zijn misselijkheid, braken, winderigheid, koorts en een algemeen gevoel van ziekte.

Alcoholgebruik

Bij overmatig en langdurig gebruik kan alcohol leiden tot chronische ontsteking van de alvleesklier. Om deze reden kan er, als de productie van spijsverteringsenzymen afneemt, plakkerige ontlasting optreden.

Stress

Er zijn wat bronnen die (chronische) stress relateren aan plekkerige poep. Plakkerige ontlasting ontstaat vaak door stoornissen in het vetmetabolisme of door een enorme overmaat aan voedingsvetten die het lichaam niet kan opnemen. Stress is evenwel geen directe oorzaak van plakkerige ontlasting. Bij aanhoudende stress produceert je lichaam bepaalde hormonen die kunnen leiden tot een verhoogde afscheiding van vocht en elektrolyten, alsook slijm in de darm. Daarnaast kan stress leiden tot zachte of waterige ontlasting of diarree.

Sommige medicijnen veroorzaken plakkerige ontlasting / Bron: Stevepb, PixabaySommige medicijnen veroorzaken plakkerige ontlasting / Bron: Stevepb, Pixabay

Medicijnen

Bepaalde middelen die je neemt om af te vallen, vertragen de opname van voedingsvetten uit de darm in het lichaam. Het overtollige vet kan zodoende worden uitgescheiden als een vette en plakkerige ontlasting. Andere medicijnen die tot steatorroe kunnen leiden, zijn onder meer:
  • het antibioticum neomycine
  • colchicine, een middel tegen jichtaanvallen
  • colestyramine, hetgeen de hoeveelheid cholesterol en galzuren verlaagt en wordt gebruikt bij verhoogd cholesterol

Te snel werkende schildklier

Hyperthyreoïdie is de medische naam voor een schildklier die te snel werkt. Kenmerkende klachten zijn een snelle en onregelmatige pols, trillende handen, gevoeligheid voor warmte en een neiging tot zweten. De huid is vrij warm, klam en vochtig, en als teken van verhoogde metabole activiteit is de stoelgang frequent en zacht, er is gewichtsverlies ondanks een toename van de eetlust en haarverlies. De spieren kunnen pijnlijk zijn. De getroffenen zijn nerveus en prikkelbaar en lijden aan slapeloosheid.

Symptomen

Afhankelijk van de oorzaak, kan plakkerige ontlasting gepaard gaan met een of meer van de volgende klachten:
  • leemachtige, plakkerige, glanzende en zuur tot scherp ruikende ontlasting
  • na de stoelgang drijven er vetdruppels in het water van de toiletpot.
  • de stoel blijft vastzitten of plakken aan de toiletpot
  • winderigheid
  • buikpijn
  • opgeblazen gevoel
  • gevoel van volheid na slechts een paar happen te hebben gegeten (vroege verzadiging)
  • diarree

Plakkerige ontlasting bij kinderen

Zelfs in de kindertijd zijn er ziekten die kunnen leiden tot een plekkerige ontlasting of poep. De meest voorkomende oorzaak is de metabole ziekte Cystic fibrosis of taaislijmziekte, waarbij klieren in de longen, lever, alvleesklier en darmen viskeuze afscheidingen produceren. In deze gevallen functioneert de alvleesklier ook slecht en produceert deze te weinig spijsverteringsenzymen. Bovendien kan de ziekte van Crohn ook in de kindertijd voorkomen.

Plakkerige ontlasting tijdens de zwangerschap

Tijdens de zwangerschap verandert het vetmetabolisme en worden meer vetten opgebouwd en minder afgebroken. Dit leidt vanaf de twaalfde week van de zwangerschap tot een verhoging van de bloedlipideniveaus. Toch mag een overmatige hoeveelheid vet niet via de ontlasting worden uitgescheiden. Als dat zo is, moet je onmiddellijk een afspraak maken met je huisarts.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en ontlastingsonderzoek

Bij de diagnose zal de arts, naast een vraaggesprek over je klachten, het onder de loep nemen van je dieet en het in ogenschouw nemen van je medische geschiedenis, eerst het uiterlijk en het vetgehalte van de stoelgang controleren als onderdeel van een ontlastingsonderzoek. Als dit aanzienlijk is verhoogd, begint het zoeken naar de mogelijke oorzaken. Afhankelijk van de mogelijke onderliggende ziekten worden hier tal van verschillende diagnostische methoden gebruikt.

Bloedonderzoek / Bron: WathanyuSowong/Shutterstock.comBloedonderzoek / Bron: WathanyuSowong/Shutterstock.com

Vervolgonderzoek

Als bijvoorbeeld glutenintolerantie wordt vermoed, wordt er een bloedtest op detecteerbare antilichamen uitgevoerd (zogenaamde serologische tests), om de ziekte vast te stellen. Bovendien moeten weefselmonsters van de dunne darm of de twaalfvingerige darm worden genomen om de diagnose van glutenintolerantie met zekerheid te stellen.

Er kan een secretine-CCK provocatie bij MRCP plaatsvinden (waarbij er afbeeldingen van de galwegen gemaakt worden zonder dat daar röntgenstralen aan te pas komen) om na te gaan of er sprake is van een (tijdelijke) stoornis in de afvloed van gal en/of alvleeskliervocht. Ook kan in dat geval ontlastingsonderzoek nodig zijn, waarbij de uitscheiding van vetten (verhoogd bij alvleesklieraandoeningen) of pancreasenzymen (verminderd bij alvleesklieraandoeningen) wordt geanalyseerd via de stoelgang. Om een ​​zinvol resultaat te bereiken, moet het ontlastingsonderzoek meerdere keren worden herhaald.

Zelfs bij pancreatitis is er meestal een aanzienlijk verminderde concentratie van de pancreasenzymen in de stoelgang, zodat een ontlastingsonderzoek de eerste indicaties kan zijn voor de ontsteking van het orgaan. Bovendien kunnen bij chronische pancreatitis verhoogde niveaus van speciale spijsverteringsenzymen (amylase, lipase) in het bloed worden gedetecteerd. Daarnaast kunnen echografie- en röntgenonderzoeken, computertomografie (CT-scan) en magnetische resonantiebeeldvorming (MRI-scan) worden gebruikt om alvleesklierverkalkingen (de afvoergang van de alvleesklier kan gaan verkalken) te bepalen, die als typische tekenen van pancreatitis worden beschouwd.

CT-scan / Bron: Tyler Olson/Shutterstock.comCT-scan / Bron: Tyler Olson/Shutterstock.com
In het geval van alvleesklierkanker kunnen de tumoren meestal relatief duidelijk worden gediagnosticeerd met behulp van echografisch onderzoek, CT en MRI. Als op basis van deze methoden geen duidelijke diagnose mogelijk is, kan de zogenaamde endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP) informatie verschaffen, waarin contrastmiddelen met behulp van een endoscoop direct in de galwegen kunnen worden geïnjecteerd voor een speciaal röntgenonderzoek. Dit onderzoek kan ook aanwijzingen opleveren voor afsluiting van de galwegen door galstenen of ontsteking van de galwegen. In het geval van alvleesklierkanker verschijnen vaak bepaalde tumormarkers in het bloedserum, die kunnen worden gedetecteerd als onderdeel van een bloedtest.

Lichamelijk onderzoek

Naast de genoemde diagnostische methoden is een lichamelijk onderzoek met palpatie van en het tikken op de buikstreek en het gebruik van een stethoscoop, ook een goede manier om eerste indicaties te verkrijgen over de mogelijke oorzaak van plakkerige ontlasting.

Behandeling van kleverige poep

Omdat plakkerige ontlasting een symptoom is, moet de behandeling gebaseerd zijn op de onderliggende oorzaak. Als je geen gluten verdraagt, wordt een dieet aanbevolen dat voedingsmiddelen vermijdt die gluten bevatten. Als galstenen verantwoordelijk zijn voor de kleverige poep, vindt meestal een operatie plaats waarbij de galblaas wordt verwijderd. Ontsteking van de alvleesklier bestaat uit pijnstilling en is vooral gericht op het voorkomen van complicaties en het wegnemen van de oorzaak. Zodra de symptomen verbeteren, kan je lichte maaltijden gaan eten. Gemiddeld geneest een alvleesklierontsteking na één tot twee weken. Deze ziekten kunnen slechts in beperkte mate worden voorkomen met een gezonde levensstijl, maar matig alcoholgebruik en gezond en gevarieerd eten is wel belangrijk.

Chiazaad / Bron: Daniel Schwen, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)Chiazaad / Bron: Daniel Schwen, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)

Dieet

Als het vet niet meer goed door het lichaam wordt verteerd, moeten transvetten (industrieel verharde vetten) in de voeding worden vermeden. Het gaat hier om onverzadigde vetten die zeer schadelijk zijn. Deze harde en lange keten vetzuren zijn ongezond voor het lichaam en moeilijk verteerbaar. Het is beter als je onverzadigde en meervoudig onverzadigde vetzuren consumeert, evenals triglyceriden met middellange ketens (MCT). MCT-vetten zijn onder meer verkrijgbaar als olie en margarine. Het lichaam heeft de onverzadigde vetzuren nodig om vitamine A en E op te nemen. De meervoudig onverzadigde vetzuren leveren omega 3- en 6-vetzuren. Ze zitten in tonijn, chiazaad, koolzaadolie en eigeel. Vooral de tryglyceriden met middellange ketens zijn interessant. Ze komen in de natuur maar weinig voor, maar komen vooral voor in kokosolie. Het lichaam kan het zonder galzuur verteren. Kokosolie is in water oplosbaar, wat betekent dat het snel in het bloed terechtkomt en daarom geschikt is voor de behandeling van plakkerige of vette ontlasting. Bovendien is het raadzaam om verspreid over de dag kleine maaltijden te eten en vertrouwen op hoogwaardige eiwitten.

Complicaties

Complicaties variëren, afhankelijk van de aard van de onderliggende aandoening. Wanneer plakkerige ontlasting het gevolg is van slechte opname van vet, dan kan dit op den duur leiden tot gewichtsverlies en moeite met het opnemen van in vet oplosbare vitaminen. Voor mensen met alvleesklieraandoeningen, kan pancreas enzymvervangingstherapie (PERT) helpen bij de vertering van voedingsstoffen.

Preventie

Een gezond en bij voorkeur plantaardig dieet met voldoende vezels uit fruit, groenten, bonen, linzen, noten, zaden en volle granen, kunnen allemaal de darmgezondheid bevorderen. Het beperken van bewerkte voedingsmiddelen, regelmatig eten, dagelijks bewegen en voldoende slapen, kan ook helpen bij het bevorderen van een gezonde stoelgang. Verder is het verstandig om niet of matig alcohol te drinken.

Lees verder

© 2020 - 2024 Tartuffel, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Plakkerige poep: Oorzaken van kleverige ontlastingPlakkerige poep: Oorzaken van kleverige ontlastingDe meest ideale ontlasting is vergelijkbaar met een banaan: een zachte consistentie, een ronde vorm en een glad oppervla…
Lichte plakkerige ontlastingLichte plakkerige ontlastingEen lichte en plakkerige of kleverige ontlasting bestaat uit teveel vet in de ontlasting. Dit heeft te maken met een ver…
Bloed in poep van de hondBloed in poep van de hondHet is niet smakelijk, maar het is als baas wel goed om te weten hoe de ontlasting van uw hond er uit ziet. Dan valt blo…
Rode ontlasting: oorzaken van rode poep of diarreeRode ontlasting: oorzaken van rode poep of diarreeRode ontlasting of rode diarree hoeft niet per se te wijzen op bloed in ontlasting. Rode poep of rode diarree kan wijzen…

Bronchoalveolaire lavage: Onderzoek en spoeling van longenBronchoalveolaire lavage: Onderzoek en spoeling van longenEen bronchoalveolaire lavage (broncho-alveolaire lavage, BAL) is een diagnostische procedure waarbij de arts cellen, vlo…
Buikpijn tijdens overgang: symptomen, oorzaken & behandelingBuikpijn tijdens overgang: symptomen, oorzaken & behandelingDe overgang is een volkomen natuurlijk proces in het leven van een vrouw. De overgang is de tijd van hormonale veranderi…
Bronnen en referenties
  • Inleidingsfoto: George Rudy/Shutterstock.com
  • https://www.healthline.com/health/sticky-poop
  • https://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/vetdiarree/item118538
  • https://www.encyclo.nl/begrip/Maldigestie
  • https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pancreatitis/symptoms-causes/syc-20360227
  • https://www.mst.nl/p/aandoeningen/kortedarmsyndroom/
  • https://www.ntvg.nl/artikelen/peptonvorming-door-pancreasvocht
  • http://opleid.info/functie-1-transport-van-mond-naar-anus.html?page=3
  • https://www.catharinaziekenhuis.nl/patient/behandelcentra/53-obesitascentrum/behandelingen/113-gastric-bypass.html
  • http://www.pancreas.nl/
  • https://www.livingwithhope.nl/patienteninformatie/woordenlijst
  • https://www.apotheek.nl/medicijnen/colchicine?product=colchicine
  • https://www.apotheek.nl/medicijnen/colestyramine
  • https://www.dopharma.nl/grondstoffenoverzicht/neomycine/
  • https://www.umcutrecht.nl/nl/ziekenhuis/ziekte/hyperthyreoidie
  • https://www.thuisarts.nl/cystic-fibrosis
  • https://www.orthokennis.nl/nutrienten/inositol
  • https://nl.wikipedia.org/wiki/Serologie
  • https://www.gezondheidsnet.nl/allergie/8-vragen-over-glutenintolerantie-coeliakie
  • https://en.wikipedia.org/wiki/Secretin-cholecystokinin_test
  • https://www.medicalnewstoday.com/articles/320700
  • https://centraal.mumc.nl/sites/central/files/functiekamer_secretine-cck_provocatietest_bij_mrcp.pdf
  • https://www.rivas.nl/beatrixziekenhuis/patienten/onderzoeken/mrcp-mri-onderzoek-van-de-galwegen/
  • http://www.causus.be/uitleg-over/gastro-enterologie/pancreas-problemen/acute-en-chronische-pancreatitis/
  • https://www.uzgent.be//nl/home/Lists/PDFs%20patienteninformatiefolders/ercp.pdf
  • http://medicaltreasure.com/sticky-poop-what-does-it-mean/
  • https://www.alvleeskliervereniging.nl/de-alvleesklier/aandoeningen/acute-pancreatitis.aspx
  • https://supersnelgezond.nl/transvetten/
  • https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/transvet.aspx
  • https://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/onverzadigd-vet.aspx
  • https://www.radboudumc.nl/afdelingen/maag-darm-en-leverziekten/onze-onderdelen/dietetiek/meer-informatie/voedings-en-dieetadviezen/mct-dieet/vetten-in-de-voeding
  • https://www.pancan.org/facing-pancreatic-cancer/living-with-pancreatic-cancer/diet-and-nutrition/pancreatic-enzymes/
  • Afbeelding bron 1: Nerthuz/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 2: Nerthuz/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 3: Stevepb, Pixabay
  • Afbeelding bron 4: WathanyuSowong/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 5: Tyler Olson/Shutterstock.com
  • Afbeelding bron 6: Daniel Schwen, Wikimedia Commons (CC BY-3.0)
Tartuffel (2.972 artikelen)
Laatste update: 09-01-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 38
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.