Rillingen zonder koorts: symptomen, oorzaken en behandeling

Bij rillingen zonder koorts gaat je lichaam rillen of trillen terwijl je geen koorts hebt. Als je het koud krijgt door een zeer lage buitentemperatuur, dan krijg je reflexmatig rillingen. De spieren trekken samen en ontspannen zich en op deze manier genereert je lichaam warmte om de daling van de lichaamstemperatuur tegen te gaan. De stofwisseling wordt veranderd en de ledematen krijgen meer bloed. Rillingen kunnen gepaard gaan met symptomen als kippenvel, klappertanden, trillen en zweten. Rillingen kunnen ook met koorts optreden, bijvoorbeeld bij griep of een longontsteking. Rillingen zonder koorts kunnen te wijten zijn aan een onderliggende ziekte of stoornis. Veel voorkomende oorzaken van koude rillingen onder koorts zijn psychische aandoeningen (zoals angststoornissen), overactieve schildklier (hyperthyreoïdie), overgang, lage bloeddruk, bloedarmoede door ijzertekort, ondergewicht en onderkoeling. De behandeling van rillingen zonder koorts hangt af van de onderliggende oorzaak.

• Rillingen (zonder koorts)
• Symptomen
• Hoe rillingen ontstaan
• Rillingen met koorts
• Oorzaken van koude rillingen zonder koorts
• Angst en stress
• Overgang
• Lage bloeddruk
• Bloedarmoede
• Laag lichaamsgewicht
• Onderkoeling
• Griep en verkoudheid
• Bloedvergiftiging (sepsis)
• Toxoplasmose
• Zonnesteek
• Ontwenningsverschijnselen
• Acuut glaucoom
• Vergiftiging met paddenstoelen
• Overactieve schildklier (hyperthyreoïdie)
• Slaapgebrek
• Verlaagde bloedsuikerspiegel (hypoglykemie)
• Blaasontsteking
• Uitdroging
• Voedingstekort
• Maagdarminfectie
• Acute bronchitis
• Bijwerkingen van medicijnen
• Huisarts raadplegen
• Onderzoek en diagnose
• Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek
• vervolgonderzoek
• Complicaties
• Behandeling van rillingen zonder koorts

Rillingen (zonder koorts)

Rillingen duiden op snelle en onwillekeurige bewegingen. Het komt met tussenpozen voor als onderdeel van febriele infecties: spiertrillingen genereren warmte en verhogen dus de lichaamstemperatuur. Dit maakt het gemakkelijker ziekteverwekkers te bestrijden. Oorzaken van koude rillingen met koorts zijn onder meer verkoudheid, griep en longontsteking, etc. Er kunnen ook rillingen optreden zonder koorts, bijvoorbeeld bij onderkoeling, ontwenningsverschijnselen, psychische aandoeningen, acuut glaucoom, schimmelvergiftiging en hyperthyreoïdie.

Symptomen

Rillingen zijn te herkennen aan de volgende symptomen:

• spiertrillingen over het hele lichaam (trillen)
• sterk koud gevoel
• kippenvel
• klappertanden
• koorts (maar rillingen kunnen ook optreden zonder koorts)
• (soms) hoofdpijn en pijn in het lichaam

Hoe rillingen ontstaan

Hoe ongemakkelijk rillingen ook zijn, voor het lichaam is het een ​​hulpmiddel dat dient om ziekteverwekkers af te weren of om weer op temperatuur te komen. Een deel van ons brein is hiervoor verantwoordelijk, de zogenaamde hypothalamus. Het is het warmtecontrolecentrum van het lichaam en regelt de warmteafgifte en productie. Idealiter zou de lichaamstemperatuur rond de 37 graden Celsius moeten zijn, wat de normale lichaamstemperatuur is. De hypothalamus controleert of deze waarde behouden blijft. In uitzonderlijke gevallen zal dit controlecentrum het temperatuurinstelpunt of setpoint verhogen, bijvoorbeeld in het geval van een infectie. De hypothalamus geeft het lichaam dan de opdracht om meer warmte te produceren. Dit gebeurt door een verhoogde stofwisseling en spiertrillingen. Tegelijkertijd wordt de warmteafgifte gesmoord en trekken de bloedvaten samen. Er gaat dan minder warmte verloren via de huid. De koude rillingen zijn daarom te beschouwen als de reactie van het lichaam op het bevel van de hypothalamus dat er snel meer warmte moet worden geproduceerd. De verhoogde temperatuur helpt ziekteverwekkers af te weren. Virussen, bacteriën en andere indringers zijn aangepast aan de normale lichaamstemperatuur van rond de 37 graden Celsius. Deze lastpakken kunnen niet zo goed tegen hogere temperaturen. 'Rillen van de kou', teneinde de lichaamswarmte te verhogen, is geen 'koude rilling' maar een gewone rilling. Dit vindt plaats omdat je lichaam zich wil warmrillen. Het rillen gebeurt doordat spieren in actie komen en dat gebeurt buiten je wil om. Daarmee leveren ze warmte en kom je weer op temperatuur.

Rillingen met koorts

Rillingen zijn een belangrijk mechanisme waarmee het lichaam snel zijn temperatuur kan verhogen om optimaal te functioneren. Zogenaamde koude rillingen worden vaak veroorzaakt door een infectie. Pyrogenen (koortsopwekkende stoffen) die worden afgegeven door ziekteverwekkers of het immuunsysteem van het lichaam, veroorzaken een cascade van processen in het immuunsysteem en geven zo de hersenen het signaal om het instelpunt of setpoint te verhogen van normaal 37°C naar een verhoogde temperatuur aangezien bij koorts het immuunsysteem infectieziekten beter bestrijdt. Hoofdpijn en pijn in het lichaam komen dan ook vaak voor. De belangrijkste koortsveroorzakende infectieziekten zijn griep en verkoudheid, roodvonk, longontsteking, nierbekkenontsteking, teelbalontsteking, wondroos (erysipelas), tetanusinfectie, tyfus of tropische infectieziekten zoals malaria, gele koorts of miltvuur

Oorzaken van koude rillingen zonder koorts

Als je rillingen zonder koorts ervaart, kan er sprake zijn van een onderliggende ziekte, stoornis of een fysieke ontregeling of tekortkoming.

Angst en stress

Chronische stress maar ook aanhoudende angst of angststoornissen kunnen spiertrillingen veroorzaken. Niet alleen de angstige situatie zelf, maar vaak kan ook al de gedachte aan een bepaalde situatie innerlijke rusteloosheid en spanning veroorzaken, wat kan toenemen tot paniek en en lichamelijke klachten. Dan kun je gaan zweten, blozen, rillen, je voelt je ziek en krijgt sterke hartkloppingen en de drang om te plassen.

Overgang

Ongeveer tweederde van de vrouwen heeft tijdens de overgang last van opvliegers, nachtelijk zweten en rillingen. De opvliegers komen meestal voor in de vroege fase van de overgang en kunnen een zware last zijn voor de getroffenen met twee tot dertig opvliegers per dag. Als het zweten voorbij is, komen er vaak de rillingen, wat ervoor zorgt dat het temperatuurgevoel van het lichaam op en neer gaat. Deze klachten worden veroorzaakt door een uitzetting van de bloedvaten. Bijkomende klachten zijn rood worden van de huid en een versnelde hartslag. Dit wordt veroorzaakt door de hormoonschommelingen als gevolg van de overgang en dan in het bijzonder de afname van de oestrogeenproductie.

Lage bloeddruk

De druk die heerst in de grote vaten van je lichaam wordt bloeddruk genoemd. Bij een gezonde, jongvolwassene is de bloeddruk 120 mmHg (millimeter kwik) systolisch en 80 mmHg diastolisch. Als er sprake is van een lage bloeddruk (hypotensie) is, komt er onvoldoende zuurstofrijk bloed in de organen, spieren en andere delen van het lichaam. Een bloeddruk waarbij de systolische waarde lager is dan 110 mmHg bij mannen en lager dan 100 mmHg bij vrouwen wordt over het algemeen als te laag beschouwd. De diastolische meting is dan niet hoger dan 60 mmHg. Hoewel het bloed in het lichaam stroomt, heeft een te lage bloeddruk ook effect op de buitenkant. De symptomen variëren in ernst en kunnen verergeren door stress en andere factoren. Kenmerkende symptomen van lage bloeddruk zijn:

• duizeligheid, bijvoorbeeld bij het opstaan
• snel vermoeid
• geheugen- en concentratieproblemen
• hoofdpijn
• bleek gezicht
• koud gevoel in handen en voeten
• rillingen

Bloedarmoede

Bij bloedarmoede is er sprake van een te laag aantal rode bloedcellen (erytrocyten) en/of een te laag gehalte aan hemoglobine (Hb) en dus een laag percentage bloedcellen (hematocriet) in het lichaam. Dit zijn de doorslaggevende parameters voor de diagnose van bloedarmoede. Als er te weinig erytrocyten zijn of als er te weinig hemoglobine in het lichaam is, krijgen de organen te weinig zuurstof. Dit kan klachten veroorzaken zoals onder meer:

• vermoeidheid en slechte concentratie
• hoofdpijn
• duizeligheid
• kortademigheid tot snelle hartslag bij inspanning

De vaak beschreven bleekheid van de huid is een nogal algemeen teken. Het komt omdat de bloedvaten samentrekken als reactie op het gebrek aan zuurstof. Rillingen zonder koorts kan ook optreden bij bloedarmoede.

Laag lichaamsgewicht

Bij een laag lichaamsgewicht is het lichaam minder goed bestand tegen de kou. Je hebt het dan sneller koud waardoor je lichaam gaat rillen om zich op te warmen.

Onderkoeling

Als de lichaamstemperatuur door externe kou onder de 35°C daalt, kan deze door snelle spiertrillingen snel tot 37°C worden verhoogd. Bij onderkoeling reageert het lichaam met rillingen om de lichaamstemperatuur snel te verhogen. Bovendien worden bloedvaten in de periferie van het lichaam (ledematen) smaller, zodat er minder warmte door de huid ontsnapt; koude ledematen en een blauwachtig bleke huid zijn hier tekenen van.

Griep en verkoudheid

Een algemeen gevoel van ziekte, hoofdpijn en pijn in het lichaam, evenals koorts met koude rillingen zijn typische symptomen van virale infecties als griep en verkoudheid. Vaak wordt je echter eerst getroffen door rillingen zonder koorts.

Bloedvergiftiging (sepsis)

Bloedvergiftiging (sepsis) treedt op wanneer een aanvankelijk gelokaliseerde infectie zich via de bloedbaan door het lichaam verspreidt. Tekenen van sepsis zijn onder meer hoge koorts en koude rillingen (of rillingen zonder koorts), meestal gecombineerd met een snelle hartslag en kortademigheid. Er is een acuut levensgevaar voor de getroffenen.

Toxoplasmose

Toxoplasmose is een vervelende infectieziekte veroorzaakt door een microscopisch kleine, eencellige parasiet, met als typische klachten moeheid, lusteloosheid, soms wat rillingen al dan niet met koorts. Soms worden ook vergrote lymfeknopen gezien, evenals spierpijn, lever- en miltvergroting.

Zonnesteek

Bij zonnesteek (warmteopbouw in het hoofd als gevolg van te veel zon) krijg je een zeer rood en warm hoofd en je krijgt last van duizeligheid, braken, misselijkheid, rusteloosheid en soms rillingen al dan niet met koorts.

Ontwenningsverschijnselen

Het cold turkey stoppen met het gebruik van verslavende stoffen zoals bepaalde medicijnen (bijvoorbeeld benzodiazepinen of opiaten), nicotine, alcohol of drugs kan zowel psychische als lichamelijke symptomen veroorzaken, waaronder vaak rillingen.

Acuut glaucoom

In het geval van acuut glaucoomtreedt er een plotselinge zeer ernstige verhoging van de oogdruk op. Mogelijke tekenen hiervan zijn acute hoofdpijn, verlies van gezichtsvermogen, merkbare verharding van de oogbol, misselijkheid, braken en rillingen. De getroffene moet bij acuut glaucoom onmiddellijk medische hulp inschakelen.

Vergiftiging met paddenstoelen

De symptomen van een vergiftiging door paddenstoelen zijn afhankelijk van het type paddenstoel en de hoeveelheid die wordt geconsumeerd. Rillingen zijn een van de mogelijke tekenen, net als spierkrampen, misselijkheid, braken, bloeddrukdaling en verminderd bewustzijn.

Overactieve schildklier (hyperthyreoïdie)

Een teveel aan schildklierhormonen kan onder meer spiertrillingen en rillingen veroorzaken. Bij een te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie) wordt de spieractiviteit permanent verhoogd en kunnen spiertrillingen optreden.

Slaapgebrek

Door een chronisch slaapgebrek krijg je te maken met slaperigheid, prikkelbaarheid, gewichtstoename, overmatig geeuwen, gezwollen ogen, donkere kringen rond de ogen, een depressie, humeurigheid en ook soms rillingen. Voldoende nachtrust is nodig.

Verlaagde bloedsuikerspiegel (hypoglykemie)

Bij hypoglykemie zit er te weinig suiker in je bloed; je hebt dan een te lage bloedsuiker(spiegel). Dit kan klachten geven zoals:

• honger
• zweten
• trillen
• duizelig zijn
• hartkloppingen
• gapen
• verwardheid
• rusteloosheid
• prikkelbaarheid of ongeduld

Blaasontsteking

Blaasontsteking is een infectie van de blaas met bacteriën, zelden zijn er virussen, parasieten of schimmels bij betrokken. De ziekteverwekkers komen meestal van buitenaf via de plasbuis in de blaas en leiden daar tot ontsteking en irritatie van de blaaswand. Typische symptomen van een blaasontsteking zijn pijn en branderig gevoel bij het plassen, veelvuldige aandrang om te plassen en pijn in de onderbuik. De urine kan troebel zijn en de geur kan veranderen (stinkende urine). Bloed in de urine is ook mogelijk. Personen met ernstige symptomen ervaren af en toe rillingen zonder koorts. Een urineweginfectie die zich verplaatst naar de nieren, veroorzaakt in het begin geïsoleerde rillingen, doch in een latere fase krijg je alsnog te maken met koorts.

Uitdroging

Grofweg 70 procent van het menselijk lichaam bestaat uit water. Uitdroging, dat wil zeggen een tekort aan water in het lichaam, is gevaarlijk omdat je lichaam water nodig heeft voor bijna alle stofwisselingsprocessen. Als het niet van buitenaf wordt aangevoerd, vermindert het de toevoer van vocht naar weefsels en organen, wat tot levensbedreigende aandoeningen kan leiden. Dorst, duizeligheid, zwakte en misselijkheid zijn de belangrijkste symptomen van uitdroging. Spierkrampen, rillingen (zonder koorts) en desoriëntatie kunnen zelfs optreden als je ernstig uitgedroogd bent.

Voedingstekort

Bij ondervoeding krijgt het lichaam te weinig energie, eiwitten of andere voedingsstoffen (zoals vitaminen en mineralen) binnen. Als gevolg hiervan treden er soms ernstige veranderingen in lichaamsfuncties op. Bovendien neemt het risico op verschillende ziekten en het risico op overlijden toe. Ondervoeding kan op elke leeftijd voorkomen. Ondervoeding komt vooral veel voor op oudere leeftijd. Over het algemeen kan ondervoeding de volgende gevolgen hebben:

• algemene zwakte
• vermoeidheid
• lusteloosheid
• afbraak van de skeletspieren
• gewichtsverlies
• rillingen
• verlies van spierkracht
• stoornissen tijdens het bewegen
• verhoogd risico op vallen en botbreuken
• afname van de hartspiermassa en pompkracht
• onregelmatige hartslag
• vermindering van ademhalingsspieren met zwakkere en kortere ademhalingen
• verzwakt immuunsysteem en daardoor verhoogde vatbaarheid voor infecties
• vertraagde en verstoorde wondgenezing
• verhoogd risico op decubitus of doorligwonden (als je bedlegerig bent)
• neurologische klachten en aandoeningen

Maagdarminfectie

Typische symptomen van een maagdarminfectie zijn misselijkheid, braken en diarree. Afhankelijk van de ziekteverwekker kunnen ook hoofdpijn, pijn in het lichaam en rillingen voorkomen.

Acute bronchitis

Acute bronchitis ontstaat meestal na een griep of verkoudheid. Een van de belangrijkste symptomen van bronchitis is hoest: de meeste getroffenen hebben aanvankelijk een droge hoest.. Vaak gaat dit gepaard met symptomen zoals keelpijn, hoofdpijn en pijn in het lichaam, heesheid en een branderig gevoel achter het borstbeen. Je voelt je vaak ziek en belabberd. Ook kun je last krijgen van rillingen en later ook koorts.

Bijwerkingen van medicijnen

Rillingen treden vaak op als bijwerking van bepaalde medicijnen, zoals ibuprofen, diclofenac, venlafaxine (een medicijn in de categorie antidepressiva) en ondansetron (gebruikt bij ernstige misselijkheid en braken zoals als bij behandeling van kanker, na een operatie of tijdens de zwangerschap, en bij jeuk door het gebruik van sterke pijnstillers of door lever- en galblaasaandoeningen). Deze medicijnen kunnen soms leiden tot rillingen zonder dat koorts optreedt. Het is belangrijk om de bijwerkingen te bespreken met de arts of apotheker.

Huisarts raadplegen

In het geval van koude rillingen is het meestal niet nodig om naar een arts te gaan. In de meeste gevallen treden rillingen op bij een verkoudheid, griep of andere infectie. De koude rillingen worden voornamelijk behandeld met warmte en bedrust. De rillingen verdwijnen vaak na een paar uur en is slechts het eerste teken van griep. Als de rillingen echter meerdere dagen aanhouden en niet vanzelf verdwijnen, kan een arts worden geraadpleegd. In de meeste gevallen zijn rillingen echter onschadelijk en hoeven ze niet door een arts te worden beoordeeld.

Onderzoek en diagnose

Vraaggesprek en lichamelijk onderzoek

Als rillingen gedurende een langere periode aanhouden, moet een arts worden geraadpleegd om de exacte oorzaak van de symptomen te verduidelijken. Na een vraaggesprek over de klachten die je ervaart, zal de arts je medische geschiedenis in ogenschouw nemen en vervolgens lichamelijk onderzoek doen. Palpatie van de lymfeklieren, onderzoek naar een bacteriële of virale infectie, het luisteren naar de longen, het kijken in de keel en een bloeddrukmeting behoren tot de standaardonderzoeken van een huisarts.

vervolgonderzoek

Als de diagnose onduidelijk is, kan vervolgonderzoek gedaan worden en, indien nodig, verwijzing naar een specialist plaatsvinden. Verdere onderzoeken zijn onder meer: ​​bloedonderzoek, urineonderzoek en beeldvormend onderzoek.

Complicaties

In de meeste gevallen hebben rillingen zonder koorts geen ernstige medische complicaties. Vaak verschijnen de koude rillingen alleen als een begeleidend symptoom van verkoudheid of griep of komt het door kou of door moeheid en slaaptekort en verdwijnen ze meestal wanneer de ziekte is overwonnen of wanneer je hebt bijgetankt. Bij rillingen hen je bedrust en ontspanning nodig. Het is dan niet verstandig om zware activiteiten uit te voeren of te gaan sporten. Geef je lichaam rust voor herstel. In de regel voel je je zwak en vermoeid en kun je last hebben van lichaamspijn. Indien de oorzaak niet goed behandeld wordt, kan dit soms leiden tot complicaties, zeker in geval van onderliggende (chronische) ziekten.

Behandeling van rillingen zonder koorts

Behandeling van rillingen richt zich op de onderliggende oorzaak. Er zijn huismiddeltjes die je kunt toepassen bij griep en verkoudheid. Bepaalde infectieziekten worden bestreden met gerichte medicatie en antibiotica.

Bij een zonnesteek is het belangrijk om je lichaam af te laten koelen, bijvoorbeeld met een koude douche of door in een koele ruimte te zijn. Drink voldoende water en eet of drink iets waar zout in zit. Drink vooral geen alcohol.

Ondervoeding wordt behandeld met energie- en eiwitverrijkte voeding, eventueel aangevuld met suppletie (vitamine- en mineralensupplementen) en extra drinkvoeding. Bij bloedarmoede door te weinig ijzer krijg je van de arts ijzerpillen en de behandeling van een overactieve schildklier is met medicijnen, radioactief jodium of een operatie. Bij een blaasontsteking moet je veel drinken om je urinewegen door te spoelen en de huisarts kan zo nodig een antibioticum voorschrijven.

Lees verder

• Koude rillingen: symptomen en oorzaken van koude rillingen
• Koorts en verhoging: symptomen, oorzaak en behandeling
• Klappertanden: oorzaken tanden die tegen elkaar klapperen