Doorbraakbloedingen bij zwangerschap of tussen menstruatie

Doorbraakbloedingen duiden op een vaginale bloeding (spotting) die optreedt tussen de menstruatie of tijdens de zwangerschap. Doorbraakbloedingen komen vaak voor bij vrouwen die de pil gebruiken of bij een andere vorm van anticonceptie, zoals een spiraaltje. Ook enkele medische aandoeningen en infecties veroorzaken onregelmatige vaginale bloedingen. De oorzaak van de doorbraakbloeding bepaalt welke behandeling nodig is. Menstruatiecups of tampons bieden mogelijk al verlichting. Voor een aantal andere oorzaken is een medicamenteuze of zelfs chirurgische behandeling noodzakelijk.

• Menstruatiecyclus
• Hormonale anticonceptie (de pil) en doorbraakbloedingen
• Verlengde tijd tussen maandstonden
• Verkeerd gebruik
• Wijziging van anticonceptiemethode
• Endometriose
• Gevoelige baarmoederhals
• Infecties en vaginale bloeding
• Innestelingsbloedingen
• Miskraam en buitenbaarmoederlijke zwangerschap
• Spiraaltjes
• Hormonale veranderingen bij zwangerschap
• Diagnose en behandeling
• Prognose en preventie
• Complicaties

Menstruatiecyclus

De lengte van de menstruatiecyclus varieert tussen de 21 en 35 dagen, al is deze gemiddeld 28 dagen. Op de eerste dag start de menstruatie gedurende circa vijf dagen. Vervolgens maken de hormonen zich in het lichaam klaar om een eitje te produceren, dat mogelijk bevrucht wordt tijdens de eisprong (ovulatie) rond de 14de dag van de menstruatiecyclus. Een bevrucht eitje leidt mogelijk tot een zwangerschap. Wanneer het eitje niet bevrucht is, zullen de hormonen zich opnieuw aanpassen en willen ze de baarmoeder weer laten verdwijnen uit het lichaam. Vrouwen hebben dan ongeveer vijf dagen een menstruatieperiode. Het bloedverlies tijdens de menstruatieperiode bedraagt gemiddeld twee tot drie eetlepels. Tieners en vrouwen rond de menopauze hebben vaak zwaardere en langere menstruatieperioden. Van een doorbraakbloeding is sprake wanneer een bloeding optreedt buiten de normale menstruatieperiode. Dit kan een milde of zware bloeding zijn.

Hormonale anticonceptie (de pil) en doorbraakbloedingen

Vrouwen die hormonale anticonceptiva (de pil) gebruiken, hebben een grotere kans op doorbraakbloedingen als ze:

• een nieuw medicijn nemen
• een pil missen of op een ander tijdstip innemen
• ziek zijn (vooral bij braken of diarree)

Ook ontstaat spotting nog in andere gevallen.

Verlengde tijd tussen maandstonden

Andere hormonale anticonceptiepillen, waarvan sommige ethinylestradiol en levonorgestrel bevatten, verlengen de hoeveelheid tijd tussen de maandstonden. Een vrouw die dit medicijn neemt, heeft dan bijvoorbeeld maar om de drie maanden een menstruatieperiode. Deze anticonceptiemethode leidt vaker tot doorbraakbloedingen.

Verkeerd gebruik

Het verkeerd gebruik van geboortebeperkende pillen met als doel om de menstruatie over te slaan, leidt eveneens tot doorbraakbloedingen. Normaal gesproken bevat een maandelijkse verpakking van de pil hormonale pillen voor drie weken en een extra week placebopillen. Tijdens deze laatste week heeft de vrouw een menstruatieperiode omdat ze geen anticonceptiva neemt. Sommige vrouwen willen de menstruatie overslaan door drie weken hormonale pillen te nemen en dan meteen weer drie weken hormonale pillen te nemen. Dit is echter maar veilig voor maximaal drie maanden per keer.

Wijziging van anticonceptiemethode

Vrouwen die hormonale anticonceptie gebruiken, ervaren vaak een doorbraakbloeding, vooral als ze recent een wijziging van de anticonceptiemethode hebben doorgevoerd. Het lichaam moet zich namelijk aanpassen aan de nieuwe vorm van anticonceptie. Veroorzaakt de anticonceptie de bloeding, dan schrijft de arts een ander merk voor of beveelt hij een andere methode aan.

Endometriose

Endometriose treedt op wanneer de bekleding van de baarmoeder elders in het bekkengebied groeit. Dit weefsel ontwikkelt zich dan in de eierstokken of eileiders, of rond de blaas of de darmen. Endometriose veroorzaakt een reeks milde tot ernstige symptomen, waaronder:

• bekkenpijn wanneer niet menstruerend
• bloedingen of spotting tussen de maandstonden
• constipatie of diarree gedurende een periode
• hevige pijn tijdens de menstruatie
• misselijkheid gedurende een periode
• pijn tijdens de geslachtsgemeenschap

De vrouw ervaart soms problemen bij het uitvoeren van de dagelijkse activiteiten vanwege de pijn. Door endometriose is het tevens lastiger om zwanger te geraken. Endometriose wordt behandeld door de arts via een operatie.

Gevoelige baarmoederhals

De baarmoederhals bevindt zich aan de basis van de baarmoeder. Tijdens de zwangerschap is deze zachter en gevoeliger. Geslachtsgemeenschap en vaginale onderzoeken leiden dan tot meer irritatie. Als een bloeding uit de baarmoederhals niet gerelateerd is aan geslachtsgemeenschap of een gynaecologisch onderzoek, wijst dit mogelijk op een cervicale insufficiëntie. De baarmoederhals opent zich hierbij voordat de baby volledig ontwikkeld is, waardoor het risico op een voortijdige bevalling toeneemt.

Infecties en vaginale bloeding

De volgende infecties kunnen mogelijk doorbraakbloedingen veroorzaken:

• cervicitis (ontsteking van de baarmoederhals met abnormale vaginale bloedingen)
• een bekkenontsteking (infectie van de vrouwelijke voortplantingsorganen)
• een eileiderontsteking
• seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's), zoals chlamydia (bacteriële infectie met symptomen aan genitaliën) of gonorroe (infectie met symptomen aan ogen, keel, bloedbaan en urinewegen)
• vaginitis (ontsteking van het slijmvlies van de vagina)

Volgende symptomen kunnen mogelijk optreden bij een infectie:

• bekkenpijn
• een abnormale vaginale afscheiding
• een brandend gevoel in het bekkengebied
• een ongebruikelijke geur
• pijn tijdens geslachtsgemeenschap
• troebele urine
• zware maandstonden (menorragie)

Bij een infectie schrijft de arts antibiotica of andere medicijnen voor.

Innestelingsbloedingen

Wanneer het bevruchte ei zich voor het eerst innestelt in de baarmoeder, verschijnt vaak een innestelingsbloeding. Dit soort bloeding ontwikkelt zich meestal zes tot twaalf dagen na de bevruchting en een paar dagen vóór de eerste gemiste menstruatieperiode. De innestelingsbloeding is vaak zo mild dat een tampon of menstruatiecup niet nodig is. Veel patiënten met innestelingsbloedingen zijn zich er nog niet van bewust dat ze zwanger zijn.

Miskraam en buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Een miskraam treedt op wanneer een zwangerschap spontaan beëindigd wordt in de eerste twintig weken van de zwangerschap. Na twintig weken is sprake van een doodgeboorte. Bij een buitenbaarmoederlijke zwangerschap nestelt een embryo zich in een eileider in plaats van de baarmoeder. Bloedingen veroorzaakt door een miskraam of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap kunnen zwaar zijn en gaan vaak gepaard met buikkrampen. Wanneer het bloeden resulteert uit een miskraam, is een ingreep nodig om het weefsel te verwijderen. Bij een buitenbaarmoederlijke zwangerschap is meteen medische behandeling nodig in de vorm van een operatie.

Spiraaltjes

Spiraaltjes zijn populaire vormen van anticonceptie. Een vrouw moet namelijk niet dagelijks een pil nemen en daarnaast werkt een spiraaltje gedurende meerdere jaren. De kans op doorbraakbloedingen is echter aanwezig bij vrouwen die spiraaltjes gebruiken. Dit kan te maken hebben met een abnormale plaatsing van het spiraaltje of met de vorm van de pil die onvoldoende past bij de vrouw. Vaak verdwijnen deze bloedingen echter vanzelf na verloop van tijd. Sommige vrouwen ervaren aanhoudende of doorbraakbloedingen, wat kan duiden op de noodzaak om te veranderen van anticonceptiemethode.

Hormonale veranderingen bij zwangerschap

Hormonale veranderingen tijdens de zwangerschap kunnen ook leiden tot doorbraakbloedingen. Deze bloedingen treden vaak op in de eerste weken van de zwangerschap en worden vaak verward met menstruatie. Indien een vrouw een zwangerschapstest heeft uitgevoerd, kan een arts aanvullende tests uitvoeren om de zwangerschap te bevestigen.

Diagnose en behandeling

Bij het vaststellen van de oorzaak van doorbraakbloedingen onderzoekt een arts de medische geschiedenis van de patiënt, voert een lichamelijk onderzoek uit en maakt mogelijk gebruik van aanvullende tests zoals bloedonderzoek, echografie, en gynaecologisch onderzoek. Behandeling varieert afhankelijk van de oorzaak en kan variëren van medicatie tot chirurgische ingrepen.

Prognose en preventie

De prognose bij doorbraakbloedingen hangt af van de onderliggende oorzaak. In veel gevallen verdwijnen doorbraakbloedingen vanzelf of kunnen ze effectief worden behandeld met medicatie of veranderingen in anticonceptie. Het voorkomen van doorbraakbloedingen kan soms worden bereikt door een regelmatige controle en aanpassing van anticonceptiemethoden indien nodig.

Complicaties

Er zijn enkele complicaties die kunnen optreden als gevolg van doorbraakbloedingen, afhankelijk van de oorzaak. Dit kan variëren van ongemak en angst tot ernstigere medische problemen zoals infecties of complicaties bij de zwangerschap.

Lees verder

• Innestelingsbloeding: Bloedverlies bij begin zwangerschap
• Buikpijn tijdens zwangerschap: Oorzaken van pijnlijke buik