Doorbraakbloedingen bij zwangerschap of tussen menstruatie

Doorbraakbloedingen duiden op een vaginale bloeding (spotting) wat optreedt tussen de menstruatie of tijdens de zwangerschap. Doorbraakbloedingen komen vaak voor bij vrouwen die de pil gebruiken of bij een andere vorm van anticonceptie, zoals een spiraaltje. Ook enkele medische aandoeningen en infecties veroorzaken onregelmatige vaginale bloedingen. De oorzaak van de doorbraakbloeding bepaalt welke behandeling nodig is. Menstruatiecups of tampons bieden mogelijk al verlichting. Voor een aantal andere oorzaken is een medicamenteuze of zelfs chirurgische behandeling noodzakelijk.

• Menstruatiecyclus
• Hormonale anticonceptie (de pil) en doorbraakbloedingen
• Verlengde tijd tussen maandstonden
• Verkeerd gebruik
• Wijziging van anticonceptiemethode
• Endometriose
• Gevoelige baarmoederhals
• Infecties en vaginale bloeding
• Innestelingsbloedingen
• Miskraam en buitenbaarmoederlijke zwangerschap
• Spiraaltjes
• Subchorionisch hematoom
• Vleesbomen
• Zwangerschap en doorbraakbloeding
• Alarmsymptomen

Menstruatiecyclus

De lengte van de menstruatiecyclus varieert tussen de 21 en 35 dagen, al is deze gemiddeld 28 dagen. Op de eerste dag start de menstruatie gedurende circa vijf dagen. Vervolgens maken de hormonen zich in het lichaam klaar om een eitje te produceren, dat mogelijk bevrucht wordt tijdens de eisprong (ovulatie) rond de 14de dag van de menstruatiecyclus. Een bevrucht eitje leidt mogelijk tot een zwangerschap. Wanneer het eitje niet bevrucht is, zullen de hormonen zich opnieuw aanpassen en willen ze de baarmoeder weer laten verdwijnen uit het lichaam. Vrouwen hebben dan ongeveer vijf dagen een menstruatieperiode. Het bloedverlies tijdens de menstruatieperiode bedraagt gemiddeld twee tot drie maateetlepels. Tieners en vrouwen rond de menopauze hebben veelal zwaardere en langere menstruatieperioden. Van een doorbraakbloeding is sprake wanneer een bloeding optreedt buiten de normale menstruatieperiode. Dit is dan een milde of zware bloeding.

Hormonale anticonceptie (de pil) en doorbraakbloedingen

Vrouwen die hormonale anticonceptiva (de pil) gebruiken, hebben een grotere kans op doorbraakbloedingen als ze:

• een nieuw medicijn nemen
• een pil missen of op een ander tijdstip innemen
• ziek zijn (vooral bij braken of diarree)

Ook ontstaat spotting nog in andere gevallen.

Verlengde tijd tussen maandstonden

Andere hormonale anticonceptiepillen, waarvan sommige ethinylestradiol en levonorgestrel bevatten, verlengen de hoeveelheid tijd tussen de maandstonden. Een vrouw die dit medicijn neemt, heeft dan bijvoorbeeld maar om de drie maanden een menstruatieperiode. Deze anticonceptiemethode leidt vaker tot doorbraakbloedingen.

Verkeerd gebruik

Het verkeerd gebruik van geboortebeperkende pillen met als doel om de menstruatie over te slaan, leidt eveneens tot doorbraakbloedingen. Normaal gesproken bevat een maandelijkse verpakking van de pil hormonale pillen voor drie weken en een extra week placebopillen. Tijdens deze laatste week heeft de vrouw een menstruatieperiode omdat ze geen anticonceptiva neemt. Sommige vrouwen willen de menstruatie overslaan, door drie weken hormonale pillen te nemen en dan meteen weer drie weken hormonale pillen te nemen. Dit is echter maar veilig voor maximaal drie maanden per keer.

Wijziging van anticonceptiemethode

Vrouwen die hormonale anticonceptie gebruiken, ervaren vaak een doorbraakbloeding, vooral als ze recent een wijziging van de anticonceptiemethode hebben doorgevoerd. Het lichaam moet zich namelijk aanpassen aan de nieuwe vorm van anticonceptie. Veroorzaakt de anticonceptie de bloeding, dan schrijft de arts een ander merk voor of anders beveelt hij een andere methode aan.

Endometriose

Endometriose treedt op wanneer de bekleding van de baarmoeder elders in het bekkengebied groeit. Dit weefsel ontwikkelt zich dan in de eierstokken of eileiders, of rond de blaas of de darmen. Endometriose veroorzaakt een reeks milde tot ernstige symptomen, waaronder:

• bekkenpijn wanneer niet menstruerend
• bloedingen of spotting tussen de maandstonden
• constipatie of diarree gedurende een periode
• hevige pijn tijdens de menstruatie
• misselijkheid gedurende een periode
• pijn tijdens de geslachtsgemeenschap

De vrouw ervaart soms problemen bij het uitvoeren van de dagelijkse activiteiten omwille van de pijn. Door endometriose is het tevens lastiger om zwanger te geraken. Endometriose behandelt de arts via een operatie.

Gevoelige baarmoederhals

De baarmoederhals bevindt zich aan de basis van de baarmoeder. Tijdens de zwangerschap is deze zachter en gevoeliger. Geslachtsgemeenschap en vaginale onderzoeken leiden dan tot meer irritatie. Als een bloeding uit de baarmoederhals niet gerelateerd is aan geslachtsgemeenschap of een gynaecologisch onderzoek, wijst dit mogelijk op een cervicale insufficiëntie. De baarmoederhals opent zich hierbij voordat de baby volledig ontwikkeld is, waardoor het risico op een voortijdige bevalling toeneemt.

Infecties en vaginale bloeding

De volgende infecties leiden mogelijk tot doorbraakbloedingen:

• cervicitis (ontsteking van de baarmoederhals met abnormaal vaginale bloedingen)
• een bekkenontsteking (infectie van de vrouwelijke voortplantingsorganen)
• een eileiderontsteking
• seksueel overdraagbare aandoeningen (soa's), zoals chlamydia (bacteriële infectie met symptomen aan genitaliën) of gonorroe (infectie met symptomen aan ogen, keel, bloedbaan en urinewegen)
• vaginitis (ontsteking van het slijmvlies van de vagina)

Volgende symptomen komen mogelijk tot uiting bij een infectie:

• bekkenpijn
• een abnormale vaginale afscheiding
• een brandend gevoel in het bekkengebied
• een ongebruikelijke geur
• pijn tijdens geslachtsgemeenschap
• troebele urine
• zware maandstonden (menorragie)

Bij een infectie, schrijft de arts antibiotica of andere medicijnen voor.

Innestelingsbloedingen

Wanneer het bevruchte ei zich voor het eerst innestelt in de baarmoeder, verschijnt vaak een innestelingsbloeding. Dit soort bloeding ontwikkelt zich veelal zes tot twaalf dagen na de bevruchting en een paar dagen vóór de eerste gemiste menstruatieperiode. De innestelingsbloeding is vaak zo mild dat een tampon of menstruatiecup niet nodig is. Veel patiënten met innestelingsbloedingen zijn zich er nog niet van bewust dat ze zwanger zijn.

Miskraam en buitenbaarmoederlijke zwangerschap

Een miskraam treedt op wanneer een zwangerschap spontaan beëindigd wordt in de eerste twintig weken van de zwangerschap. Na twintig weken is sprake van een doodgeboorte. Bij een buitenbaarmoederlijke zwangerschap nestelt een embryo zich in een eileider in plaats van de baarmoeder. Bloedingen veroorzaakt door een miskraam of een buitenbaarmoederlijke zwangerschap zijn mogelijk zwaar en gaan gepaard met buikkrampen. Wanneer het bloeden resulteert uit een miskraam, is een ingreep nodig om het weefsel te verwijderen. Bij een buitenbaarmoederlijke zwangerschap is meteen een medische behandeling nodig in de vorm van een operatie.

Spiraaltjes

Spiraaltjes zijn populaire vormen van anticonceptie. Een vrouw moet namelijk niet dagelijks een pil nodig en daarnaast werkt een spiraaltje vaak meerdere jaren. Hormonale spiraaltjes geven progestin af, een anticonceptiemiddel. Koperspiraaltjes voorkomen een zwangerschap zonder gebruik te maken van hormonen. Beide typen veroorzaken veranderingen in de menstruatiecyclus wat mogelijk leidt tot doorbraakbloedingen. Deze bloeding komt vooral vaak voor in de eerste drie maanden nadat de arts het spiraaltje heeft geïmplanteerd.

Subchorionisch hematoom

Een subchorionisch hematoom treedt op wanneer de membranen van het chorion (buitenste vruchtvlies) zich afscheiden van de zak (tussen de placenta en de baarmoeder). De vrouw ervaart hierdoor stolsels en milde tot zware vaginale bloedingen. Dit vereist een controlebezoek bij de arts die een echografie neemt om de grootte van het hematoom mee op te volgen. De vrouw krijgt het advies om voldoende rust te nemen.

Vleesbomen

Vleesbomen zijn kleine of grote abnormale gezwellen die zich vormen in of rond de baarmoeder. Sommige patiënten met vleesbomen hebben geen symptomen. Anderen ervaren een doorbraakbloeding. Bijkomende symptomen zijn onder meer:

• beenpijn
• bekkendruk en bekkenpijn
• constipatie
• een onvolledige urinelozing
• frequent urineren (pollakisurie)
• rugpijn
• zware maandstonden

Zwangerschap en doorbraakbloeding

Ongeveer één op de drie zwangere vrouwen heeft in het eerste zwangerschapstrimester een doorbraakbloeding ervaren. Een abnormale vaginale bloeding tijdens de zwangerschap vereist medisch advies. De doorbraakbloeding wijst mogelijk op:

• een buitenbaarmoederlijke zwangerschap
• een gevoelige baarmoederhals
• een miskraam
• een subchorionisch hematoom
• innestelingsbloedingen

Alarmsymptomen

Doorbraakbloedingen zijn normaal gesproken niet ernstig, maar wanneer de bloedingen optreden tijdens de zwangerschap, is het verstandig om een arts te raadplegen. Zware, regelmatige of ongemakkelijke doorbraakbloedingen vereisen eveneens medisch advies.

Lees verder

• Innestelingsbloeding: Bloedverlies bij begin zwangerschap
• Buikpijn tijdens zwangerschap: Oorzaken van pijnlijke buik