Lichenificatie: Verdikte, verharde en donkere huidgebieden

Lichenificatie: Verdikte, verharde en donkere huidgebieden Lichenificatie duidt op harde, verdikte en verdonkerde huidgebieden met een hobbelige textuur. Dit huidprobleem resulteert uit herhaalde wrijving of krabben (primaire vorm). Soms ligt een onderliggende aandoening aan de basis van het wrijven en krabben (secundaire vorm). De (combinatie van) behandeling(en) hangt af van de oorzaak. De behandeling bestaat uit zelfzorgremedies, medicatie en/of andere therapieën. De vooruitzichten zijn tot slot meestal goed.

Epidemiologie

Lichenificatie kan op elke leeftijd voorkomen en treft zowel mannen als vrouwen. Het komt vaker voor in gebieden waar de huid aan constante wrijving of jeuk wordt blootgesteld. Mensen met aandoeningen zoals eczeem of psoriasis hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van lichenificatie. De prevalentie van lichenificatie varieert afhankelijk van de onderliggende oorzaak en de bevolkingsgroep.

Typen lichenificatie

Primaire vorm

Primaire lichenificatie (neurodermitis, lichen simplex chronus) ontstaat door voortdurend krabben of wrijven op een normaal uitziende huid. Bij langdurig wrijven of krabben wordt de buitenste huidlaag (de opperhuid) hypertrofisch (overgroeid). Dit resulteert in een verdikking van de huid en overdrijving van de normale huidmarkeringen, waardoor de huid een leerachtig en schorsachtig uiterlijk krijgt.

Secundaire vorm

Bij de secundaire vorm ligt een onderliggende aandoening aan de basis van de chronische jeuk en het krabben, waardoor verharde, verdikte en verdonkerde huidgebieden tot stand komen.

Enkele mogelijke oorzaken van secundaire lichenificatie zijn:

Risicofactoren / Risicogroepen

De belangrijkste risicofactoren voor lichenificatie zijn:

Herhaalde wrijving en krabben

Duurzame of herhaalde wrijving of krabben van de huid, vaak als gevolg van jeuk, irritatie of stress.

Onderliggende huidaandoeningen

Aandoeningen zoals eczeem, psoriasis en contactdermatitis verhogen het risico op het ontwikkelen van lichenificatie.

Psychische factoren

Stress, angst en andere psychische aandoeningen kunnen bijdragen aan het krabben en daarmee het risico op lichenificatie verhogen.

Infecties en trauma

Huidinfecties of trauma kunnen secundaire lichenificatie veroorzaken door aanhoudende jeuk en irritatie.

Symptomen: Verdikte, verdonkerde en verharde huidgebieden

Locatie

Diverse huidgebieden zijn mogelijk getroffen. Dit hangt af van het type en de oorzaak van het probleem.

Primaire lichenificatie komt het meest voor op:
  • de armen
  • de geslachtsdelen
  • de nek
  • het hoofd, vooral de hoofdhuid

Maar zowel de primaire als de secundaire vorm tasten mogelijk volgende huidgebieden aan:

Tekenen

Bij lichenificatie ontstaan harde, verdikte en leerachtige huidgebieden als gevolg van constante of met tussenpozen optredende wrijving of jeuk waardoor patiënten gaan krabben. Op de aangetaste gebieden ontstaat hyperpigmentatie (donkerdere kleur). Na verloop van tijd ontstaan kleine bultjes, waardoor de huid een hobbelige textuur krijgt. De getroffen gebieden zijn bovendien onregelmatig van vorm.

Alarmsymptomen

Alarmsymptomen die op lichenificatie kunnen wijzen, zijn:

Onverklaarbare veranderingen in huidtextuur

Ongewone verdikking of verdonkerde huidgebieden zonder duidelijke oorzaak.

Chronische jeuk

Aanhoudende jeuk die niet reageert op standaardbehandelingen en leidt tot overmatig krabben.

Verslechtering van de huidconditie

Snelle verslechtering van de huidconditie ondanks behandeling, of verspreiding van symptomen naar andere delen van het lichaam.

Diagnose en onderzoeken

Dankzij een lichamelijk onderzoek is het mogelijk om lichenificatie op te sporen. De arts bevraagt de patiënt bovendien over andere aanwezige symptomen zodat hij de onderliggende oorzaak kan achterhalen. Is dit lastig, dan zet de arts bijkomende onderzoeken in zoals een huidbiopsie en/of een neurologisch onderzoek.

Behandeling van donkere, dikke en harde gebieden op huid

Zelfzorg

Enkele thuiszorgremedies verlichten de klachten:
  • de getroffen gebieden bedekt houden
  • de nagels kort (laten) knippen
  • handschoenen dragen (best ook tijdens het slapen)
  • koele, natte kompressen toepassen
  • stress en angst verminderen
  • uitlokkende factoren voor jeuk vermijden, zoals wollen kleding
  • vochtinbrengende crèmes gebruiken (deze moeten in de koelkast bewaard worden)
  • warme havermoutbaden nemen
  • zachte, geurvrije, hypoallergene producten gebruiken

Professionele medische zorg

Medicijnen verlichten de klachten / Bron: Stevepb, PixabayMedicijnen verlichten de klachten / Bron: Stevepb, Pixabay
Medicatie

De arts zet mogelijk vrij verkrijgbare of op voorschrift verkrijgbare medicijnen in zoals anti-angstmedicatie, antihistaminica (crème of pillen), corticosteroïden (crèmes of injecties) en/of fluticasonpropionaatcrèmes

Onderliggende oorzaak

Ligt er een onderliggende oorzaak aan de basis van lichenificatie, zoals psoriasis of eczeem, dan is het belangrijk dat de arts dit probleem aanpakt.

Andere behandelingen

Psychotherapie, fototherapie (behandeling via licht), acupressuur en/of acupunctuur zijn andere inzetbare behandelingen voor het verlichten van de symptomen van lichenificatie.

Prognose van huidaandoening

De verharde, verdikte en leerachtige huidgebieden zijn soms heel vervelend. Door de intense wrijving en jeuk gaan patiënten krabben waardoor het probleem verergert. De vooruitzichten zijn vaak goed omdat de toestand meestal tijdelijk is. Soms is het nodig om de onderliggende oorzaak medisch te behandelen om een terugval te voorkomen.

Complicaties

Mogelijke complicaties van lichenificatie zijn:

Infecties

De aangetaste huid kan vatbaarder zijn voor secundaire infecties door krabben of wrijving.

Psychosociale effecten

De zichtbaarheid en de symptomen van lichenificatie kunnen leiden tot emotionele en sociale problemen, zoals verminderd zelfvertrouwen of sociale isolatie.

Progressie van de aandoening

Indien niet behandeld, kan de lichenificatie zich verspreiden en verergeren, wat leidt tot meer uitgebreide huidproblemen en verhoogde symptomen.

Complicaties

Mogelijke complicaties van lichenificatie zijn:

Infecties

De aangetaste huid kan vatbaarder zijn voor secundaire infecties door krabben of wrijving.

Psychosociale effecten

De zichtbaarheid en de symptomen van lichenificatie kunnen leiden tot emotionele en sociale problemen, zoals verminderd zelfvertrouwen of sociale isolatie.

Progressie van de aandoening

Indien niet behandeld, kan de lichenificatie zich verspreiden en verergeren, wat leidt tot meer uitgebreide huidproblemen en verhoogde symptomen.

Preventie

Preventieve maatregelen voor lichenificatie omvatten:

Vermijden van irritatie

Vermijd situaties en materialen die de huid irriteren of wrijving veroorzaken, zoals strakke kleding of schurende stoffen.

Beheer van onderliggende aandoeningen

Zorg voor een goede behandeling en beheersing van aandoeningen zoals eczeem en psoriasis die lichenificatie kunnen verergeren.

Stressmanagement

Het aanpakken van psychische stress door middel van ontspanningstechnieken, counseling of andere stressverlagende maatregelen kan helpen om krabben te verminderen en de huid te beschermen.

Huidverzorging

Gebruik van hydraterende crèmes en zachte, hypoallergene huidverzorgingsproducten om de huidbarrière te versterken en uitdroging te voorkomen.

Lees verder

© 2020 - 2024 Miske, het auteursrecht van dit artikel ligt bij de infoteur. Zonder toestemming is vermenigvuldiging verboden. Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Per 2021 gaat InfoNu verder als archief, artikelen worden nog maar beperkt geactualiseerd.
Gerelateerde artikelen
Ziekte van Dowling-Degos: Huidziekte aan vouwen en plooienZiekte van Dowling-Degos: Huidziekte aan vouwen en plooienDe ziekte van Dowling-Degos is een huidaandoening waarbij een patiënt een netachtige huidverkleuring heeft aan de plooie…
Chronische actinische dermatitis: Huidziekte door zonlichtChronische actinische dermatitis: Huidziekte door zonlichtChronische actinische dermatitis is een ernstige huidaandoening waarbij patiënten abnormaal overgevoelig reageren op blo…
Waarom we jeuk hebbenWaarom we jeuk hebbenJeuk kan soms je hele leven gaan beheersen, en soms weet je gewoon niet waar jeuk vandaan komt. Maar jeuk kan ook een ec…
Jeukende huid: oorzaken & behandelingEen jeukende huid is een van de meest voorkomende huidklachten. Vaak is er sprake van een branderig gevoel aan de huid.…

Vet voorhoofd: oorzaken en behandeling van vettig voorhoofdVet voorhoofd: oorzaken en behandeling van vettig voorhoofdEen vet voorhoofd verwijst naar een vette huid op het voorhoofd, waarop ook mee-eters kunnen verschijnen. Het komt voor…
Irriterende contactdermatitis: Huidontsteking door stoffenIrriterende contactdermatitis: Huidontsteking door stoffenIrriterende contactdermatitis is een huidziekte waarbij schade aan de buitenste beschermende huidlaag ontstaat door onde…
Bronnen en referenties
  • Geraadpleegd op 27 maart 2020:
  • Coëlho, medisch zakwoordenboek, digitale editie, versie 2010
  • Lichenification of Skin: Definition & Treatment, https://study.com/academy/lesson/lichenification-of-skin-definition-treatment.html
  • Lichenification, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537332/
  • Medical Definition of Lichenification, https://www.medicinenet.com/script/main/art.asp?articlekey=10131
  • What Is Lichenification and How Can I Treat It?, https://www.healthline.com/health/lichenification
  • What is lichenification?, https://www.medicalnewstoday.com/articles/lichenification
  • Afbeelding bron 1: Stevepb, Pixabay
Miske (4.039 artikelen)
Laatste update: 03-09-2024
Rubriek: Mens en Gezondheid
Subrubriek: Aandoeningen
Bronnen en referenties: 8
Per 2021 gaat InfoNu verder als archief. Het grote aanbod van artikelen blijft beschikbaar maar er worden geen nieuwe artikelen meer gepubliceerd en nog maar beperkt geactualiseerd, daardoor kunnen artikelen op bepaalde punten verouderd zijn. Reacties plaatsen bij artikelen is niet meer mogelijk.
Medische informatie…
Deze informatie is van informatieve aard en geen vervanging voor professioneel medisch advies. Raadpleeg bij medische problemen en/of vragen altijd een arts.