Cladosporium-schimmels: Symptomen bij de mens
Schimmels bevinden zich op vele plaatsen, zoals op de bodem, maar ook binnen en buiten het huis. Cladosporium is een voorbeeld van een schimmelgeslacht dat in en rond het huis aanwezig is. Af en toe zorgt een soort van deze schimmel voor diverse klachten, vaak gerelateerd aan astma of een allergische reactie. Het is belangrijk om blootstelling aan de schimmel te vermijden en deze zo snel mogelijk te verwijderen. De klachten verdwijnen namelijk zodra de schimmel verwijderd is. In zeldzame gevallen leidt de schimmel tot ernstigere longgerelateerde complicaties.- Epidemiologie
- Mechanisme
- Soorten Cladosporium
- In huis
- Buitenshuis
- Risicofactoren van blootstelling aan schimmels
- Risicogroepen
- Symptomen bij de mens
- Alarmsymptomen
- Diagnose en onderzoeken
- Behandeling
- Medicatie
- Operatie
- Verwijdering
- Prognose
- Complicaties
- Preventie van schimmel
- Praktische tips voor Cladosporium-schimmels
- Zorg goed voor jezelf
- Verbeter de luchtkwaliteit in je huis
- Vermijd langdurige blootstelling aan schimmelsporen
- Verwijder schimmel effectief
- Raadpleeg een arts bij klachten
- Houd je huis schoon en droog
- Gebruik een luchtreiniger
- Houd je immuunsysteem sterk
- Let op allergische reacties bij blootstelling aan schimmel
- Misvattingen rond Cladosporium-schimmels
- Cladosporium-schimmels komen alleen voor in vochtige omgevingen
- Cladosporium-schimmels veroorzaken alleen schimmelallergieën
- Cladosporium-schimmels zijn gemakkelijk te verwijderen met huishoudelijke schoonmaakmiddelen
- Alleen mensen met een bestaande ademhalingsaandoening lopen risico op Cladosporium-infecties
- Cladosporium-schimmels zijn onschadelijk wanneer ze in kleine hoeveelheden worden aangetroffen
- Cladosporium-schimmels komen alleen voor in gebieden met veel regenval
- Als je geen zichtbare schimmel ziet, is er geen probleem
Epidemiologie
Cladosporium-schimmels behoren wereldwijd tot de meest voorkomende schimmelsoorten in de lucht, zowel binnenshuis als buitenshuis. Ze komen veel voor in gebieden met een vochtig klimaat, maar kunnen zich in bijna elk type omgeving handhaven. Deze schimmels worden vaak waargenomen in de lucht, op planten, en op rottend organisch materiaal. Bovendien zijn ze veelvoorkomend in stallen, op gras, bladeren, en op rottende houtproducten. In gematigde klimaten is de prevalentie van Cladosporium-schimmels het grootst in de herfst, wanneer het vochtige weer en rottend organisch materiaal de ideale omstandigheden voor hun groei bieden.Verspreiding
Cladosporium-schimmels verspreiden zich voornamelijk door middel van microscopische sporen die via de lucht reizen. Deze sporen kunnen gemakkelijk door mensen worden ingeademd, wat een mogelijke oorzaak is van luchtwegaandoeningen. Buiten is de luchtbelasting met Cladosporium meestal het hoogst in vochtige seizoenen zoals de herfst, terwijl binnenomgevingen, zoals slecht geventileerde huizen en gebouwen, ook een hoog aantal sporen kunnen bevatten.
Gezondheidseffecten en prevalentie in populaties
De blootstelling aan Cladosporium kan leiden tot een aantal ademhalingsproblemen, vooral bij mensen met allergieën, astma of andere luchtwegaandoeningen. Dit kan resulteren in verhoogde allergische reacties, zoals hoesten, piepende ademhaling, en kortademigheid. Onderzoekers hebben vastgesteld dat Cladosporium-schimmels ook een rol kunnen spelen in het ontstaan van allergische rhinitis en andere aandoeningen van de bovenste luchtwegen. De prevalentie van deze aandoeningen is het hoogst in dichtbevolkte stedelijke gebieden, waar de luchtkwaliteit vaak slechter is door luchtvervuiling en schimmelsporen in de lucht.
Mechanisme
Cladosporium-schimmels kunnen via de luchtwegen in het lichaam binnendringen, waarbij de sporen de longen bereiken. Bij mensen met een verminderde immuunrespons of luchtwegaandoeningen kan deze blootstelling een ontstekingsreactie in de luchtwegen veroorzaken. Bij blootstelling aan Cladosporium komt het immuunsysteem in actie en begint het te reageren op de schimmelsporen, wat leidt tot allergische reacties zoals de afgifte van histamine. Dit veroorzaakt ontstekingen, wat kan leiden tot verergering van astma of rhinitis.Allergische reacties
Wanneer het immuunsysteem de sporen van Cladosporium als een bedreiging beschouwt, produceert het antilichamen (IgE) die zich binden aan mestcellen en basofielen in het lichaam. Bij een latere blootstelling aan dezelfde sporen, komen deze cellen in actie en geven ze stoffen zoals histamine af, wat resulteert in de typische symptomen van een allergische reactie, waaronder verstopte neus, niezen, en ademhalingsproblemen.
Soorten Cladosporium
Cladosporium is een schimmelsoort die bestaat uit meer dan veertig verschillende schimmels. Sommige schimmelsoorten groeien in huis, terwijl andere zich voornamelijk buitenshuis gedijen.In huis
Het geslacht komt vaak voor in vochtige gebieden of op vochtige plaatsen in huis, zoals bijvoorbeeld:- in badkamers (maar ook in andere kamers)
- in de buurt van verwarmings- en koelapparatuur
- in gordijnen
- in kelders
- onder putten
- op gestoffeerde meubels
- op het behang
- op tapijten
- op zolders
- rond kranen
Buitenshuis
Ook buitenshuis is de schimmel aanwezig, vooral:- in dode planten
- in een boomstam
- in rottende bomen
Risicofactoren van blootstelling aan schimmels
Cladosporium veroorzaakt vooral buitenshuis bij sommige mensen allergische reacties, maar de schimmel leidt zelden tot ernstige problemen. Wanneer de schimmels echter in het huis aanwezig zijn, is de schade aan het huis groter en ontstaan er sneller gezondheidsproblemen. De concentratie van schimmels binnenshuis is namelijk veel groter dan buitenshuis, waardoor de blootstelling veel intensiever is. Bovendien brengen de meeste mensen binnenshuis meer tijd door dan buitenshuis.Risicogroepen
Mensen met een verzwakt immuunsysteem of die lijden aan chronische luchtwegaandoeningen zoals astma of allergieën lopen een verhoogd risico op complicaties door blootstelling aan Cladosporium-schimmels. Ook mensen die veel tijd doorbrengen in vochtige omgevingen, zoals kelders of slecht geventileerde gebouwen, kunnen gevoeliger zijn voor de effecten van deze schimmel. Patiënten die chemotherapie ondergaan of immuunsuppressieve medicijnen gebruiken, hebben mogelijk een verhoogd risico op ernstige schimmelgerelateerde infecties.Ouderen en kinderen
Ouderen en jonge kinderen behoren tot de risicogroepen die mogelijk ernstiger gezondheidsproblemen ondervinden als gevolg van blootstelling aan schimmels. Bij ouderen kunnen bestaande luchtwegaandoeningen verergeren door de invloed van schimmelsporen, terwijl kinderen mogelijk gevoeliger zijn voor allergieën en ademhalingsproblemen door een nog niet volledig ontwikkeld immuunsysteem.
Sommige patiënten ervaren rode ogen / Bron: Marco Mayer, Wikimedia Commons (CC BY-SA-4.0)Symptomen bij de mens
De meeste soorten Cladosporium veroorzaken geen symptomen bij de mens. Wel ervaart een patiënt mogelijk gezondheidsproblemen indien hij langdurig blootgesteld is geweest aan een grote hoeveelheid schimmels, waaronder Cladosporium. Mensen reageren mogelijk allergisch op de schimmels doordat ze gevoelig zijn voor een allergische reactie, of anders hebben ze reeds astma, waarbij de klachten kunnen verergeren.Mogelijk ontstaan één of meer van de volgende problemen door de schimmel:
- ademhalingsproblemen
- een beklemmend gevoel op de borst
- een bloedneus
- een droge huid
- een huiduitslag
- een jeukende keel
- een piepende ademhaling (stridor)
- een verstopte neus of een loopneus
- gewrichtspijn
- heesheid
- hoesten
- hoofdpijn
- jeukende ogen, rode ogen of waterige ogen
- keelpijn
- kortademigheid
- netelroos (huidziekte met jeukende bultjes)
- niezen
- oedeem (vochtophoping onder de huid)
- ooginfecties
- oorinfecties
- postnasale drip (overmatig veel slijm in de achterkant van de keel)
- sinusitis: Bij langdurige blootstelling ontstaat allergische fungale sinusitis. Cladosporium is dan het allergeen (uitlokkende stof) waarvan zich fijne deeltjes in de lucht bevinden. Het allergeen veroorzaakt schimmelresten in de sinusholten van een patiënt.
- spierspasmen
- terugkerende sinushoofdpijn (druk in sinussen door infectie of allergie)
- vermoeidheid
- verstopte sinussen
Alarmsymptomen
Bij blootstelling aan Cladosporium-schimmels kunnen verschillende alarmsymptomen optreden, die wijzen op een verergering van luchtwegaandoeningen of allergieën. Deze symptomen kunnen variëren van lichte hoest tot ernstige ademhalingsproblemen. Het is belangrijk om alert te zijn op tekenen van verergering van astma, zoals een toename van piepende ademhaling of moeite met ademhalen, en op allergische reacties, zoals verstopte neus en niezen.Acute reacties
In sommige gevallen kan een plotselinge blootstelling aan een grote hoeveelheid schimmelsporen leiden tot acute ademhalingsproblemen. Symptomen zoals hevige hoest, piepende ademhaling en kortademigheid kunnen snel optreden. Deze reacties vereisen onmiddellijke medische aandacht, vooral voor mensen met een bekende allergie voor schimmels of bestaande luchtwegaandoeningen.
Langdurige blootstelling
Langdurige blootstelling aan Cladosporium kan leiden tot chronische luchtwegklachten, vooral bij mensen die regelmatig in omgevingen verblijven waar deze schimmel zich ontwikkelt. Chronische hoest, verstopte neus, en piepende ademhaling kunnen voorkomen bij mensen die continu worden blootgesteld aan de sporen van Cladosporium. Het is van essentieel belang om een goede luchtventilatie en hygiëne in huis te handhaven om langdurige gezondheidsproblemen te voorkomen.
Diagnose en onderzoeken
Cladosporium verschijnt in clusters van donkere vlekken. De vlekken verspreiden zich snel wanneer ze niet worden schoongemaakt. Het is echter bijna onmogelijk om Cladosporium visueel te identificeren omdat andere schimmels qua kleur vergelijkbaar zijn. De schimmels zijn met andere woorden niet zonder een microscoop te zien, maar zijn mogelijk wel op te sporen via een typische geur. Wanneer kolonies groot genoeg zijn, zijn ze zichtbaar als donkere stippen in natte gebieden, zoals ramen met condensatie of douchecabines in de badkamer. Een bloedonderzoek onthult de aanwezigheid van Cladosporium-antilichamen in het bloed bij een patiënt.Behandeling
Diverse behandelingen zijn beschikbaar voor het behandelen van een allergische reactie veroorzaakt door Cladosporium. Zo vermijdt de patiënt indien mogelijk de schimmel door deze te verwijderen en ook door te voorkomen dat deze ontstaat.Medicatie
Daarnaast neemt hij medicijnen zoals:
- immunotherapie (allergie-injecties voor behandeling allergie)
- inhalatoren of geïnhaleerde steroïden (bij patiënten met astma)
- neusspoelingen
- neussprays
- orale (via de mond ingenomen) of nasale (via de neus ingebrachte) decongestiva (medicijnen die de zwelling van de slijmvliezen in de neus verminderen)
- vrij verkrijgbare of op voorschrift verkrijgbare medicatie tegen een allergische reactie (antihistaminica).
Operatie
Bij patiënten met allergische fungale sinusitis is soms een operatie nodig waarbij de arts de schimmeldeeltjes en blokkades uit de sinusholtes verwijdert.
Verwijdering
Als Cladosporium in het huis van een patiënt groeit, is het belangrijk om deze te verwijderen om verdere problemen te voorkomen. Een azijnoplossing of bleekmiddel in combinatie met antischimmelmiddelen is bruikbaar om een klein schimmelgedeelte te behandelen. Hierbij zijn tevens veiligheidsmaatregelen nodig (zoals het dragen van een masker en handschoenen). Wanneer grote delen van Cladosporium in het huis aanwezig zijn, moet de patiënt een specialist raadplegen. Het verwijderen van de schimmel vormt een uitdaging en is erg tijdrovend.
Prognose
Zodra een patiënt Cladosporium uit het huis heeft verwijderd, zouden de allergie- of astmasymptomen normaal gezien verdwenen moeten zijn. Het is vaak niet mogelijk om de blootstelling aan schimmels volledig te vermijden, maar enkele tips helpen wel om het risico hierop te verkleinen.Complicaties
Hoewel de symptomen van allergieën en astma meestal vanzelf verdwijnen, draagt Cladosporium bij aan een mycose (ziekte veroorzaakt door schimmels). De aandoening treedt op wanneer iemand de schimmelsporen inademt, waardoor infecties en ontstekingen ontstaan. Zo ontwikkelt de patiënt bijvoorbeeld overgevoeligheidspneumonitis, een pijnlijke longontsteking. De symptomen treden meestal op na langdurige, overmatige blootstelling. In zeldzame gevallen ontwikkelen patiënten zelfs longemfyseem (longaandoening met kortademigheid en hoesten).Preventie van schimmel
Het voorkomen van schimmelgroei in huis is essentieel om gezondheidsproblemen te vermijden, vooral gezien de veranderende weersomstandigheden die leiden tot een langere blootstelling aan schimmelsporen. Dit is vooral belangrijk voor mensen met allergieën of luchtwegaandoeningen. Om schimmel effectief te voorkomen, zijn de volgende maatregelen aanbevolen:- alle lekken in huis zo snel mogelijk repareren om vochtophoping te voorkomen
- alle sanitaire verbindingen, zoals kranen en afvoeren, in goede staat houden om waterlekkages te vermijden
- een deeltjesvormige luchtfilter met hoog rendement installeren om schimmelsporen uit de lucht te filteren
- een lekdetector installeren om vroegtijdig waterlekkages te detecteren
- een luchtontvochtiger in kelders of andere vochtige ruimtes activeren om de luchtvochtigheid onder controle te houden
- schimmelwerende verf gebruiken op muren en plafonds om schimmelgroei te voorkomen
- tapijten vermijden in ruimtes die mogelijk vochtig worden, zoals badkamers of kelders
- regelmatig ventileren door ramen en deuren te openen of mechanische ventilatiesystemen te gebruiken om de luchtcirculatie te verbeteren
- gebruik maken van technologieën zoals luchtvochtigheidsmeters om het vochtgehalte in huis te monitoren en te beheersen
Door deze maatregelen te combineren, kan de kans op schimmelgroei aanzienlijk worden verminderd, wat bijdraagt aan een gezonder binnenklimaat.
