Gescheurde lever: oorzaken en behandeling van leverruptuur

Een gescheurde lever of leverruptuur wordt meestal veroorzaakt door een stomp abdominaal trauma zoals een trap of een stomp in de leverstreek, een val (tijdens het sporten) of een verkeersongeluk. Er kan ook sprake zijn van een spontane leverscheur. Dit kan bijvoorbeeld optreden bij zwangere vrouwen met zwangerschapsvergiftiging of het HELLP-syndroom. Afhankelijk van hoe de scheur in de lever loopt en welke bloedvaten zijn verwond, kunnen er levensbedreigende bloedingen in de buikholte optreden die moeten worden verholpen middels een operatie. Als ook de leverkapsel is gescheurd, kunnen gal en bloed in de buikholte terechtkomen, waardoor bloedverlies kan optreden van verscheidene liters. Bovendien kan het bloed en gal in de buikholte een gevaarlijke peritonitis of buikvliesontsteking veroorzaken. Een gescheurde lever is in de meeste gevallen een noodsituatie die onmiddellijk moet worden behandeld.

• Wat is een gescheurde lever?
• Ontstaan van een leverruptuur
• Oorzaken van een gescheurde lever
• Stomp buiktrauma
• Penetrerend abdominaal trauma
• HELLP-syndroom (zwangerschap)
• Symptomen van een leverruptuur
• Onderzoek en diagnose
• Behandeling van een gescheurde lever
• De lever inpakken
• Hechtingen
• Leverresectie
• Levertransplantatie
• Verloop, prognose en complicaties
• Preventie

Wat is een gescheurde lever?

Een gescheurde lever of leverruptuur is een ernstige leverbeschadiging, die leidt tot ernstige interne bloedingen. Het zijn geen leverziekten die hiervoor verantwoordelijk zijn. Het is veeleer grof inwerkend geweld op de lever, waardoor deze barst. De resulterende bloeding is een medisch noodgeval dat levensbedreigend kan zijn en onmiddellijk moet worden behandeld.

Ontstaan van een leverruptuur

De lever is een metabolisch orgaan en de grootste klier in het menselijk lichaam. Het ligt rechtsboven in je buikholte, naast je maag. De lever weegt 1,5 tot 2 kilo en bestaat uit vier kwabben. De lever bestaat voorts uit duizenden kleine celformaties, kwabjes. Een leverruptuur kan optreden in alle segmenten van de lever. Het ontstaat wanneer het leverweefsel op een zodanige manier abrupt wordt beschadigd dat de wanden van de lever eronder lijden. Denk aan verwonding door scherpe of stompe voorwerpen in de buikstreek. Bepaalde leverziekten (bijvoorbeeld levercirrose of leverkanker) kunnen het leverweefsel verzwakken en daarmee het risico van leverruptuur door bepaald trauma verhogen.

De belangrijkste functie van de lever is het gebruik van voedingscomponenten (bijvoorbeeld vitamine-opslag en vetvertering), de productie van eiwitten alsook gal en de uitscheiding van toxines of gifstoffen. Voor dit doel is er een regelmatige uitwisseling van stoffen tussen lever en bloed, die voornamelijk plaatsvindt via de leverslagaders en de poortader. De bloedvaten zijn verbonden via de leverpoortader of vena portae hepatis. Bij een leverruptuur komt het daarom tot hevige bloedingen in de buik. Afhankelijk van de ernst van de leverbeschadiging, kan de leverkapsel ook scheuren, wat leidt tot het het ontsnappen van gal in de buik. Omdat deze vloeistof zeer zuur is, kan ontsteking als gevolg hiervan niet worden uitgesloten. Bovendien kan bij een leverruptuur de lever niet langer haar vele essentiële functies met betrekking tot het metabolisme uitvoeren, waardoor het letsel meestal binnen zeer korte tijd leidt tot orgaanfalen en circulatoire insufficiëntie (shock).

Oorzaken van een gescheurde lever

Het scheuren van het leverweefsel wordt meestal veroorzaakt door een mechanisch trauma van buitenaf (ongeval), waardoor het weefsel dermate wordt aangetast dat het scheurt. Evenzo kunnen penetrerende verwondingen, zoals een steek in de buik, leiden tot een leverruptuur. Leverziekten zoals leverkanker of levercirrose leiden echter niet of slechts indirect tot een leverruptuur, zelfs als littekens en weefselzwakte het risico op interne bloedingen vergroten.

Stomp buiktrauma

Een zogenaamd stomp buiktrauma is een ongeval waarbij er inwerkend geweld van buitenaf heeft plaatsgevonden, zonder dat deze de buikwand heeft gepenetreerd. Een stomp trauma kan het leverweefsel ernstig beschadigen en doen scheuren. Dergelijke effecten treden vooral op bij verkeersongevallen, bijvoorbeeld wanneer het stuur tegen de buik aankomt. Een trauma van de bovenbuik kan ook voorkomen bij sportongevallen. Deze omvatten vooral valpartijen van grote hoogte, verwondingen in vechtsporten of zelfs een paardenschop in de buik.

Penetrerend abdominaal trauma

Naast stomp trauma kan een penetrerend buikletsel ook leiden tot ene leverruptuur. Een penetratie van de lever kan gebeuren door verschillende objecten als gevolg waarvan de lever scheurt. Vermeldenswaardig zijn de effecten van trauma zoals die veroorzaakt worden door meswonden of perforaties van de lever in het geval van een ernstig ongeval (bijvoorbeeld als gevolg van een gebroken rib).

HELLP-syndroom (zwangerschap)

Slechts zelden treedt een leverruptuur op tijdens de zwangerschap. Het kan optreden in het kader van het zogenaamde HELLP-syndroom, een reeks symptomen die samen een syndroom vormen dat zwangere vrouwen kan treffen, vooral aan het einde van de zwangerschap bij vrouwen die al wat ouder zijn.

Symptomen van een leverruptuur

De symptomen van een gescheurde lever treden meestal direct op in verband met het oorzakelijk buiktrauma. Dit leidt tot pijn in de rechter bovenbuik en buikkrampen. Ernstige zwelling treedt op wanneer de leverruptuur grote hoeveelheden bloed in de buikholte laat vloeien. Als het leverkapsel ook gescheurd is, kunnen galzuren peritonitis of buikvliesontsteking veroorzaken, wat resulteert in bijzonder hevige pijn en een verharde buikwand. Afhankelijk van de ernst van de leverruptuur, kan het bloedverlies ook leiden tot een daling van de bloeddruk, stoornissen van de bloedsomloop of hartstilstand. Over het algemeen gaat een gescheurde lever gepaard met de volgende symptomen:

• buikpijn
• buikkrampen
• zwelling van de buik
• harde buikwand
• daling van de bloeddruk
• slechte bloedsomloop (bloedcirculatie)
• bewusteloosheid
• duizeligheid
• koud zweet
• hartkloppingen
• angst

Onderzoek en diagnose

De diagnose van een gescheurde lever wordt gesteld na lichamelijk onderzoek en echografisch onderzoek van de buik, waarbij de arts de lever onderzoekt op zichtbare verwondingen. Daarnaast wordt de buikholte onderzocht op lekkend bloed. Om de ernst van de leverbeschadiging te bepalen, wordt vervolgens een CT-scan gemaakt. Afhankelijk van je toestand kan ook een MRI-scan worden gemaakt.

Behandeling van een gescheurde lever

Na het diagnostische onderzoek vindt behandeling van de leverruptuur plaats. Een gescheurde lever wordt bijna uitsluitend behandeld middels een operatieve ingreep waarbij het bloeden eerst wordt gestopt en het verlies van functioneel leverweefsel wordt voorkomen. De volgende chirurgische procedures kunnen worden gebruikt.

De lever inpakken

Om het bloeden onmiddellijk te stoppen, wikkelt de chirurg het gewonde orgaan in met gaas om het bloeden te stoppen door middel van compressie. Vervolgens wordt de buikholte tijdelijk weer gesloten en wordt de toestand van de patiënt nauwlettend gevolgd. Na een periode van ongeveer 48 uur kan de buikholte vervolgens worden heropend en de wond worden behandeld.

Hechtingen

Kleinere scheuren in de lever worden behandeld met speciale hechtingen. Grotere vaten vereisen sterkere hechtingen om te voorkomen dat bloed terug de buik instroomt. Voor dit doel kan de arts de grotere bloedvaten van de lever verkleinen. De bloedsomloop kan gedurende een korte tijd worden verminderd, wat gunstig is voor verdere wondbehandeling. Nog steeds functioneel leverweefsel wordt dan opnieuw samengevoegd met hechtingen.

Leverresectie

Bij deze operatie zal een deel van je lever worden verwijderd. Bij deze laatste stap zal de arts te zwaar gewond of al dood leverweefsel permanent verwijderen.

Levertransplantatie

Als leverschade niet adequaat kan worden behandeld, moet mogelijk een levertransplantatie worden overwogen. De complicerende factor is dat het veel tijd kost om een ​​geschikte donorlever te vinden.

Verloop, prognose en complicaties

Aangezien een gescheurde lever een medische noodsituatie is, duurt het herstel vaker zeker een paar weken. Vaak ben je de eerste tijd op de intensive care met intensief toezicht. Het sterftecijfer kan oplopen tot 50%, afhankelijk van de omvang en de exacte locatie van de scheur.

Een gescheurde lever is een ernstig traumatisch letsel dat bij afwezigheid van onmiddellijke medische zorg zal resulteren in het overlijden van de patiënt. Vanwege de ernst van deze leverbeschadiging kan dit ook gepaard gaan met aanzienlijke complicaties. Het lekken van bloed en gal kan leiden tot peritonitis (buikvliesontsteking) en ernstig bloedverlies wat het lichaam zal verzwakken en kan leiden tot een hartstilstand. Als grote delen van de lever zo ernstig beschadigd zijn, kan leverfalen optreden, waarbij een levertransplantatie noodzakelijk is.

Preventie

Om een gescheurde lever te vermijden, is het raadzaam om speciale beschermers te dragen bij risicovolle sporten die de buikholte beschermt voor stomp en scherp trauma.

Lees verder

• Leverproblemen: symptomen, oorzaak, behandeling en preventie
• Leverfalen: symptomen oorzaak, behandeling en prognose
• Leverpijn (pijn aan de lever): steken of pijn in leverstreek
• HELLP-syndroom: symptomen, oorzaken en behandeling
• Zwangerschapsvergiftiging: symptomen, oorzaken & behandeling