Blauwe of paarse voeten: Oorzaken van verkleuring van voet

Paarse of blauwe voeten wijzen mogelijk op een onderliggende aandoening, zoals de ziekte van Raynaud, een perifere arteriële ziekte en bevriezing. De blauwe of paarse kleur is te wijten aan blauwe plekken of anders duidt dit op een tekort aan zuurstofrijk bloed in het gebied. De voeten zijn bijzonder gevoelig voor verkleuring, omdat ze verder van het hart verwijderd zijn. Wanneer deze veranderingen in de huidskleur tijdelijk van aard zijn, zijn deze meestal niet ernstig. Bij een aanhoudende of terugkerende verkleuring in de voeten is medisch advies nodig omdat dit vaak een teken is van een onderliggend probleem.

• Bevriezing en voeten met blauw of paars uiterlijk
• Risicofactoren
• Symptomen
• Preventie
• Lupus en blauwe of paarse voeten
• Perifere slagaderziekte en blauw of paars gekleurde voeten
• Suikerziekte (diabetes mellitus)
• Voetletsel en blauwe plekken op voet
• Ziekte van Raynaud en verkleuring van huid van voeten

Bevriezing en voeten met blauw of paars uiterlijk

Bij bevriezing (frostbite) ontstaat schade aan de huid en weefsels door de blootstelling aan temperaturen onder het vriespunt. De ledematen van het lichaam, zoals de handen en voeten, zijn bijzonder gevoelig voor bevriezing. Alle patiënten met symptomen van bevriezing nadat ze buiten geweest zijn, moeten onmiddellijk medische hulp inroepen.

Risicofactoren

Patiënten met aandoeningen die de bloedsomloop aantasten, hebben een hoger risico op bevriezing. Risicofactoren zijn:

• de ziekte van Raynaud
• een vorige bevriezing
• perifeer arterieel vaatlijden
• suikerziekte

Symptomen

Tekenen van bevriezing zijn:

• een abnormaal harde huid of een huid die lijkt op was
• een doof gevoel
• een gevoel van spelden en naalden
• een verkleuring van de huid (grijs, blauw of paars)
• pijn

Door bevriezing ontstaat mogelijk permanente weefselschade. In extreme gevallen moet een arts mogelijk het getroffen lichaamsdeel amputeren.

Preventie

Zich warm en in lagen aankleden is verstandig wanneer de persoon zich buiten in de koude gaat begeven. De persoon draagt warme sokken en waterbestendige laarzen en bedekt alle blootgestelde huidgebieden wanneer het extreem koud is. De handen of voeten mogen niet nat worden als ze koud zijn. Als ze toch nat worden, is het verstandig om meteen naar binnen te gaan en de huid te drogen. Voorts is het verstandig om de huid af en toe te controleren op tekenen van pijn, verkleuring of gevoelloosheid. Kinderen die buiten in de koude spelen moeten ook regelmatig gecontroleerd worden.

Lupus en blauwe of paarse voeten

Lupus (systemische lupus erythematosus) is een auto-immuunziekte. Het immuunsysteem van het lichaam valt ten onrechte gezonde weefsels en organen aan bij deze ziekte. De symptomen van lupus variëren in type en ernst, en daarnaast zijn veel mogelijke lichaamsdelen getroffen zoals onder andere de voeten. Veel voorkomende symptomen van lupus zijn extreme vermoeidheid, gewrichtspijn en gezwollen voeten. Circa één op de drie patiënten met lupus heeft ook de ziekte van Raynaud. Lupus leidt tot vasculitis, een ontsteking van de bloedvaten. Wanneer vasculitis in de voeten optreedt, veroorzaakt dit een huiduitslag met rode of paarse stippen op de huid. Deze uitslag verschijnt soms ook op andere lichaamsdelen. Vasculitis veroorzaakt ook gevoelloosheid, tintelingen en zwakte in de voet. Alle patiënten met symptomen van lupus moeten een arts raadplegen. De behandeling van lupus is afhankelijk van de symptomen. Milde vasculitis die alleen de huid van een patiënt treft, vereist doorgaans een minder uitgebreide behandeling dan lupus die meerdere lichaamsgebieden aantast.

Perifere slagaderziekte en blauw of paars gekleurde voeten

Een perifere slagaderziekte (PAD) is een aandoening waarbij de slagaders buiten de kern van het lichaam vernauwen. Hierdoor krijgen sommige van de buitenste lichaamsdelen te weinig bloed, inclusief de ledematen. PAD heeft vaak invloed op de benen. Bekende symptomen zijn pijn, beenkrampen, tintelingen en zwakte. Door de verminderde doorbloeding ontstaan ook geleidelijk blauw of paars gekleurde benen en voeten. Sommige patiënten met PAD hebben echter mogelijk geen symptomen. Alle patiënten met symptomen van PAD moeten een arts raadplegen. Zonder behandeling ontstaan ernstige complicaties, zoals ernstige ischemie (bloeddoorstromingsproblemen) en gangreen (weefselversterf). In zeer ernstige gevallen is zelfs een amputatie van een deel van het been of de voet nodig. PAD verhoogt ook het risico op hartaandoeningen, een hartaanval en een beroerte. Veranderingen in de levensstijl, medicijnen en chirurgische ingrepen vertragen of stoppen de progressie van de aandoening en verminderen het risico op complicaties. Regelmatige lichaamsbeweging, niet roken en een gezonde en evenwichtige voeding consumeren zijn enkele nuttige adviezen.

Suikerziekte (diabetes mellitus)

Diabetes mellitus is een aandoening waarbij de regulering van de bloedsuikerspiegel aangetast is. Te veel suiker in het bloed (hyperglykemie) leidt tot onder andere voetproblemen die het gevolg zijn van schade aan de perifere bloedvaten en zenuwen. Patiënten met diabetes mellitus lopen ook een hoog risico op het ontwikkelen van PAD. Ongecontroleerde bloedsuikerspiegels doen de bloedvaten in de benen en voeten vernauwen (vasoconstrictie) en verstijven. Hierdoor gaat er minder bloed naar de voeten hetgeen leidt tot:

• een doof gevoel
• een gevoel van spelden en naalden
• een langzame genezing van snijwonden en wonden
• een paarse of blauwe kleur
• huidzweren
• infecties
• koude voeten
• pijn en krampen
• zenuwschade

Door zenuwschade als gevolg van suikerziekte (diabetische neuropathie) is het ook lastig om snijwonden en andere verwondingen aan de voeten te voelen. Volgende tips helpen om voetproblemen door diabetes te verminderen of voorkomen:

• de bloeddruk gezond houden (of verlagen indien nodig)
• de bloedsuikerspiegel onder controle houden door veranderingen in de levensstijl en medicijnen
• een hartgezond dieet eten om het cholesterolgehalte op peil te houden
• niet roken
• regelmatig de voeten controleren op snijwonden, zweren, verwondingen en andere problemen
• regelmatige lichaamsbeweging uitvoeren

Voetletsel en blauwe plekken op voet

Een verstuikte voet, spanning op de voet of iets op de voet vallen veroorzaakt mogelijk blauwe plekken, waardoor de huid een blauw of paars uiterlijk krijgt. Pijn en zwelling treden ook op bij deze blessures. Meestal helpt RICE bij dergelijke lichte voetverwondingen: rust, ijs aanbrengen, compressie (drukverband aanbrengen dat stevig maar niet te strak is) en elevatie (voet in hogere positie plaatsen). Vrij verkrijgbare pijnstillersen ontstekingsremmende medicijnen zoals ibuprofen of aspirine verlichten pijn en zwelling. Bij ernstigere verwondingen bestelt de arts een röntgenfoto omdat de patiënt dan mogelijk een gebroken bot in de voet heeft. De behandeling van een gebroken voet hangt af van het type en de ernst van de fractuur.

Ziekte van Raynaud en verkleuring van huid van voeten

Koude temperaturen, angst en stress zijn mogelijke oorzaken van de ziekte van Raynaud. De ziekte van Raynaud (Raynaudfenomeen) is een veel voorkomende aandoening waarbij de bloedvaten in de handen of voeten tijdelijk verkrampen en samentrekken hetgeen de bloedstroom blokkeert. Hierdoor krijgen de getroffen gebieden een blauw, paars, rood of wit uiterlijk. Aanvallen van de ziekte van Raynaud veroorzaken ook symptomen zoals pijn, gevoelloosheid en een gevoel van spelden en naalden. Door deze aanvallen is het gebruik van de voeten of vingers lastig. De meestal milde aanvallen duren meestal kort en verdwijnen meestal zodra een patiënt zich opwarmt of de stress afneemt. De voeten en handen warm en droog houden tijdens koud weer en stress minimaliseren voorkomt aanvallen. Voor patiënten met meer ernstige symptomen is advies van een arts nodig. Hij schrijft dan medicijnen voor om de symptomen onder controle te houden. De ziekte van Raynaud is soms ook een symptoom van een andere aandoening, zoals lupus of reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen). Alle patiënten met symptomen van de ziekte van Raynaud moeten een bezoek brengen aan de arts om andere aandoeningen uit te sluiten.

Lees verder

• Perifere vasculaire ziekte: Pijn en kramp aan been
• Raynaudfenomeen: Wijzigingen in huidskleur met koude en pijn
• Voeten: Tips voor goede voethygiëne en voetgezondheid
• Voetkrampen: Oorzaken van pijnlijke spierkrampen in voet(en)
• Voetpijn: Oorzaken van pijnlijke voet of pijn aan voeten