Blauwe of paarse voeten: Oorzaken van verkleuring van voet

Paarse of blauwe voeten kunnen wijzen op een onderliggende aandoening, zoals de ziekte van Raynaud, perifere arteriële ziekte of bevriezing. De blauwe of paarse kleur kan worden veroorzaakt door blauwe plekken of kan duiden op een tekort aan zuurstofrijk bloed in het gebied. Voeten zijn bijzonder gevoelig voor verkleuring omdat ze verder van het hart verwijderd zijn. Wanneer deze veranderingen in huidskleur tijdelijk zijn, zijn ze meestal niet ernstig. Bij aanhoudende of terugkerende verkleuring van de voeten is medisch advies noodzakelijk, omdat dit vaak een teken kan zijn van een onderliggend probleem.

• Bevriezing en voeten met een blauw of paars uiterlijk
• Risicofactoren
• Symptomen
• Preventie
• Lupus en blauwe of paarse voeten
• Perifere slagaderziekte en blauw of paars gekleurde voeten
• Diabetes mellitus (suikerziekte)
• Voetletsel en blauwe plekken op de voet
• Ziekte van Raynaud en verkleuring van de huid van de voeten

Bevriezing en voeten met een blauw of paars uiterlijk

Bevriezing (frostbite) ontstaat door schade aan de huid en weefsels als gevolg van blootstelling aan temperaturen onder het vriespunt. Ledematen zoals de handen en voeten zijn bijzonder gevoelig voor bevriezing. Alle patiënten met symptomen van bevriezing na blootstelling aan koude moeten onmiddellijk medische hulp inroepen.

Risicofactoren

Patiënten met aandoeningen die de bloedsomloop aantasten, lopen een verhoogd risico op bevriezing. Risicofactoren zijn:

• de ziekte van Raynaud
• een eerdere bevriezing
• perifeer arterieel vaatlijden
• diabetes mellitus

Symptomen

Tekenen van bevriezing zijn:

• een abnormaal harde huid of huid die lijkt op was
• een doof gevoel
• een gevoel van spelden en naalden
• een verkleuring van de huid (grijs, blauw of paars)
• pijn

Bevriezing kan leiden tot permanente weefselschade. In extreme gevallen kan een arts noodzakelijkerwijs het getroffen lichaamsdeel amputeren.

Preventie

Om bevriezing te voorkomen, is het belangrijk om warm en in lagen gekleed te gaan wanneer men zich buiten in de koude bevindt. Draag warme sokken en waterbestendige laarzen en bedek alle blootgestelde huidgebieden wanneer het extreem koud is. Voorkom dat handen of voeten nat worden als ze koud zijn; als ze toch nat worden, zoek dan onmiddellijk een warme omgeving op en droog de huid. Controleer de huid regelmatig op tekenen van pijn, verkleuring of gevoelloosheid. Kinderen die buiten in de kou spelen moeten ook regelmatig gecontroleerd worden.

Lupus en blauwe of paarse voeten

Lupus (systemische lupus erythematosus) is een auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem ten onrechte gezonde weefsels en organen aanvalt. De symptomen van lupus variëren in type en ernst, en kunnen verschillende lichaamsdelen aantasten, waaronder de voeten. Veel voorkomende symptomen van lupus zijn extreme vermoeidheid, gewrichtspijn en gezwollen voeten. Ongeveer één op de drie patiënten met lupus heeft ook de ziekte van Raynaud. Lupus kan vasculitis veroorzaken, een ontsteking van de bloedvaten. Wanneer vasculitis in de voeten optreedt, kan dit leiden tot een huiduitslag met rode of paarse stippen op de huid. Deze uitslag kan ook op andere lichaamsdelen verschijnen. Vasculitis kan ook gevoelloosheid, tintelingen en zwakte in de voeten veroorzaken. Alle patiënten met symptomen van lupus moeten een arts raadplegen. De behandeling van lupus is afhankelijk van de symptomen. Milde vasculitis die alleen de huid aantast, vereist doorgaans minder ingrijpende behandeling dan lupus die meerdere lichaamsgebieden beïnvloedt.

Perifere slagaderziekte en blauw of paars gekleurde voeten

Een perifere slagaderziekte (PAD) is een aandoening waarbij de slagaders buiten de kern van het lichaam vernauwen, wat leidt tot onvoldoende bloedtoevoer naar de buitenste lichaamsdelen, waaronder de ledematen. PAD heeft vaak invloed op de benen. Symptomen zijn onder andere pijn, beenkrampen, tintelingen en zwakte. Door verminderde doorbloeding kunnen de benen en voeten geleidelijk blauw of paars verkleuren. Sommige patiënten met PAD hebben echter mogelijk geen symptomen. Alle patiënten met symptomen van PAD moeten een arts raadplegen. Zonder behandeling kunnen ernstige complicaties optreden, zoals ernstige ischemie (bloeddoorstromingsproblemen) en gangreen (weefselsterfte). In zeer ernstige gevallen kan een amputatie van een deel van het been of de voet noodzakelijk zijn. PAD verhoogt ook het risico op hartaandoeningen, een hartaanval en een beroerte. Veranderingen in levensstijl, medicatie en chirurgische ingrepen kunnen de voortgang van de aandoening vertragen of stoppen en het risico op complicaties verminderen. Regelmatige lichaamsbeweging, niet roken en gezonde en evenwichtige voeding zijn enkele nuttige adviezen.

Diabetes mellitus (suikerziekte)

Diabetes mellitus is een aandoening waarbij de bloedsuikerspiegel niet goed gereguleerd wordt. Te veel suiker in het bloed (hyperglykemie) kan leiden tot voetproblemen door schade aan de perifere bloedvaten en zenuwen. Patiënten met diabetes mellitus lopen ook een verhoogd risico op het ontwikkelen van PAD. Ongecontroleerde bloedsuikerspiegels veroorzaken vernauwing (vasoconstrictie) en verstijving van de bloedvaten in de benen en voeten. Dit vermindert de bloedtoevoer naar de voeten en kan leiden tot:

• een doof gevoel
• een gevoel van spelden en naalden
• langzame genezing van snijwonden en wonden
• een paarse of blauwe kleur
• huidzweren
• infecties
• koude voeten
• pijn en krampen
• zenuwschade

Door zenuwschade als gevolg van diabetes (diabetische neuropathie) is het moeilijk om snijwonden en andere verwondingen aan de voeten te voelen. Volgende tips helpen om voetproblemen door diabetes te verminderen of te voorkomen:

• de bloeddruk gezond houden (of verlagen indien nodig)
• de bloedsuikerspiegel onder controle houden door levensstijlveranderingen en medicatie
• een hartgezond dieet volgen om het cholesterolgehalte op peil te houden
• niet roken
• regelmatig de voeten controleren op snijwonden, zweren, verwondingen en andere problemen
• regelmatig lichaamsbeweging uitvoeren

Voetletsel en blauwe plekken op de voet

Een verstuikte voet, spanning op de voet of een val kan blauwe plekken veroorzaken, wat leidt tot een blauw of paars uiterlijk van de huid. Pijn en zwelling treden ook op bij deze verwondingen. Meestal helpt de RICE-methode bij dergelijke lichte voetverwondingen: rust, ijs aanbrengen, compressie (drukverband aanbrengen dat stevig maar niet te strak is) en elevatie (de voet in een hogere positie plaatsen). Vrij verkrijgbare pijnstillers en ontstekingsremmende medicijnen zoals ibuprofen of aspirine kunnen pijn en zwelling verlichten. Bij ernstigere verwondingen kan de arts een röntgenfoto bestellen om te controleren op een gebroken bot in de voet. De behandeling van een gebroken voet hangt af van het type en de ernst van de fractuur.

Ziekte van Raynaud en verkleuring van de huid van de voeten

Koude temperaturen, angst en stress kunnen mogelijke oorzaken zijn van de ziekte van Raynaud. De ziekte van Raynaud (Raynaudfenomeen) is een veel voorkomende aandoening waarbij de bloedvaten in de handen of voeten tijdelijk verkrampen en samentrekken, wat de bloedstroom blokkeert. Dit kan leiden tot een blauw, paars, rood of wit uiterlijk van de getroffen gebieden. Aanvallen van de ziekte van Raynaud veroorzaken ook symptomen zoals pijn, gevoelloosheid en een gevoel van spelden en naalden. Door deze aanvallen kan het gebruik van de voeten of vingers moeilijk zijn. De meestal milde aanvallen duren doorgaans kort en verdwijnen meestal zodra de patiënt zich opwarmt of de stress afneemt. Het is belangrijk om de voeten en handen warm en droog te houden tijdens koud weer en om stress te minimaliseren om aanvallen te voorkomen. Voor patiënten met ernstigere symptomen is het advies van een arts noodzakelijk. De arts kan medicijnen voorschrijven om de symptomen onder controle te houden. De ziekte van Raynaud kan ook een symptoom zijn van andere aandoeningen, zoals lupus of reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen). Alle patiënten met symptomen van de ziekte van Raynaud moeten een arts bezoeken om andere aandoeningen uit te sluiten.

Lees verder

• Perifere vasculaire ziekte: Pijn en kramp aan been
• Raynaudfenomeen: Wijzigingen in huidskleur met koude en pijn
• Voeten: Tips voor goede voethygiëne en voetgezondheid
• Voetkrampen: Oorzaken van pijnlijke spierkrampen in voet(en)
• Voetpijn: Oorzaken van pijnlijke voet of pijn aan voeten