Gescheurde milt: symptomen, behandeling, herstel en prognose

Een gescheurde milt of miltruptuur is een medische noodsituatie die kan optreden als gevolg van een harde stomp of stoot in de maagstreek. Bij een miltruptuur scheurt het miltkapsel en het daaronder gelegen weefsel. De meest voorkomende oorzaak van een gescheurde milt is stomp trauma aan de buik. Het kan voorkomen bij buikletsel door auto- en sportongevallen of een mishandeling. De milt kan ook spontaan scheuren, bijvoorbeeld bij een vergrote milt als gevolg van een bepaalde infectie. Een gescheurde milt wordt gediagnosticeerd door de buik te onderzoeken en een echografie of CT-scan te gebruiken, afhankelijk van je algehele toestand. Zonder spoedbehandeling, kan een gescheurde milt een levensbedreigende bloeding veroorzaken. Een operatie om de milt te verwijderen is niet altijd nodig. Observatie en conservatieve behandeling kunnen soms voldoende zijn.

• Wat is een gescheurde milt?
• Epidemiologie van miltruptuur
• Symptomen van een gescheurde milt
• Verschijnselen
• Medische noodsituatie
• Oorzaken gescheurde milt
• Buikletsel: de nummer één oorzaak
• Vergrote milt
• Miltinfarct
• Infecties en ontstekingen
• Bloed- en immuunziekten
• Spontane miltruptuur
• Onderzoek en diagnose
• Stap 1: Het gesprek met de arts – vertel je verhaal
• Stap 2: Lichamelijk onderzoek – voelbare signalen
• Stap 3: Bloedonderzoek – speuren naar de interne signalen
• Stap 4: Beeldvormend onderzoek – tijd om binnenin te kijken
• Stap 5: Diagnose en plan van aanpak
• Behandeling gescheurde milt
• Voldoende rust
• Operatie gescheurde milt
• Prognose en herstel
• Complicaties
• Interne bloedingen
• Infecties: het risico zonder milt
• Bloedarmoede
• Chronische pijn
• Littekenbreuk: zwakke plek na de operatie
• Preventie

Wat is een gescheurde milt?

De milt is een belangrijk orgaan die in de buikholte ligt: links onder het middenrif en achter de maag. De milt zorgt voor een goede afweer tegen bacteriën door het aanmaken van antistoffen en het verwijderen van bacteriën en andere ziektekiemen uit het bloed. Door een harde stomp of stoot in de maagstreek kan de milt scheuren (miltruptuur), waarbij het miltkapsel en het daaronder gelegen weefsel scheurt. Hierdoor komt er bloed in de buikholte terecht. Een zeer hevige inwendige bloedingen kan zonder spoedoperatie levensbedreigend zijn.

Epidemiologie van miltruptuur

Een miltruptuur, of gescheurde milt, is een ernstige medische aandoening die vaak voorkomt na een trauma aan de buik. De milt, een orgaan dat betrokken is bij het immuunsysteem en de bloedfiltering, kan aanzienlijke schade oplopen, wat levensbedreigend kan zijn vanwege het risico op massale inwendige bloedingen. Laten we een diepgaande blik werpen op de epidemiologie van miltruptuur, inclusief verschillen in geslacht en leeftijd, klimaatinvloeden, geografische variaties en genetische overwegingen.

Geslacht en leeftijd: wie loopt het meeste risico?
Volwassenen vs. kinderen :Miltrupturen komen vaker voor bij volwassenen dan bij kinderen. De incidentie bij volwassenen is hoger vanwege het grotere risico op deelname aan activiteiten waarbij ernstig trauma kan optreden, zoals auto- en motorongevallen, sporten, en werkgerelateerde ongevallen. Bij kinderen zijn miltrupturen meestal het gevolg van valpartijen en sportactiviteiten. Interessant is dat miltrupturen bij kinderen vaak beter kunnen worden beheerd met conservatieve (niet-chirurgische) behandelingen dankzij de grotere regeneratieve capaciteiten van hun lichaam.

• Statistieken: In Europa komen miltrupturen voor bij ongeveer 10-20 per 100.000 mensen per jaar, waarbij een groter deel volwassenen betreft.

Mannen vs. vrouwen: Er is een duidelijke genderkloof in de incidentie van miltrupturen: mannen hebben een aanzienlijk hoger risico dan vrouwen. Dit verschil wordt toegeschreven aan het feit dat mannen over het algemeen vaker deelnemen aan risicovolle activiteiten en beroepen. In Nederland en België wordt geschat dat ongeveer 60-70% van de geregistreerde miltrupturen bij mannen voorkomt.

• Voorbeeld: In een groot Belgisch traumaonderzoek bleek dat 65% van de patiënten met een miltruptuur man was, vaak als gevolg van verkeersongevallen of sportblessures.

Klimaat en omgevingsfactoren
Klimaatverschillen: Hoewel klimaat op zichzelf geen directe oorzaak is van miltrupturen, kan het indirect bijdragen aan het risico. In warmere klimaten, waar buitenactiviteiten zoals fietsen, watersporten en motorsporten populair zijn, kan de incidentie van miltrupturen hoger zijn. In Nederland en België worden miltrupturen vaker gemeld in de lente en zomer, wanneer meer mensen deelnemen aan buitenactiviteiten en sporten.

Lokale infrastructuur en verkeersveiligheid: Verkeersongevallen zijn een van de belangrijkste oorzaken van miltrupturen. De kwaliteit van de infrastructuur en de verkeersregels spelen hierbij een cruciale rol. In Nederland, met zijn goed ontwikkelde fietsinfrastructuur, komen miltrupturen relatief vaak voor bij fietsers die bij ongelukken betrokken raken. In België, met zijn dichtbebouwde steden en drukke wegen, worden miltrupturen vaak gemeld bij auto-ongelukken.

Overzeese gebieden: In de Nederlandse overzeese gebieden zoals Aruba en Curaçao, dragen recreatieve activiteiten zoals duiken, jetskiën en off-road rijden bij aan de incidentie van miltrupturen. De combinatie van toeristische avonturen en het ontbreken van strikt toezicht kan leiden tot meer letselgevallen.

Wereldwijde epidemiologie: variatie in incidentie
Nederland en België: In Nederland wordt het aantal miltrupturen per jaar geschat op ongeveer 15-25 per 100.000 inwoners, met een lichte toename in stedelijke gebieden waar verkeer en sportparticipatie hoger zijn. België ziet vergelijkbare cijfers, hoewel de incidentie in sommige regio’s iets hoger kan liggen vanwege het drukke wegverkeer en motorsportactiviteiten.

Verschillen met andere landen: Wereldwijd varieert de incidentie van miltrupturen aanzienlijk. In landen met hoge verkeersdichtheid en een groot aantal motorsportliefhebbers, zoals in de VS en Australië, is het risico op miltrupturen hoger. In India en andere delen van Azië, waar het gebruik van tweewielers veel voorkomt en de verkeersveiligheid vaak minder strikt is, worden miltrupturen vaak gemeld als gevolg van verkeersongevallen.

Klimaatinvloeden in tropische regio’s: In tropische landen, waar recreatieve activiteiten zoals watersporten populair zijn, kan het risico op miltrupturen toenemen. Hier spelen ook toerisme en avontuurlijke sporten een rol, waardoor de kans op buiktrauma en letsel toeneemt.

Genetica en onderliggende aandoeningen
Genetische aanleg: Ofschoon genetica op zichzelf geen directe risicofactor is voor miltrupturen, kan het een rol spelen in de kwetsbaarheid van het miltweefsel. Aangeboren aandoeningen die de sterkte van bindweefsel beïnvloeden, zoals het syndroom van Ehlers-Danlos, kunnen de kans op orgaanrupturen vergroten, inclusief de milt. Daarnaast kunnen bloedziekten zoals sferocytose of andere erfelijke hemolytische anemieën leiden tot een vergrote milt (splenomegalie), wat het risico op scheuren verhoogt bij trauma.

Onderliggende medische aandoeningen: Mensen met een vergrote milt door aandoeningen zoals infecties (bijv. mononucleosis) of leveraandoeningen hebben een verhoogd risico op spontane of licht-getriggerde miltrupturen. Hoewel spontane miltrupturen zeldzaam zijn, kunnen ze optreden zonder significant trauma bij patiënten met een pathologische vergroting van de milt.

Praktische voorbeelden en casussen
Nederland: de fietser: Een voorbeeld van een veelvoorkomende situatie is die van een Amsterdamse fietser die bij het oversteken wordt aangereden door een auto. Door de impact op de buikstreek wordt een graad II miltruptuur vastgesteld. Dit type letsel kan vaak conservatief worden behandeld met rust en observatie, mits er geen complicaties optreden.

België: de sporter :Een andere casus betreft een jonge rugbyspeler uit Vlaanderen die tijdens een wedstrijd hard geraakt wordt en naar het ziekenhuis wordt gebracht met buikpijn en lage bloeddruk. Een CT-scan toont een graad III miltruptuur, waarvoor een operatie nodig is om de bloeding te stelpen.

Wereldwijd voorbeeld: In de Verenigde Staten worden veel miltrupturen gemeld bij skiërs en snowboarders die vallen op harde sneeuw of ijs. Een bekende casus is een professionele snowboarder die, na een val van een halfpipe, een graad IV miltruptuur opliep en een spoedoperatie moest ondergaan om levensgevaarlijke bloedingen te stoppen.

Symptomen van een gescheurde milt

Verschijnselen

Klachten en symptomen van een gescheurde milt zijn onder meer:

• Pijn in het bovenste linker gedeelte van de buik;
• Uitstraling van de pijn naar de linkerschouder, wat verergert bij inademing (teken van Kehr);
• De buik is drukgevoelig;
• Geleidelijk bloedverlies leidt tot daling van de bloeddruk en er wordt onvoldoende zuurstof naar vitale organen, zoals de hersenen en het hart, vervoerd. Symptomen van lage bloeddruk en zuurstoftekort zijn:
• een licht gevoel in het hoofd en duizeligheid;
• Wazig zien / Bron: Gene Hunt, Flickr (CC BY-2.0)
• wazig zien;
• verwardheid; en
• bewusteloosheid (flauwvallen).

Medische noodsituatie

Een gescheurde milt met bloeding is een medische noodsituatie, waarbij onverwijld bloedtransfusies moeten worden toegediend om een voldoende circulatie in stand te houden en een operatieve ingreep moet plaatsvinden om de bloeding te stoppen. Zonder adequate behandeling kun je in shock raken en overlijden.

Oorzaken gescheurde milt

Een gescheurde milt (of miltruptuur) klinkt als een scenario uit een actiefilm – iets dat gebeurt bij een heftige val of een klap in de buik. En ja, dat is vaak het geval, maar er zijn nog veel meer situaties die de milt in gevaar kunnen brengen. Denk aan interne gezondheidsproblemen of zelfs spontane complicaties door aandoeningen die je misschien niet direct met je milt associeert. Laten we eens kijken naar de meest voorkomende en misschien verrassende oorzaken van een gescheurde milt, want kennis is hier je beste bescherming!

Buikletsel: de nummer één oorzaak

Dit is de meest bekende oorzaak van een gescheurde milt en kan in allerlei vormen komen. Een val van de trap, een auto-ongeluk, een klap bij contactsporten – alles waarbij je buik een harde klap krijgt, kan genoeg zijn om je milt te beschadigen. De milt ligt namelijk net onder de ribben aan de linkerkant van je buik, en is hierdoor kwetsbaar bij botsingen of vallen.

• Tim was een fanatieke rugbyspeler. Tijdens een wedstrijd kreeg hij een harde tackle tegen zijn linkerkant. Hoewel hij in eerste instantie alleen wat pijn voelde, bleek hij later in het ziekenhuis een gescheurde milt te hebben opgelopen door de impact van de botsing.

Tip: Draag altijd de juiste beschermende uitrusting bij contactsporten en wees voorzichtig met extreme activiteiten. Soms is die extra bescherming precies wat je milt nodig heeft.

Vergrote milt

De milt kan vergroot zijn doordat bloedcellen zich ophopen in de milt. Een vergrote milt kan worden veroorzaakt door verschillende onderliggende problemen, zoals de ziekte van Pfeiffer, een virale infectie door het Epstein-Barrvirus (een andere benaming is klierkoorts, vanwege opgezette klieren), evenals andere infecties, leverziekten en bloedkanker.

Ook kan door overmatig drinken de milt vergroten als onderdeel van het proces van het ontstaan van levercirrose. Als gevolg hiervan is de afvoer van bloed vanuit benen en onderlichaam verstoord, wat leidt tot een verhoogde druk in de bloedvaten naar milt en lever en bijgevolg tot een vergrote milt.

Hoe kan het scheuren? Bij een vergrote milt hoef je geen harde klap te krijgen om problemen te veroorzaken. Soms kan een simpele val, een onhandige beweging, of zelfs intensief hoesten al genoeg zijn om een scheur te veroorzaken.

Weetje: Zelfs dagelijkse activiteiten zoals bukken om iets op te rapen of een plotselinge beweging kunnen risicovol zijn als je milt vergroot is. Daarom is het bij splenomegalie belangrijk om rustig aan te doen en risico’s te vermijden.

Miltinfarct

Een miltinfarct treedt op wanneer de bloedtoevoer naar de milt wordt aangetast, wat resulteert in weefselischemie (onvoldoende doorbloeding van het miltweefsel) en uiteindelijke necrose (weefselsterfte). Het kan het gevolg zijn van occlusie, wat duidt op afsluiting van een bloedvat of ader. Het infarct kan globaal zijn of een klein gebied van de milt treffen, afhankelijk van welk vat is afgesloten. Het meest voorkomende symptoom is buikpijn in het linkerbovenkwadrant (tot 70% van de gevallen). Bijkomende symptomen zijn koorts en koude rillingen, misselijkheid en braken, pijn op de borst en pijn in de linkerschouder wat verergert bij inademing (teken van Kehr).

• Bij Anna, die lijdt aan sikkelcelziekte, werd na heftige buikpijn en koorts een miltinfarct ontdekt. Hoewel haar milt niet direct scheurde, moest ze wekenlang rust houden om verdere complicaties te voorkomen.

Infecties en ontstekingen

Sommige infecties en ontstekingen kunnen indirect leiden tot een gescheurde milt. Infecties zoals mononucleosis (de ziekte van Pfeiffer), malaria, of hepatitis kunnen je milt laten opzwellen. Een opgezwollen milt is gevoeliger voor scheuren, zelfs bij lichte trauma’s of intensieve inspanning. Ook aandoeningen zoals lupus of reumatoïde artritis kunnen ontstekingen in het lichaam veroorzaken die de milt verzwakken.

Tip: Heb je last van een infectie en merk je symptomen zoals buikpijn, vermoeidheid, of een vol gevoel in de buik? Geef het aan bij je arts. Een simpele check kan aantonen of je milt vergroot is en of je extra voorzichtig moet zijn.

Bloed- en immuunziekten

Bloedziekten zoals leukemie, lymfomen of immuunstoornissen zoals hemolytische anemie kunnen je milt zodanig verzwakken dat het risico op een scheur groter wordt. Bij deze aandoeningen wordt de milt overbelast doordat hij harder moet werken om afwijkende bloedcellen te filteren. Dit kan leiden tot vergroting en een kwetsbare milt.

• Bij Peter werd lymfoom (een vorm van bloedkanker) vastgesteld. Zijn milt was hierdoor ernstig vergroot, en zijn arts adviseerde hem daarom om fysieke activiteiten tot een minimum te beperken. Een gescheurde milt zou de situatie aanzienlijk compliceren.

Spontane miltruptuur

In sommige zeldzame gevallen kan de milt zomaar scheuren zonder duidelijke oorzaak of voorafgaand trauma. Dit staat bekend als een spontane miltruptuur en kan verband houden met onderliggende aandoeningen zoals bloedstollingsproblemen, zware lichamelijke stress, of zelfs bepaalde medicatie die de bloedstolling beïnvloedt.

Weetje: Hoewel spontane miltrupturen uiterst zeldzaam zijn, worden ze soms geassocieerd met extreme fysieke inspanning of stress, zoals intensieve krachttraining of zware bevallingen.

Onderzoek en diagnose

Een gescheurde milt, dat klinkt behoorlijk angstaanjagend – en dat is het ook. Maar hoe komen artsen er eigenlijk achter dat je milt gescheurd is? Een miltruptuur kan verschillende oorzaken hebben, en de symptomen kunnen soms verraderlijk subtiel zijn. Daarom is het onderzoek en de diagnose een spannend speurwerk dat begint bij jouw eigen verhaal en eindigt met geavanceerde technologie om het mysterie van die milt op te lossen. Laten we eens stap voor stap door dit diagnoseproces gaan.

Stap 1: Het gesprek met de arts – vertel je verhaal

Alles begint met een goed gesprek. Voordat de arts overgaat tot testen, wil hij of zij jouw verhaal horen. Dit is het moment om alle symptomen en gebeurtenissen te delen, hoe klein of onbenullig ze ook lijken. Heb je onlangs een klap of stoot in de buik gehad, misschien tijdens het sporten of een ongeluk? Of voelde je pijn en ongemak zonder dat er iets speciaals gebeurde?

• Maria vertelt haar arts dat ze een week geleden van haar fiets is gevallen. Ze voelde een scherpe pijn in haar linkerbovenbuik, maar dacht dat het wel zou overgaan. Nu voelt ze zich moe, duizelig en heeft ze moeite met diep ademhalen. Dit zijn belangrijke aanwijzingen voor de arts om verder te kijken naar de gezondheid van haar milt.

Tip: Niets is te klein om te melden. Zelfs als de val of stoot slechts een ‘tikkie’ leek, kan het waardevolle informatie zijn voor de arts om de ernst van de situatie in te schatten.

Stap 2: Lichamelijk onderzoek – voelbare signalen

Na het gesprek volgt het lichamelijk onderzoek. De arts zal je buik zorgvuldig onderzoeken, vooral aan de linkerkant, net onder de ribbenboog, waar de milt zich bevindt. Hier zal hij of zij voorzichtig drukken om te voelen of de milt vergroot is en of er pijn of gevoeligheid is. De arts kan ook letten op andere tekenen, zoals blauwe plekken, zwellingen, of een ‘platte buik’ door spierspanning die je lichaam probeert op te voeren om de pijn te maskeren.

Hoe voelt het? Bij een gescheurde milt kan de buik zeer gevoelig zijn, en het aanraken ervan kan een scherpe, stekende pijn veroorzaken. De arts kan ook vragen of je pijn hebt in je schouder – dit staat bekend als het Kehr-teken en kan wijzen op een miltruptuur.

Stap 3: Bloedonderzoek – speuren naar de interne signalen

Een volgende stap in het diagnostische proces is het bloedonderzoek. Een miltruptuur kan leiden tot intern bloedverlies, wat duidelijk zichtbaar kan zijn in je bloedwaarden. De arts zal op zoek gaan naar afwijkingen die wijzen op bloedverlies en andere symptomen van interne problemen.

• Volledig bloedbeeld: Hiermee wordt gecontroleerd of je een verlaagd aantal rode bloedcellen of bloedplaatjes hebt, wat een teken kan zijn van intern bloedverlies door een gescheurde milt.
• Hemoglobineniveau: Bij een gescheurde milt kan het hemoglobinegehalte dalen als gevolg van bloedverlies. Een laag hemoglobine kan wijzen op bloedarmoede en geeft de arts meer informatie over de ernst van de bloeding.

Weetje: Een gescheurde milt kan ook invloed hebben op je bloeddruk. Als je last hebt van duizeligheid of flauwvallen, kan dit wijzen op een lagere bloeddruk door bloedverlies. De arts zal daarom ook je bloeddruk en hartslag in de gaten houden.

Stap 4: Beeldvormend onderzoek – tijd om binnenin te kijken

Als het lichamelijk onderzoek en de bloedtesten wijzen op een mogelijke gescheurde milt, is het tijd voor de ‘big guns’: beeldvormend onderzoek. Dit is dé manier om een kijkje te nemen in je buik en te zien wat er zich precies afspeelt.

Echografie: Dit is vaak de eerste stap in beeldvormend onderzoek. Met behulp van geluidsgolven kan de arts een beeld creëren van je milt en zien of er sprake is van interne bloedingen of andere afwijkingen. Het is snel, pijnloos, en geeft direct belangrijke informatie.

CT-scan: Als de echografie niet genoeg duidelijkheid biedt of als de arts de omvang van de bloeding wil beoordelen, wordt een CT-scan uitgevoerd. Een CT-scan geeft een gedetailleerder beeld van je organen en kan nauwkeurig laten zien of de milt gescheurd is, hoe groot de scheur is, en of er bloedophopingen in de buikholte zijn.

• Tijdens een CT-scan van Tim, die met hevige buikpijn in het ziekenhuis belandde na een ongelukje op de sportschool, werd een miltscheur vastgesteld. Dankzij de CT-scan kon de arts precies zien waar de scheur zich bevond en kon er snel actie worden ondernomen.

Stap 5: Diagnose en plan van aanpak

Na alle onderzoeken brengt de arts alle informatie samen om een diagnose te stellen. Als er inderdaad sprake is van een gescheurde milt, volgt direct een plan van aanpak. In milde gevallen kan de arts kiezen voor bedrust en observatie in het ziekenhuis, terwijl in ernstige gevallen mogelijk een operatie nodig is om de bloeding te stoppen en de milt te herstellen of zelfs te verwijderen.

Weetje: Een miltscheur kan niet altijd meteen duidelijk zijn. In sommige gevallen kan de milt pas dagen na het trauma scheuren, waardoor het belangrijk is om ook na een ongeluk alert te blijven op symptomen zoals buikpijn, duizeligheid, of bloeddrukdaling.

Behandeling gescheurde milt

Voldoende rust

De behandeling van een gescheurde milt zal mede afhangen van je lichamelijke gesteldheid en de ernst van de situatie. Soms moet er bij een gescheurde acuut worden geopereerd om levensbedreigend bloedverlies te voorkomen. In andere situaties kan een gescheurde milt met voldoende rust genezen. Wel moet je dan waarschijnlijk een tijdje in het ziekenhuis blijven, terwijl artsen en verpleegkundigen je medische situatie in de gaten houden en indien nodig niet-chirurgische zorg toedienen zoals bloedtransfusies. De arts kan — na ontslag uit het ziekenhuis — periodieke controles (met een CT-scan) aanbevelen om te kijken of de milt goed geneest. Als de milt niet wordt verwijderd, zul je een lange periode van herstel tegemoet gaan. Eerst zal de wond in de milt moeten helen en daarna moet er littekenweefsel ontstaan. Al met al kan dat het herstel wel een half jaar duren.

Operatie gescheurde milt

Bij een een operatieve ingreep zal — indien mogelijk — de milt zo veel mogelijk gespaard worden of slechts gedeeltelijk verwijderd worden. Soms is verwijdering van de milt (splenectomie) echter onvermijdelijk. Je kunt zonder een milt leven, maar het verhoogt wel het risico op ernstige infecties. Dit staat bekend als een post splenectomie sepsis (PSS) of overwhelming post splenectomy infection (OPSI). Na splenectomie wordt aangeraden om je ieder jaar tegen de griep te vaccineren. Soms zal antibiotica worden gegeven om infecties te voorkomen, vooral wanneer je aan een andere aandoening lijdt waarbij een verhoogd risico van levensbedreigende infecties bestaat. Wanneer na splenectomie de wond genezen is, mag je alle normale activiteiten weer hervatten.

Prognose en herstel

Nadat je milt is hersteld of verwijderd, kan het herstel een paar weken duren. Het is belangrijk voor je om voldoende te rusten en je lichaam de tijd te geven om te genezen, en om pas je normale activiteiten te hervatten zodra de behandelend arts daarvoor het startsein heeft gegeven. Er wordt over het algemeen geadviseerd om gedurende drie maanden nog niet je normale sportactiviteiten te hervatten, maar om dit langzaamaan op te bouwen.

Je kan leven zonder milt, maar door zijn rol in het immuunsysteem kan een verwijderde milt het vermogen van je lichaam om infecties te bestrijden ernstig beïnvloeden. Dit betekent dat iedereen die een splenectomie heeft ondergaan moet worden gevaccineerd tegen griep (griepprik) en pneumokokken. Sommige mensen krijgen bovendien het advies om zich te laten vaccineren voor meningokokken en Haemophilus influenzae type b, afgekort Hib, een bacterie.

Kinderen die een splenectomie hebben ondergaan, moeten mogelijk dagelijks antibiotica nemen om infecties te helpen voorkomen. Bij volwassenen is dit meestal niet nodig, tenzij ze ziek worden of wanneer ze de kans hebben om ziek te worden, bijvoorbeeld vanwege ene verminderde weerstand. Zelfs na herstel is het belangrijk om zorgverleners te informeren dat je geen milt meer hebt, omdat dit van invloed kan zijn op toekomstige behandelingen.

Complicaties

Een gescheurde milt klinkt al heftig genoeg, maar helaas houdt het daar niet altijd op. Dit soort verwondingen kan een scala aan complicaties met zich meebrengen, van interne bloedingen tot infecties. Het is een complexe situatie waarbij snelle medische interventie en nauwlettend herstel cruciaal zijn om de risico's tot een minimum te beperken. Hier duiken we in de mogelijke complicaties van een gescheurde milt, compleet met voorbeelden, cijfers, en wat handige weetjes. Want het is beter om te weten waar je op moet letten, zodat je de juiste zorg kunt krijgen.

Interne bloedingen

De meest zorgwekkende complicatie van een gescheurde milt is zonder twijfel een interne bloeding. Je milt bevat veel bloed, en als hij scheurt, kan dat bloed zich ophopen in je buikholte. Dit kan leiden tot een levensbedreigende situatie waarbij je snel bloed en druk verliest. Interne bloedingen kunnen binnen enkele minuten tot uren fataal zijn als er niet snel wordt ingegrepen.

Symptomen om op te letten: Een gescheurde milt kan scherpe buikpijn, duizeligheid, een versnelde hartslag, en lage bloeddruk veroorzaken. Vaak is er ook sprake van uitstralende pijn naar de linkerschouder, een symptoom dat bekendstaat als het Kehr-teken.

Cijfers: Volgens medische statistieken sterft ongeveer 10% van de mensen met een onbehandelde miltscheur aan de gevolgen van interne bloedingen. Dit maakt duidelijk waarom een gescheurde milt altijd als een noodgeval wordt beschouwd.

• Toen Tim van zijn fiets viel, had hij in eerste instantie alleen wat buikpijn. Pas toen hij duizelig werd en begon te zweten, besefte hij dat er meer aan de hand was. In het ziekenhuis werd een interne bloeding vastgesteld door een gescheurde milt. Dankzij snelle medische hulp kon de bloeding worden gestopt en werd Tim’s leven gered.

Citaat: “De milt is een klein orgaan, maar bij een scheur kan het een groot risico voor je leven betekenen. Snel handelen is essentieel,” zegt dr. Jansen, chirurg op de spoedeisende hulp.

Infecties: het risico zonder milt

Als de gescheurde milt uiteindelijk verwijderd moet worden (splenectomie), brengt dit een verhoogd risico op infecties met zich mee. De milt speelt een belangrijke rol in je immuunsysteem door bacteriën en afvalstoffen uit je bloed te filteren. Zonder milt ben je vatbaarder voor ernstige infecties, waaronder bacteriële infecties zoals pneumokokken, meningokokken, en Hib.

Weetje: Na een splenectomie loop je een verhoogd risico op post-splenectomie sepsis (PSS), een snelle, levensbedreigende infectie. Daarom wordt aanbevolen om jaarlijks een griepvaccinatie te halen en extra voorzorgsmaatregelen te nemen, zoals het gebruik van antibiotica als profylaxe bij ziekteverschijnselen.

Cijfers: Mensen zonder milt hebben een overlijdensrisico van 50% bij het krijgen van een ernstige bacteriële infectie als deze niet op tijd wordt behandeld. Daarom is het zo belangrijk om extra waakzaam te zijn en direct medische hulp in te schakelen bij tekenen van ziekte.

• Na zijn splenectomie had Mark zijn voorzorgsmaatregelen goed op orde. Hij haalde elk jaar zijn griepprik en had altijd een noodkuur antibiotica bij de hand voor het geval hij ziek werd. Toen hij een keer hoge koorts kreeg, kon hij dankzij de juiste nazorg snel handelen en een ernstige infectie voorkomen.

Bloedarmoede

Een andere complicatie van een gescheurde milt is bloedarmoede, die kan ontstaan door bloedverlies. Je milt speelt een rol in de productie van rode bloedcellen, en een verwonding of verwijdering ervan kan leiden tot een daling van het aantal rode bloedcellen in je lichaam.

Symptomen: Bloedarmoede kan leiden tot vermoeidheid, bleekheid, kortademigheid, en duizeligheid. Het herstel kan weken tot maanden duren, afhankelijk van de ernst van de bloeding en je algehele gezondheid.

Cijfers: Ongeveer 30% van de patiënten die een gescheurde milt hebben gehad, ontwikkelen in de eerste maanden na de verwonding milde tot matige bloedarmoede. Dit is een belangrijk aandachtspunt tijdens de herstelperiode.

Chronische pijn

Bij een gescheurde milt kan de pijn aanhouden, zelfs nadat de milt is geheeld of verwijderd. Dit kan komen door de littekenvorming in de buik of door zenuwschade die is ontstaan tijdens het trauma of de operatie. Hoewel chronische pijn niet levensbedreigend is, kan het wel je kwaliteit van leven beïnvloeden.

Behandeling: Fysiotherapie, pijnmedicatie, en in sommige gevallen psychologische ondersteuning kunnen helpen om met de pijn om te gaan en je dagelijkse functioneren te verbeteren.

• Na haar operatie bleef Emma last houden van steken in haar buik, vooral bij het tillen of buigen. Met hulp van haar fysiotherapeut leerde ze haar bewegingen aan te passen en technieken om de pijn beter te beheersen.

Littekenbreuk: zwakke plek na de operatie

Na een operatie aan de milt, zoals een splenectomie, kan er in sommige gevallen een littekenbreuk ontstaan op de plek van de operatiewond. Dit gebeurt wanneer de buikwand bij het litteken verzwakt is, waardoor een deel van de organen of vetweefsel naar buiten kan uitpuilen. Dit is zichtbaar als een bobbel onder de huid op de plaats van het litteken en kan soms gepaard gaan met pijn of ongemak, vooral bij inspanning.

Behandeling: Een littekenbreuk kan operatief worden hersteld. Hierbij versterkt de chirurg de buikwand met hechtingen of een kunststof matje om verdere uitstulpingen te voorkomen. Het komt niet vaak voor, maar het is belangrijk om te weten waar je op moet letten na een operatie.

• Na haar splenectomie merkte Laura dat er een zwelling ontstond op de plek van haar litteken. Vooral bij het tillen of hoesten voelde ze wat ongemak. Een controlebezoek bij de arts bevestigde dat het om een littekenbreuk ging. Met een kleine chirurgische ingreep werd de buikwand hersteld, waarna ze weer zonder zorgen haar dagelijkse activiteiten kon oppakken.

Preventie

Als je een vergrote milt hebt, dan doe je er verstandig aan activiteiten te vermijden die een gescheurde milt kunnen veroorzaken. Mensen met de ziekte van Pfeiffer vermijden gedurende enkele weken contactsporten, zwaar tillen en andere activiteiten die het risico op een gescheurde milt vergroten. Bescherming van de milt tegen stoten en vallen kan het risico op een gescheurde milt verkleinen.

Lees verder

• Milt: functie, wat doet de milt, klachten aan milt & ligging
• Pijn links in de bovenbuik (milt): symptomen miltaandoening
• Vergrote milt: oorzaken, symptomen, gevolgen en behandeling
• Waar zit je lever, waar zit je hart, milt en andere organen?
• Pijn aan de milt: symptomen en oorzaken van miltpijn