Doorbraakpijn: Plotse pijnaanvallen bij ziekte of kanker

Een aantal patiënten met een chronische ziekte of kanker neemt pijnmedicatie. Soms ervaren deze patiënten ondanks de pijnmedicatie plotselinge, intense pijnaanvallen, beter bekend als ‘doorbraakpijn’. Deze pijnopflakkeringen treden met golven op waarbij ze snel een piek bereiken en daarna weer afnemen in intensiteit. De snelheid van optreden, de duur, de intensiteit en de frequentie van de doorbraakpijn varieert per patiënt. Doorbraakpijnen vereisen vaak een andere benadering van pijnverlichting. Een evenwichtige, langdurige pijnmedicatie in combinatie met andere, kortwerkende pijnstillers is nodig om de pijn te verminderen. Daarnaast zijn sommige patiënten gebaat bij alternatieve behandelingsmethoden. Bij de meeste patiënten is doorbraakpijn uitstekend te behandelen.

• Epidemiologie van doorbraakpijn
• Prevalentie bij kanker
• Prevalentie bij andere aandoeningen
• Leeftijd en geslacht
• Mechanisme
• Pijnfluctuaties in chronische pijnbehandeling
• Opioïde-resistentie
• Veranderingen in de zenuwfunctie
• Oorzaken en vormen van doorbraakpijn
• Incidentpijn
• Spontane pijn
• End-of-dose-pijn
• Risicogroepen en risicofactoren: Chronische ziekte of kanker
• Symptomen
• Alarmsymptomen
• Verergering van de pijn ondanks medicatie
• Nieuwe symptomen of locaties van pijn
• Gevoel van verlamming of zwakte in de pijngebieden
• Diagnose en onderzoeken
• Behandeling via medicatie
• Evenwichtige medicijnkeuze
• Geneesmiddelen voor doorbraakpijn
• Alternatieve behandelingen
• Prognose
• Complicaties van doorbraakpijn
• Preventie
• Praktische tips voor het omgaan met doorbraakpijn
• Verschil begrijpen tussen doorbraakpijn en basispijn
• Snelle verlichting zoeken bij doorbraakpijn
• Het bijhouden van een pijnlogboek
• Ondersteuning zoeken bij je zorgteam
• Diepe ademhaling en ontspanningstechnieken
• Beweging en houdingsveranderingen
• Mijd triggers en wees voorbereid op pijnpieken
• Langdurige pijnbestrijding en preventie
• Hulp van familie en vrienden
• Geduld en zelfzorg
• De juiste communicatie met zorgverleners
• Misvattingen rond doorbraakpijn
• Doorbraakpijn komt alleen voor bij kanker
• Doorbraakpijn is hetzelfde als normale pijn
• Doorbraakpijn kan alleen behandeld worden met sterke opiaten
• Doorbraakpijn betekent altijd dat de reguliere pijnmedicatie niet werkt
• Patiënten met doorbraakpijn kunnen niet normaal functioneren
• Doorbraakpijn komt alleen ’s nachts voor
• Er is geen noodzaak om medicatie aan te passen bij doorbraakpijn

Epidemiologie van doorbraakpijn

Doorbraakpijn is een intense, kortdurende episode van pijn die optreedt ondanks het gebruik van reguliere pijnmedicatie. Het komt vaak voor bij patiënten met chronische pijn, vooral bij mensen die al behandelingen ondergaan voor aandoeningen zoals kanker, neuropathische pijn of artritis. De prevalentie van doorbraakpijn is hoog onder patiënten met kanker, waarbij tot 60-80% van de patiënten met gevorderde ziekte doorbraakpijn ervaart.

Prevalentie bij kanker

Patiënten met kanker, vooral bij gevorderde stadia, ervaren vaak doorbraakpijn, die vaak optreedt in aanvallen en zelfs met een goede pijnbeheersing in de basis. Geschat wordt dat 60-80% van de patiënten met kanker doorbraakpijn ervaren, vooral bij diegenen die opioïden gebruiken voor chronische pijn.

Prevalentie bij andere aandoeningen

Doorbraakpijn komt ook voor bij andere chronische pijnstoornissen, zoals neuropathische pijn, postoperatieve pijn en osteoartritis. De prevalentie varieert afhankelijk van de aandoening en de mate van controle van de chronische pijn.

Leeftijd en geslacht

Doorbraakpijn komt vaker voor bij oudere patiënten, vooral bij diegenen met chronische aandoeningen zoals kanker of artritis. Er zijn geen sterke geslachtsverschillen in de prevalentie, hoewel de onderliggende oorzaak (zoals type kanker) het geslacht kan beïnvloeden.

Mechanisme

Doorbraakpijn ontstaat wanneer de pijn die goed onder controle was, plotseling terugkeert of verergert, ondanks het gebruik van pijnstillers. Het mechanisme erachter is complex en kan variëren afhankelijk van de onderliggende oorzaak van de chronische pijn.

Pijnfluctuaties in chronische pijnbehandeling

De basispijnbehandeling bij patiënten met chronische aandoeningen is vaak gericht op het verlichten van een constante pijn. Bij doorbraakpijn is er sprake van plotselinge pijnverergering, die vaak moeilijk te voorspellen is en een intensere behandeling vereist.

Opioïde-resistentie

In sommige gevallen kunnen patiënten die opioïden gebruiken voor pijnbeheer doorbraakpijn ervaren door een verminderde gevoeligheid van de pijnreceptoren of een fluctuatie in de werking van de gebruikte medicatie. Dit kan resulteren in een tijdelijke "doorbraak" van de pijn, zelfs wanneer de basisbehandeling actief is.

Veranderingen in de zenuwfunctie

Bij patiënten met neuropathische pijn kunnen veranderingen in de zenuwgeleiding of de activiteit van pijnverwerkende zenuwen leiden tot plotselinge, onverwachte pijnaanvallen. Dit kan optreden zelfs wanneer de basispijn goed beheerd wordt met medicatie.

Oorzaken en vormen van doorbraakpijn

Doorbraakpijn verschilt van de ‘achtergrondpijn’ die bij de ziekte hoort. Doorbraakpijn treedt spontaan op of wordt uitgelokt door bepaalde factoren en is tijdelijk van aard, maar meestal ernstiger dan de (chronische) ‘achtergrondpijn’.

Incidentpijn

Door bepaalde handelingen of activiteiten krijgen chronisch zieke patiënten of patiënten met kanker plotselinge pijnaanvallen. Incidentpijn komt regelmatig voor bij patiënten met botmetastasen (uitzaaiingen van kanker in de botten). De pijnpiek bereikt de patiënt gewoonlijk binnen een paar minuten waarna de pijn weer afneemt.

Spontane pijn

Zenuwpijnen ontstaan omwille van onvoorspelbare redenen, waardoor het preventief nemen van pijnstillers niet mogelijk is.

End-of-dose-pijn

Soms verschijnt doorbraakpijn als gevolg van een falen van de effectiviteit aan het einde van de medicatiedosis, en dan vooral bij bijvoorbeeld langwerkende morfine of andere langwerkende pijnbestrijdende medicijnen. Concreet wil dit zeggen dat een pil bijvoorbeeld tien à dertig minuten nodig heeft alvorens de maximale effecten bereikt worden. Daarna nemen de effecten geleidelijk af. Huidplakkers zorgen voor een meer stabiele absorptie, maar het effect neemt nog steeds af tegen het einde van de voorgeschreven tijd. Soms krijgt de patiënt dus doorbraakpijn wanneer de pijnverlichting niet voldoende is in de laatste paar uur voordat hij een andere dosis moet nemen; dit is dan gekend als 'end-of-dose-pijn'.

Risicogroepen en risicofactoren: Chronische ziekte of kanker

Risicogroepen
Doorbraakpijn komt sneller tot stand bij patiënten:

• die een operatie gehad hebben
• met [ARTIKEL=192178 rugpijn[/ARTIKEL]
• met artritis (gewrichtsontsteking)
• met diabetische neuropathie (zenuwschade door diabetes met pijn)
• met fibromyalgie (chronische aandoening met pijn en vermoeidheid)
• met gordelroos (infectie met een huiduitslag en symptomen aan het gezicht)
• met kanker (komt vaak voor, bij ruim twee derde van de patiënten)
• met migraine (aanvallen van een aura en/of eenzijdige hoofdpijn)
• met osteoartritis
• met reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen)
• met zenuwpijn

Deze lijst blijft echter groeien.

Risicofactoren

Voor sommige patiënten verschijnt doorbraakpijn willekeurig en zonder een bekende oorzaak. Bepaalde uitlokkende omgevingsfactoren zijn bekend voor een aantal andere patiënten, zoals:

• bewegen na een operatie
• diep zuchten
• hoesten
• in bed draaien
• lopen
• naar het toilet gaan
• plotselinge bewegingen
• slikken
• sporten
• uit bed stappen
• winden laten
• wonden verzorgen
• zich aankleden

Symptomen

Doorbraakpijn kan variëren in symptomen afhankelijk van de onderliggende oorzaak en de individuele patiënt. De volgende symptomen worden vaak geassocieerd met doorbraakpijn:

• Intense pijn: Doorbraakpijn wordt gekenmerkt door een plotselinge en intense pijn die vaak veel erger is dan de achtergrondpijn. De pijn kan variëren van scherp en stekend tot branderig of kloppend.
• Snel opkomende pijn: De pijn begint meestal abrupt en kan binnen enkele minuten een piek bereiken. Dit in tegenstelling tot de achtergrondpijn, die vaak geleidelijker opbouwt.
• Variabele duur: De duur van doorbraakpijn kan sterk variëren. Sommige episodes duren slechts enkele minuten, terwijl andere langer kunnen aanhouden. De frequentie van de episodes kan ook variëren per patiënt.
• Pijnfluctuaties: Doorbraakpijn kan met golven optreden, waarbij de intensiteit snel oploopt en daarna weer afneemt. Dit kan leiden tot periodes van intense pijn gevolgd door tijdelijke verlichting.
• Pijn op specifieke momenten: Doorbraakpijn kan optreden op specifieke momenten of in reactie op bepaalde triggers, zoals beweging, stress, of zelfs zonder duidelijke oorzaak. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij incidentpijn of end-of-dose-pijn.
• Impact op dagelijkse activiteiten: De intensiteit en onverwachte aard van doorbraakpijn kunnen een aanzienlijke impact hebben op de dagelijkse activiteiten en het functioneren van de patiënt. Patiënten kunnen moeite hebben met het uitvoeren van normale taken en kunnen beperkt worden in hun mobiliteit.
• Emotionele stress: Doorbraakpijn kan gepaard gaan met aanzienlijke emotionele stress, zoals angst en frustratie. Dit kan het welzijn van de patiënt verder beïnvloeden en bijdragen aan een vicieuze cirkel van pijn en emotionele lading.
• Soms geassocieerd met specifieke handelingen: In sommige gevallen kunnen specifieke handelingen of situaties, zoals lichamelijke inspanning, het draaien in bed of het maken van plotselinge bewegingen, een episode van doorbraakpijn uitlokken.
• Verandering in symptoompatroon: De aard van de symptomen kan variëren met de tijd en kan worden beïnvloed door veranderingen in de onderliggende aandoening, de effectiviteit van de behandeling, of andere factoren zoals stress of ziekteprogressie.

Het is belangrijk voor patiënten en zorgverleners om deze symptomen goed te monitoren en te documenteren, zodat een effectieve behandeling kan worden ontwikkeld en aangepast aan de specifieke behoeften van de patiënt.

Alarmsymptomen

Doorbraakpijn kan plotseling en intens zijn, waardoor het essentieel is om alarmsymptomen tijdig te herkennen. Wanneer de pijn plotseling verergerd is of niet reageert op de gebruikelijke pijnmedicatie, moet de patiënt onmiddellijke medische zorg zoeken.

Verergering van de pijn ondanks medicatie

Als de doorbraakpijn niet reageert op de gebruikelijke pijnmedicatie, kan dit duiden op een onderliggend probleem of een noodsituatie. Dit kan een verandering in de ziekte zijn, zoals tumorgroei of een nieuwe medische complicatie.

Nieuwe symptomen of locaties van pijn

Het optreden van nieuwe pijn op een andere locatie of het veranderen van de aard van de pijn kan wijzen op een onderliggende verergering van de aandoening, zoals een complicatie van kanker of een verergering van gewrichtsproblemen.

Gevoel van verlamming of zwakte in de pijngebieden

Patiënten die doorbraakpijn ervaren, kunnen ook veranderingen in het functioneren opmerken, zoals zwakte of gevoelloosheid in de pijngebieden. Dit kan een signaal zijn dat er verder onderzoek of aanpassing van de behandeling nodig is.

Diagnose en onderzoeken

De patiënt moet op verzoek van de arts een cijfer geven voor de aanwezige pijn en dit steeds registreren, zodat de arts een beeld krijgt van de pijnaanvallen die bij de doorbraakpijn horen. Het is tevens mogelijk om de pijn te meten met een toestel. Daarnaast is een lichamelijk onderzoek nodig. Soms bestelt de arts nog bijkomende onderzoeken. Op basis van de verkregen onderzoekresultaten en de informatie van de patiënt zelf, krijgt de arts een totaalbeeld van de pijn.

Behandeling via medicatie

Evenwichtige medicijnkeuze

Het is voor de arts altijd zoeken naar een goed evenwicht waarbij de patiënt enerzijds zo weinig mogelijk of liefst geen pijn meer ervaart en anderzijds de mogelijke bijwerkingen van een medicijn of een medicatiedosis in overweging neemt. Te veel medicatie innemen kan namelijk leiden tot vervelende bijwerkingen, zoals braken, een verminderd denkvermogen en vermoeidheid. Het lichaam ontwikkelt hierdoor ook een zekere tolerantie, waardoor de patiënt steeds meer medicatie nodig heeft om hetzelfde effect van pijnverlichting te bereiken (medicatiemisbruik). De arts moet met andere woorden zorgen voor een geschikte dosis die een patiënt regelmatig mag innemen zonder last te krijgen van ongewenste bijwerkingen. Deze medicatie en de benodigde dosis verschillen per patiënt.

Geneesmiddelen voor doorbraakpijn

Snelwerkende medicijnen
De arts besluit meestal om de medicatiedosis van de huidige pijnmedicatie niet te verhogen, omdat dit mogelijk leidt tot een overdosis en ongewenste of zelfs gevaarlijke bijwerkingen. Wel zet de arts pijnmedicatie in die snel effect heeft, kortwerkend is (om patiënten door de opflakkering heen te krijgen) en snel en gemakkelijk in te nemen is. Deze medicijnen zijn verkrijgbaar via een injectie, een neusspray, een snel oplossende film aan de binnenkant van de wang, een tablet, een vrij verkrijgbare pijnstiller (zoals ibuprofen of natrium naproxen) (NSAID’s) en een zuigtablet. Deze geneesmiddelen verlichten de extra pijn. Daarnaast ervaren patiënten vaak zo lang mogelijk de maximale effecten van deze vrij verkrijgbare pijnstillers, waardoor ze uiteindelijk minder voorgeschreven medicatie nodig hebben.

Risico's en bijwerkingen
Niet altijd ervaren patiënten nadelige effecten bij het nemen van medicijnen, maar soms ontstaan er wel bijwerkingen. NSAID's, zoals ibuprofen en natrium naproxen, kunnen mogelijk de volgende bijwerkingen veroorzaken: constipatie, diarree, hoofdpijn, maagproblemen, maagzuur, misselijkheid en/of braken. Vaak krijgt de patiënt het advies om de medicijnen in te nemen met voedsel.

Het langdurig innemen van vrij verkrijgbare of voorgeschreven pijnstillers kan mogelijk leiden tot:

• cataract (oogaandoening met vertroebelde ooglens)
• duizeligheid
• een groter risico op een infectie
• een uitslag of een andere allergische reactie
• een verhoogd risico op een hartaanval of beroerte
• een verhoogde eetlust
• een verlies van eetlust
• een zwelling van de handen en voeten

Alternatieve behandelingen

Naast de voorgeschreven medicatie kan het soms helpen om alternatieve behandelingen in te zetten. Dit kunnen fysiotherapie, acupunctuur, meditatie en ontspannings- en ademhalingsoefeningen zijn. Overleg altijd met een arts voordat u deze behandelingen ondergaat, om ervoor te zorgen dat ze geen interacties hebben met de voorgeschreven medicatie of andere behandelingen.

Prognose

De prognose van doorbraakpijn hangt sterk af van de onderliggende oorzaak, de effectiviteit van de behandelingen en de algehele gezondheid van de patiënt. Bij veel patiënten is doorbraakpijn goed te beheren met een combinatie van medicatie en alternatieve behandelingsmethoden. Een tijdige en adequate behandeling kan de frequentie en intensiteit van doorbraakpijn aanzienlijk verminderen. Voor patiënten met kanker of andere ernstige chronische ziekten kan de prognose minder voorspelbaar zijn, vooral als de doorbraakpijn het gevolg is van progressieve ziekte. Desondanks kunnen veel patiënten met doorbraakpijn een aanzienlijke verbetering van hun symptomen ervaren door een juiste behandeling en het aanpassen van hun medicatieregime.

Complicaties van doorbraakpijn

Onbehandelde doorbraakpijn kan leiden tot aanzienlijke complicaties:

• Verminderde kwaliteit van leven: Doorbraakpijn kan de dagelijkse activiteiten ernstig beïnvloeden, wat leidt tot een verminderde mobiliteit en een afname van de sociale interactie.
• Psychologische impact: Chronische pijn, inclusief doorbraakpijn, kan leiden tot psychologische complicaties zoals angst, depressie en een algemeen gevoel van hulpeloosheid.
• Verhoogd medicatiegebruik: Onbeheerde doorbraakpijn kan leiden tot een verhoogd gebruik van pijnmedicatie, wat op zijn beurt kan bijdragen aan bijwerkingen en medicatiemisbruik.
• Functionele beperkingen: Doorbraakpijn kan leiden tot een afname van de fysieke functies, zoals verminderde kracht en uithoudingsvermogen, wat invloed heeft op het vermogen om dagelijkse taken uit te voeren.
• Verergering van onderliggende aandoeningen: Bij patiënten met kanker kan onbeheerde pijn bijdragen aan de progressie van de ziekte of complicaties zoals infecties door verminderde mobiliteit en algemene verzwakking.

Preventie

Hoewel het niet altijd mogelijk is om doorbraakpijn volledig te voorkomen, kunnen de volgende maatregelen helpen om de frequentie en intensiteit van de pijn te verminderen:

• Regelmatige pijnbeoordeling: Het regelmatig monitoren van pijnniveaus en het aanpassen van pijnmedicatie op basis van de evaluatie kan helpen om doorbraakpijn te voorkomen of te minimaliseren.
• Optimaal medicatiebeheer: Het handhaven van een goed evenwicht tussen achtergrondmedicatie en aanvullende pijnstillers kan helpen om doorbraakpijn te beheersen. Dit omvat het regelmatig evalueren van medicatiedoses en het aanpassen ervan indien nodig.
• Vroege behandeling: Het tijdig identificeren van mogelijke triggers voor doorbraakpijn en het aanpassen van behandelingen kan helpen om de impact van pijn te verminderen.
• Leefstijlveranderingen: Gezonde leefstijlkeuzes, zoals regelmatige lichaamsbeweging en een evenwichtig voedingspatroon, kunnen bijdragen aan een beter algemeen welzijn en minder doorbraakpijn.
• Educatie en ondersteuning: Het bieden van educatie aan patiënten en hun families over het herkennen van doorbraakpijn en het adequaat reageren kan helpen bij het voorkomen van ernstige episodes van pijn.
• Alternatieve therapieën: Het integreren van alternatieve behandelingen zoals acupunctuur, massage of fysiotherapie kan soms helpen om doorbraakpijn te verminderen en de effectiviteit van conventionele behandelingen te verbeteren.

Praktische tips voor het omgaan met doorbraakpijn

Doorbraakpijn is een plotselinge, intensieve pijn die optreedt ondanks het gebruik van reguliere pijnmedicatie. Het kan moeilijk te voorspellen zijn en vaak komt het onverwacht. Doorbraakpijn komt vaak voor bij patiënten met chronische pijn, zoals die veroorzaakt door kanker of andere ernstige aandoeningen. Het kan ingrijpend zijn voor het dagelijks leven. Gelukkig zijn er verschillende strategieën om met doorbraakpijn om te gaan en de intensiteit ervan te verminderen.

Verschil begrijpen tussen doorbraakpijn en basispijn

Het is belangrijk om het verschil te begrijpen tussen doorbraakpijn en de voortdurende pijn die je mogelijk voelt als gevolg van een chronische aandoening. Doorbraakpijn is kortdurend maar intens en komt plotseling op, vaak zelfs bij gebruik van reguliere pijnstilling. Basispijn is de pijn die je dagelijks ervaart en die doorgaans beter onder controle te houden is met reguliere medicatie. Het onderscheiden van deze twee soorten pijn helpt je en je zorgverleners bij het ontwikkelen van een passend behandelplan voor de doorbraakpijn.

Snelle verlichting zoeken bij doorbraakpijn

Wanneer je doorbraakpijn ervaart, is snelle verlichting essentieel. Zorg ervoor dat je pijnmedicatie bij de hand hebt die specifiek gericht is op het snel verlichten van doorbraakpijn. Vaak worden snellere werkende medicaties voorgeschreven, zoals orale, sublinguale of transdermale middelen. Het is belangrijk om te weten hoe je deze medicatie op het juiste moment en in de juiste dosis moet gebruiken. Overleg met je arts over de mogelijkheden voor aanvullende pijnmedicatie die sneller werkt dan je reguliere medicatie, bijvoorbeeld opioïden of snellere vormen van analgetica.

Het bijhouden van een pijnlogboek

Een pijnlogboek kan een zeer nuttig hulpmiddel zijn bij het omgaan met doorbraakpijn. Door bij te houden wanneer de pijn zich voordoet, hoe intens deze is, wat mogelijk de oorzaak is, en welke medicatie je hebt ingenomen, krijg je waardevolle inzichten in je pijnpatroon. Dit kan helpen bij het bepalen of er specifieke triggers zijn voor de doorbraakpijn, zodat je proactief kunt handelen om toekomstige aanvallen te verminderen of te voorkomen. Het kan ook nuttig zijn voor je arts om je behandelplan aan te passen op basis van je ervaringen.

Ondersteuning zoeken bij je zorgteam

Het is cruciaal om een zorgteam te hebben dat begrijpt hoe doorbraakpijn jouw leven beïnvloedt. Communiceer regelmatig met je arts, verpleegkundige of pijnspecialist over de effecten van de pijn en de effectiviteit van je behandelingsplan. Soms is het nodig om je medicatie aan te passen of aanvullende therapieën te proberen. Je zorgteam kan ook andere opties aanbieden, zoals fysiotherapie of alternatieve pijnbestrijdingstechnieken, om te helpen bij het verlichten van doorbraakpijn.

Diepe ademhaling en ontspanningstechnieken

Hoewel medicatie een grote rol speelt bij het verlichten van doorbraakpijn, kunnen ontspanningstechnieken zoals diepe ademhaling, meditatie en mindfulness ook effectief zijn in het verminderen van de pijnintensiteit. Deze technieken helpen je om je te concentreren op je ademhaling en te ontspannen, wat de perceptie van pijn kan verminderen. Het is belangrijk om deze technieken regelmatig te oefenen, zodat je ze kunt inzetten wanneer de pijn zich aandient. Het kan een nuttige aanvulling zijn op de medicatie die je gebruikt.

Beweging en houdingsveranderingen

In sommige gevallen kan een verandering van houding of lichte beweging helpen om de pijn te verlichten. Dit hangt af van de oorzaak van de doorbraakpijn, maar het kan nuttig zijn om te proberen een comfortabele positie te vinden waarin de pijn vermindert. Als je pijn gerelateerd is aan bijvoorbeeld spierspanning, kan lichte stretching of bewegen in een gecontroleerde omgeving helpen. Raadpleeg altijd je arts voordat je beweeg- of rekoefeningen probeert om te voorkomen dat je de pijn verergert.

Mijd triggers en wees voorbereid op pijnpieken

Bij sommige patiënten kunnen specifieke triggers doorbraakpijn uitlokken, zoals bepaalde fysieke activiteiten, stress, temperatuurveranderingen of zelfs eetgewoonten. Het is belangrijk om te ontdekken welke factoren jouw doorbraakpijn kunnen aansteken en deze zoveel mogelijk te vermijden. Dit kan betekenen dat je je dagelijkse activiteiten aanpast, de intensiteit van fysieke inspanningen vermindert, of je omgeving optimaliseert om pijn te voorkomen. Als je weet wanneer je doorbraakpijn waarschijnlijk optreedt (bijvoorbeeld na bepaalde activiteiten of na een stressvolle gebeurtenis), kun je je voor deze pieken voorbereiden door op tijd medicatie in te nemen.

Langdurige pijnbestrijding en preventie

Hoewel de focus vaak ligt op het snel verlichten van doorbraakpijn, is het ook belangrijk om te kijken naar langdurige behandelingsopties. Dit kan inhouden dat je medicatie aanscherpt of een chronisch pijnplan volgt om doorbraakpijn in de toekomst te verminderen. Je arts kan aanbevelen om je basispijnmedicatie aan te passen, een andere behandelingsoptie te proberen of aanvullende therapieën te overwegen, zoals zenuwblokkades, fysiotherapie of gedragsmatige therapieën.

Hulp van familie en vrienden

Doorbraakpijn kan mentaal en emotioneel belastend zijn. Het is dus belangrijk om steun te zoeken van familieleden, vrienden of een vertrouwenspersoon die je kunnen helpen bij het omgaan met de pijn. Ze kunnen je helpen herinneren om je medicatie op tijd in te nemen, je begeleiden bij ontspanningsoefeningen of gewoon aanwezig zijn voor emotionele ondersteuning. Een goede communicatielijn met je naasten is belangrijk, zodat ze begrijpen wat je doormaakt en kunnen bijdragen aan je welzijn.

Geduld en zelfzorg

Doorbraakpijn is vaak onvoorspelbaar en kan frustrerend zijn. Het is belangrijk om geduldig met jezelf te zijn en jezelf de ruimte te geven om met de pijn om te gaan. Zelfzorg speelt een cruciale rol in het omgaan met doorbraakpijn. Dit kan betekenen dat je rust neemt, geniet van momenten van ontspanning, jezelf goed verzorgt met een gezond dieet en voldoende slaap krijgt. Je gezondheid en mentale welzijn zijn belangrijk, dus zorg ervoor dat je ook aandacht besteedt aan je emotionele en fysieke behoeften.

De juiste communicatie met zorgverleners

Een open en duidelijke communicatie met je zorgverleners is van essentieel belang. Deel je ervaringen met doorbraakpijn, hoe vaak het voorkomt en welke behandelingen het beste voor jou werken. Door deze informatie te verstrekken, kan je zorgverlener je behandelingsplan optimaliseren en helpen bij het verminderen van de intensiteit en frequentie van doorbraakpijn. Maak je geen zorgen om je ervaringen te delen; dit helpt hen je situatie beter te begrijpen en gerichter te behandelen.

Doorbraakpijn kan enorm verstorend zijn, maar met de juiste strategieën en ondersteuning kun je de intensiteit verminderen en het effect ervan op je leven minimaliseren.

Misvattingen rond doorbraakpijn

Doorbraakpijn is pijn die optreedt ondanks het gebruik van reguliere pijnmedicatie, vaak bij patiënten die chronische pijn hebben, zoals bij kanker. Er zijn veel misvattingen over de aard van doorbraakpijn, hoe deze ontstaat en hoe deze behandeld moet worden. Het begrijpen van de juiste informatie over deze pijn kan helpen bij een effectievere behandeling en verlichting voor patiënten.

Doorbraakpijn komt alleen voor bij kanker

Veel mensen denken dat doorbraakpijn alleen voorkomt bij patiënten met kanker. Hoewel kanker een veelvoorkomende oorzaak is, kan doorbraakpijn ook optreden bij andere aandoeningen die chronische pijn veroorzaken, zoals artritis of rugpijn. Het is belangrijk te weten dat doorbraakpijn een symptoom is dat kan optreden bij verschillende ziektes, en dat het behandelen van de onderliggende oorzaak essentieel is voor pijnverlichting.

Doorbraakpijn is hetzelfde als normale pijn

Een misvatting is dat doorbraakpijn gewoon een intensere vorm van normale pijn is. In werkelijkheid heeft doorbraakpijn unieke eigenschappen. Het komt vaak plotseling en is veel intensiever dan de reguliere pijn die patiënten ervaren, zelfs als ze al pijnstillers gebruiken. Dit kan het moeilijker maken voor patiënten om de pijn onder controle te houden en maakt specifieke behandeling noodzakelijk om de aanvallen van doorbraakpijn effectief te behandelen.

Doorbraakpijn kan alleen behandeld worden met sterke opiaten

Veel mensen denken dat alleen sterke opiaten kunnen helpen bij het behandelen van doorbraakpijn. Hoewel opiaten zoals morfine vaak gebruikt worden bij de behandeling van doorbraakpijn, is het niet altijd noodzakelijk om opiaten te gebruiken. Er zijn verschillende pijnstillers en behandelmethoden, zoals medicatie die snel werken, of andere middelen zoals hoofdpijnmedicatie en antidepressiva, die kunnen helpen om de pijn aan te pakken zonder altijd op zware middelen te vertrouwen.

Doorbraakpijn betekent altijd dat de reguliere pijnmedicatie niet werkt

Een veelgemaakte misvatting is dat doorbraakpijn altijd betekent dat de reguliere pijnmedicatie niet werkt. Dit is niet altijd het geval. Doorbraakpijn kan optreden zelfs als de reguliere pijnmedicatie effectief is, omdat de pijn een plotselinge en tijdelijke intensiteit heeft die niet altijd voorspelbaar is. Het kan daarom nuttig zijn om aanvullende medicatie of behandelingen te hebben die specifiek gericht zijn op het verlichten van deze tijdelijke aanvallen van pijn.

Patiënten met doorbraakpijn kunnen niet normaal functioneren

Sommige mensen geloven dat patiënten met doorbraakpijn volledig beperkt zijn in hun dagelijkse activiteiten. Dit is echter niet noodzakelijk waar. Hoewel doorbraakpijn zeer pijnlijk kan zijn, kunnen veel patiënten met de juiste behandeling, zoals snelle pijnverlichting en slaapondersteuning, hun dagelijkse leven blijven leiden. Het is belangrijk dat de behandelingsstrategie wordt afgestemd op de individuele behoeften van de patiënt, zodat ze zo goed mogelijk kunnen functioneren.

Doorbraakpijn komt alleen ’s nachts voor

Er bestaat de misvatting dat doorbraakpijn voornamelijk ’s nachts optreedt, wanneer de pijnstillers beginnen af te nemen. Hoewel nachtelijke aanvallen van doorbraakpijn vaak voorkomen, kan het ook op elk ander moment van de dag gebeuren. Patiënten kunnen plotselinge pijnaanvallen ervaren die niet altijd voorspelbaar zijn, ongeacht het tijdstip van de dag.

Er is geen noodzaak om medicatie aan te passen bij doorbraakpijn

Een andere misvatting is dat de behandeling van doorbraakpijn geen aanpassing van de medicatie vereist. In feite kan het nodig zijn om de dosis van de medicatie tijdelijk te verhogen of om een sneller werkende medicatie toe te voegen om de doorbraakpijn effectief te behandelen. Dit vereist nauwe samenwerking met een arts om ervoor te zorgen dat de behandeling optimaal is en de pijn snel onder controle kan worden gebracht.

Lees verder

• Kankerpijn: Oorzaken & types pijn en soorten pijnmedicatie